Morgunblaðið - 29.04.1989, Blaðsíða 32

.,32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. APRÍL 1989
Minning:
ÓlaJur Ag. Kristjáns
son fv. bæjarstjóri
Fæddurl2. ágúst 1909
Dáinn21. apríl 1989
í dag verður til moldar borinn
frá Landakirkju í Vestmannaeyjum
Ólafur Á. Kristjánsson. Ólafur var
sonur hjónanna Elínar Oddsdóttur
og Krisýáns Jónssonar, bæði ættuð
úr Fljótshlíðinni.
Ólafur fæddist á Garðstöðum í
Yestmannaeyjum 12. ágúst 1908.
Óli, eins og hann var alltaf kallaður
f Eyjum, var elstur í stórum bama-
hóp í heimahúsum. Það varð því
hlutskipti Ólafs að sjá til með okkur
yngri systkinum sínum og varð
hann fljótlega stoð og stytta fjöl-
skyldunnar. Tólf ára gamail var
hann kominn út á hinn almenna
vinnumarkað, sem þá var aðallega
fískvinna, til að afla tekna fyrir
heimilið. Þegar hann var 16 ára
byijaði hann að smíða með föður
sínum og stundaði jafnhliða sjó-
mennsku á vetrarvertíð. Ólafur fékk
snemma mikinn áhuga á smíðum
og allri húsagerð. Hann reyndi eins
og hann gat að afla sér þeirrar
menntunar í Eyjum, sem þurfti til
að ljúka námi í Iðnskólanum í
Reykjavík, á sem skemmstum tíma.
Honum tókst að ljúka námi á einu
og hálfu ári með hæstu einkunn.
Þegar Ólafur sneri heim til Eyja,
sigurreifur frá námi, hvíldi skuggi
yfir heimabyggð hans. Kreppan
mikla var skollin á og hafði gert
flölda útgerðarmanna gjaldþrota.
Þar á meðal Kristján föður hans.
Kristján missti hluta sinn í tveimur
bátum sem hann gerði út með öðr-
um og húsið sitt að auki. Eftir stóð
skuld upp á sex þúsund krónur sem
Kristján gat ekki borgað. Ólafur lét
ekki deigan síga. í fórum sínum
hafði hann teikningu af húsi sem
hann hafði teiknað í frístundum
sínum. Hann sagði við foreldra sína
að þau skyldu í sameiningu byggja
svona hús. Húsið var svo reist með
óbilandi dugnaði Ólafs og með hjálp
góðra manna. Það þarf ekki að fara
mörgum orðum um þann siðferði-
lega styrk, sem fjölskyldan hlaut,
þegar hún flutti inn í nýtt og fal-
legt hús eftir þá niðurlægingu sem
gjaldþroti fylgdi í þá daga. Húsið
var kallað Breiðabólstaður og þar
bjuggu hjónin Elín og Kristján til
æviloka.
Ólafur vann áfram við smíðar
um sinn og teiknaði af kappi. Um
þessar mundir komu bræðumir frá
Holti, eins og þeir voru kallaðir,
þeir Guðmundur og Jón, til Ólafs
og báðu hann að teikna sitt húsið
fyrir hvom. Mátti Ólafur ráða gerð
þeirra og útliti. Þetta vora stærri
hús en almennt gerðist, með lágu
þaki og einföldum gluggum. Þótti
öllum þetta mikil og falleg hús og
vora þau kölluð „villumar". Ólafur
sagði stundum að „með þessum
húsum hefði hann slegið í gegn“
eins og stundum er sagt.
Árið 1932 kvæntist Ólafur Marie
Albertine frá Vestmannaeyjum en
þau slitu síðar samvistum. Á þess-
um tíma var lítið byggt í Eyjum
og hætti Ólafur húsasmíðum um
sinn og gerðist afgreiðslumaður í
Vöruhúsinu hjá Einari Sigurðssyni.
Vann hann þar í sex ár en fór þá út
í útgerð með mági sínum, Binna í
Gröf.
Árið 1946 náðu vinstri flokkamir
meirihluta 1 bæjarstjóm Vest-
mannaeyja. Fulltrúar þeirra báðu
Ólaf að gerast' bæjarstjóri. Að vel
hugsuðu máli tók hann þessu boði,
og taldi hann að þannig gæti hann
látið eitthvað gott af sér leiða fyrir
heimabyggð sína. Eins og mörgum
er kunnugt var altaf eitthvað að
gerast í kringum Ólaf, eitthvað sem
varðaði hag almennings. Sem dæmi
má nefna störf hans við byggingu
hljómskála þegar hann var í gömlu
lúðrasveitinni. Einnig þekkja marg-
ir þátt Ólafs í byggingu AKÓGES-
hússins svo og aðstoð hans og leið-
beiningar sem ótal margir einstakl-
ingar nutu við byggingu eigin húsa.
Þegar Ólafur var bæjarstjóri byij-
aði hann strax að hrinda í fram-
kvæmd hugmyndum sínum um að
flestir gætu byggt sitt eigið hús-
næði. Lét hann bæjarfélagið styðja
fólk þetta með ráðum og dáð. Lönd
vora rudd og gerð byggingarhæf.
Stórvirkar ýtur vora lánaðar til að
grafa grunna og útsvar var ekki
lagt á vinnu við eigið hús. Sjálfur
teiknaði hann húsin fyrir lítið fé og
veitti alla þá tæknilegu aðstoð sem
hann gat látið í té án endurgjalds.
Þegar Fjárhagsráð var stofnað kom
heldur betur babb í bátinn, því þá
var mönnum bannað að byggja hús
nema með sérstöku leyfi. Sem bæj-
arstjóri var Ólafur sjálfskipaður
umboðsmaður Fjárhagsráðs. Ólafur
var löghlýðinn maður en boðum og
bönnum ráðsins gat hann aldrei
fyllilega hlýtt. Hann gat einfaldlega
ekki skilið að mönnum hér úti á
hjara veraldar væri bannað að
byggja sér bústað. Honum var því
fljótlega veitt lausn frá embætti í
náð. Þegar komið er til Vestmanna-
eyja i dag má sjá að bærinn er vel
byggður og þar búa menn almennt
við betri húsakost og rýmri en víða
annars staðar. Má segja að þar
gæti alls staðar áhrifa Olafs. Þegar
Olafur hætti störfum bæjarstjóra
fór hann að byggja hús á eigin
kostnað og seldi síðan. Einnig gerð-
ist hann forstjóri Bifreiðastöðvar
Vestmannaeyja. Ólafur átti sæti í
byggingamefnd og húsaleigunefnd
og hann sat einnig í matsnefnd
Branabótafélags íslands. Skipu-
lagsmál lét hann mikið til sín taka
og reit margar greinar um þau mál
í blöð og tímarit.
Ólafur lét menningarmál og mál-
efni kirkjunnar í Vestmannaeyjum
til sín taka. Má þar nefna að hann
teiknaði girðinguna umhverfís
Landakirkju og skipulagði lóðina.
Hann átti hugmynd að staðsetningu
minnismerkis um drakknaða sjó-
menn á kirkjulóðinni. Síðar teiknaði
Ólafur og hafði yfiramsjón með
breytingum á Landakirkju. Það
verk tókst það vel að öllum finnst
að kirkjan hafí alltaf verið eins og
hún lítur út í dag. Sáluhliðið, sem
nú er orðið frægt af myndum frá
gosinu 1973, var einnig hugverk
Ölafs. Hann lét setja boga á hliðar-
stólpana með ljósakrossi á miðju
en krossinn hafði verið gefinn til
kirkjunnar og ekki hægt að stað-
setja á kirkjubyggingunni sjálfri.
Árið 1960 kvæntist Ólafur
Jensínu Waage frá Húsum í Selár-
dal. Þau eignuðust eina dóttur,
Fríðu Björk. Þau skildu.
Árið 1971 fór Ólafur í skemmti-
siglingu með Gullfossi og í þeirri
ferð kynntist hann Maríu Bjöms-
dóttur frá Gröf í Reyðarfírði. Þau
hrifust hvort af öðra en náðu ekki
að vera saman, því að hann vildi
vera í Eyjum en hún bjó í Reykjavík.
Árið 1973 dundi gosið yfir Eyja-
byggð og allir íbúar byggðarlagsins
flúðu upp á landið og þar í hópi
Ólafur frá Heiðabrún. í Reykjavík
beið unnustan og bauð honum
samastað. Þau gengu síðan í hjóna-
band óg reyndist María honum frá-
bær eiginkona allt til endaloka.
í Reykjavík vann Ólafur hjá
Teiknistofu landbúnaðarins í nokk-
ur ár og lét hann mjög vel yfir
vera sinni þar. Bar hann hlýjan hug
til starfsfólksins á teiknistofunni
sem reyndist honum ákaflega vel.
Á meðan Ólafur bjó í Reykjavík lét
hann málefni Vestmannaeyja tölu-
vert til sín taka. Hann hélt áfram
að teikna fyrir þá hús og hafði af-
skipti af skipulagsmálum. Meðal
annars átti hann framkvæði að því
að reisa minnismerki um björgunar-
skipið Þór sem hann teiknaði og lét
gera inni við Skipshella.
Á þessu vori hlakkaði Ólafur,
þrátt fýrir mikil veikindi, mjög til
að fara til Vestmannaeyja á sumri
komanda, Það var á honum að
heyra að hann gerði ráð fyrir að
sér yrði boðið þangað í tilefni af
70 ára afmæli kaupstaðarins. Hann
hafði jafnvel samið ræðu sem hann
ætlaði að flytja þeim Eyjamönnum.
En smátt og smátt dró ský fyrir
sólu þegar honum elnaði sóttin. Fór
Ólafur þá að tala um að líklega
yrði ræðan aldrei flutt. Hann var
fluttur á Landspítalann og andaðist
þar að morgni 21. apríl, 79 ára að
aldri.
Mikill harmur er kveðinn að eig-
inkonu, dóttur og öðram ættingjum
og vinum. Ég og fjölskylda mín
vottum þeim öllum okkar dýpstu
samúð.
Gísli Kristjánsson
Það er örðugt verk og þungbært
að snúa grein, sem átti að verða
glaðlegur afmælispistill tilgóðs vin-
ar, yfir í kveðjugrein.Ég hafði
hlakkað til að skrifa Ólafi A. Krist-
jánssyni smápistil nú síðla sumars,
þegar hann hefði orðið áttræður.
Hlutverkið varð skyndilega annað
og erfiðara. Þó svo fráfall gamals
manns sé ekki nema hinn eðlilegi
gangur lífsins, er maður engu að
síður vanbúinn að mæta því, þegar
að því kemur.
Reyndar litum við aldrei á Ólaf
sem gamlan mann hér á Bygginga-
stofnun landbúnaðarins, því þótt við
nytum síðasta hluta ævistarfs hans
og hann yrði að hætta vinnu hjá
okkur fyrir aldurs sakir, eins og
kallað er, þá var hann ævinlega
jafn hress og glaður þegar hann
kom í heimsókn til okkar í þriðju-
dagskaffið. Okkur til mikillar
ánægju hélt hann þeim hætti eftir
að hann lét af störfum og sleppti
ekki af okkur hendinni, rétt eins
og við væram hveijir aðrir Vest-
manneyingar. Aldrei skorti um-
ræðuefnin og áhugi hans dvínaði
aldrei á landsmálum og einkum og
sér I lagi því sem viðkom Vest-
mannaeyjum.
▲w
Meistarafélag
húsasmida
Viðgerðir og viðhald
Húseigendur
Með hækkandi sól fer í hönd tími viðhalds
og viðgerða. Meistarafélag húsasmiða vill
benda þeim sem hugsa til framkvæmda á
nokkur góð ráð. Leitið til þeirra sem reynslu
hafa og bera ábyrgð á sínu verki. Gerið skrif-
legan samning um það sem vinna á og hvern-
ig það á að greiðast.
Varðandi kaupgreiðslur þá koma þrjár að-
ferðir helst til greina. í fyrsta lagi tímavinna,
þá þurfa aðilar að gera sér grein fyrir því
hvað útseldur tími kostar. í öðru lagi þá er
til mælingataxti sem hefur fast verð á flestu
því sem kemur fyrir í viðgerðar- og viðhalds-
vinnu. í þriðja lagi tilboðsvinna, þá þarf að
tilgreina það vel og skrifa niður hvað vinna á.
Meistarafélag húsasmiða veitir fúslega allar
upplýsingar í síma 36977 frá mánudegi til
föstudags á milli kl. 13 og 15.
Meistarafélag húsasmióa.

SVISSNESKT SKIRTEINI UM HOTEISTJÓRNUN
OG BRESK MEISTARAPRÓFSGRÁÐA
Við erum eini svissneski hótelstjórnunarskólinn þar sem handhafar skírteinis geta
öðlast hina virtu meistaragráðu í alþjóða hótelstjórnun eða meistarastig í ferðamál-
um við Surreyháskóla - nafntogaðan breskan ríkisháskóla.
Enska er kennslumálið í þriggja ára námskeiði okkar, sem leiðir til skírteinis um
hótelstjórnun. Hæ’fniskröfur okkar til inntöku eru þær sömu og við háskóla (Univers-
ities). Næstu námskeiö hefjast 9. október 1989 og 3. janúar 1990.
Biðjið um námskeiðabæklinga hjá:
IHTTI International Hotel and Tourism Training Iristitutes Ltd., P.O.Box 95,
CH-4006 Basel, sími (61) 42 30 94, TX 965 216 TC CH.
Þó svo síðasta höfn hans yrði
Reykjavík, var það önnur verstöð,
sem átti hug hans allan. Fyrir mig,
sem ekki þekki til Vestmannaeyja
nema svo sem rétt af afspum, varð
það uppspretta mikils fróðleiks um
Eyjar, að kynnast Ólafi. Við unnum
saman við að þjóna einum undir-
stöðuatvinnuvegi þjóðarinnar, en
rætur átti hann í öðram, þeim sem
ég þekki ekki af eigin raun. Aldrei
hittumst við svo, að hann segði mér
ekki frá viðgangi í Eyjum og hann
gladdist með Eyjamönnum þegar
vel veiddist og óskaði þeim betra
gengis á erfíðari tímum. Atvinnulífi
í Eyjum fylgdist hann með til hins
síðasta, eins og hann væri enn að
stjóma því. En hann lét ekki þar
við sitja, burtfluttur Eyjamaður var
hann ekki nema að forminu til.
Áhugamálin vora vestmanneysk og
viljinn til að láta til sín taka beind-
ist þangað. Annarri eins atorku við
að hrinda áhugamálum sínum í
framkvæmd, hef ég ekki kynnst.
Ef honum þótti eitthvað mega færa
til betri vegar í Eyjum, réðst hann
til atlögu með oddi og egg. Pennan-
um beitti hann óspart og þrautseig-
ari áróðursmaður er vandfundinn.
Áram saman rak hann áróður
fyrir ákveðinni skipulagsbreytingu
í Vestmannaeyjabæ. Greinamar í
bæjarblöðin urðu margar, heim-
sóknir og viðtöl við ráðamenn sömu-
leiðis. Róðurinn var erfiður lengi
vel, þvi enginn þeirra, sem verðlaun
fengu í skipulagssamkeppni mikilli,
sem efnt hafði verið til, kom auga
á þessa lausn. Þó er það ekkert
vafamál, að hugmynd Ólafs var
bæjarásýndinni til bóta, auk þess
sem bærinn tengdist hafnarsvæðinu
betur og höfnin _er miðstöð alls
mannlífs í Eyjum. Á endanum hafði
hann sitt fram. Annað stórmál var
honum minnismerki, sem hann fékk
sett upp við höfnina. í því var hann
allt í öllu, hann átti hugmyndina,
hann teiknaði minnismerkið utan
um gamla skipsskrúfu, hann safn-
aði fé til framkvæmdarinnar og
fékk hleðslumann til að hlaða stöp-
ulinn. Allt þetta umstang ræddi
hann við okkur á teiknistofunni
meðan á því stóð og bar undir álit
okkar. Það fór því ekki hjá því að
ég kynntist Eyjum nokkuð þennan
tíma, sem við áttum saman. Það
var óhjákvæmilegt, þegar Ólafur
var annars vegar. Eins og hann
lagði málin fyrir, var engin leið
önnur en að taka fullan þátt í um-
ræðunni og hafa gaman af. Við
voram engan veginn sammála í öllu,
hann áleit Heijólf vera hluta af
þjóðvegakerfínu og að sjómenn
hefðu aldrei of há laun. Ég var
kannski tregari í trúnni en það
breytti engu í okkar skiptum.
I starfi hans á Byggingastofnun
aftur á móti, var fátt sem bar á
milli. Hann hafði mikla ánægju af
starfínu og var hamhleypa til verka.
Ólafur hafði fengist við húsateikn-
ingar og teiknað dijúgan hluta húsa
í Vestmannaeyjum áður en hann
kom til okkar. Auðvitað fer ekki
hjá því að menn temja sér ýmiss
konar vinnubrögð, sem helgast af
umhverfí og viðskiptavinum. Þegar
hann kom hingað sá hann að við
höfðum aðra hætti, og þá var hann
ekki eldri í sér en svo, að hann til-
einkaði sér það sem honum fannst
gott. Þó voram við tiltölulega ungir
menn og grænir, sem hér vorum
þá, en hann gránaður úr lífsins
skóla. Slík sjálfsgagnrýni er ekki
öllum gefin. Það er ekki að efa, að
hann hefði lagt fyrir sig annað
starf, ef aðstæður hans hefðu leyft
það á sínum tíma, þegar hann
þurfti að velja sér ævistarf. Hann
hefði lært að teikna húsin í stað
þess að smíða þau og farið létt með
það. En kreppan lét ekki að sér
hæða. Aðrar hamfarir ollu því hins
vegar að hann flutti sig um set upp
á fastalandið og hóf starf við teikn-
ingar sem aðalatvinnu. Það þurfti
eldgos til að hann flytti. Eflaust
eigum við það að þakka eftirlifandi
eiginkonu hans, Maríu G. Bjöms-
dóttur, sem hann kvæntist um það
leyti, að hann fór ekki aftur út.
Hefði það orðið, hefðum við misst
mikils.
Skömmu eftir gos auglýsti ég
eftir starfsmanni. Inn á stofuna til
mín arkaði Ólafur og sagðist vera
maðurinn, sem mig vantaði. Ekkert