Morgunblaðið - 25.06.1989, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 25.06.1989, Blaðsíða 18
* 18 C M()KGUNBIAÐIÉ» >FJÖLMIÐLAR SliNN! FI)AGUR 25i JÚNL H989 FÓLK j fjölmiðlum ■ ADDA Steina Björnsdóttir fréttamaður á Bylgjunni er þessa dagana að skrifa um siðSræði íslenskra fjölmiðla. Adda er guð- fræðinemi og hefur nú viðað að sér heimiidum í lokaritgerðina. Ekki hefur mik- ið verið skrifað um þetta efni áður. Adda hyggstkanna siðareglur og veiyur íslenskra blaðamanna á þessari öld. Hafa þær breyst síðustu ára- tugina? Að hve miklu leyti drógu ísienskar siðareglur dám af er- lendum venjum og reglum og hver voru — og eru — áhrif sérís- lenskra aðstæðna? Hefiir sið- fræði íslenskra Qölmiðla verið eitthvað öðruvísi en almenn sið- fræði? Og siðast en ekki síst — hve merkjanleg eru áhrif krist- innar siðfræði í íslenskri fjölmiðl- un? Adda Steina ■ÞEIR Iandsmenn sem Iagt hafa augu — og eyru — við Ríkissjón- varpið hafa veitt því eftirtekt að Páll Benediktsson fréttamaður hefur flutt sig til í hinum opin- bera geira, frá hljóðvarpinu yfir í sjónvarpið. Páll 1 mun meðal annars upplýsa landsmenn um málefni fisk- vinnslunnar og sjávarútvegsins. Páll Innan sjónvarpsins hefur Ólafiir Sigurðsson firéttamaður hvað mest sinnt þessum málaflokkum, en hann annast nú fréttasljórn erlendra frétta. Aðspurður sagði Páll Morgun- blaðinu að enn hefði hann ekki endumýjað fatnað sinn til sam- ræmis við hinn settlega virðu- leika í klæðaburði sem fréttastof- an krefst jaftian af starfsmönnum sínum. ' Síðustu misserin hefur nokkuð borið á mannatilfærslum milli hinna opinberu fréttastofa — einkum frá útvarpinu til sjón- varps. Þessar tilfærslur em þó ekki „samræmd og opinber" stefiia ríkisQöImiðlanna. Heyrst hefiir að sumum hljóðvarps- mönnum þyki fréttasfjóri ríkis- sjónvarpsins, Bogi Ágústsson, nokkuð ötull við að „ræna“ vön- um mönnum þaðan. Morgunblaðið hefur þó heim- ildir fyrir því að á báðum ríkis- firéttastofunum sé aukinn vilji til þess að auka samvinnuna til að standast betur samkeppni „hinna fijálsu ljósvakamiðla". ÍÞRÓTTAGLÁP Þó svo íþróttaviðburðir geti gagntekið heilar þjóðir þá er það einungis í undantekningatilfell- um. Iþróttir eru fyrir tiltölulega afmarkaðan hóp manna. Mark- tækar kannanir gefa til kynna að áhorf á íþróttaþætti sé að jafnaði um 10% og lætur nærri að 7 af hverjum 10 séu karlmenn, flestir innan við miðjan aldur. Þessar tölur staðfesta það sem allir vissu, að íþróttir í sjónvarpi eru fyrir karla. Það, ásamt keppniseðli íþróttanna, skýrir e.t.v. þá stað- reynd að remba alls konar er meiri fylgifiskur íþrótta en annars sjónvarpsefnis fyrir afmarkaða hópa. Þjóðernisrembuna þekkjum við íslendingar vel því stundum jaðrar hlutdrægnin í lýsingum frá landsleikjum við fordóma gagn- vart andstæðingum. En þar sem á þessari eyju býr einungis ein þjóð fellur þetta í góðan jarðveg. Eins er karlremban hluti af þessu fyrirbæri. Hér á landi birtist hún helst heima í stofu þegar gáska- fullir vinir eiginmannsins hrossast með bjórinn undir beinu útsend- ingunum. Einnig rembast menn vegna búsetu og vegna hinna ýmsu liða sem þeir eru tengdir tilfinningaböndum. Erlendis birt- ist þessi hanaskapur m.a. í skræl- ingjahætti og skrílslátum sem er mörgum mikið áhyggjuefni. Sem betur fer virðumst við íslendingar hafa brotið gegn stórskammaeðli okkar í þessum málum og farið hægar í sakirnar en ýmsar ná- grannaþjóðir. Til þess að sjónvarpsefni slái í gegn þarf stjörnur. Þó svo til séu íslenskar íþróttastjömur þá hafa þær öðlast þá tign á erlendri grund. Stjömur em búnar til í fjölmiðlum. Fjölmiðlarnir marg- endurtaka afrekin, lýsa íþrótta- manninum í bak og fyrir, ræða við hann bæði fyrir og eftir, skyggnast inn í einkalífið og gera eitt og annað til þess að gera manninn merkilegan. Á þennan hátt fjalla stöðvarnar ekki um okkar íþróttamenn sem taka þátt í keppni hér á landi. Slík umfjöll- un eykur tvímælalaust áhuga fólks á íþróttum og íþróttamótum hvers konar. Hins vegar er það nú ekki alltaf svo að viðtöl við leikmenn auki innsæi og skilning áhorfenda. Þegar Charlie nokkur George var hvað iðnastur við að skora mörk fyrir knattspyrnulið sitt, Arsenal, snemma á síðasta áratug, reyndu breskir íþrótta- fréttamenn stundum að fá lýsingu hans á aðdraganda og uppbygg- ingu markanna. Charlie svaraði alltaf í svipuðum dúr: „Nú, boltinn var þarna og ég bara sparkaði í hann.“ Helstu kostir sjónvarps nýtast óvíða betur en í beinum útsendingum frá íþróttakappleikjum Islensku stöðvarnar sýna íþróttir samtals að meðaltali í um 12 stundir á viku I Remba allskonar virðist nátengd- ari íþróttum en öðru sjónvarps- efni Þ AÐ HEFUR verið sagt að það sé tvennt sem geti haldið fólki fyrir framan sjónvarpið fram undir dagsbrún. Kosningasjónvarp og beinar útsendingar frá íþróttaviðburðum. íþróttir hafa flest það sem gerir sjónvarpsefni áhuga- vert, sérstaklega beinar útsendingar frá kappleikjum og viðureignum. Hraði, hreyf- ing, lipurð, snilli, kraftur, tækni, stjórn- kænska, stígandi, eftirvænting, spenna, undr- un, sigur, gleði, tap, beiskja, tár og von- brigði. íþróttir eru hvunndagsdrama sjón- varpsunnandans. Sjónvarpsstöðvar eru farn- ar að sjá um eigin uppfærslur eins og ball- skákmót islensku stöðvanna í vor og vetur bera vott um. Ballskákin er dæmi um íþrótt sem hentar mjög til sjónvarpsútsendinga og er óhætt að segja að vinsældir hennar í Evr- ópu hafi vaxið eins og sveppagróður undir sviðsljósum sjónvarþsveranna. Iþróttir hafa lengi gegnt eins konar öskubuskuhlutverki á sjón- varpsheimilinu. Þær hafa ýmist verið taldar annars flokks fréttir eða miður gott skemmtiefni og hefur það m.a. leitt til þess að fáir hafa íhugað af alvöru gildi og ágæti sjónvarps- nmtmmm^ íþrótta. það er ekki fyrr en með auknum möguleikum á bein- um útsendingum hvaðanæva frá að íþróttir fá viðurkenningu sem merkilegt og áhugavert sjón- varpsefni í sjálfu sér. Stofnun íþróttadeildar hjá ríkisútvarpinu og starfsemi þeirrar deildar er í fullu samræmi við þessa þróun. Beinar útsendingar á vegum þeirrar deildar voru 43 á fyrstu 5 mánuðum þessa árs, en það jafn- gildir rúmlega tveimur útsending- um á viku að meðaltali og stóðu þær samtalf yfir í nærri 65 klst. I einni viku sem val- w in var af handahófi OAKSVIÐ sýndi Sjónvarpið ------------------------- íþróttir í samtals um eftirÁsgeir Fridgeirsson SÍÖ °f h5álffkM. og J & & var það 12,8% af útsendu efni þá vikuna og þó svo knattspyman hafi verið í fyrir- rúmi þá var sýnt frá samtals 12 íþróttagreinum. Stöð 2 hefur frá upphafi lagt mikla áherslu á að sýna margar ólíkar iþróttir. Hlut- fall íþrótta þar er talsvert lægra en hjá Sjónvarpinu eða um 5,5% og munar þar mest um að stöðin sýnir mun minna beint frá við- burðum á erlendri grund. Skein yfir landi Einn af mínum kæru skólanemendum, sem síðar gerðist blaða- maður, skrifaði ágæta grein um samgöngur, skipulags- mál og fleira sem varðar mannlíf í nútíma-samfélagi. Þar gat hann þess, að ég hefði einhveiju sinni látið svo um mælt í efnafræðitíma, að í rauninni væri alveg nóg að kunna Gunnarshólma. Frá þessu sagði hann að sjálfsögðu mér til lofs og ævinlegrar dýrðar. Skömmu síðar vitnaði merk kona til þessarar frásagnar í grein um menningarmál og bar mikið lof á svo ágætan efna- fræðikennara. Og nú fyrir tveim dögum var ég minntur á þessi ummæli nemanda míns, blaðamannsins, og þótti mér þá sýnt, að hróður minn sem raunvísindamanns færi enn vaxandi. Atvik það, sem hér liggur að baki, hefur að vísu orðið mér skemmtilega minnis- stætt, enda hef ég oft frá því sagt meðal kunningja. Og þar sem það hefur hvað eftir annað sætt opinberri umfjöllun, er vérðugt að frá því sé greint af sagnfræði- legri nákvæmni. Einhvern tíma hafði ég sem sé rausað yfir bekknum í hálfa kennslustund um til- tekið efnaferli, þegar einn nemendanna greip fram í fyrir mér: „Heyrðu, Helgi, þurfum við að kunna eitt- hvað af þessu utanbókar?" Og fyrr en ég vissi af hafði ég misst út úr mér: „Nei, nei, blessaður vertu, þú átt ekki að kunna utanbókar nokkurn skapaðan hlut nema Jónas Hallgrímsson.“ Þar með var það mál útrætt. Nokkrum dögum síðar var skriflegt próf í efnafræði. Þar voru lagðar fyrir nokkr- ar einfaldar spurningar. Sú fyrsta var: „Hvemig oxast metanól í díkrómsýru?" Og við henni barst eitt svar sem af bar að mati kennarans: „Eigi veit eg það svo gjörla; en hitt veit ég, að — Skein yfir landi sól á sumarvegi og silfurbláan Eyjafjallatind gullrauðum loga glæsti seint á degi.“ Skemmst er frá því að segja, að kennarinn komst við og harmaði sáran, að ein- kunnastiginn skyldi ekki ná upp fyrir tíu, þegar kennslan hafði loks borið þann frá- 'bæra árangur, að einum nemanda var ljóst orðið, að gullgerðarlist himinsólar á jökultindi er miklu merki- legri en kukl vísindamanna, sem em langt komnir að gera blessað jarðarkrílið okkar óbyggilegt. Hvað sem því líður, hefur það stundum flögrað að mér, hvort ekki kynni að reynast íslenzkri menningu þarfara að hvetja vaxandi kynslóð til að læra ljóð Jónasar utan- bókar, skilja þau smám sam- an sem listaverk og varðveita þau sem gersemar í hug sínum, fremur en að öll þjóð- in sé látin gera grein fyrir því í skólum, hvernig metan- ól oxast í díkrómsým. Helgi Hálfdanarson

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.