Morgunblaðið - 03.05.1987, Blaðsíða 1

BLAÐ
targtmltfiifrffe
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS SUNNUDAGUR S. MAÍ 1987
RÆTT VIÐ ÁSGEIR BJARNASON
FYRRUM ALÞINGISMANN
Búskap hef ég lengst af
séð með annarra augum
Ásg-eir Bjarnason
Ég- neita því ekki að ég hef
valist til ábyrgðar. En ég
held að ég hafi ekki verið
valinn vegna sérstakra
hæf ileika, heldur vegna
þess að um mig var betra
samkomulag en aðra sem til
greina komu.
Þannig mælir Asgeir
Bjarnason í Asgarði,
alþingismaður Dalamanna
til fjölda ára og formaður
Búnaðarfélagsins þar til í
vetur að hann lét af þeim
starfa. Þessa hógværu
niðurstöðu sína segir hann
fram af þeirri hægð sem
honum er eiginleg, þó er
kímnin ekki iangt undan,
hún er honum líka í blóð
borin.
annski hefur hann tek-
ið þessa eiginleika í
arf frá föður sínum,
bændahöfðingjanum
Bjarna Jenssyni í Ás-
garði, sem gegndi
fjölmörgum trúnaðar-
störfum fyrir sína
sveit, eða þá frá móður sinni, Salbjörgu
Jóneu Ásgeirsdóttur, sem í áratugi sinnti
ljósmóðurstörfum þar vestra ásamt með
umfangsmiklu og bammörgu heimili sínu.
Ásgeir er fæddur 6. september 1914,
yngstur 17 systkina. Tíu þeirra komust
til fullorðinsára en flest hinna dóu á fyrsta
ári. „Eg var þriðji drengurinn sem foreldr-
ar mínir létu heita Ásgeir, það var nafn
móðurafa míns, Ásgeirs á Kýrunnarstöð-
um. Móðir mín var 44 ára þegar hún átti
mig, en systir mín Jóhanna, sem var 23
árum eldri en ég, sinnti mér mest fyrstu
árin og þótti mér undur vænt um hana.
En svo fór hún að heiman og stofnaði sitt
eigið heimili og þá urðu samskipti mín og
mömmu nánari.
Heimilið í Ásgarði var mannmargt, oft-
ast um fimmtán manns í heimili, bæði við
systkinin, vinnufólk, húsfólk og gamalt
fólk sem var þar þangað til það dó. Eitt
þessara gamalmenna var Sesselja Sig-
mundsdóttir, bamlaus ekkja, fyrrum
húsmóðir í Rauðbarðaholti. Hún kom að
Ásgarði gömul kona. Faðir minn hafði átt
hjá henni skjól þegar hann var að vaxa
upp. Hann missti móður sína ungur dreng-
ur og líkaði ekki alltaf við stjúpu sína,
Sigríði Daníelsdóttur. Jens afi minn var
þrígiftur, pabbi var sonur miðkonu hans,
Jóhönnu Jónasdóttur sem ættuð var frá
Skógarströnd.
Þeim g-etur sést yfir fleira
Sesselja þessi hafði tvær tennur, sína í
hvorum gómi þegar ég man fyrst eftir
henni. Mamma færði henni jafnan kaffi
og mola með og þá sagði Setta,,, guð launi
þér,“ og svo tók hún sykurmolann og beit
hann í sundur með tönnunum tveimur og
gaf okkur krökkunum sinn hvorn molann.
Mér þótti þétta ekki geðslegt, en þorði
þó aldrei að neita.
Ég minnist þess að kosningavorið 1923
var Setta komin yfir nírætt og orðin hálf-
blind, en ern vel. Pabbi spurði hana hvort
hún ætlaði að kjósa. Já, hún sagðist ætla
að kjósa.
„Hvem ætlar þú að kjósa?"
„Ég kýs hann Bjama frá Vogi.“
„Er hann eitthvað betri en hinir" spurði
pabbi.
„Já, hann heilsaði mér, hinum sást yfir
það og þeim getur sést yfír fleira," sagði
Setta.
Þá hló pabbi, en sú gamla fór á kjör-
stað og kaus Bjama frá Vogi og það var
hans síðasta kjörtímabil, því hann lést
1926. Setta dó 96 ára gömul árið 1928.
Foreldrar mínir og æsku-
heimili
Móðir mín var hæglát og stjómsöm
kona, fyrirhyggjusöm og afburða dugleg
enda þurfti hún á því að halda. Hún var
ljósmóðir í 40 ár og einu sinni man ég
eftir því að hún varð að hverfa til að sitja
yfir þegar hún var að skammta jólamat-
inn. Mamma var meira upptekin við að
sinna heimilinu og gestum sem komu, en
okkur krökkunum. Það leið aldrei svo
dagur að ekki kæmu gestir. Sigríður
Hannesdóttir sýslaði með okkur krakkana
og var heimilinu ómetanleg stoð og stytta.
Hún var sögufróð þó ekki skilji ég enn
hvenær hún hafði tíma til að les og aldrei
sá ég hana skipta skapi. Hún var hjá okk-
ur til dauðadags en þá var ég tekinn við
búskap í Ásgarði.
Pabbi var bæði í hreppsnefnd og sýslu-
nefnd, hreppstjóri frá árinu 1909 og
sparisjóðsstjóri frá 1905. Sparisjóðurinn
var fluttur að Ásgarði það ár og var þar
þar til Jens bróðir minn, sem tók við af
föður mínum, dó, í árslok 1955.
Pabbi var í eðli sínu stórbrotinn höfð-
ingi, framfarasinnaður og framúrskarandi
hjálpsamur. Hann var í stjórn Kaupfélags
Hvammsíjarðar í áratugi og formaður
þess síðustu nítján árin sem hann lifði.
Fjáraflamaður var pabbi mikill og útsjón-
armaður og tók að sér að vera uppboðs-
haldari og innheimtumaður og þótti
líflegur í því starfi. Fólk hafði þá trú að
betur seldist ef hann héldi uppboðið.
Mamma dó árið 1930. Tveimur árum
seinna giftist pabbi ekkjunni Guðrúnu Jó-
hannsdóttur og það hjónaband varð bæði
honum og heimili hans til heilla. Pabbi
dó árið 1942.
Fannst skemmtilegra að
vinna en læra
Ég var latur að læra og það var aldrei
tekinn kennari heima nema mánaðartíma
fram að fermingu hjá mér. Hins vegar
átti Kjartan bróðir minn, sem var nokkrum
árum eldri, að kenna mér. Mér fannst það
gott því ég réði þeirri kennslu. Ég lærði
lítið nema rétt fyrir próf. Þá spurði ég
hann um hæstu fjöll og lengstu ár og
þess háttar. Mér fannst alltaf skemmti-
legra að vera við vinnu en við bóklestur
og nám.
Mig minnir að ég væri tápmikill krakki
í æsku en ég varð fyrir áfalli 13 ára gam-
all er ég veiktist og lá heima með 39 stiga
hita í sex vikur. Þá stóð til að senda mig
á Vífilsstaðahælið, Ámi Árnason héraðs-
læknir vildi senda mig suður en faðir minn
sagði „Strákurinn getur alveg eins drepist
heima", svo ekki varð af því að ég færi
neitt.
Ymsir læknar voru sóttir og þeirra á
meðal Jónas Sveinsson sem þá var læknir
á Hvammstanga. Ég held að ég eigi hon-