Morgunblaðið - 01.10.1989, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 1989
31 ,
ORLITIL TILRAIIN
TIL AÐ BÆTA HEIMINN
• •
- segir Pétur Blöndal hjá Kaupþingi>
en fyrirtækiö hefur ákvedid ad verja 1 % tekna
sinna til menntunar 100 indverskra bama
Pétur
Blöndal
eftir Urói Gunnarsdóttur
„Þetta er í samræmi við stefnu
Sameinuðu þjóðanna um að iðn-
væddar þjóðir verji 1% þjóðar-
teknatil þróunaraðstoðar," segir
Pétur Blöndal, framkvæmda-
stjóri Kaupþings. Fyrirtækið hef-
ur ákveðið að verja um einni
milljón króna árlega til að kosta
skólagöngu 100 fátækra indver-
skra barna. Þá hefur einnig ver-
ið settur á fót menningar-,
vísinda- og menntasjóður Kaup-
þings, sem veitt verður úr um
750.000 krónum árlega og af-
reksmannastyrkur hefiir verið
veittur þegar sérstakt tilefni þyk-
ir til. Aðspurður segir Pétur að
sér sé ekki kunnugt um að önnur
fyrirtæki verji ákveðnum hluta
tekna sinna í verkefni á borð við
þróunarhjálpina.„Eg vona að
þetta verði einhverjum til efiir-
breytni. Ég geri mér þó vel grein
fyrir því að þessi aðstoð breytir
engu um stöðu fátækustu
ríkjanna, en gæti orðið einhverj-
um einstaklingum til hjálpar."
Pétur segist lengi hafa haft
áhuga á þróunaraðstoð og sér
hafi þótt íslendingar. standa
sig illa á því sviði. Því hafi
komið upp sú hugmynd að
veita hluta af tekjum Kaupþings í
slíka aðstoð. „Hingað leitar fjöldi
fólks frá til dæmis líknar- og
íþróttafélögum að biðja um íjárveit-
ingar, kaupa styrktarlínur, auglýs-
ingar, happdrættismiða og þess
háttar. Okkur hefur fundist aðstoð-
in ómarkviss, því ásóknin réði því
hvert féð fór en ekki vilji okkar.
Þau félög sem höfðu besta mark-
aðssetningu fengu mest en málefni
án málssvara urðu útundan.
Við höfðum því samband við
Hjálparstofnun kirkjunnar og ráð-
færðum okkur við Sigríði Guð-
mundsdóttur um hvaða verkefni
kæmu til greina. Niðurstaðan varð
sú að þetta verkefni hentaði best.
Ég er þeirrar skoðunar að þróunar-
hjálp eigi helst ekki að vera bráða-
hjálp, heldur miðast við að byggja
upp. Börnin sem við ætlum að kosta
til náms, eiga engan kost á slíku
ef ekki kemur til aðstoðar. Það er
talið að skólaganga og framfærsla
þeirra kosti 6-7.000 kr. á ári en
auk þess greiðum við ákveðna upp-
hæð í varasjóð ef eitthvað yrði til
þess að við gætum ekki greitt skóla-
gönguna lengur. Það er indverskur
prestur sem rekur þennan skóla og
hann er að velja börnin í hann núna.
Við munum fá myndir af þeim og
ef eitthvert okkar hjá Kaupþingi á
leið þarna um, munum við að sjálf-
sögðu koma við og kynna okkur
aðstæður.“ Telur þú ekki hættu
á að féð renni til annarra en þeirra
sem eiga að njóta þess? „Auðvitað
er alltaf hætta á slíku en ég tel að
framkvæmd þessa verkefnis sé eins
trygg og mögulegt er.“
Pétur hefur lengi haft áhuga á
þróunarhjálp en segist ekki hafa
starfað neitt að þeim málum, ein-
faldlega vegna tímaskorts. Hann
hefur ákveðnar skoðanir á því
hvemig að þeim skuli staðið og ligg-
ur ekki á skoðunum sínum. „Ég tel
bráðahjálp geta v'erið hreint og
beint skaðlega. Hvernig eiga t.d.
bændur að geta selt korn þegar
fólk fær það gefins hjá hjálparstofn-
um. Þeir hljóta að flosna upp af
jörðum sínum , og verða háðir hjálp-
inni eins og aðrir. Ég tel miklu af-
farasælla að senda mat og selja
hann gegn vinnu, t.d. við vega-
gerð.“
Það kemur dálítið á óvart að
heyra af styrkjum og fjárveitingum
á borð við þróunaraðstoð Kaupþings
þegar fátt er rætt meira um en
bága stöðu fyrirtækja. Pétur segir
upphæðina svara tæplega ritara-
launum.„Þetta er spurning um
rekstur; aðhald og skipulagningu.
Sem betur fer er fjöldi fyrirtækja
hérlendis rekinn með hagnaði og
Kaupþing er eitt þeirra.“
En er þróunarhjálp friðþæging
þeirra sem eiga allt til alls? „Vissu-
lega má líta á aðstoðina sém slíka.
Við sem erum betur stæð, gefum í
raun aldrei neitt sem neinu munar
fyrir okkur, við gefum ekki 90%
af tekjum okkar. Hjálpin er einung-
is örlítil tilraun til að bæta heiminn,
ekki bjarga honum. Við höfum það
svo ótrúlega gott og okkur hlýtur
að þykja sá munur sem er milli ríkra
þjóða og fátækra vera óréttlátur.
Hann kyndir undir óróa og spennu
og þróunarhjálp er því ekki síður
nauðsynleg til að brúa það bil.“
Brids
Arnór Ragnarsson
Bridsdeild
Húnvetningafélagsins
Lokið er tveimur kvöldum af fimm í
tvímenningskeppninni. Spilað er i tveimur
riðlum.
Staða efstu para:
Þórarinn Árnason —
Valdimar Sveinsson 408
Guðlaugur Nielsen —
Birgir Sigurðsson 367
Björn Kjartansson —
Runólfur Jónsson 356
Magnús Sverrisson —
Guðlaugur Sveinsson 355
Skúli Hartmannsson —
Eirikur Jónsson 352
Þorvaldur Óskarsson —
Karen Vilhjálmsdóttir 360
Valdimar Jóhannsson —
Karl Adolphsson 340
Anton Sigurðsson —
Bergur Þorleifsson 333
Þriðja umferð verður spiluð á miðviku-
daginn kemur i Skeifunni 17. Keppni hefst
kl. 19.30.
Bridsfélag Reykjavíkur
Lokið er 13 umferðum af 41 í barómet-
ernum hjá BR og er staða efstu para nú
þessi:
Isak Öm Sigurðsson —
Hrannar Erlingsson 201
Aðalsteinn Jörgensen —
Jón Baldursson 197
Sigurður Vilþjálmsson —
Vilhjálmur Sigurðsson 188
Sverrir Ármannsson —
Helgi Jónsson 124
Hrólfur Hialtason — ’
Ásgeir Ásbjörnsson 122
Hörður Amþórsson —
Símon Símonarson 118
Jón Hersir Elíasson —
Sigurpáll Ingibergsson 107
Örn Arnþórsson —
Guðlaugur R. Jóhannsson 96
Eiríkur Hjaltason —
Páll Hjaltason 84
Björn Árnason —
• Stefán Kalmansson 79
Hæsta skor síðasta spilakvöld:
ísak Örn Sigurðsson —
Hrannar Erlingsson 95
Hrólfur Hjaltason —
Ásgeir Ásbjömsson 87
Eiríkur Hjaltason —
Páll Hjaltason 83
Jón Hersir Elíasson —
Sigurpáll Ingibergsson 81
Sigurður Vilþjálmsson —
Vilhjálmur Sigurðsson 75
Bjöm Theódórsson —
Jakob R. Möller 69
Stigamet Fischers í hættu?
Skák
Karl Þorsteins
Heimsmeistarinn Garrí
Kasparov hefur farið hamfor-
um á stórmeistaramótinu í Til-
burg í Hollandi sem nú stendur
yfir. Teflt af hreinni snilld á
mótinu og með kraftmikilli tafl-
mennsku hreinlega sópað and-
stæðingum sínum á brott. Kasp-
arov er langefstur á mótinu,
hefiir hlotið 9 h vinning að
afloknum 11 umferðum en
Kortsnoj kemur næstur með
7 h vinning.
Baráttan um sigurlaunin á
mótinu er af þeim sökum lítið
spennandi og augu skákáhuga-
manna beinast fremur að því
hvort Kasparov takist með
frammistöðunni nú að bæta þeim
ELO-skákstigum í sarpinn sem
skortir til að hnekkja 17 ára
gömlu stigameti. Fischers. Sam-
kvæmt skákstigalista FIDE frá
1. júlí hefur Kasparov 2.775
ELO-skákstig og samkvæmt út-
reikningum reiknimeistara skortir
hann 114 eða 2 vinninga í síðustu
þremur umferðunum til að kom-
ast upp fyrir 2785 ELO-skákstig
sem Fischer hafði að afloknu ein-
vígissigrinum gegn Spassky í
Reykjavík 1972. Að gefnu tilefni
er nauðsynlegt að árétta að skák-
stig eru engan veginn einhlýtur
mælikvarði á skákstyrk einstakl-
inga en þykja gefa haldgóðá
vísbendingu í þeim efnum. Skák-
stigin eru opinberlega birt tvisvar
á ári, næst 1. janúar 1990.
TAFLA
Eins og taflan ber með sér er
mótið geysilega sterkt. Skipað í
16 styrkleikaflokk Alþjóða skák-
sambandsins og meðalstig kepp-
enda eru 2.625,5 ELO-skákstig.
Garrí Kasparov Bobby Fischer
Með eftirvæntingu var beðið tafl-
mennsku Ivanchuks, hins unga
sovéska stórmeistara sem sigrað
hefur á hvetju stórmótinu á fætur
öðru undanfarið og skaut jafnvel
Karpov skelk í bringu á Linares-
mótinu í febrúar. Hann er nú
þriðji stigahæsti skákmaður
heims á eftir Kasparov og Karpov
og er álitinn líklegur til að blanda
sér í baráttuna um heimsmeist-
aratitilinn á komandi árum. A
mótinu nú hefur hann ekki staðið
undir þeim væntingum sem til
hans voru gerðar. Það á við um
fleiri skákmenn af yngri kynslóð-
inni á mótinu og hafa einkum
Piket og Agdestein verið mislagð-
Dc2! og hvítur hafði undirtökin
og vann skákina um síðir. Annar
leikur er 17. — h5 en þann reit
ætlar Kasparov riddaranum. í
ar hendur. Jóhann Hjartarson má
ágætlega við sinn árangur una
og hefur vonandi rekið af sér
slyðruorðið eftir skammvinna
kreppu á skáksviðinu. Gamli
klækjarefurinn Viktor Kortsnoj
kemur enn á ný skemmtilega á
óvart með góðri frammistöðu.
Hann hefur teflt af miklum krafti,
raunar verið fremur lánsamur í
skákum sínum og er eini keppand-
inn sem veitir heimsmeistaranum
samkeppni á mótinu nú.
Hvítt: Jeorem Piket
Svart: Garrí Kasparov
Kóngindversk vörn
1. d4 - R£6, 2. Rf3 — g6 3 c4
- Bg7 4. Rc3 - 0-0 5. e4 - d6
6. Be2 - e5 7. 0-0 - Rc6 8. d5
- Re7 9. Rel - Rd7 10. Be3 -
15 11. f4 - f4 12. Bf2 - g5 13.
b4 - Rf6 14. c5 - Rg6 15. cxd6
- cxd6 16. Hcl - HÍ7 17. a4 -
Bf8!
Endurbót heimsmeistarans á
skák Pikets gegn Douven sem
tefld var á hollenska meistaramót-
inu fyrr á árinu. Áframhaldið þar
var 17. - b6?! 18. a5 bxa5 19.
bxa5 Dxa5? 20. Rb5 Dd8 21.
áframhaldinu er taflmennska
heimsmeistarans ótrúleg. Lætur
brambolt andstæðingsins á
drottningarvæng sem vind um
eyru þjóta og fýlkir liði sínu til
sóknar á kóngsvæng.
18. a5 - Bd7 19. Rb5?
Hér birtist hugmynd hvíts í
hnotskurn en hún er einfaldlega
of hægfara gegn sprengikrafti
heimsmeistarans. 19. — g4! 20.
Rc7 - g3!!
b c d • f o
Kasparov hikar aldrei að láta
lið af Hendi fyrir sóknarburði.
Eftir 21. Hxg3 — fxg3, 22. Bxg3
- Rh5,23. Bh2 - Bh6!, 24. Rxa8?
- Be3+, 25. Khl — Dh4! væri
mát ekki umflúið.
21. Rxa8 - Rh5!, 22. Khl?
Máttlaus leikur en hvað var til
ráða. Svartur hótaði einfaldlega
22. — Dh4. Nú vinnur svartur lið
sitt til baka með ríflegum vöxtum.
- gxf2, 23. Hxf2 — Rg3+, 24.
Kgl - Dxa8, 25. Bc4 - a6, 26.
Dd3?
Jafngildir uppgjöf. 26. hxg3
var eini möguleikinn þótt útlitið
sé heldur dökkt.
- Da7, 27. b5 - axb5, 28. Bxb5
- Rhl!
Hvítur gafst upp.
1 z 3 4 5 6 7 8 vinningrar
1. V. Kortsnoj X 'k\ 1 1 y2o i y2 y2 iy2 7 y2
2. W. Ivantschuk y2o X iy2 0 y2 0 1 0 y2y2 4y2
3. S. Agdestein 0 0 oy2 X 0 í iy2 y2y2 y2 4y2
4. G. Kasparov h í í í X 11 y21 iy2 í 9y2
5. J. Piket 0 y2 0 00 X y2o oy2 0 1 2k
6. L. Ljubojevic h í oy2 y2o y2i X y2 0 4 y2+bið
7.G. Sax h 0 1 y2y2 oy2 iy2 y2 X y2 5y2
8. Jóhann Hjartarson oy2 y2y2 y2 0 1 0 i y2 X 4 y2+bið