Morgunblaðið - 24.11.1987, Page 67

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. NÓVEMBER 1987
67
Lyklaböm — og bjór-
inn í ísskápnum
Opið bréf til Geirs H. Haarde alþingismanns
eftirPál V.
Daníelsson
Komdu sæll Geir.
Þú ert hagfræðingur að mennt
og ég hefi fengið nasasjón af þeirri
fræðigrein. Ég vil því ekki láta hjá
líða að ræða lítillega um bjórfrum-
varp, sem þú ert flutningsmaður
að ásamt fleirum.
Að mínu mati gerir hagfræðin
þær kröfur, þegar unnið er að mál-
um, að finna þeim traustan grund-
völl byggðan á reynslu, þekkingu
og rannsóknum. En bjórfrumvarpið
ber ekki slíkum vinnubrögðum vitni.
Fjöldi spurninga vakna
Hér er stórmál á ferð, sem hlýtur
að vekja ýmsar spumingar. Hver
verða áhrifin af samþykkt frum-
varpsins? Hve mikil verður neyslan?
Bætist hún við þá áfengisneyslu
sem fýrir er? Nær hún til annarra
aldurshópa en neyslan í dag? Leiðir
hún til daglegrar neyslu í auknum
mæli frá því sem nú er? Verður
ástandið í áfengismálum betra eða
versnar það? Verði það verra,
hvemig komumst við þá út úr þeim
vanda? Verður aftur snúið eða sitj-
<um við uppi, og það varanlega, með
meira böl en nú? Höfum við þá
ekki lagt í of mikla áhættu, fórnað
of miklu? Margir telja að íslending-
ar kunni ekki með vín að fara,
kunna þeir þá betur að fara með
áfengan bjór?
Engar skýrslur fylgja frumvarp-
inu, sem svara þessum spumingum
né heldur mörgum öðram. Það verð-
ur varla fellt undir rök að hafa
Útvegsmannaf élag
Reykjavíkur:
Styðurjöfn-
un úthlut-
aðs afla
togara
STJÓRN Útvegsmannafélags
Reykjavfkur hefur sent sjávarút-
vegsráðherra og Alþingi ályktun
þar sem lýst er stuðningi við til-
mæli þingmanna Suður- og
Vesturlands um að í lögum um
stjóm fiskveiða fyrir næstu fjög-
ur ár sé stuðlað að jöfnun
úthlutaðs afla í sóknarmarki til
togara, hvaðan sem þeir era
gerðir út af landinu.
Stjóm Útvegsmannafélags
Reykjavíkur vekur einnig athygli
sjávarútvegsráðherra og þing-
manna á að rekstrargrandvöllur
loðnuskipa er algjörlega brostinn
eins og nú horfir um afkomu þeirra.
Stjóm Útvegsmannafélags
Reykjavíkur beinir þeim tilmælum
til ráðherra og þingmanna að leitað
verði lausna á aðsteðjandi vanda
þessara skipa sem fyrst og í tengsl-
um við mótun fískveiðistefnu næstu
ára.
OTDK
HUÓMAR
BETUR
„skoðun", að „álíta“ eitt og „halda"
annað.
Þekkinguna ber
aðnýta
Það fer ekki á milli mála, að al-
menn áfengisneysla veldur miklu
tjóni. Um það era menn sammála.
Hvað tjónið er mikið vitum við
minna um. En við sem höfum
kynnst hagfræðinni ættum að hafa
áhuga á því. Sumt af þeim vanda,
sem af áfengisneyslu hlýst verður
ekki mælt en suma þætti er hægt
að meta til fjár með viðhlýtandi
nákvæmni. Og hvers vegna ekki
að gera það?
Þekking á áhrifum áfengisneyslu
á heilbrigði fólks er alltaf að auk-
ast. Á því sviði eigurti við margt
mjög hæft fólk, sem öðlast hefur
reynslu og aflað sérþekkingar í
þeim efnum. Ekki getum við byrgt
okkur svo innan múra eigin þekk-
ingar, síst hagfræðikunnáttu, að við
höfum ekki glugga til að kíkja út
um.
Fulla virðingu verðum við að
bera fyrir þekkingu annarra og
læra að nýta hana eigi vel að fara.
Þeir, sem taka að sér leiðsögu þurfa
öðram fremur að nýta alla tiltæka
þekkingu til þess að tryggja það,
að þeir lendi ekki í ógöngum.
Þeirra er ábyrgðin eða ætti
a.m.k. að vera það.
Verður ÁTVR hindrun?
Þau rök að áhætta af að leyfa
áfengan bjór sé lítil þar sem ætlað
sé að hann verði aðeins seldur í
ÁTVR og í vínveitingahúsum virð-
ast haldlítil. Mér skilst að einstakl-
ingar, hópar og fyrirtæki eigi að
geta keypt bjórinn í útsölum ÁTVR.
Sé það rétt þá kemst hann óhindrað
á vinnustaðina og í ísskápa heimil-
anna.
60 lítrar á hvert
mannsbarn
En hvert verður bjórmagnið?
Þegar bjórframvarp var á ferðinni
1984 lét ölgerðarforstjóri hafa það
eftir sér, að hér á landi væri mark-
aður fyrir 12—15 milljónir lítra af
bjór. Hann var ekki hræddur við
það, að ÁTVR og vínveitingahúsin
yrðu mikil hindran í vegi fyrir bjór-
flóðinu. Og varla hefur hann haft
hag af því að ofmeta sölumöguleik-
ana.
En 12—15 milljónir lítrar af bjór,
hvað segir það okkur?
Samkvæmt manntali 1. des. 1986
voru íslendingar 243.698. Magnið
er því um 60 lítrar á hvert manns-
bam á ári. Það era 2.7 lítrar af
hreinum vínanda á mann miðað við
4.5% styrkleika. Bætist bjórinn við
aðra áfengisneyslu nálgast hún það
að tvöfaldast.
En lítum á aldursdreifinguna.
Sjötugir og eldri era 17.432. Trú-
lega er ekki mikill markaður í þeim
hópi fyrir bjór. Aldurshópurinn
20—69 ára er 143.704. Sé bjór-
magninu deilt á þann hóp era það
um 100 lítrar á mann að meðaltali.
Það þarf marga stórdrykkjubjór-
Páll V. Daníeson
En 12—15 milljónir
lítrar af bjór, hvað seg-
ir það okkur?
Samkvæmt manntali 1.
des. 1986 voru íslend-
ingar 248.698. Magnið
er því um 60 lítrar á
hvert mannsbarn á ári.
Það eru 2,7 lítrar af
hreinum vínanda á
mann miðað við 4,5%
styrkleika.
menn til þess að það dæmi gangi
upp. En það era 41.589 á aldrinum
10—19 ára og er það álitlegur hóp-
ur til þess að efla markaðinn fyrir
bjór. T.d. „lykla“-böm ef bjór er
geymdur í ísskápnum.
Þess má geta að 12—15 milljónir
lítrar af bjór er ekki hátt áætlað,
því það yrði miklu minni bjómeysla
á mann en í bjórlöndunum hér í
nágrenninu og t.d. helmingi minni
neysla á mann en hjá Dönum.
Hvað sættum við okkur
við mikið böl?
Áfengisvandamálið verður ávallt
eins stórt og við sættum okkur við.
Ef við getum sætt okkur við að
horfa á eymdina, þá látum við hana
viðgangast. Það hefur lítið að segja,
þótt okkur hrylli við hlutunum stöku
sinnum, þá kákum við eitthvað,
skipum í besta lagi nefnd til að
afsaka okkur og meðan hrollurinn
líður úr okkur starfar nefndin og
svo geram við ekkert með þær til-
lögur sem fram koma og við
ráðumst því ekki að rótum vand-
ans. Til era þekktar leiðir til að
draga úr áfengisbölinu en við viljum
bara ekki fara þær. Og áfengisbölið
hefur fylgt mannkyninu. Við verð-
um bara að sætta okkur við það
segja margir. Já svona fomeskju-
legt og grimmt afturhald er til. Og
það stendur í vegi fyrir aukinni
velsæld, batnandi lífi, betra heilsu-
fari og meiri lífshaminguu.
Miklar upplýsingar til
Ég vil að lokum benda á að til
era miklar upplýsingar um áfengis-
mál hjá Áfengisvamaráði, land-
lækni, ríkisspítulunum, nefndum,
sem skipaðar hafa verið til að kanna
þessi mál og gera tillögur, rann-
sóknir, sem gerðar hafa verið bæði
heima og erlendis o.s.frv.
Það þarf því ekki að rasa um ráð
fram í sambandi við bjórframvarp,
né aðra þætti áfengismála og gera
tilraunir á íslenskri þjóð, heldur er
hægt að flýta sér með hægð, opna
fjölmarga glugga reynslu, þekking-
ar og rannsókna áður en lengra er
haldið. Að því hljótum við að vinna.
Og ég er þess fullviss um að þú
viljir afla sem mestrar þekkingar í
þessu máli sem öðram og ég er
reiðubúinn til þess að takast á við
málið með þér á þeim grandvelli.
Með góðri kveðju og bestu ósk-
um.
Höfundur er viðakiptafræðingur.
Haltu þér ungpm og upppum
iðskipta- og tölvublaðið er upplýsingarit fyrir
SHiþá sem fylgjast með því nýjasta í viðskipta- og
tölvuheiminum. 5. tölublað er komið út.
Áskriftasíminn er: 91 -82300.