Morgunblaðið - 07.08.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST 1987
Flogið kringnm hnött-
inn á hundrað mínútum
Ofurhraðaflugvélin í augsýn
ÁRIÐ er 2015, staðurínn Parísar-
borg. 150 flugrfarþegar ganga
fram hjá nýtiskulegum Airbus-
Boeing- og Concorde-þotum og
stíga um borð í glampandi flug-
vél með tijónunef og þríhyrnda
vængi, sem er tilbúin fyrir
þriggja stunda flug til Tókýó.
Skömmu eftir flugtak er farþegun-
um, sem eru reyrðir niður í sæti
sín, skýrt frá því að fyrsta ofur-
hraðaflugvél sögunnar, það er sem
getur flogið á meira en fimmföldum
hljóðhraða, sé nú í þijátíu kflómetra
hæð og í raun komin á braut um
Jörðu. Hraðinn er hvorki meira né
minna en sjöfaldur hraði hljóðsins.
Tæpum þrem klukkustundum síðar
stíga farþegamir út í Tókýó, dálítið
óstöðugir á fótunum, og varast að
snerta flugvélarbolinn, sem enn er
fímm hundruð stiga heitur eftir
flugferðina. Sumir segjast hlakka
til flugsins heim til Parísar aftur
síðar um daginn.
Framtíðarsýn á borð við þessa,
sem hingað til hefur aðeins átt
heima á teikniborðum og í hugar-
heimi manna, virðist nú geta orðið
að raunveruleika. í Bandaríkjunum,
Bretlandi, Vestur-Þýskalandi,
Frakklandi og Sovétríkjunum starfa
hópar verkfræðinga og tæknifræð-
inga að því að þróa þá tækni sem
þarf til að smíða farþegaflugvélar,
sem geta flogið á ofurhraða, þar á
meðal nýja hreyfla, eldsneyti, bygg-
ingarefni og Qarskiptatækni. Full-
trúar vestrænna ríkisstjóma og
helstu fyrirtækja í flugvélaiðnaði
velta nú einnig fyrir sér samstarfí
aðila beggja vegna Atlantshafs,
sem gætu ijármagnað slíkt verk-
efíii. Því er hins vegar enn ósvarað,
hvort slíkt stórvirki svari kostnaði.
Ofurhraðaflugvélin var helsta
Likan af ofurhraðaflugvél prófað í vindgöngum.
umræðuefnið meðal fulltrúa
stærstu flugvélaverksmiðja í Evr-
ópu og Bandaríkjunum á flugsýn-
ingunni í París í síðastliðnum
júnímánuði. Þar gaf einnig að líta
lýsingar á meginatriðum hugmynda
þeirra um hina nýju flugvélargerð.
Kostnaðurinn
ógnvekjandi
Kostnaðurinn einn er nánast ógn-
vekjandi. Sérfræðingar flugfélaga
áætla til dæmis að flugmiði báðar
leiðir milli Parísar og New York
muni verða meira en helmingi dýr-
ari en farið með Concorde-þotunum,
sem nú fljúga á milli borganna. Á
núgildandi verðiagi mjmdi því farið
með ofurhraðaflugvélinni kosta um
180.000 krónur!
Bandarískar flugvélaverksmiðjur
segja að það gæti kostað um 800
milljarða króna að hanna flugvél,
sem getur flogið á fímmföldum
hljóðhraða; 5.800 kflómetra á
klukkustund. Eina leiðin til að þessi
kostnaður verði viðráðanlegur er
samvinna margra aðila. Á flugsýn-
ingunni í París kom fram greinileg-
ur vilji vestur-evrópubúa til slíks
samstarfs, en Bandaríkjamenn hafa
enn ekki ákveðið hvort þeir verða
með í slíku.
„Það er markaður [fyrir ofur-
hraðaflugvélina], ef til vill takmark-
aður, en hann er þó fyrir hendi,"
segir Alan R. Hughes, varamark-
aðsstjóri British Aerospace. „Nú til
dags er sama hvaða hátt ég hef á
flugi til Sydney frá New York eða
Washington, förin tekur alltaf um
sólarhring. Ef ég kemst þangað
með ofurhraða á tveim klukku-
stundum í mikilvægum viðskiptaer-
indum, þá er sannarlega vit í því,
því að tíminn skiptir rnáli."
Tæknin er ekki tilbúin
En það eru mörg tæknileg vanda-
mál, sem þarf að leysa áður en
ofurhraðaflugvélin kemst á loft.
Eitt þeirra er að smíða nógu öfluga
hreyfla. Hraðfleygustu flugvéiar
nútímans, Concorde, Tomado og
Lockheed Blackbird, ná ekki meira
en þreföidum hljóðhraða. Vélsmiðir
Hiroshima
minnst
HÓPUR fólks minntist
þess að kvöldi
miðvikudags, við
Reykjavíkurtjörn, að 42
ár eru liðin síðan
kjarnorkusprengju var
varpað á japönsku
borgina Hiroshima.
Fleytti fólkið logandi
kertum á tjöminni.
Talið er að um 200.000
manna hafi látist þegar
sprengjuflugvélin Enola
Gay varpaði sprengjunni
á hina japönsku borg að
morgni 6. ágúst eða um
kl. 23,5. ágústað
íslenskum tíma.
Japanir hafa minnst
sprengingarinnar með
þessum táknræna hætti,
en margir borgarbúa
reyndu að flýja
tortíminguna með þvi að
fleygja sér í logandi fljót.
Siður þessi hefur breiðst
út viða um heim, þar á
meðal íslands.
Norrænir
skjala verð-
ir þinga
XV. NORRÆNA skjalavarða-
þingið hófst á Laugarvatni 6.
ágúst, en þing norrænna skjala-
varða eru haidin reglulega á
þriggja ára fresti. Er þetta í
fyrsta sinn sem þingið er haldið
á íslandi og er undirbúningur
þess í höndum Þjóðskjalasafns
Islands.
Þátttakendur eru frá öllum
Norðurlöndunum og eiga Græn-
lendingar og Færeyingar þar sína
fulltrúa. Síðasta þing var háð í
Danmörku árið 1984. Skráðir
þingfulltrúar eru um 160 talsins.
A þinginu á Laugarvatni verða
til umflöllunar þijú meginviðfangs-
efni:
Endurgerð horfinna skjalasafna,
þar sem fjallað verður um það
hvemig endurskapa megi skjala-
söfn sem nú eru að mestu glötuð.
Slg'alasöfn sveitarstjóma,
hvemig nota megi þau við rann-
sóknir og almennt um stjómun
þeirra.
Skjalasöfn sem taka til mikils
magns upplýsinga, t.a.m. persónu-
upplýsingar og helstu visindaleg
not sem hafa má af slíkum söfn-
um. Ennfremur er fjallað um
vandamál sem snerta varðveislu
slíkra skjalasafna.
Ráðstefnugestir verða á Þing-
völlum á laugardag í boði mennta-
málaráðherra og að ráðstefnu
lokinni munu þeir þiggja veitingar
í boði forseta íslands. Þjóðskjala-
verðir Norðurlanda munu eiga
árlegan fund sinn á Laugarvatni
ráðstefnudagana.
Undirbúningsnefnd ráðstefn-
unnar skipa dr. Aðalgeir Kristjáns-
son, Jón E. Böðvarsson og Vigdís
Jónsdóttir.