Morgunblaðið - 22.12.1987, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. DESEMBER 1987
37
3on en yst til hægri eru þau Jón
ingum beggja vegna Atlantsála
fyrir eitthvað og alveg sérstakt
hánorrænt yfirbragð. Ég get þess
hér, vegna þess að einmitt þeir
norrænir málarar, seyi hafa skynjað
töfra heimaslóðanna, hvort heldur
það hefur verið á hréint skynrænan
óhlutlægan hátt eða hlutlægan,
vekja nú mesta forvitni umheims-
ins.
Og Kristín Jónsdóttir var einmitt
í þeim flokki, er lét nánasta um-
hverfi og bein hughrif andspænis
mikilfenglegri, ljósbrigðaríkri
náttúrunni ráða ferð pentskúfsins
á dúkum sínum. Hún málaði aðal-
lega landslag og blóm — landslagið
einkenndist af næmri tilfinningu-
fyrir hinum margvíslegu birtuskil-
um, sem hún skynjaði á sinn
sérstaka hátt og er hennar eigin
og sterka framlag til íslenzkrar
myndlistar.
Hún tók og sérstöku ástfóstri við
blóma- og kyrralífsmyndir, en á því
sviði mun hún hafa verið afkasta-
mest íslenzkra málara um sína daga
og ásamt Jóni Stefánssyni gert
einna eftirminnilegustu blóma-
myndimar.
Kristín var svo alla tíð í fylking-
arbijósti íslenzkra myndlistar-
manna og telst einn ágætasti málari
íslendinga á öldinni á sviði lands-
lagsmálverks ' og blómamynda
ásamt ýmsum vettvangsmyndum,
er teljast sumar hveijar lykilmyndir
á ferli hennar, svo sem hin annál-
aða Þvottalaugamynd f eigu Lista-
safns íslands.
Þá hélt hún útvarpserindi um
myndlistir, sem mikla athygli vöktu,
og eru tvö þeirra prentuð aftast í
bókinni, auk þess sem vitnað er í
þau í sjálfum texta bókarinnar.
Þá skal þess getið, að hún var
samtíðarmaður helstu brautryðj-
enda okkar í myndlistinni, enda
aðeins fáum árum yngri, og virtu
þeir hana allir mikils, að því er ég
best veit.
Bækumar um Þorvald og
Kristínu eru í öllu útliti og uppsetn-
ingu eins hannaðar og þannig séð
hinir glæsilegustu kjörgripir. En
það eitt skilur á milli þeirra, að
Bjöm Th. Bjömsson var allt í senn
þaulkunnur list Þorvaldar og vinur
hans um árabil, auk þess sem hann
hafði þegar skráð heilmikið um list
hans og lífsferil, t.d. í bók sinni
„íslenzk myndlist". Þá var Þorvald-
ur enn á lífi og í fullu fyöri, er hann
tók saman bókina, og hafði Bjöm
góða samvinnu við hann — átti við
hann mörg viðtöl.
Hinsvegar verður Aðalsteinn að
byija frá granni svo að segja vegna
ónógrar þekkingar á list Kristínar
og engrar á persónuleikanum né
samtíð hennar.
Auðvitað geldur bókin þessa og
ljóst er, að Aðalsteinn gerir sér
þetta ljóst sjálfur, og þannig er það
kórrétt hjá Aðalsteini í fyrmefndu
viðtali, „að til þess að gera mönnum
kleift að vinna svona verk þyrfti
að vera til rannsóknarsjóður, sem
veitti fé til rannsóknanna“.
Þetta er þörf ábending til stjóm-
valda, því að ríkið mætti að ósekju
koma á móts við hina djörfu útgef-
endur listaverkabóka að einhveiju
leyti og er þá þessi þáttur sýnu
mikilvægastur.
Margt má gott segja um val
mynda í bókina, en þó hefði yfírveg-
aðra og ítarlegra val tvímælalaust
verið af hinu góða, og það hefði
aukið gildi hennar og hinn mann-
lega þátt að láta t.d. módelteikning-
amar, sem hún gerði í listaháskól-
anum undir handleiðslu prófessors
Irminger, sem vora á yfirlitssýning-
unni 1980, fljóta með. Það era fá
ár síðan ég sá mikla yfírlitssýningu
á verkum eins nafntogaðasta mál-
ara Dana, Richards Mortensen, á
ríkislistasafninu í Höfn, þ.e. öðram
en málverkum (teikningum, vatns-
lita- og krítarmyndum, grafík,
leikhúsverkum o.fl.) og þar vora
m.a. nokkrar stórar módelteikning-
ar frá námsáram hans, er hann
gerði í skóla Bizzie Höyer.
Slíkt sér maður einmitt ósjaldan
í bókum um heimskunna myndlist-
armenn svo og á yfirlitssýningum
á verkum þeirra, þótt ekki þyki það
fínt hér á útskerinu á Atlantshafi.
En það er eitt af því fáa, sem við
höfum ekki tekið upp eftir þeim í
útlandinu ásamt því að tala og
skrifa minna um tilurð einstakra
mynda en þess meir um ættir lista-
mannanna og persónuleika forfeð-
ranna. Hið síðasttalda er sérein-
kenni íslendinga, á þann veg sem
það er gert.
Aðalsteinn Ingólfsson þræðir
lífsferil listakonunnar í texta sínum
— þjappar saman aðföngum víða
að og er óspar á tilvitnanir í aðra.
Hann hefur með þessu verki sínu
lagt fram mikilsverðan skerf til rit-
unar íslenzkrar myndlistarsögu þótt
að mínu mati þyki mér tök hans á
viðfangsefninu ekki bera vott um
djúpa persónulega lifun, og bera
meira svip af almennu upplýsinga-
streymi og blaðamennsku.
En margur verður vafalaust stór-
um fróðari um lífsferil og list
Kristínar Jónsdóttur við lestur bók-
arinnar.
Full langt þykir mér og vera á
milli ritaðs máls og mynda, sem
vitnað er til, og svo er það óþægi-
legt að hafa þýðingar úr dönsku
aftast í bókinni — með því er les-
andinn stöðugt að fletta til og frá
í bókinni, sem á að vera öldungis
óþarft.
Þá sakna ég mjög annáls um líf
og listferil Kristínar — fæðingu,
nám, giftingu, bameignir, ferðalög,
sýningar o.s.frv. En dregið saman
í hnotskum þá vegur það þungt,
að út er komin glæsileg bók um
málarann Kristínu Jónsdóttur frá
Amamesi og að fyrstu íslenzku
konunni er gerði myndlist að ævi-
starfi hefur loks verið skipaður sá
sess í listasögu þjóðarinnar, sem
henni bar.
Er skylt að þakka ölhim, er hér
lögðu hönd á plóginn ...
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Njarðvíkingar vírða fyrir sér flugvélarflakið sem togarinn Ólafur Jónsson kom með tíl lands.
Togari fékk flugvél-
arflak í vörpuna
TOGARINN Ólafur Jónsson GK
404 kom i gærmorgun til hafnar
i Njarðvík með flugvélarflak
sem skipveijar fengu i vörpuna
er þeir voru að veiðum ofarlega
á Eldeyjarbanka, aðfaranótt
laugardags.
Skúli J. Sigurðsson, deildarstjóri
loftferðareftirlits Flugmálastjóm-
ár, sagði fullvíst að um sé að ræða
flak eins hreyfils vélar af gerðinni
Cessna 210, sem var á leið frá
Goose Bay í Bandaríkjunum til
Frakklands í janúar 1986. Tveir
Frakkar vora um borð í vélinni,
sem varð bensínlaus og nauðlenti
út af Eldey. Báðir mennimir týnd-
ust. Fyrir nokkram mánuðum fékk
togarinn Vestmannaey VE 54 flak-
ið í vörpuna á svipuðum slóðum,
náði stélinu um borð með einkenn-
isstöfum á, en missti skrokkinn.
Að sögn Skúla fundu skipveijar á
Ólafí Jónssyni skilríki mannanna
tveggja og farangur um borð, en
ekki líkamsleifar þeirra.
Iðnþróunarsj óður
Stofnfundur Fjárfestinga-
félagsins Draupnis í gær
Ætlað að fjárfesta í starfandi íslenskum fyrirtækjum
og verða viðskiptavaki á hlutabréfamarkaðinum
IÐNÞRÓUNARSJÓÐUR íslands
hefur gengist fyrir stofnun
Fjárfestingafélagsins Draupnis
ásamt Félagi fsl. iðnrekenda,
Landssambandi iðnaðarmanna,
Iðnlánasjóði og Verðbréfamark-
aði Iðnaðarbanka íslands.
Stofnfé félagsins er 150 miiyón-
ir króna sem Iðnþróunarsjóður
leggur fram að nær öllu leyti
en heimild er til stjórnar um að
auka hlutafé í allt að 300 miiy-
ónir króna. Tilgangur Fjárfest-
ingafélagsins Draupnis er
samkvæmt samþykktum félags-
ins að stuðla að þróun hluta-
bréfamarkaðar hér á landi.
Á stofnfundi félagsins sem hald-
inn var í gær lagði formaður
stjórnar Iðnþróunarsjóðs, dr. Jó-
hannes Nordal, seðlabankastjóri, á
það áherslu að tilgangur félagsins
væri ekki hvað síst að efla eiginfj-
ármyndun íslenskra fyrirtækja og
hlutabréfaviðskipti á íslenskum
markaði — verða eins konar við-
skiptavaki á hlutabréfamarkaðin-
um, auk þess að stuðla að því að
gera hlutabréfaeign að verulegum
hluta af spamaði almennings hér
á landi. Jóhannes sagði að Draupni
væri því ekki ætlað að verða fjár-
málastofnun með áhættufjármagn
handa fyrirtækjum í nýjum at-
vinnugreinum heldur ætti það fyrst
og fremst að fjárfesta í starfandi
fyrirtækjum á markaðinum.
Jóhannes Nordal gat þess að á
vegum Verðbréfaþings íslands
væri nú verið að vinna að undir-
búningi reglna um skráningu
hlutabréfa á þeim vettvangi og
einnig að ráðnir hefðu verið erlend-
is sérfræðingar til að gera víðtæka
athugun á því hvað þyrfti að koma
til hér á landi til að hlutabréfa-
markaður yrði að veruleika. Sagði
Jóhannes að þegar þetta hvort
tveggja lægi fyrir, sem hann
kvaðst vænta að gæti orðið með
vorinu, þá gæti starfsemi félagsins
hafist fyrir alvöra.
Friðrik Sóphusson, iðnaðarráð-
herra, fagnaði því framtaki sem
stofnun þessa félags væri fyrir
atvinnulífíð. Hann minnti á að í
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinn-
ar væri gert ráð fyrir því að vinna
að sölu á ríkisfyrirtækjum. Hann
kvað hins vegar ljóst að í ýmsum
tilfellum yrði erfítt að koma slfkri
HLUTHAFAR í Fjárfestingarfé-
lagi íslands hf. samþykktu í gær
á fundi að auka hlutafé í félaginu
nm 50 milljónir króna. Hlutafé
fyrir aukninguna er tæplega 60
milljónir króna.
Gunnar Helgi Hálfdánarson,
framkvæmdastjóri Fjárfestingarfé-
lagsins sagði að með hlutafjáraukn-
sölu um kring nema með því að
breyta viðkomandi fyrirtækjum í
hlutafélög, jafnvel þótt sérstök lög-
gjöf þyrfti að koma til, þar sem
allir hlutir í viðkomandi fyrirtælg-
um yrðu í eigu ríkisins í byijun. Á
eftir mætti hins vegar selja hluti
í þessum fyrirtækjum með eðlileg-
um hætti á hlutabréfamarkaði og
kvaðst hann telja félag á borð við
Fjárfestingaférlagið Draupni geta
orðið mikilvægan þátt í þessari
viðleitni ríkisstjómarinnar.
Á stofnfundinum í gær vora
þeir Ragnar Önundarson, Tiyggi
Pálsson og Sigurður B. Stefánsson
lgömir sem aðalmenn í stjóm fé-
lagsins en Þorvarður Alfonsson til
ingunni væri verið að mæta vaxandi
umsvifum fyrirtækisins. Markmiðið
er að auka svigrúmið í vaxandi
samkeppni á fjármagnsmarkaðin-
um.
Núverandi hluthafar eiga for-
kaupsrétt á nýju hlutafé og rennur
frestur þeirra út 1. maí næstkom-
andi.
vara.
Fjárfestingarfélag íslands:
Hlutafé aukið um
50 milljónir króna