Morgunblaðið - 03.05.1987, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. MAÍ 1987
Farfugtamir
að koma m* langferð
Farfuglarnir eru að koma hver
af öðrum úr vorferðinni löngu.
Krían sem sést hefur við
Suðurströndina mesti
ferðalangurinn. Flestir íslensku
farfuglanna hafa þó ekki farið
lengra en til Bretlandseyja og
vesturstrandar meginlands
Evrópu, dreifst allt suður til
Gíbraltar, sem er raunar ærin
leið fyrir lítinn kropp eins og
þúfutittlinginn. Sumir halda þó
lengra, svo sem spóinn,
maríuerlan og steindepillinn, sem
halda áfram suður með
Vestur-Af ríku og suður til
Senegal, eins og margir aðrir
Evrópufuglar gera þegar sumri
hallar á norðanverðum
hnettinum. En krían slær þó alla
út í ferðaþolni og heldur áfram
til Suður- Afriku, Astralíu og
jafnvel hafa kriur sést við ísrönd
Suðurskautaslandsins, hvort sem
það eru nú kríur af íslandi eða
aðrar. A þessari leið leynast
margar hættur. Hættur sem fara
hraðvaxandi í heimi nútímans,
svo að margar fuglategundir eru
í útrýmingarhættu. Nýjasta hefti
umhverfistímarits Evrópuráðsins
Naturopa er helgað farfuglunum,
leiðum þeirra og samvinnu þjóða
um vemdun á umferðarleiðum
og aðferðum til að forða þeim frá
útrýmingu. Þar er dregið upp
meðfylgjandi kort af leiðum
landfuglanna milli Evrópulanda
og Afríku. Mjóa línu mætti svo
teygja norður til Grænlands og
lengja línuna vegna kríunnar
suður undir Suðurskautsísinn
Lóan er komin að kveða
burt snjóinn, syngjum við
og fögnum lóunni þegar
angurblítt kvak hennar
byijar að heyrast snemma
í apríl úti við ströndina.
Hún er vorboðinn ljúfi og
því trúað að hún sé svo
veðurglögg að hún finni á sé vorkomuna
þar sem hún bíður á Bretlandseyjum og á
meginlandi Vestur-Evrópu. Það getur þó
brugðist eins og nú þegar páskahretið kem-
ur undir apríllok. En kuldi og vosbúð er
ekki eina hættan sem lóunni og öðrum far-
fuglum er búin þegar þeir koma úr sínu
langa og erfíða flugi á varpstöðvamar.
Hættuþáttunum fjölgar allan ársins hring
og þeir magnast ört á suður-norðurleiðinni
nú á dögum með vaxandi mengun, eitur-
efnanotkun, síþéttar riðnum rafstrengjanet-
um, stækkandi borgum, notkun tilbúins
áburðar, fækkun skóga, mýrlendis og gróð-
urs með viðeigandi æti á viðkomustöðum,
auknum dauðagildrum svo sem skotmönn-
um o. fl. Lóan eð „alouettan" þykir til dæmis
hnossgæti mikið í Frakklandi og hrossa-
gaukurinn er etinn á írlandi og víðar, svo
eitthvað sé nefnt. Víðast er þó orðið bannað
að bana fuglum yfír varptímann og dýrum
meðan ungviðið er að verða sjálfbjarga.
Þama koma inn bönn í einstökum löndum
og alþjóðasamþykktir, sem eiga þó erfítt
uppdráttar og einna mest á íslandi af Evróp-
ulöndum.
Leiðir landfuglanna
milli Evrópulanda og Afríkulanda. Krían heldur áfram
um suðurodda Afríku og jafnvel suður úr kortinu.

isaá.í#öK'fi5B5fi*8fc