Morgunblaðið - 24.11.1987, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. NÓVEMBER 1987
Sami réttur í sóknar-
marki er réttlætismál
faldaðist á einu ári, fór úr 650 í
1.175 tonn flutningsins vegna. Hér
er mikill aðstöðumunur skapaður
eftir landsvæðum. Er nema von,
að útgerðaraðilar sunnan línu beri
sig illa undan þessu og bendi á, að
þeir geti ekki keppt við aðila að
norðan um skipakaup. í núverandi
kerfí ákveðst verk skipa nefnilega
af kvóta-voninni, og hún er einfald-
lega hærri fyrir norðan línu. Og
menn hafa séð á eftir skipunum af
suðursvæðinu.
í Hafnarfírði er fyrirtæki sem
heitir Hvaleyri hf. Það er að veru-
legu leyti í eigu útgerðaraðila á
Akureyri. Hvaleyri átti togara, sem
einu sinni hét Maí. Hann fór norð-
ur. Var seldur eigendunum á
Akureyri. Tilviljun? Hafði kvótinn
ekkert með þetta að gera? ’
Annað dæmi: Nýleg skýrsla frá
Byggðastofnun sýnir, að skipastóll
á Suðumesjum hefur dregist stór-
lega saman á undanfomum árum.
Brúttórúmlestatala þeirra skipa
sem seld hafa verið útaf svæðinu á
ámnum ’82—’86 er 7.518 tonn, en
á móti hafa verið keypt ihn á svæð-
ið skip, sem eru samtals 3.415
lestir. Mismunur 4.103 brúttólestir.
Auk þess hafa 22 skip sem vom á
skrá á Suðumesjum við upphaf
tímabilsins horfíð af skrá. Ég læt
mönnum eftir að umreikna þessa
lýmun í §ölda skuttogara eða
mögulegan afla.
Þetta em dæmi. Þetta blasir við
augum. Það er greinilegt, að útgerð
á suðursvæðinu á víða mjög í vök
að veijast og á Suðumesjum fer
ástandið síversnandi. Þróunin held-
ur áfram. Á þessu ári hefur hvert
skipið á fætur öðm horfíð á braut.
Vitaskuld er kvótanum ekki einum
um að kenna. En hann hefur verið
einn af orsakavöldunum.
Meginatriðið er hins vegar þetta:
Sóknarmarki var og er ætlað að
gefa útgerðaraðilum tækifæri til
að rétta sinn hlut. Þá eiga menn
að sitja við sama borð án tillits til
búsetu. Á viðmiðunarámnum vom
útgerðir hvattar til að sækja í karfa
og ufsa og greiddir styrkir með
því. Nú em styrkimir aflagðir og
sú forsenda horfín. Þeir sem fóm
eftir áskomninni sitja hins vegar
uppi með „reynslu" sína frá þessum
ámm sem hegningu.
Betri afkoma togara fyrir norðan
en sunnan skv. skýrslum Fiskifé-
lags kemur ekki á óvart. Svo hefur
verið tilreitt. Flótti togara úr byggð-
arlögum sunnanlands hefur dregið
þrótt úr sjávarútveginum öllum
þar. Sami réttur fyrir alla í sóknar-
marki er réttlætismái, en það dugar
ekki eitt sér. Það þarf meira til
þess að rétta hlut þess og bæta
fyrir það sem á hefur hallast. Það
dugar ekki að benda bara á höfuð-
borgarsvæðið og segja að fólk þar
hafi önnur atvinnutækifæri. Sumt
af því hefur það, en annað ekki.
Og svo býr líka fólk í Sandgerði,
Grindavík, Þorlákshöfn, á Akra-
nesi, á Snæfellsnesi og í Vest-
mannaeyjum.
Höfundur er alþingismaður AJ-
þýðuflokka fyrir Reykjaneskjör-
dæmi.
# 'V

VELDU
OTDK
,ÞEGAR ÞÚ VILT
HAFA ALLT Á
HREINU
r-0
o_
&
-i# g
tt M
h X
H t:
V #
h=3

#
a
x ^
Tr d
# <0
cp f
mál, en það dugar ekki
eitt sér.“
hámark þeirra verið mismunandi
milli suður- og norðursvæða, t.d. á
yfírstandandi ári, 1.200 lestir á
suðursvæði og 1.750 lestir á norður-
sv'æði fyrir togara stærri en 200
brl., eða nærfellt 50% hærra á norð-
ursvæði.
Rétt er að rifja upp, að þegar
kvótakerfínu var komið á var miðað
við afla skipa á ámnum á undan,
’81—’83, og aflahámark skipa
ákveðið í hlutfalli við þessa fortíð
þeirra. Menn komust hins vegar að
því, að þessi skilyrði vom of ósveigj-
anleg. Þess vegna var sóknarmark
tekið upp með takmörkunum í
§ölda veiðidaga og sérstöku há-
marki á þorskafla, annars vegar
miðað við fortíð skips en hins vegar
því þorskaflahámarki sem áður er
nefnt. Með þessu var útgerðaraðil-
um gefínn kostur á að rétta sinn
hlut. Afleiðingin af mismuninum í
þorskaflahámarki er hins vegar sú,
að með því einu, að skip flytjist
norður yfír línuna hefur þorskafla-
hárk þess og þar með áunninn
aflakvóti stórhækkað. Dæmi er um
skip, sem hafði 650 tonn í aflamark
skv. „reynslu" sunnan línu, en flutt-
ist norður, fór í sóknarmark, aflaði
1.700 tonna og hafði þá áunnið sér
aflamark á gmndvelli „reynslu" upp
á 1.175 tonn. Sem sagt: Áunninn
„hefðbundinn réttur" næstum tvö-
eftirKjartan
Jóhannsson
Ýmsir hafa tekið.stórt upp í sig
vegna ábendingar meirihluta al-
þingismanna um, að útgerðir eigi
að njóta jafnréttis án tillits til
úgerðarstaðar, þegar valið er að
sækja sjóinn samkvæmt sóknar-
marki. Eitt megineinkenni árás-
anna á meirihluta Alþingis hefur
verið að gera því skóna annars veg-
ar, að þingmenn viti ekki hvað þeir
séu að tala um eða skrifa undir og
hins vegar að agnúast út í að þing-
mennimir skyldu koma skoðun
sinni á framfæri.
Auðvitað má halda því fram, að
þingmenn hefðu átt að þegja um
skoðun sína, en hreinskiptara er þó
að láta hana strax í ljós. Ef ráð-
herra og aðrir undirbúningsaðilar
vildu taka tillit til meirihluta þing-
heims fékkst með þessu móti
tækifæri til þess á undirbúnings-
stigi og málið væri þá búið og
afgreitt. Ég tel, að einmitt það hafí
fyrst og fremst vakáð fyrir þeim,
sem að ábendingunni um afnám
svæðamismunar stóðu. Annars er
það til marks um lélegan málstað,
þegar menn leggjast í ofsa út af
formsatriðum eða bera öðrum á
brýn þekkingarskort og þaðan af
verra. Menn dæma með því sjálfan
sig frekar en aðra. En það er ekki
þetta sem skiptir máli heldur mál-
efnið sjálft.
Málið er þetta. Sú regla hefur
gilt, að þegar togarar velja sér svo-
nefnt sóknarmark hefur þorskafla-
Kjartan Jóhannsson
„Betri afkoma togara
fyrir norðan en sunnan
skv. skýrslum Fiskifé-
lags kemur ekki á
óvart. Svo hefur verið
tilreitt. Flótti togara úr
byggðarlögum sunnan-
lands hefur dregið
þrótt úr sjávarútvegin-
um öllum þar. Sami
réttur fyrir alla í sókn-
armarki er réttlætis-

__viljlr þú sameina
Gœdi & Glœsileifi I
AUSTURSTRÆTI 14*SJ2345-
nHLRAJ >]').]■,] >