Morgunblaðið - 24.11.1987, Blaðsíða 64

Morgunblaðið - 24.11.1987, Blaðsíða 64
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. NÓVEMBER 1987 64 Söngstjórmn töfrum sleginn í Fiskimannavirkinu. Frá söngferð Karlakórsins Fóstbræðra um Mið-Evrópu: „Áttu ekki nógu sterk orð til að lýsa hrifningu sinni“ Fóstbróðir f hlutverki fánabera á 17. júní f Walchsee. 3. grein í Búdapest var komið inn í Búda-hluta borgarinnar síðla fimmtudagsins 11. júni. Enn var 4 sólin hátt á lofti og steikjandi hiti. Staldrað var við stutta stund í hlíðum Búda-hæða. Útsýnið var himneskt. Dóná liðaðist breið og tignarleg í gegnum borgina. Þing- húsið fremst á árbakkanum í Pest reis eins og ævintýrahöll upp úr hitamistrinu. Kirkjutumar, hallir, hvolfþök, brýmar yfír Dóná, garð- ar, skógar, hæðir og víðátta. Allt rann þetta saman í eitt dásamlegt listaverk. Þegar komið var á Hótel Royal (nú voru Fóstbræður hættir að líta við öðrum hótelum en þeim sem voru eitthvað „royal"), kom fljót- lega að því að borin væri fyrir þá ein stórmáltíðin enn. En þar sem sumir voru að flýta sér — langaði að skjótast í ópem eða á tónleika — þá rétt nörtuðu þeir í þennan ágæta mat. Söngstjórinn, píanóleik- arinn og dómkirkjupresturinn skelltu sér á sinfóníutónleika ásamt frúm sínum og máttu horfa upp á það að ung og stórglæsileg stúlka í síðri,. svartri flauelisdragt stjóm- aði sinfóníuhljómsveitinni af þvílíkri leikni og þokka að unun var bæði á að horfa og hlýða. Já, þeir eru góðir í jaftyéttinu, Ungveijar! Og það var ekki bara stjómandinn sem var kvenkyns heldur bæði einleikar- inn á fiðluna og hörpuna — sem mun nú reyndar líka vera fremur algengt vestantjalds. Daginn eftir að komið var til Búdapest var farið í skoðunarferð um borgina. Búdapest er af mörg- um talin ein fegursta borg veraldar — svo afstætt sem það er að mæla fegurð. — En fögur er hún hvaðan eða hvert sem litið er yfir hana. Hvort heldur staðið er í Pest á eystri bakka Dónár og litið upp til hæðanna í Búda handan árinnar eða horft er ofan úr Búda yfir borg- ina svo vítt sem augað eygir, eins og fýrr var lýst. Borgin, sem telur nú á þriðju milljón íbúa, varð til , úr þremur borgum árið 1873. Búda í hlíðum hæðanna á vestri bakka Dónár, en hún var orðin konungs- borg og höfuðborg á miðöldum. Og Pest á flötum eyrum eystri bakk- ans, sem einnig á sér margra alda sögu borgarastéttar, verslunar og iðnaðar. Og svo litlu fomaldarborg- arinnar Óbúta á vestri bakkanum, • en hún er svo gömul að þar hafa fundist merkar minjar frá tímum Rómverja. Konungsborgin Búda var orðin bæði fögur og rík á 14. öld og á seinni hluta 15. aldar voru þar reist- ar glæsilegar hallir í endurreisn- arstíl. En árið 1541 urðu Ungveijar — eða Magyarar, eins og þeir kalla sig sjálfir enn þann dag í dag, þrátt fyrir blandaðan uppmna — fyrir þeirri raun að Tyrkir hertóku landið og einangruðu þá frá evrópskri menningu í hálfa aðra öld, eða til ársins 1686. Má sjá merki Tyrkja- tímans m.a. í baðhúsum undir hlíðum Kastalahæðarinnar í Búda. Tyrkir fóm óblíðum höndum um fomar minjar og menningarsetur Ungveija og vom sum hver rústir einar eftir hersetu þeirra. Eins og t.d. Búda-kastalinn, sem Magyarar hófu að byggja á 13. öld, þegar þeir vom lausir við mongóla, er höfðu riðið um garð og farið eins og logi yfir akur. Og svo þegar Ungveijar vom lausir við Tyrki byggðu þeir aftur upp Búda-kastal- ann, en þá í barokkstfl, samkvæmt tísku þess tíma. Svo nú er hann sumpart barokk- og sumpart mið- aldakastali. Árið 1945 var Búdapest enn einu sinni öll í rúst. Engar brýr tengdu saman borgarhlutana. Og enn á ný var allt byggt upp aftur. Glæsibrýr vom byggðar yfir Dóná og aftur streymdi iðandi mannlífið yfír brýmar og sameinaði borgarhlut-; ana. (Um Búdapest liggja allar leiðir Ungveijalands. Og ekki bara Ungveijalands heldur trúði ung- verski fararstjórinn íslensku ferða- löngunum fyrir því, að þeir sem vildu taka sér far með Austurlanda- hraðlestinni frægu, gætu ekki verið á betri stað, því Búdapest væri ein- mitt einn aðaláfangastaður henn- ar.) Alexander og Díana, fararstjór- amir ungversku, lögðu sig öll fram að kynna íslendingunum sögu lands síns og þjóðar um leið og þau leiddu þá um borgina. Skoðuð vom minnis- merki á Hetjutorginu í Pest, þar sem erkiengillinn Gabríel breiðir út vængi sína á hárri súlu fyrir enda torgsins og í kringum hann þeysa Atli Húnakóngur og Djengis Khan á fákum sínum ásamt fríðu föm- neyti — eða kannski vom þeir af kyni Magyara, knapamir steigurl- átu, sem vom svo grimmúðgir á svip að það setti að manni hroll, þrátt fyrir 30 stiga hita á selsíus sem nú mældist í skugganum. (Og guð má vita hversu mikill hitinn var orðinn þama á bersvæði Hetju- torgsins hvíta.) Það var víst þúsund ára búseta Magyara sem var verið að minnast árið 1922 þegar verk þessi vom reist. Þama í Pest var líka fjöldinn allur af háskólum, leikhúsum, iista- söfiium og tvær ópemr. Ungverska Þjóðaróperan er stofnun tveggja ópemhúsa. Ópemnnar, sem byggð var á ámnum 1875—1884. Tekur hún rúmlega tólf hundrað manns í sæti og er hið fegursta skrauthýsi. Húsið varð fyrir furðu litlum skemmdum í stríðinu_ og var opnað aftur í mars 1945. Árið 1980 var það svo „tekið í gegn“ með nálægð aldarafmælisins í huga. Og á af- mælisdaginn, 27. september 1984, skein það allt eins og sólin sjálf. Og þannig er það enn þann dag í dag, þremur ámm síðar. Hitt ópera- húsið heitir Erkel-leikhúsið og tekur það 2.400 manns í sæti. Frú María Teresía lét til sín taka í Búda sem annars staðar í ríki sínu og stofnaði þar háskóla árið 1770. Ekki mun það þó hafa verið fyrsti háskólinn í Ungveijalandi. Til em heimildir er greina frá háskóla í Ungveijalandi a.m.k. frá því á 14. öld. En skóli frú Maríu var fluttur yfír í Pest eftir sammna borganna. Að kvöldi þessa merkisdags þeg- ar Karlakórinn Fóstbræður skoðaði borgina Búdapest, þótti mörgum við hæfi að enda þennan dýrðardag í logagylltri og keisaralegri Óper- unni. Þessi dagur hafði þó ekki verið kómum algerlega áfallalaus. Píanóleikari kórsins, Jónas Ingi- mundarson, hafði orðið í brottu að hverfa, þar sem hans beið enn ein keppnin með íslenskum raddmönn- um á erlendri gmnd. Kristinn Sigmundsson óperasöngvari átti að fara að syngja í einsöngvarakeppni í Cardiff í Wales. Og þar sem Krist- inn Sigmundsson er á ferðinni að syngja þar er Jónas Ingimundarson við hljóðfærið, eins og allir vita. Þetta var í stakasta misræmi við tónleika kórsins í Búdapest, sem stafaði af því að sá aðili, ungversk- ur, sem sá um tónieikahald Fóst- bræðra í Búdapest var alltaf að skipta um skoðun á því hvenær eða hvar tónleikamir skyldu haldnir. Samkvæmt fyrstu og jafnvel ann- arri útgáfu á þeirri áætlun áttu tónleikamir að vera um garð gengnir þegar Jónas þurfti að fara til Cardiff. En nú var dagsetning tónleikanna komin yfir á þann 14. en Jónas þurfti að fara 12. Við þessu var ekkert að gera úr því sem komið var og ekki um annað að gera en haga seglum eftir vindi. Enn steig hitinn. Ungversku far- arstjóramir höfðu orð á því að það væri ekki bara íslendingum sem væri heitt þama í Ungveijalandi (meðalhiti í Búdapest mun vera í kringum 20 stig). Þetta væri hrein- lega hitabylgja sem komið hefði í kjölfar rigninga og kuldatíðar sem hijáð hefði Ungveija sem aðra Mið-Evrópubúa að undanfömu. Árla morguns, laugardaginn 13. júní, var lagt af stað í Dónárferð. Fyrst var ekið norður til Szent- endre, sem er u.þ.b. 25 þúsund manna bær norður við Dónárbug. I Szentrendre em komin saman sýnishom flestra þeirra þjóðarbrota — ef ekki allra — sem mynda ung- versku þjóðina. Saga bæjarins er rakin allt frá steinöld og síðar bú- setu rómveija. Tyrkir settust þar og að á sínum tíma og fóm hvergi þegar hemámi Tyrkja létti á 17. öld. Þá komu þangað Serbar og settust að í stómm hópum. Húsin þama hafa sérkennilegan slavnesk- an eða jafnvel tyrkneskan blæ og það er eitthvað þjóðsögulegt við andrúmsloftið sem heillar. Enda ku Um borð í Dónárferjunni.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.