Morgunblaðið - 14.06.1987, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. JÚNÍ 1987
37
LOS
LOBOS
„ Djörfustu og frumlegustu
tónlistarmenn nútímans“
Los Lobos, Úlfarnir, samankomnir í gítarverslun f austurhluta
Los Angeles, þar sem þeir ólust allir upp. Talið frá vinstri:
Steve Berlin, Conrad Lozano, Cesar Rosas, Louie Perez (með
gleraugun) og David Hidalgo.
þeirra voru vægast sagt takmark-
aðir. „Mamma var ánægð með
endalaust spil mitt á gítar bara
ef ég leiddist ekki út í vafasanian
kunningsskap á götunni," segir
Hidalgo, og gátu félagamir því
æft heima hjá honum. „Við spiluð-
um eins hátt og við gátum, en
mamma bara sofnaði ánægð fyrir
framan sjónvarpið."
Tónlistin sem Hidalgo og vinir
spiluðu var allt annars eðlis en
sú sem þeir ólust upp við. Louis
Prima var mikið í uppáhaldi hjá
föður Hidalgo. Eldri bróðir Rosas
hafði sérstakt dálæti á flamengo-
tónlist. Perez vaknaði á hverjum
morgni við það að móðir hans
kveikti á útvarpinu og hlustaði á
uppáhaldsþáttinn sinn, en í honum
var einungis spiluð mexíkönsk
músík. En strax og mamman var
farin til vinnu skipti Perex um rás
og hlustaði hugfanginn á rokk-
og-ról; það var á þeim tíma þegar
„She loves you“ með Bítlunum
var allt vitlaust að gera.
„Ekkert var eins hallærislegt
og músíkin sem pabbar okkar og
mömmur 'nlustuðu á þá,“ segir
Hidalgo. „Við neyddumst til að
hlusta á hana endrum og eins,“
segir Perez, „en sem strákar reist-
um við vegg milli okkar og
foreldranna."
Mikið gerðist á sjöunda ára-
tugnum, einnig hjá þessum ungu
mönnum sem lifðu og hrærðust í
fátæku úthverfi stórborgar. Loz-
ano og Hidalgo gengu mennta-
veginn og einmitt þegar óeirðimar
tröllriðu heiminum kringum 1970
vom þeir famir að kenna ensku,
en Perez starfaði sem e.k. félags-
ráðgjafi. Þannig var ástatt fyrir
þeim þegar þeir komu saman,
fullorðnir menn, og reyndu fyrir
sér á tónlistarsviðinu. Það gerðu
þeir í sjö löng ár; kynntu sér
gamla tónlist og spiluðu á bömm
og búllum. Þeir áttu venjuleg,
nýtísku hljóðfæri, en eltu uppi
fommunabúðir til að kaupa gömul
og gleymd hljóðfæri. Þeir leituðu
einnig að gömlum köppum sem
kunnu erfíð og næstum gleymd
fíngragrip á hljóðfæri eins og
banjo sexto.
Um miðjan áttunda áratuginn
höfðu þeir næstum fengið nóg af
því að spila við giftingar, skímir,
skemmtigöngur á stórafmælum
og þannig áfram. Gonzales hætti
í hljómsveitinni árið 1976 og vom
þá fjórir eftir. Leiði var kominn í
þá og ekki var það uppörvandi
að vera reknir frá að minnsta
kosti tveim veitingastöðum fyrir
að spila ekki nógu kröftugt rokk-
og-ról fyrir ölvaða gestina.
Þá fóm þeir að líta í kringum
sig, sjá hveijar hljómsveitir aðrar
í Los Angeles væm athyglisverð-
ar. Aðeins ein, The Blasters. Þeir
gáfu árið 1981 út plötu sem Hid-
algo varð yfir sig hrifinn af. Þeir
fóm á tónleika með The Blasters
og röbbuðu við meðlimi grúppunn-
ar eftir tónleikana. Phil Alvin,
söngvara The Blasters, varð star-
sýnt á Hidalgo, spurði: Hvar hef
ég séð þig fyrr? Alvin hafði séð
sjónvarpsþátt með Los Lobos frá
árinu 1975 og orðið sérstaklega
hrifinn af norteno-tónlistinni,
ekki endilega þeirra í Los Lobos,
heldur annarra eins og Flaco Jim-
inex. Þegar Alvin og félagar hans
í The Blasters höfðu hlustað á
allt efni Los Lobos af segulbandi
var reynt að koma þeim í sam-
band við Slash-útgáfuna. Steve
Berlin lék þá á saxófón með The
Blasters og gekk hann í lið með
Úlfunum stuttu síðar, „því mér
sýndist hér vera á ferð menn sem
höfðu ótakmarkaða hæfíleika,
þrótt og þor“.
Engin hugmynda-
fræði?
Hidalgo og Perez semja öll lög
sem Los Lobos flytja. Perez hefur
lítinn áhuga á að troða stór-
pólitískum málefnum inn í texta
sína og lög. Hann er þó langt frá
því að vera ópólitískur. Hann seg-
ir: „Vissar skoðanir okkar em eins
og rauður þráður laganna, en
ekki á háværan hátt eins og bum-
busláttur á mótmælagöngum. Það
er mun auðveldara og miklu
skemmtilegra að tjá hug sinn án
þess að lemja nokkum í andlitið.
Það eitt að við, þessir mexíkönsku
tónlistarmenn, gemm eitthvað að
eigin framkvæði er ákveðin
pólitfsk yfírlýsing. Við syngjum
um fólk sem við þekkjum, fólk
sem við höfum heyrt um, einstæð-
ar mæður, landamæraverði,
einnig skepnur eins og úlfa sem
era í mikilli útrýmingarhættu að
mér skiist."
Byggt á RoUing Stone Magnzine— HJÓ
Það var einn haustdag 1974 að
fímm tónlistarmenn af bandarísku
og mexíkönsku bergi brotnir komu
saman og spiluðu í hrörlegu húsi
við niðumíddan bakgarð tónlistar-
mannsins Cesar Rosas f Los
Angeles. Þeir kölluðu sig Lobos,
Úlfana. Þann dag sneru þeir sér
að rokk-og-róli f fyrsta sinn og
blönduðu saman við mexfkanska
músík sem þeir sömdu við texta sem
sögðu frá foreldrum þeirra sjálfra,
öfum og ömmum.
Rosas hafði þá þegar lært lag
er hét Mil Amores sem hann heyrði
á plötu sem móðir hans átti. Rosas
reyndi að spila á gítar og mandolfn
það sem spilað var með fíðlu á plöt-
unni. Rosas æfði sig með félögum
sínum, gítaristanum David Hidago,
bassistanum Conrad Lozano og
trommaranum Louie Pere, þar til
þeir voru ánægðir. Þá fóru þeir
heim til frú Rosas gömlu og spiluðu
Mil Amores fyrir hana í breyttum
búningi. Það sama gerðu þeir fyrir
móður Perez, gegnum sfmann. Frú
Perez felldi tár og sagði síðar svo
frá: „Hvað var annað hægt? Þama
var sonur minn, þessi drengur sem
ég hafði sent í leikskóla, séð fíflast
í boltaleik, og skyndilega var hann
farinn að leika tónlist sem var hluti
af sjálfri mér.“
Los Lobos, eins og þeir kölluðu
sig, léku opinberlega í fyrsta sinn
viku síðar. Það var eitt af þessum
skemmtikvöldum mexíkanskra íbúa
í Los Angeles, þeir kalla það
tardedas. Fyrstu viðbrögð áhorf-
enda og hlustenda voru ekki mjög
jákvæð: þeir skildu ekki þessa
blöndu. Los Lobos, þessir síðhærðu
og hörundsdökku drengir, spiluðu
rokk-og-ról og gamla mexfkanska
músfk á hljóðfæri sem aðeins til-
heyrðu þeirra eigin gamla tónlistar-
heimi. Únga fólkið kunni að meta
tónlistina en ekki þeir eldri. En
þegar Los Lobos spiluðu Mil Amor-
es var ekkert sem hét kynslóðabil.
Fólk hlustaði á þá og fólk dansaði.
Þegar tónleikunum lauk komu
menn úr salnum og keyptu drykki
á bamum handa þeim og gamlar
konur blessuðu þá.
Skyndileg velgengni
Þrettán ár tæp era liðin síðan
þetta var og mexíkönsku tónlist-
arúlfamir hafa gengið í gegnum
þykkt og þunnt. Þeir vora búnir
að spila saman f heilan áratug
þegar hróður þeirra fór loks að
berast út fyrir spilabúllur í Los
Angeles. Þeir reyndu ýmiss konar
tónlist á þessum áram, sveitatón-
list, blús, trúarlega tónlist, cadjun,
og nýbylgju. Fyrsta platan þeirra,
Just Another Band From East
LA svo að segja hvarf í sortann,
en það var ekki fyrr en árið 1983,
eftir að þeir skiptu um útgáfufyr-
irtæki, að plötumar fóra að
seljast. And a Time to Dance,
sem kom út 1983, seldist í 90.000
eintökum og Los Lobos fékk
Grammy-verðlaun. Árið eftir kom
stóra platan How Will the Wolf
Survive? út og seldist f 326.000
eintökum. 1984 var einstakt ár
fyrir Los Lobos. Plötur þeirra seld-
ust, tónlistargagnrýnendur hófu
þá til skýjanna, við þeim blasti
frægð um gervalla heimsbyggð.
Nýrrar plötu, sem kom ekki út
fyrir en í janúar á þessu ári, var
beðið með mikilli eftirvæntingu.
Rosas og Perez hlusta á óþekkta tónlistarmenn spila á ein-
hverri smábúllunni í Los Angeles, þar sem þeir sjálfir börðust
árum saman fyrir því aö koma tónlist sinni á framfæri.
tugir ef ekki hundruð útvarps-
stöðva vítt og breitt um Ameríku
famar og spila lög af nýrri plötu
Úlfanna. Los Lobos era ekki og
verða sennilega ekki eins vinsæl
hljómsveit og Dire Straites eða
Rolling Stones, eða tónlistarmenn
á borð við Brace Springsteen,
engu að síður seldist nýja platan
þeirra mjög mikið og í lok mars-
mánaðar höfðu tvö hundruð
þúsund eintök selst og var platan
enn að þjóta upp vinsældalista.
Norteno
Cesar Rosas lýsir tónlistinni
sem þeir Los Lobos spila sem
„afli úr norðri“. Mörgum finnst
sú lýsing við hæfi. Það er tónlist
sem fjallar um framtíðina án þess
að gleyma fortíðinni, hávær á
stundum en vekur menn engu að
síður til umhugsunar. Los Lobos
eiga það sameiginlegt með söngv-
urunum og tónlistarmönnunum
John Fogerty, Bruce Springsteen
og John Cougar Mellencamp að
gera þjóðfélagsádeilu sína
skemmtilega og hreint aðlaðandi.
Þeir klæðast bláum gallabuxum
og kúrekastígvélum og fela bjór-
vömbina undir skyrtunum og
líkjast þannig venjulegri bar-
hljómsveit. En í rauninni era þeir
einhverjir framlegustu og því
jafnframt djörfustu tónlistar-
mennimir sem uppi era á okkar
dögum, eins og Jon Pareles, tón-
listargagnrýnandi The New York
Times komst einhveiju sinni að
orði.
Omur þess sem var
og þess sem verður
Mennimir, sem mynda Los Lo-
bos, em á svipuðum aldri, sá
yngsti er 31 árs en sá elsti 35
ára. Þeir kynntust ekki fyrr en
þeir komust á þrítugsaldurinn, en
eiga það sameiginlegt að alast
allir upp á svipuðum stöðum, í
sama umhverfi. Cesar Rosas flutt-
ist til dæmis með foreldrum sínum
til Bandaríkjanna frá Mexíkó að-
eins sex ára að aldri, en Lozano
lærði ekki orð í spænsku fyrr en
um tvítugt. Þeir ólust upp í út-
hverfi í austurhluta Los Angeles,
hverfí sem venjulegur Bandaríkja-
maður telur skeinuhætt heilsu
manna, fullt af fátækt og glæpa-
mönnum. Mikil fátækt ríkti þar
og ríkir enn að einhveijum hluta,
en það sem hélt strákunum saman
var tónlistin. Útsýni þeirra til
heimsins var gegnum útvarps-
stöðvamar. Þeir þræddu veitinga-
og ballstaði og hlustuðu á lifandi
tónlist og ef þeir vora heppnir
gátu þeir séð kappa eins og
Johnny Otis. Þegar þeir gengu í
skóla vora krakkar annaðhvort
að spila í hljómsveitum eða dansa
á gólfínu.
Þeir fengu allir hljóðfæri ungir
að árum, sumir þeirra aðeins tíu
ára. Hidalgo þótti ekki duglegur
í slagsmálum, strákamir í skólan-
um skiptust á að beija hann, en
stuttu eftir að hann byijaði að
spila á gítar létu þessir sömu ól-
átabelgir hann í friði; vildu meira
að segja ganga í hljómsveitina.
Foreldrar þessara drengja vora
allir láglaunaðir verkamenn,
bílstjórar, saumakonur, af-
greiðslukonur, málarar, og vora
þeir allir hrifnir af framtaki
drengjanna þeirra, því möguleikar
En Los Lobos kunnu að taka lífínu
með ró. Þeir sneru heim og slöpp-
uðu af. Þeir byijuðu að semja ný
lög (það er trommuleikarinn Louie
Perez sem semur flest þeirra, í
samvinnu við Hidalgo). En ekki
síður fylgdust þeir með eigin
áhrifum á aðra tónlistarmenn.
Ólíkir tónlistarmenn á borð við
Waylon Jennings og Frankie
Yankovich spiluðu og sungu iög
Los Lobos á plötum sínum og
Paul Simon fékk þá til að spila
undir á einu lagi á nýju plötunni
sinni, Graceland.
Janúar 1987. Kaldir dagar
víðast hvar. Útgáfufyrirtækið
Slash sendi frá sér plötuna By the
Light of the Moon. Örfáum dög-
um eftir að platan kom út vora