Morgunblaðið - 06.09.1987, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. SEPTEMBER 1987
Stjörnu-
speki
Umsjón: Gunnlaugur
Guðmundsson
Molar
Ég hef getið þess áður að
stjömuspeki hafi verið iðkuð
í árþúsundir í mörgum heims-
álfum. Við höfum öll heyrt af
menningu Azteka í Mexíkó,
sem leið undir lok á 16. öld
er Spánveijar lögðu undir sig
Mið-Ameríku. Þó Spánveijar
hafi gert sitt besta til að eyða
öllum verksummerkjum eftir
menningu Azteka hafa þó
nokkrar minjar varðveist. Þar
á meðal eru steinar sem varð-
veita tímakerfi Azteka. Þessir
steinar gefa vísbendingu um
stjamfræði- og stjamspeki-
lega þekkingu Azteka.
Aztekar
Einn steinn er öðmm þekkt-
ari. Hann er hringlaga, u.þ.b.
4 metrar í ummál, 20 senti-
metrat á þykkt og vegur um
24 tonn. Talið er að steinninn
hafi verið grafinn í jörðu á
tlmabiiinu 1551—1559, eftir
að Spánveijar höfðu látið taka
af lífi alla þá Azteka sem vitað
var að þjuggu yfir sögulegri
og stjamspekilegri þekkingu.
Það var stðan árið 1790 að
þessi steinn fannst fyrir tilvilj-
un.
Fjórir armar
í steininn em höggnir 4 armar
sem em táknrænir fyrir árstí-
ðimar §órar. Hver árstíðanna
er 91 dagur, en sú fyrsta var
talin byija á vetrarsólstöðum
21. desember. Ár þeirra náði
því yfir 364 daga en þar eð
þeir vissu að árið er 365*/4
dagur var bætt við einum há-
tíðardegi á hveiju ári og
tveimur fjórða hvert ár.
ÁrstíÖir
Hver árstíð hafði sitt nafn
og innihélt sjö þrettán daga
vikur. Nafn árstíðanna var
Reyr, Kanína, Hús og
Tinnu-hnffur.
Dagar
Dagamir þrettán höfðu
einnig sín nöfn: Krókódíll,
Vindur, Hús, Eðla, Snákur,
Dauði, Dádýr, Kanína,
Vatn, Hundur, Api, Hey
og Reyr.
Vikur
Vikumar sjö höfðu einnig
sfn nöfn: Jagúar, Öm,
Hrægammur, Sól, Tinna,
Regn og Blóm.
Sólmyrkvi
Aztekar bjuggu einnig yfir
þekkingu til að sjá fyrir
sólmyrkva. Til er steinn
sem hefur í miðju mynd
af því er tungl fer fyrir sól
og siðan eru 18 myndir
umhverfís sem hver er álit-
in tákna eitt ár. Heimildar-
maður minn, Elbert
Benjamin, sem fjallað hef-
ur um Azteka segir að
sólmyrkvi sé endurtekinn á
18 ára og IIV3 daga fresti
við svipaðar aðstæður. Því
séu myndimar átján.
Sól og Tungl
í fomri heimspeki bæði í
austri og vestri skipti sam-
spil sólar og tungls miklu
máli. Sagt var að ef við
viljum byija á verki sem á
að vera kraftmikið og lang-
varandi sé rétt að byrja á
fyrsta tunglkvartili. Ef við
viijum að ákveðið verk beri
skjótan ávöxt er rétt að
byija á öðru kvartili tungls-
ins, rétt fyrir fullt tungl.
Kartöflur og arfi
Kartöflubændur sáðu niður
á tímabili þegar tunglið var
minnkandi og var að
myrkvast. Síðan segir sag-
an að auðveldast sé að
drepa arfa á síðasta kvart-
ili tunglsins, eða nokkrum
dögum fyrir nýtt tungl.
GRETTIR
TOMMI OG JENNI
iiiiiiiiiiiimiiimm>Tiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiimnnmiiiiiiiiiiiiiimiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiinniniiiiiiii '■ ' . ■ ■ .......... .................
DRÁTTHAGI BLÝANTURINN
CCDVMM AMH
:::::::::::::::: :::::::::::::::::::::::: rtKUIIMMIMU
I HAVE BAP NEW5
FOR VOU.. I HOPE
VOU OUON'T FAlNT... ®
Ég færi þér slæmar frétt-
ir... Ég vona að það líði
ekki yfir þig ...
VOU CANT 5UE ANVBOPV
TOPAV BECAU5E IT'5
NEWVEAR'5 EVE.ANP TME
C0URTH0USE 15 CL05EP..
Þú getur ekki lögsótt
neinn í dag af því að það
er gamlársdagur og dóm-
húsið er lokað.
Svo er ég með fleiri slæm-
ar fréttir ...
SMAFOLK
TOMORROU) 15 NEUJ VEAR'5
PAV 50 VOU CAN'T 5UE
ANVBOPV TWEN,EITHER!
Á morgun er nýársdagur
og þá geturðu ekki lögsótt
neinn heldur.
Umsjón: Guðm. Páll
Arnarson
Heppnin var með ís-
lendingum í spili 26 í
leiknum gegn Svisslend-
ingum á EM í Brighton.
Austur gefur; allir á
hættu.
Norður
♦ 82
VÁKG953
♦ KG
♦ Á63
Vestur
♦ ÁDG96
▼ 10
♦ -
♦ KD109764
Austur
♦ K73
♦ D4
♦ Á10652
♦ G82
f opna salnum voru Guðlaug-
ur R. Jóhannsson og Öm
Amþórsson í NS gegn Fierz og
Catzeflis. Sagnir gengu:
Vestur Norður
Catzef. Guðl.
1 lauf Dobl
2spaðar Pass
3spaðar Pass
Pass Pass
Austur Suður
Fierz örn
Pass Pass
1 tígull Pass
3 lauf Pass
4 spáðar Pass
Eina leiðin til að hnekkja spil-
inu er að koma út með lauf.
Eftir sagnir er það alls ekki frá-
leitt, en það er erfítt að gagn-
rýna Guðlaug fyrir að leggja
niður hjartaásinn. En hann var
fljótur að skipta yfir í lauf og
hélt sagnhafa þannig í tíu slög-
um: 620 í AV.
í lokaða salnum voru Ásgeir
Ásbjömsson og Aðalsteinn Jörg-
ensen í AV gegn Zeltner og
Schmid:
Vestur Norður Austur Suður
Aðalst. Zeltner Ásgeir Schmid
— — Pass Pass
1 spaði 2 hjörtu 2 spaðar 3 hjörtu
4 spaðar Pass Pass 5 hjörtu
5 spaðar Dobl Pass Pass
Pass
Með laufi út getur vömin
uppskorið 500, en Aðalsteinn
hafði aldrei nefnt lauflitinn, svo
Zeltner byijaði á því að spila
tvisvar hjarta. Aðalsteinn
trompaði seinna hjartað, tók
þrisvar spaða og sótti laufásinn.
Umsjón Margeir
Pétursson
Nigel Short sigraði með yfir-
burðum á brezka meistaramótinu
í ár. Búist var við hörkukeppni
hans og Speelmans, en þeir tveir
eiga báðir sæti f áskorendakeppn-
inni í Kanada. Innbyrðis skák
þeirra varð hins vegar snubbótt.
Eftir ótrúlegan afleik Speelmans
hafði Short hvítt og átti leik í
þessari stöðu: (Svartur lék sfðast
15. - e7-e6??)
Það þarf ekki meiraptóf til að
finna vinninginn: 16. Bxd6 og
Speelman gafst upp, þvf 16. —
Dxd6 er auðvitað svarað með 17.
Rf6+. Það er ótrúlegt að skák-
menn með 2.620 og 2.615 stig
hafi teflt þessa skák.
Það var nokkur huggun fyrir
Speelman að hann var kosinn
skákmaður keppnistfmabilsins
1986—1987 f Englandi. Honum
hefur gengið geysilega vel upp á
síðkastið, hækkaði t.d. úr 2.550
stigum 1. janúar f 2.615 1. júnf.
Þess má geta að Magnús Magnús-
son, sjónvarpsmaður hjá BBC,
afhenti verðlaunin.