Morgunblaðið - 12.04.1989, Blaðsíða 27

Morgunblaðið - 12.04.1989, Blaðsíða 27
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. APRÍL 1989 27 Frumvarp um breytingar á stjórnarskrá: Alþingi verði ein málstofa, ráðherrar kalli inn varamenn Fundur í sameinuðu Alþingi. Flutningsmenn frumvarpsins vilja að Alþingi verði ein málstofa. NOKKRIR þingmenn úr stjórnar- liði og Borgaraflokki, undir for- ystu Páls Péturssonar, formanns þingflokks Framsóknarflokks, hafa lagt fram frumvarp um breytingar á stjórnarskrárlögum. í frumvarpinu felst meðal annars að Alþingi yrði sameinað f eina málstofu, heimildir ríkisstjómar- innar til útgáfu bráðabirgðalaga og aukaQárveitinga yrðu þrengd- ar og ráðherrar ættu ekki sæti á Síðasti dagur til að leggja fram mál á mánudag: 65 mál komu fram SÍÐASTLIÐINN mánudag var síðasti dagur til að leggja fram þingmál án þess að þurfa að leita afbrigða. Alls komu því firam 65 mál á mánudaginn, þar af um 25 frumvörp til laga. * Þorvaldur Garðar Kristjánsson (S/Vf), Eyjólfur Konráð Jónsson (S/Rvk) og Júlíus Sólnes (B/Rn) hafa lagt fram frumvarp um stjóm- un fískveiða. í greinargerð með frumvarpinu segir að undirrót vand- ans í stjómun fiskveiða sé of mikil sóknargeta fiskiskipastólsins. í frumvarpinu eru því meðal annars ákvæði um að hvetju fiskiskipi verði ákveðin sóknargeta, sem miðist við aflamagn það, sem skipið hafi burði til að veiða árlega. Einnig að sé sóknargeta fiskiskipastólsins meiri en þurfí til hámarksnýtingar hans, sé óheimilt að auka sóknargetuna. * Ríkisstjómin hefur lagt fram frumvarp um stofnun hlutafélags um ríkisprentsmiðjuna Gutenberg, sem við stofnun verði að fullu í eigu ríkisins, en síðar megi leita sam- þykkis Alþingis fyrir sölu hluta- bréfa. * Danfríður Skarphéðinsdóttir (Kvl/Vl) og Guðrún Agnarsdóttir (Kvl/Rvk) hafa lagt fram fmmvarp um afnám söluskatts af náms- bókum. * Lagt hefur verið fram stjómar- frumvarp um leigubifreiðar. I grein- argerð segir meðal annars að nauð- synlegt sé að lögfesta skýr ákvæði um þær takmörkunaraðferðir, sem þróast hafi um veitingu leyfa til leigubifreiðaaksturs. Á það beri að líta að atvinnuleyfin séu eftirsótt, og leyfishafar líti á þau sem mikil- væg persónuleg réttindi. Því sé nauðsynlegt að setja í lög grund- vallarákvæðin, en láta ekki reglu- gerðarákvæði ein nægja. Er meðal annars vísað til þess að dómsmál hafi risið vegna reglugerðarákvæða um þessi atvinnuleyfi. * Lagt hefur verið fram stjómar- frumvarp um Félagsmálaskóla al- þýðu, sem starfi á vegum ASÍ og BSRB. Menningar- og fræðslusam- band alþýðu fari með málefni hans, og hlutverk hans sé að mennta fólk úr samtökum launafólks með það fyrir augum að efla sjálfstraust þess, hæfni og þroska til að vinna að bættum kjömm verkalýðshreyf- ingarinnar. * Lagt hefur verið fram fmmvarp um Úreldingarsjóð fiskiskipa. í greinargerð segir að hlutverk sjóðs- ins sé að draga úr stærð fiskiskipa- flotans og auka þar með hag- kvæmni í útgerð, þannig að minni þörf verði á að halda skipum frá veiðum með opinbemm boðum og bönnum. Sjóðurinn eigi að kaupa skip, selja þau úr landi eða eyða þeim. * Jón Helgason (F/Sl) og fleiri þingmenn hafa lagt fram fmmvarp um breytingu á lögum um þingfar- arkaup, svohljóðandi að afsali þing- maður sér þingmennsku og hverfi til annarra launaðra starfa falli rétt- ur hans til biðlauna niður. * Guðrún Agnarsdóttir (Kvl/Rvk) og fleiri þingmenn Kvennalista hafa lagt fram fmmvarp til breytinga á kosningalögum, þannig að allir íslenzkir ríkisborgarar 18 ára og eldri, sem eigi eða hafi átt lög- heimili hér á landi hafí kosning- arétt við kosningar til Alþingis. Samkvæmt núgildandi lögum fellur kosningarétturinn niður, hafi menn búið lengur en fjögur ár erlendis. * Lagt hefur verið fram stjómar- fmmvarp um Hagstofnun land- búnaðarins, sem hafí aðsetur á Hvanneyri. Stofnunin á meðal ann- ars að sjá um ýmsa upplýsingaþjón- ustu við landbúnaðinn og vinna úr tölum um landbúnaðarframleiðslu og afkomu greinarinnar. * Þingmenn úr öllum flokkum nema Alþýðuflokki leggja fram fmmvarp til breytingar á umferðar- lögum, þess efnis að felld verði nið- ur málsgrein í lögunum, sem heimil- ar Ríkissjóði að taka þátt í Bifreiða- skoðun Islands hf. Þetta þýðir að ríkið drægi hlut sinn út úr fyrirtæk- inu, og það yrði lagt niður. Flutn- ingsmenn segja í greinargerð með fmmvarpinu, að breytingar, sem gerðar vom á umferðarlögunum á síðasta þingi, hafi ekki verið til bóta. * Kristín Halldórsdóttir (Kvl/Rn) og fleiri þingmenn Kvennalista leggja fram fmmvarp til breytingar á skattalögum, þannig að einstæð- um foreldmm verði heimilt að nýta ónotaðan persónuafslátt barna sinna, sem eigi hjá þeim lögheimili og að falli annað hjóna frá, greiði eftirlifandi maki eignarskatt eftir sömu reglum og ef um hjón væri að ræða, meðan hann situr í óskiptu búi. * Ragnhildur Helgadóttir (S/Rvk) og fleiri þingmenn Sjálfstæðis- flokks flytja einnig fmmvarp um að við fráfall maka skuli við álagn- ingu eignarskatts skipta eignar- skattstofni eftirlifandi maka og reikna skatt hans eins og hjá hjón- um. * Lagt hefur verið fram stjómar- fmmvarp um jámblendiverksmiðj- una í Hvalfírði, þess efnis að ís- lenzka járnblendifélaginu sé heimilt að taka þátt í öðmm atvinnurekstri en bræðslu kísiljáms. * Margrét Frímannsdóttir (Abl/Sl) og Málmfríður Sigurðardóttir (Kvl/Ne) leggja fram tillögu til þingsályktunar, þess efnis að þingið feli landbúnaðarráðherra að setja reglur sem takmarka sauðfjárbú- skap í þéttbýli. í greinargerð segir að við erfíðar aðstæður í kindakjöts- framleiðslu sé eðlilegt að sauðfjár- búskapur se'takmarkaðúr við lög- býli og þá eina, sem sæki lífsviður- væri sitt í hann. * Guðni Ágústsson (F/Sl) og Alex- ander Stefánsson (F/Vl) leggja fram þingsályktunartillögu þess efnis að Alþingi feli ríkisstjóminni að láta kanna umfang „svartrar atvinnustarfsemi“ og söluskatts- svika, meðal annars með spuminga- könnun. * Þingmenn úr öllum flokkum nema Kvennalista leggja fram þingsályktunartillögu um að Al- þingi feli landbúnaðarráðherra að láta kanna hvaða eyðijarðir í ríkis- eign sé hægt að afhenda Skógrækt ríkisins til að efla og styrkja skóg- rækt í landinu. * Hjörleifur Guttormsson (Abl/Al), Kristín Einarsdóttir (Kvl/Rvk), Guðmundur G. Þórarinsson (F/Rvk) og Aðalheiður Bjamfreðsdóttir (B/Rvk) leggja fram þingsálykt- unartillögu, þess efnis að ríkisstjóm verði falið að hafa frumkvæði að alþjóðlegri ráðstefnu til að ræða um afvopnun á höfunum og undirbúa samningaviðræður með sérstöku tilliti til kjamorkuafvopnunar á norðurhöfum. Jafnframt vilja flutn- ingsmenn að leitað verði eftir því við ríki, sem eiga kjarnorkuknúin skip og kafbáta í norðurhöfum að þau takmarki umferð þeirra í grennd við ísland og að aðrar ráð- stafanir verði gerðar til að bægja frá hættu á geislamengun vegna slysa og óhappa. Alþingi. Flutningsmenn, sem eru auk Páls Péturssonar þau Guðrún Helgadóttir, Kjartan Jóhannsson, Kristín Einarsdóttir, Aðalheiður Bjamfreðsdóttir, Sighvatur Björgvinsson og Hjörleifur Gutt- ormsson, segja í greinargerð með frumvarpinu að þvi sé ætlað að gera málsmeðferð á Alþingi nú- timalegri, og að auka sjálfstæði og eftirlit þingsins með fram- kvæmdavaldinu. Viðamestar eru breytingartillög- urnar við þann hluta stjómarskrár- innar, sem fjallar um starfsemi Al- þingis. Þar er gert ráð fyrir að þing- ið starfí í einni málstofu, og að ekk- ert lagafrumvarp megi samþykkja fyrr en það hafí verið rætt þrisvar á Álþingi. Gerðar em ýmsar breyting- artillögur við kaflann í heild, og þar stuðzt við tillögur stjómarskrár- nefndar frá því í janúar 1983. Flutn- ingsmenn segja í greinargerð að hin- ar sögulegu forsendur fyrir deilda- skiptingu Alþingis séu ekki lengur fyrir hendi. Ein málstofa myndi skapa meiri festu í störfum þingsins, en núverandi deildaskipting hafi oft leitt til þess að ríkisstjómir, sem hafi haft meirihluta þingmanna að baki, hafí verið óstarfhæfar vegna þess að skort hafí á meirihlutann í annarri hvorri deildinni. „Það má færa að því rök að deildaskiptingin sé í andstöðu við þá viðurkenndu grundvallarreglu í lýðræðislegum stjómkerfum að meirihlutinn ráði úrslitum mála,“ segir í greinargerð- inni. Þau rök eru jafnframt færð fyrir þessari breytingu, að hún mjmdi end- urbæta nefndastarf Alþingis, þar sem nefndum myndi fækka og hver þingmaður þyrfti ekki að vera nema í u.þ.b. tveimur nefndum. Þá muni tími ráðherra nýtast betur en áður, þar sem þeir þurfí ekki að taka þátt f umræðum um mál sín í tveimur deildum. Loks benda flutningsmenn á að þau rök, að mál fái betri um- fjöllun og skoðun í tveimur deildum en einni, megi telja léttvæg, vegna þess að umfjöllun um frumvarp fari fyrst og fremst fram í fyrri deild- inni; en að litlu marki í þeirri seinni. í frumvarpinu er gert ráð fyrir að komið verði á fót sérstakri stjóm- sýslunefnd, sem hafi rétt til að fjalla um mikilvæg mál, er almenning varða. Ætlun flutningsmanna er að þessi nefnd sinni, ásamt fjárveitinga- nefnd og ríkisendurskoðun, eftirliti þingsins með störfum stjómvalda. Þá er gert ráð fyrir að nefndin hafi sérstök mál á sinni könnu, þannig að til hennar yrði vísað frumvörpum til stjómskipunarlaga, kosningalög- um og málum er varða stjómskipun og stjómarfar. Lögð er til breyting á 28. grein stjómarskrárinnar, þess efnis að bráðabirgðalög skuli ætíð lögð fyrir næsta Alþingi strax og það kemur saman. Hafi Alþingi ekki samþykkt þau mánuði eftir að þing er sett, falli þau úr gildi. Eins og nú háttar til, er ríkisstjóm í sjálfsvald sett, hvenær hún leggur bráðabirgðalög fyrir þingið. Bráðabirgðalög falla heldur ekki úr gildi fyrr en við þing- lausnir, hafi þau ekki verið felld áður. Fjórða breytingin, sem felst í frumvarpinu, er að þingmaður, sem skipaður hafí verið ráðherra, láti af þingmennsku á meðan hann gegnir ráðherraembætti og kalli inn vara- mann sinn. Hann myndi þó hafa ýmsar skyldur gagnvart Alþingi, segja flutningsmenn frumvarpsins, til dæmis taka þátt í störfum þing- flokka, svara fyrirspumum og hafa fullt málfrelsi á þinginu, en ekki at- kvæðisrétt. Í greinargerð fmmvarps- ins segir að með þessari breytingu yrðu mörkuð gleggri skil milli hand- hafa framkvæmdavalds og löggjaf- arvalds, Alþingi alþingi gagnvart framkvæmdavaldinu og ráðherrum gefinn meiri tími til að sinna emb- ætti sínu. í frumvarpinu er gert ráð fyrir að ef ný ríkisstjóm jrrði mjmduð milli þinga yrði að kalla saman Alþingi eigi síðar en þremur vikum síðar. í greinargerð segir að eðlilegt sé að ríkisstjóm kjmni þinginu steftiu sína, er hún hefur verið mjmduð, og það sé mögulegt að láta á það rejma hvort hún njóti trausts þess eða ekki. Loks er gerð tillaga til brejrtingar á 41. grein stjómarskrárinnar. Hún er nú svohljóðandi: „Ekkert gjald má greiða af hendi, nema heimild sé til þess í fjárlögum eða fjárauka- lögum.“ Lagt er tii að ákvæðið um fjáraukalögin falli út, og í þess stað komi: „Alþingi getur þó sett almenn- ar reglur um umframgreiðslur á Qár- hagsárinu en jafnan skal leita sam- þykkis þess fyrir slíkum greiðslum I fjáraukalögum." „Ætlun stjómarskrárgjafans hef- ur ugglaust verið sú upphaflega að heimildar til fíárveitingar væri aflað hverju sinni. Framkvæmdin hefur þó orðið önnur. Fjáraukalög em jafnan samþykkt eftir á og eru þá teknar upp í þau fjárveitingar ríkisstjómar- innar á liðnu flárhagstímabili um- fram fjárlagaheimildir. Ýmsum hefur þótt sem ríkisstjómir hafí farið full- frjálslega með þetta vald sitt og þvi eru nú sett skýrari ákvæði um þetta efni,“ segir í greinargerð frumvarps- ins. STORUTSOL MARKADUR í JL-HÚSINU, 2.HÆÐ OPIÐ FRA KL.12-18.30. LAUGARD. FRÁ KL.10-16. SÍM111981.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.