Morgunblaðið - 24.11.1987, Qupperneq 16

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. NÓVEMBER 1987
Einn af köstulunum, sem Loðvík II bygg'ði. Glæsileg bygging.
Götulífsmynd frá Miinchen.
Þýskaland 1987
eftír Sigvrð S.
Bjarnason
Beljumar í Þýskalandi eru ekki
ósvipaðar og heima á íslandi. Sum-
ar eru með hom, en aðrar ekki og
allar hafa þær júgur og hala. Samt
vöktu þær óskipta athygli mína á
ferðalagi um landið. Ástæðan var
einfaldlega sú, að þær voru allar í
sömu litum, það er að segja hvítar
með svörtum eða dökkbrúnum
skellum. Það mun vera skjöldótt
kú á góðri afdala-íslensku. Þjóðveij-
um finnst þetta bæði sjálfsagt og
eðlilegt enda aldir á mjólk þessara
kúa. Mér varð fljótlega ljóst að
kýmar í Hollandi vora í sömu litum
og sama munstri. Ekki kann ég
neina skýringu á þessu einhæfa
litavali á þýskum beljum, en hér
er vafalaust spennandi rannsóknar-
efni fyrir dýra- og landbúnaðar-
fræðinga. Eftir að hafa velt þessu
sérkennilega máli fyrir mér og rætt
við marga heimamenn um það, hitti
ég víðföralan gamlan Þjóðverja.
Hann sagði þetta mjög eðlilegt og
að kýmar hefðu alltaf verið svona
í sínu föðurlandi, ... nema þær
sem byggju í yfír áttahundrað
metra hæð í Alpafjöllum. Þær sagði
hann að væra allar einlitar, grá-
brúnar. Að sjálfsögðu ók ég af stað
og tók stefnuna á Alpana. Og viti
menn, allar beljur Alpafjalla reynd-
ust vera grábrúnar, en enginn kunni
á þessu skýringu og þaðan af síður
að ég kunni hana. En nóg um þýsk-
ar beljur.
Hraði á umferð
Á ferðum íslendings um Þýska-
land hljóta hraðbrautimar að vekja
óskipta athygli og þannig fór að
sjálfsögðu fyrir mér, enda alinn upp
við rykmettaða malarvegi. Byijað
var að byggja hraðbrautir ein-
hvemtíma fyrir seinni heimsstyij-
öldina. Enn er í fullu gildi
hrauðbraut sem Hitler lét byggja
út frá Hamborg, en hún var sterk-
byggð mjög, enda miðuð við að
geta borið þunga skriðdreka. En
það var hraðinn á ökutækjunum
sem fóra um hraðbrautimar, sem
vakti mesta athygli. Þýskaland mun
vera eina land veraldar, sem hefur
hraðbrautir án þess að nokkur lög
um hámarkshraða séu þar í gildi.
Þar geysast allir áfram á hægri
akrein, nema um framúrakstur sé
að ræða, þá færa ökutækin sig yfir
á vinstri akrein og síðan strax yfir
á hægri akrein aftur þegar fram-
úrakstri er lokið. Á ferðum mínum
eftir hraðbrautunum, fór ég í fyrstu
með 140 km hraða, en olli með því
talsverðum framúrakstri. Ég ákvað
því að reyna að auka hraðann, eft-
auðvelt er að koma þessum málum
í lag,: bönnum einfaldlega innflutn-
ing á slöngunum. Annað fannst
mér athyglisvert hjá Þjóðveijum, í
sambandi við hjólbarða. Negling á
vetrarhjólbörðum er bönnuð með
lögum. Undanþága er þó á þeim,
sem heimilar notkun á vetrarhjól-
börðum með nöglum, undir sjúkra-,
slökkviliðs- og lögreglubifreiðum,
en aðeins á þeim tímum sem hálka
eða ísing er á vegum. Góð hugmynd
til þess að spara tugi milljóna á ári
hveiju, þó aðeins sé miðað við
ir að hafa vanist ákveðnum aksturs-
máta Þjóðveija og jók bensíngjöfína
og ók með 180 til 190 km hraða.
Þá féll ég betur inn í umferðina,
en margir bflar geystust fram úr
mér þrátt fyrir hraðann og fannst
mér ég nánast vera á kyrrstæðum
bfl á stundum. Mér var tjáð að ali-
margir væra á bflum sem næðu
allt að 270 km hraða á klukku-
stund, og notfærðu sér hraðann til
hins ítrasta. Þannig hefur þetta
gengið fyrir sig á hraðbrautunum
frá fyrstu tíð og þykir eins sjálfsagt
og 30 km hraðinn í Vesturbæ
Reykjavíkur. Miðað við hina miklu
umferð sem fer um hraðbrautimar,
era umferðarslys mjög fátíð. Margt
hjálpast vafalaust að við að draga
úr slysum, en vegimir era hnökra-
lausir, ökutæki allflest nýleg í góðu
ásigkomulagi og sjálfsagðasti hlut-
ur í heimi, er að enginn er með
slöngur í dekkjum bifreiða. Hér er
um að ræða öryggisatriði, sem við
íslendingar ættum að hafa í huga.
Hvers vegna? kann einhver að
spyija. Jú, vegna þess að dekk með
slöngu getur hvellsprangið og allir
geta gert sér í hugarlund hvað þá
gerist ef hraðinn er mikill. Öðra
máli gegnir um slöngulaus dekk.
Verði þau fyrir áfalli, lekur loftið
úr þeim hægt og rólega, þannig að
ökumenn hafa nægan tíma til þess
að átta sig á hvað er að gerast, og
gera viðeigandi ráðstafanir í tíma.
Hvað skyldu margir hafa lent í því
hér á íslandi að slöngu-dekk hafí
hvellsprangið og bfllinn farið útaf?
Ég skora á umferðarmálafrömuði
þjóðarinnar að þeir hefjist nú þegar
handa um að kynna hér á landi þá
hættu sem er samfara því að aka
um með slöngur í hjólbörðum. Hér
er um raunhæfa leið að ræða, til
þess að fækka slysum. Og mjög
Greinarhöfundur fremst á myndinni. í baksýn er einn af köstulum
sem Loðvik II byggði.
Svifbrautin, sem er geysimikið mannvirki. Eins og nafnið gefur til kynna hangir hún í teinum, í stað
þess að aka eftir þeim.
Reykjavík. Nagladekk vora að vísu
leyfð í Þýskalandi fyrst eftir að þau
komu á markað. En þegar yfírvöld
komust að því hve miklu tjóni þau
ollu, vora þau bönnuð mörgum til
hrellingar. Þeir töldu fullvíst að
slysum mundi fjölga að miklum
mun. Reynslan varð hinsvegar sú
að slysum, að vetri til, fækkaði,
einfaldlega vegna þess að ökumenn
fóra með meiri varúð, enda lausir
við hið falska öryggi sem þeir töldu
af negldum deklqum.
Safna fyrst —
kaupa síðan
Stórmarkaðir og aðrir söluaðilar
í Þýskalandi eyða nú stórfé í auglýs-
ingar, þar sem þeir keppast við að
bjóða allt milli himins og jarðar á
afborgunarskilmálum. 10—20% út-
borgun og afganginn á löngum
tíma. Nokkuð sem íslendingar
mundu vera fljótir að notfæra sér.
En það gengur illa að breyta hinum
þýska hugsunarhætti og þarlendir
halda fast í þann gamla sið, að
safna fyrst og kaupa síðan. Þeir
geta þá líka með góðri samvisku
sagt, þegar þeir festa kaup á ein-
hveiju, „ég á þetta“.
Alnæmi og um-
ferðarslys
í Þýskalandi, eins og víðast hvar
annars staðar, stendur mönnum
stuggur af alnæmi. í júlí sl. varð
alvarlegt umferðarslys á þjóðvegi í
norðurhluta landsins. Bifreið með
tveim mönnum valt út fyrir veg.
Hjálpsamir vegfarendur stöðvuðu,
til þess að hlúa að hinum slösuðu.
Þeir vora illa skomir og alblóðugir,
en hjálparfólkið lét það ekki á sig
fá. Sjúkrabifreið flutti hina slösuðu
síðan á sjúkrahús. Um það bil
tveimur klukkustundum eftir slysið,
var farið að auglýsa eftir hinum
hjálpsömu vegfarendum á öllum
útvarpsstöðvum. Þeir gáfu sig ekki
fram fyrr en daginn eftir, þegar
flest dagblaðanna skyrðu frá því,
að annar hinna slösuðu manna var
með alnæmi á háu stigi. Hann hafði
hins vegar ekki látið svo lítið, að
skýra frá því, fyrr en hann hafði
verið í umsjá grandalausra lækna
og hjúkrunarliðs í rúmlega klukku-
stund. Þetta vítaverða athæfi hins
sjúka, hefur orðið þess valdandi,
að nú tekur enginn þá áhættu leng-
ur að stöðva á slysstað, eða aðstoða
slasað fólk.
Bjórdrykkja
Hin árlega Októberfest eða Októ-
berhátíð bjórdrykkjumanna hófst
hinn 19. september sl. enda ekki
ráð nema í tíma sé tekið. Október-
fest er mesta bjórdrykkjuhátíð sem
haldin er í veröldinni, svo vitnað sé
í auglýsingar Bavariumanna. Há-
tíðin er haldin í Munchen og í ár