Morgunblaðið - 05.09.1989, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 1989
Fullorðinsfræðsla
— fíarkennsla
eftir Guðrúnu
Friðgeirsdóttur
Á síðasta áratug hafa orðið miklar
breytingar á fullorðinsfræðslu hér á
landi og töluvert algengt er að starfs-
menn fái launað frí til að sækja nám-
skeið en í því efni er langt frá því
að þegnarnir sitji við sama borð.
Framboð af ýmiss konar námskeið-
um hefur aukist mikið og einnig
Ijöldi þátttakenda. Tilhneigingin í
fullorðinsfræðslunni virðist ótvírætt
vera í áttina að meiri starfsmenntun.
Stærsta átakið var í starfsmenntun
fyrir fólk í fiskvinnslu og í fata- og
vefjariðnaði þar sem þúsundir karla
og kvenna luku námskeiðum í starfs-
grein sinni. Þrátt fyrir þessa miklu
fræðslustarfsemi fyrir fullorðna und-
anfarið eru engin lög til í landinu
um fullorðinsfræðslu, enda er fram-
boðið tilviljunarkennt og mikið mis-
rétti milli fólks á vinnumarkaði
ríkjandi.
Nokkur frumvörp hafa verið samin
en ekki náð fram að ganga. Nú virð-
ist skriður vera kominn á þetta mál
og nefnd hefur verið skipuð til að
semja lög um fullorðinsfræðslu í
landinu.
í þessu greinarkorni er ætlunin
að fjalla ofurh'tið um nauðsyn þess
að efla fullorðinsfræðslu og tryggja
jafnrétti þegnanna á þessu sviði.
Ennfremur er ætlunin að benda á
nokkrar leiðir til að ná til þeirra sem
nú helst þarfnast menntunar og er
þá sérstaklega fjallað um fjarkennslu
sem einn möguleika til að opna leið-
ir til menntunar fyrir sem flesta full-
orðna.
Efling og þróun fullorðinsfræðslu
skiptir ekki aðeins máli fyrir marga
einstaklinga heldur um leið fyrir allt
þjóðfélagið, t.d. fyrir byggðaþróun,
þróun atvinnuvega og framleiðslu í
landinu á komandi árum.
Hverjir þarfiiast helst
starfsmenntunar?
Margvíslegar ástæður geta verið
fyrir því að fullorðið fólk þarfnast
meiri starfsmenntunar. Sumir hafa
ekki aflað sér starfsmenntunar á
unga aldri eða hætt í miðjum klíðum.
Aðrir finna til þess að menntun þeirra
er orðin of gömul og ófullnægjandi.
Enn aðra langar til að breyta um
starf, stundum af heilsufarsástæð-
um. Margar konur sem árum saman
voru á heimilunum, ólu upp böm og
sinntu öldruðum leita sér nú að
starfsmöguleikum. Hinar Norður-
landaþjóðirnar hafa lengi sinnt full-
orðinsfræðslu á miklu skipulegri hátt
en íslendingar og reynsla þeirra sýn-
ir að fjöldi fullorðinna nemenda sem
eru komnir um og yfir fertugt eykst'
og ekki er ólíklegt að hið sama sé
að gerast hér. Viðhorf til starfs-
menntunar hafa breyst. Áður fyrr
menntuðu menn sig í eitt skipti fyrir
öll til þess að geta sinnt sama starf-
inu alla ævi. Nú breyta menn oftar
um starf og þykir sjálfsagt í ljósi
þess að vinnan og vinnustaðurinn
skipta gífurlegu máli fyrir líðan og
lífshamingju manna. Nýtt starf getur
orðið upphafið að nýju og betra lífi.
Vinnan fyllir a.m.k. helming þess
tíma sem maður er vakandi og líkleg-
ar er þessi tími í flestum tilfellum
miklu lengri á íslandi. Þjóðfélagið
breytist ört. Með tilkomu nýrrar
þekkingar og tækni á öllum sviðum
atvinnulífsins eru sífellt gerðar meiri
kröfur á vinnumarkaðinum um kunn-
áttu og þjálfun starfsmanna. Þeir
sem halda áfram að læra geta að
öðru jöfnu betur lagað sig að nýjum
aðstæðum og nýjum kröfum. Erlend-
is hefur færst í vöxt að fyrirtæki
mennti starfsmenn sína en ekki opin-
berir skólar sem þykja ekki nógu
sveigjanlegir til að laga sig að að-
stæðum fullorðinna nemenda.
Hvað svo sem kann að gerast hér
á landi í þessu efni þá er víst að
opna verður nýjar leiðir til að veita
fullorðnu fólki menntun við sitt hæfi
og nýta í því skyni samtök og stofn-
anir sem fyrir hendi eru. Þekking
og verkhæfni vinnandi fólks er for-
senda þjóðfélagsþróunar og góðra
lífskjara í framtíðinni. Sú tíð er liðin
að fólk þurfi að vera ungt til að
geta lært. Viðhorfin hafa sem betur
fer breyst. Líklega er ekki eins mik-
il sóun á nokkru sviði og á ónýttri
greind og hæfileikum fólks. Um allt
þjóðfélagið er fólk sem getur lært
og vili læra ef það fær aðstæður til
þess. Vert er líka að hafa í huga að
þegar nær dregur aldamótum fækk-
ar ungu vinnufæru fólki en aftur á
móti eykst fjöldi þeirra sem eru
„Af þessu má sjá að nýta
má Bréfaskólann í starfs-
menntun fyrir fullorðna
nemendur í vel skipulagðri
ljarkennslu. Það er bæði
ódýr og hentug lausn miðað
við aðrarleiðir sem hafa
firam til þessa verið notað-
ar.“
vinnufærir en eru komnir yfir miðjan
aldur. Hér á landi hefur verkmenntun
lengi verið útundan. Menn gera átak,
óþarflega oft hver í sínu horni, í stað
þess að vinna saman, en svo lognast
allt meira og minna út af þess á milli.
Fjarkennsla er ein leið
Ein af mögulegum leiðum í fullorð-
insfræðslu til að koma til móts við
menntunarþarfir margra hvar sem
þeir eru búsettir er að bjóða upp á
menntun með fjarkennslu sem nú er
í örri þróun víða í heiminum, t.d.
annars staðar á Norðurlöndum. í
ijarkennslu er notast við: Texta
(bækur, bréf, telefax, dagblöð). Hljóð
(hljóðbönd, síma, símafundi, útvarp).
Mynd (myndbönd, myndsíma, sjón-
varp). Tölvur (tölvupóst, kennslufor-
rit).
Nemendur hafa samskipti við
kennara gegnum póst, í síma, tölvu-
póst og sjónvarp. Þannig getur vinn-
andi fólk úti um landið fengið tæki-
færi til náms og þar að auki sjó-
menn, þeir sem vinna vaktavinnu eða
aðrir sem komast ekki að heiman
vegna fötlunar, vegna smábarna eða
af einhveijum öðnim ástæðum.
Bréfaskólinn er eina stofnunin í
landinu sem hefur sérhæft sig í fjar-
Guðrún Friðgeirsdóttir
kennslu. í 49 ár hefur Bréfaskólinn
hjálpað þúsundum fólks um allt land
til þess að afla sér menntunar. Þar
mm
fcOA o /70
wn
VIB
'-%'C
Yjirlit á tveggja mánába fresti,
áramótayfirlit sem aubveldar skalt-
framtal, heildarumsjón méb verbbréfa-
eign, m.a. kaup, sala og geymsla.
Ennfremur innheimta afborgana, eftir-
lit meb arbgreibslum og útgáfu
jöfnunarhlutabréfa og ókeypis ásknft
áo Mánabarfréttum VIB.
VIB

Arnaeon
Hafnarftrdt
0125-^23£
ngdr é aParireiJcf
Tilv.
númer
01.06' 7900 c*. »
03.07 ötaSa á
03.07 99qo tnnborgu
ísk r
r07
Verðbréfareikningur VIB:
Margt fólk sem komið er ámiðjan
aldur á verulegar eignir. Þetta fólk
hefur sýnt fyrirhyggju og sparað og á
nú ýmist fasteignir eða umtalsverða
fjármuni í bönkum. Verðbréfareikn-
ingur VIB er sérstaklega sniðinn að
þörfum þessa fólks enda eru það æ
fleiri sem ávaxta fé sitt í traustum
verðbréfum. Þannig ávaxtast eign-
imar vel og eigandinn á að þeim
greiðan aðgang.
Verðbréfareikningur VEB var fyrst
kynntur í febrúar 1987 og síðan hefur
hann verið í stöðugri þróun til að
mæta sem best óskum og þörfum
viðskiptavina okkar. Nú þegar hefrn-
fjöldi einstaklinga nýtt sér áhyggju-
lausa og fyrirhafnarlitla ávöxtun á
Verðbréfareikningi. Fáein fyrirtæki
hafa einnig stofnað Verðbréfareikn-
inga. Sumir viðskiptavinir ávaxta
sparifé svo íil eingöngu í spari-
skírteinum sem em eignarskattsfijáls
hjá einstaklingum. Aðrir fá reglulega
greiddan út hluta verðbréfaeign-
'
Sparireiknl
Einar Amason átti 3,1 milljón á
Verbbréfareikningi 1. ágúst sl. Hann
á Sjóbsbréf 1 og 3, skutaabréf Glitnis,
hlutabréfí Ibnabarbankanum, spari-
skírteini og bankabréf. Þannig areifir
hann áliættu og nýtur bcebi hárra
vaxta og mikils óryggis. Sibast keypti
hann Sjóbsbréf 3 fyrir 400.000 kr.
3. júlí sl.
arinnar og hafa þannig góðar,
verðtryggðar tekjur. En allir eigendur
Verðbréfareikninga eiga það sam-
merkt að njóta þess að þurfa ekki að
hafa áhyggjur af eignunum. Starfs-
menn VIB sjá um að ávaxta þær,
ýmist í samráði við viðskiptavininn
eða samkvæmt fyrirfram ákveðnum
reglum sem hann setur. Það eina sem
viðskiptavinurinn þarf að gera er að
taka upp símann þegar hann er
búinn að leggja inn á reikning sinn
eða vill fá peninga út og starfsmenn
VfB sjá um afganginn.
ags.
06.88
1«08,88
ningur ■ Tiív. mimer 1B °<3 verdbró Téguna /
2293 SjóSsbréf i
0017 <L£13 Wtitabréf ib Sp»rig,g8/?n 10' '■
0401^ ^nkabtéf ib 10':
9999 15,1
Um önnur hx.
fcerbu sent, yjirlit u
þína, svipabþessu. Þai
eins og hún er á fiéim tú
ar inn eba út aj mkningn
tvo mánubi.