Morgunblaðið - 31.03.1989, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1989
30
Minning:
Sjöfh A. Ólafs-
son, Patreksfírði
Fædd 4. nóvember 1929
Dáin 23. mars 1989
Systumar í Valhöll. En hve þetta
minnir mig á indælu bemskuárin
vestur á Patreksfírði, þegar alltaf
var sólskin og birta, og gott fólk í
plássinu.
Þær áttu heima í næsta húsi við
okkur, systumar í Gamla bakaríinu,
og vom okkar æskuvinkonur.
Og nú er ein þeirra, Sjöfn, sem
var vinkona mín, látin. Eg var stödd
í sumarbústað í Borgarfírði, þegar
ég heyrði andlátsfregnina og fannst
mér erfítt að trúa þessu, hún sem
var svo lifandi og hress.
Ein af annarri komu þær fram í
huga mér minningamar: Hvað ég
öfundaði hana að vera orðin 12
ára, þegar leikritið Miklabæjar-
Sólveig, var leikið heima í Skjald-
borg, og allir, sem ekki voru orðnir
12 ára urðu að fara út af sýning-
unni og máttu ekki horfa á síðasta
þáttinn, því atriðið þótti of drama-
tískt fjrir okkur yngri bömin.
Fermingardaginn hennar, vorið
1943, hvað ég fann til með henni,
því hún hafði misst móður sína
elskulega, skömmu eftir áramótin.
Hamingja hennar og umhyggja
fyrir velferð litlu dótturinnar, sem
alla tíð var móður sinni til ánægju
og sóma.
Áfram héidu þær og allar minntu
þær mig á hvað ég er rík að hafa
átt vináttu hennar öll þessi ár. Fyr-
ir það vil ég þakka núna, þegar
leiðir skiljast um tíma.
Og fyrir hönd okkar systranna
flyt ég eiginmanni hennar, einka-
dótturinni og hennar fjölskyldu,
systmm hennar og bræðmm inni-
legar samúðarkveðjur.
Lilja Hjartardóttir
Móðursystir mín Sjöfn A. Ólafs-
son lést skyndiiega á Sjúkrahúsi
Patreksfjarðar á skírdag, aðeins 59
ára gömul. Hún fæddist í Valhöll á
Patreksfírði 4. nóvember 1929.
Foreldrar hennar vom Aðalsteinn
P. Ólafsson, sonur Péturs Ólafsson-
ar kaupmanns og útgerðarmanns á
Geirseyri og Maríu Ólafsson konu
hans og Stefanía Erlendsdóttir,
dóttir hjónanna Erlendar Pálssonar
verslunarstjóra á Hofsósi og Guð-
bjargar Stefánsdóttur.
Sjöfn ólst upp í glöðum systkina-
hópi í Valhöll, sem ætíð hefur verið
hið mesta menningar- og myndar-
heimili. Valhallarsystkini, auk
Sjafnar sem nú er kvödd em þessi,
Erla Kristín f. 1924, Bolli f. 1926,
Heba f. 1928, Sif f. 1931, Hera f.
1933 og Pétur f. 1937.
Er bömin sjö vora ung veiktist
Stefanía móður þeirra alvarlega og
lést hún í febrúar 1943, árið sem
Sjöfn fermdist. Þá reyndi mjög á
Aðalstein og þau systkini og mun
Sjöfn hafa reynst afar dugleg við
heimilishaldið og uppeldi yngri
systkina sinna.
18 ára gömul fór hún til náms í
Húsmæðraskóla Akureyrar ásamt
Hebu systur sinni.
Á uppvaxtarámm Sjafnar var
Patreksijörður upprennandi útgerð-
arbær og orðinn miðstöð sunnan-
verðra Vestíjarða í verslun og þjón-
ustu. Var þá iðandi mannlíf og
mikill kraftur í fólki sem síðan ein-
kenndi Sjöfn alla tíð. Af henni geisl-
aði orkán og athafnasemin bæði
innan heimilis og utan. í félagsmál-
um var hún sívinnandi og vann hún
ætíð mikið starf fyrir Slysavamar-
deildina Unni. Hún söng í kirkjukór
staðarins í 30 ár. Fyrir nokkmm
áram hófst hér á Patreksfírði þjón-
ustu- og félagsstarf fyrir aldraða
og var Sjöfn ein þeirra er mótaði
það og var hún óþreytandi við að
sinna málefnum þeirra er aldraðir
era orðnir. Veit ég að margir minn-
Minning:
Guðmundur G. Al-
bertsson, póstíulltrúi
Fæddur 22. desember 1900
Dáinn 21. mars 1989
Guðmundur Georg Albertsson
póstfulltrúi og fyrram langferðabíl-
stjóri er látinn. Hann hefur lokið
miklu og heillaríku ævistarfi fyrir
þjóð sína, brautryðjandastarfí,
áhrífamiklu á líðandi stund, skapandi
öryggi, framsýni og breytt viðhorf í
þýðingarmiklum undirstöðuatriðum í
þjóðfélaginu. Hann var sannur alda-
mótamaður, hreifst af tæknilegum
straumum hins unga framfaraþjóð-
félags, tók þátt í uppbyggingu þess,
nýrri tækni framandi, er hann var
fljótur að átta sig á í raun og upp-
byggingu að fullum notum fyrir kom-
andi kynslóðir, beitti til þess hyggju-
viti sínu, meðfæddum hæfíleikum,
dugnaði og orku, undirstaðan var
ekki önnur, en viljinn og kraftur hins
vinnandi manns er bar á garða þjóð-
félagsins mikinn feng í starfí sínu
og reynslu.
Guðmundur Georg fæddist á Syðri
Kárastöðum á Vatnsnesi 22. desem-
ber árið 1900, en hann lést 21. mars
síðastliðinn. Foreldrar hans voru
hjónin Jóhann Albert Stefánsson
bóndi þar og kona hans, Dagmey
Sigurgeirsdóttir. Albert var frá
Höfðahóium í A-Húnavatnssýslu, f.
20. sept. 1866, d. 1. sept.' 1915, en
Dagmey móðir Guðmundar var frá
Ytri Kárastöðum á Vatnsnesi, f. 21.
febr. 1867, d. 17. sept. 1906.
Guðmundur missti foreldra sína í
bamæsku. Leystist þá heimilið upp.
Var hann með föður sínum fyrstu
árin, en fór þá að Staðarbakka og
var þar skamman tíma, en fór svo
að Aðalbóli í Miðfírði og var þar fram
yfír tvítugt. Þessi heimili voru bæði
mikil myndarheimili, sérstaklega það
síðamefnda. Guðmundur hlaut því
gott atlæti og uppeldi, eins og best
varð kosið með munaðarlaus böm.
Það varð honum mikill og hollur
skóli og traust undirstaða verðandi
ævistarfs.
Systkini Guðmundar eru: Bjöm
Líndal, Vinbjörg Ásta, Sigurgeir,
Þorgrímur, Jóhannes, Margrét, Stef-
án OIi og Bjömlaug Marta.
Guðmundur ólst upp við almenn
sveitastörf og varð brátt öðrum
sveinum fremri og frárri við fjár-
gæslu og sinalamennsku fram um
heiðar, en Aðalból er efsti bærinn
við hinar miklu heiðar milli Húna-
vatnssýslu og Borgarfjarðar. Hann
sagði mér oft um leiðir, örnefni og
fegurð heiðanna. Hann hafði yndi
af að ræða um unaðsheima æsku
sinnar mitt í töfrum og sæld norð-
lenskra heiða. Síðasta skiptið er ég
hitti hann, var einmitt umræðuefnið
fegurð landsins, að vísu sunnlensks
sveitaunaðar kringum Apavatn, en
þar var hann á vegum símamanna
húsvörður á sumrin, eftir að hann
hætti starfí.
Guðmundur hleypti heimdragan-
um og hóf leit ævistarfs og lífsham-
ingju. Hann fann hvort tveggja og
varð hamingjumaður og lífsferill
hans varð heillaríkur. Hann kaus sér
ævistarf er veitti honum. ánægju og
arð á erfiðum tímum á þriðja og
ijórða áratug líðandi aldar, þegar
kreppa var í landi.
Hann tók bifreiðapróf og gerðist
bifreiðastjóri, varð gagntekinn af
hinni nýju tækni í samgöngumálum,
er þá var að ryðja sér rúm í landinu.
Hann hóf akstur á langleiðum milli
Norðurlands og Suðurlands, fyrst á
ast hennar með þakklæti fyrir allar
heimsóknimar og tryggðina er hún
sýndi öldraðum og þeim er lasburða
era.
Hún hélt ætíð heimili fyrir föður
sinn Aðalstein allt þar til hann lést
í júní 1980. Hún eignaðist eina
dóttur, Önnu Stefaníu Einarsdóttur
f. 8. nóvember 1948. Anna ar gift
Jónasi Þór rafvirlqameistara á Pat-
reksfírði og eiga þau 3 böm og 1
bamabam.
í júní 1975 giftist Sjöfn Guðjóni
Hannessyni bifvélavirkjameistara
frá Reykjavík, en hann fluttist til
Patreksfjarðar og hóf rekstur bif-
vélaverkstæðis. Ánægjulegt hefur
verið að fylgjast með þeim hjónum
hversu samhent þau hafa verið við
að halda við og endurbæta hið
gamla virðulega hús sem Valhöll
er, en það er eitt elsta hús kaup-
túnsins, byggt árið 1885. Einnig
hafa þau fegrað og ræktað upp
umhverfís húsið af stakri snyrti-
mennsku. Sumarbústað byggðu þau
á Barðaströnd ásamt vinafólki og
var þar þeirra unaðsreitur á sumrin.
Í 25 ár var Sjöfn ritari á skrif-
stofu sýslumanns Barðastrandar-
sýslu og hafði hún starfað þar með
fímm sýslumönnum. Hjá frænku
minni dvaldist ég oft sem drengur
og síðar er ég flutit með Qölskyldu
mína vestur til Patreksijarðar urð-
um við samstarfsmenn. Ættingjar
og samstarfsfólk sakna þessarar
knáu og duglegu konu sárt, sem
hvarf okkur svo snöggt. Ég og fjöl-
skylda mín vottum Guðjóni, Ónnu
Stefaníu, Jónasi Þór, barnabörnum,
litla langömmubaminu og systkin-
um hennar, okkar dýpstu samúð
og biðjum Guð að styrkja þau á
þessari stundu.
Stefán Skarphéðinsson
Hún dó á skírdag, 23. mars sl.
Það heljarhögg kom óvænt og
fyrirvaralaust. Til skamms tíma var
ekki annað að merkja en að hún
væri vel á sig komin til líkama og
sálar, glaðleg í viðmóti, falleg og
þokkafull eins og ævinlega. Og hún
var enn á góðum aldri.
Ástvinir hennar vissu þó að hún
hafði verið eitthvað lasin. Og hún
var búin að vera fáeina daga á
spítalanum. Mest sér til hvfldar,
leiðinni úr Húnavatnssýslu suður
Kaldadal til Reykjavíkur. Það voru
erfiðar ferðir, og ekki nema fyrir
útsjónarsama og duglega menn.
Guðmundur sýndi þegar mikla hæfí-
leika og dugnað. Hann fékk þegar
af starfi sínu eftir fyrsta sumarið
mikið álit sem gætinn og traustur
bflstjóri. Hann stóðst áætlanir vel,
kom á réttum tíma á ákvörðunarstað-
ina, ók gætilega um grýttar og vand-
famar slóðir liðinna kynslóða og veg-
leysur nýttar af vagnstjórum kom-
andi tíma af stjórnsemi og viljafestu.
Kostir hans urðu þekktir og farþegar
og aðrir viðskiptamenn treystu hon-
um af kynnum og orðspori. Fyrirtæk-
ið er hann vann hjá varð því vin-
sælt, og því varð tryggður arðsamur
rekstur. Ég hef heyrt reynda og
færa bilstjóra minnast aksturs hans
af aðdáun. Hann mótaði nýtt starf
í þjóðfélaginu af festu og hyggni.
Hann varð brautryðjandi breyttra
tíma í samgöngumálum landsins.
Guðmundur varð fyrsti póstbfl-
stjórinn norður í land og reyndist vel
í starfínu og mótaði það til festu af
sönnum hæfileikum og dugnaði. Sig-
héldu menn. Og svo leit út, sem
hún væri að ná sér. Engan gat rennt
minnsta grun í að hún bæri feigð
í bijósti, ekki einu sinni lækninn,
sem stundaði hana. Ekki heldur
manninn hennar, sem vék frá henni
stundarkom, þennan dag, til að
sinna aðkallandi erindi, en var þá
sagt frá andláti hennar, fáum
mínútum síðar. Það vora allir sem
þrumulostnir. Ekki síst hann og
dóttir hennar. En þeim tveim hafði
hún sagt frá kvöl sinni, og áttu þó
ekki ills von. Sjálf var Sjöfn þannig
gerð að hún vildi ekki angra vini
sína með eigin vandræðum, jafnvel
þótt hún bæri banvænt mein í
barmi, eða harm í hjarta. Því var
ég Iíka grandlaus um að nokkuð
væri að, þegar ég talaði við hana
í landsímann þar sem hún var við
vinnu sína á sýslukontómum, viku
áður en hún dó. Þá mætti mér ekki
annað en það sem ég var vanastur
við að heyra til hennar; glaðværð
og einlægt vináttuþel og lífsgleði.
Það gerði mér glatt í geði og allt
angur var víðs fjarri.
Otímabær dauði hennar varð öll-
um mikil sorgarfregn. Einkum Guð-
jóni eiginmanni hennar; Önnu Stef-
aniu, einkadóttur hennar og manni
hennar, bamabömum hennar þrem,
Aðalsteini, Þórami og Sjöfn.
Langömmubam hennar, sem hún
líklega elskaði mest allra, er of ung
til að vita hvað var að gerast.
Sjálfur er ég harmi sleginn. Hún
var svo mikiil vinur minn og heimil-
is míns frá fyrstu tíð. Svo traust
og trúföst, einlæg, hjálpsöm og
undirhyggjulaus. Og það eru fleiri
harmþrangnir. Hún átti marga vini
urður Briem réð hann póstbflstjóra,
fyrsta langferðabflstjórann til póst-
flutninga. Jafnframt sá Guðmundur
að miklu leyti um yfírbyggingu
fyrsta póstbílsins, og reyndust ráð
hans og tillögur mjög vel. Stjóm
bflsins var í öraggum greipum, þar
sem Guðmundur stjómaði farartæki
hins verðandi tíma í ungu tækniþjóð-
félagi. Brautin sem var til fara var
erfíð, giýtt, holótt, aðeins erfíðar
slóðir, troðningar horfínna kynslóða,
en hyggni og reynsla í útsjónarsemi
gætins og trausts bifreiðastjóra
vísaði leiðina í samgöngutækni kom-
andi tíma, í raun starfsins varð sigur-
braut. Þess ber að minnast og halda
til vegs.
Meðan Guðmundur stundaði akst-
urinn norður í land á sumrin, fékk
hann allskonar vinnu á vetuma í
Reykjavík. En komst bráðlega í póst-
þjónustuna og varð það ævistarf
hans. Hann gegndi þar ýmsum störf-
um en var lengst af gjaldkeri í bög-
glapóststofunni í Austurstræti og
síðast í Hafnarhvoli.
Ég kynntist Guðmundi Albertssyni
þegar ég byijaði, í póstþjónustunni.
Hann varð bráðlega sannur og
traustur félagi, er gott var að eiga
að vini og félaga. Hann var harðdug-
legur og glöggur á marga hluti, vel
að sér í iandinu, eins og það heitir
á máli póstmanna. Norðurlandið var
sérgrein hans, þar þekkti hann hvem
bæ. Hann hafði alltaf mikla ánægju
af náttúranni, útivist og ferðalögum.
Ég minnist ógleymanlegra stunda í
sumarbústað hans uppi í Presthúsum
á Kjalamesi, skemmtilegheitanna,
er hann gekk með okkur félögunum
meðfram sjónum heillaður af skap-
andi gleði aldna og leik þeirra við
§öra og kletta, kliði fugla og gargi
sjófugla rétt utan við væðan sjó.
Náttúran varð í návist hans hljóm-
kviða undursins mikla, vina okkar
fleygra og syndra í næstu grennd.
Já. Alveg rétt. Ég fór einu sinni
með Guðmundi og fleiri félögum til
útlanda, til stórborga þar sem mér
tókst alltaf að villast, nema ég væri
í samfylgd Guðmundar. Hann rataði
sem allir syrgja hana og sakna
hennar. Öll hefðum við mikið viljað
til vinna að geta heimt hana aftur
úr helju. En um það þýðir ekki einu
sinni að hugsa.
Því tjóir ekki heldur að dvelja
lengur við það sem enginn fær
breytt: dapran dauðdaga glæsi-
konu. Það er betra að muna hana
eins og hún var í lifandi lífi:
lífsglaða, hjálpsama, káta og
skemmtilega. Minna þess er hún
fyrirmannleg og falleg gekk eftir
Áðstrætinu í fæðingarþorpinu sínu,
eins og væri hún prinsessan í pláss-
inu, eða a.m.k. ein með fremstu
aðaisfrúm staðarins. Ég veit ekki
hvemig best er að lýsa þessu. En
hún var konan sem allir tóku eftir
og horfðu á sökum kvenlegs glæsi-
leika og meðfæddrar tiginmennsku.
Og það átti hún ekki langt að
sækja. Faðir hennar var Aðalsteinn
P. Olafsson, fæddur á Patreksfírði
og átti þar heima nær alla sína
ævi, var á yngri áram atgervismað-
ur í íþróttum. Og á síðari hluta
ævinnar, setti hann eftirtektarvert
og sérstætt svipmót á ásýnd þorps-
ins þar sem hann gekk um götur
höfðinglegaur og beinn í baki fram
á elliár. Hvar sem hann stóð í hópi
manna, var hann höfði hærri en
flestir og bar af í snyrtimennsku
og virðulegri framkomu. Hann vakti
ævinlega athygli, svo augljóst var
höfðinglegt fas hans og karlmann-
lega reisn.
Og ekki átti hann langt að sækja
ágæti sitt. Faðir hans og afí Sjafn-
ar var Pétur A. Ólafsson einn af
þessum íslensku afreksmönnum,
sem komu fram þegar þjóðin þurfti
slíkra manna mest með. Þeir raddu
braut nýjungum og lögðu grann að
nýju mannlífi vítt og breitt um
landið. Með áræði, dugnaði og út-
sjónarsemi urðu þeir upphafsmenn
nýrra atvinnuhátta og betri efna-
legrar afkomu manna. Þegar þjóðin
var að vakna af dvala margra alda
stöðnunnar og fátæktar urðu þeir
vegvísar til betri lífs og þeirrar vel-
megunar, sem við búum við nú.
Þetta er kunnara en frá þurfí að
segja. Það er vitað mál að Pétur
A. Ólafsson var um árabil forystu-
maður í uppbyggingu framfara í
atvinnumálum og vaxandi umsvif-
alls staðar, jafnvel lenti hann á rétt-
um stað, þó hann væri gersamlega
ókunnugur. Hann var eins og hann
væri á norðlenskum heiðum í smala-
mennsku. Ég man eitt sinn á suður-
bakka Thamesár, þar sem leiti og
kennimerki vora mér hvergi að
gagni. Við ætluðum á ákveðinn stað.
Eg fylgdi Guðmundi í þeirri von, að
hann næði stystu leið. Það varð.
Guðmundur kvæntist eftirlifandi
konu sinni, Jónínu Steinunni Jóns-
dóttur frá Söndum í Miðfirði, 19.
október 1935. Jónína fæddist á Sönd-
um í Miðfirði 19. ágúst 1910. For-
eldrar hennar eru Jón J. Skúlason
bóndi þar og kona hans, Salóme Jó-
hannesdóttir frá Útibleiksstöðum.
Þau eiga þq'ú böm: Jón Grétar raf-
magnsmeistara í Reykjavík, Jóhann
Öm símaverkstjóra í Reykjavík og
Salóme Guðnýju húsfreyju í
Reykjavík. Guðmundur og Jónína
eiga 9 bamaböm.
Við leiðarlok er gott að rifja upp
félagsskap við góðan vin. En skammt
nær minningin í stuttri grein eins
og þessari. Leiftur hugans brenna
aðeins I tómi stundarinnar. Hún er
of hröð að ná því sem hugurinn gim-
ist. En það besta er að hafa átt góð-
an vin, kynnst góðum dreng, er var
sannur, heill og hreinskiptinn. Ég
heyrði hann aldrei hnjóða í neinn,
talaði aldrei nema það rétta og besta
um samstarfsmenn sína, en var
manna kátastur á góðri stund, sann-
ur félagi félaga sinna og vinur vina
sinna. Til hans var gott að leita jafnt
til ráða og annarra hluta.
Ég votta konu hans og bömum
og öðrum aðstandendum mína fyllstu
samúð á stund saknaðar og sorgar.
Ég vona að þeim gangi allt til heilla
og hamingju á komandi áram.
Jón Gíslason
Nú þegar elskulegur afí minn er
látinn, langar mig til að minnast
hans með fáeinum orðum. Afí var
giftur alnöfnu minni, Jónínu Stein-
unni Jónsdóttur, sem nú Iifír mann
sinn. Það er erfítt að minnast afa
án þess að nefna ömmu með, því svo