Morgunblaðið - 01.10.1989, Qupperneq 32

32
MORGÚNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 1989
Lokað
Rakarastofan Stórholti 1 verður lokuð mánudag-
inn 2. október vegna jarðarfarar EINARS S.
JOSEFSSONAR.
Jón Þórhallsson.
Til sölu
Mercedes Benz 0309 árgerð 85 með framdrifi
(orginal). Klæddur og með sætum fyrir 18 far-
þega. Ekinn aðeins 40 þús. km. Þeir sem hafa
áhuga hafi samband við Skátabúðina í síma
12045.
VALHÚSGÖGN
Ármúla 8, símar 82275 og 685375.
Lítið í gluggana um helgina
Ný sending af barrokk sófasettum
á frábæru verði.
Snfasett 3+1+1 í áklæði, stgr. kr. 130.500,-
Snfasett 3+1+1 í leðri, stgr. kr. 193.000,-
EURO og VISA greiðslukjör.
Til greinahöfunda
Aldrei hefur meira aðsent efni
borizt Morgunblaðinu en nú og
því eru það eindregin tilmæli
ritstjóra blaðsins til þeirra, sem
óska birtingar á greinum, að
þeir stytti mál sitt mjög. Æski-
legt er, að greinar verði að jafn-
aði ekki Iengri en 2-3 blöð að
stærð A4 í aðra hverja línu.
Þeir, sem óska birtingar á
lengri greinum, verða beðnir um
að stytta þær. Ef greinahöfundar
telja það ekki hægt, geta þeir
búizt við verulegum töfum á birt-
ingu.
Minningar- og
afmælisgreinar
Af sömu ástæðum eru það ein-
dregin tilmæli ritstjóra Morgun-
blaðsins til þeirra, sem rita minn-
ingar- og afmælisgreinar í blaðið,
að reynt verði að forðast endur-
tekningar eins og kostur er, þegar
tvær eða fleiri greinar eru skrifað-
ar um sama einstakling. Þá verða
aðeins leyfðar stuttar tilvitnanir í
áður birt ljóð inni í textanum.
Almennt verður ekki birtur lengri
texti en sem svarar einni blaðsíðu
eða fimm dálkum í blaðinu ásamt
mynd um hvern einstakling. Ef
meira mál berst verður það látið
bíða næsta eða næstu daga.
Ræður
Töluvert er um það, að Morgun-
blaðið sé beðið um að birta ræð-
ur, sem haldnar eru á fundum,
ráðstefnum eða öðrum manna-
mótum. Morgunblaðið mun ekki
geta orðið við slíkum óskum nema
í undantekningartilvikum.
Ritstj.
Margrét Lárus-
dóttir — Minning
Fædd 1. janúar 1898
Dáin 24. ágúst 1989
Þann 24. ágúst sl. andaðist
Margrét Lárusdóttir á endurhæf-
ingardeild Heilsuverndarstöðvar
Reykjavíkur, 91 árs. Margrét hét
fullu nafni Jósefína Margrét Lárus-
dóttir Stiesen og fæddist 1. jan
1989 á Spákonufelli við Skaga-
strönd, fyrsta barn af fjórum hjón-
anna Lárusar Jósepssonar Stiesen
og Sigríðar Sigvaldadóttur. Aðeins
Margrét og systir hennar Guðbjörg
komust á legg. Fram eftir ævi vann
Margrét ýmis störf til sveita á Norð-
urlandi en 1932 flutti hún suður á
land, þangað sem systir hennar
hafði gifst Jóhanni Guðmundssyni
frá Öxney. Margrét giftist ekki en
1934 tók hún til sín eldri dóttur
systur sinnar Sigríði Sólveigu Jó-
hannsdóttur og ól hana upp hjá sér
eftir það. Vann Margrét einkum
sem ráðskona í Grímsnesinu þar til
1947 að þær fluttu til Reykjavíkur.
Margrét hafði þá mikla reynslu af
hannyrðum hvers konar og hóf nú
störf á pijónastofum og rak um
tíma eigin stofu ásamt annarri
konu. Lengst af vann hún þó á
Pijónastofunni Peysunni og allt þar
til hún hætti að vinna úti þá komin
yfir áttrætt. Margrét var á heimili
uppeldisdóttur sinnar, Sigríðar, frá
því hún hóf búskap, og allt þar til
hún flutti í eigið húsnæði 1968.
Margrét vann ötullega að málum
Langholtssafnaðar allt frá stofnun
hans. Var hún um skeið í stjórn
kvenfélags þess safnaðar og heið-
ursfélagi var hún gerð á áttræðis-
afmæli sínu. Naut hún og góðs af
þjónustu fyrir aldraða sem fram fer
í safnaðarheimili Langholtssafnað-
ar. Mikið var þakklæti hennar og
hlýja til þess fólks sem að þeirri
þjónustu standa. Margrét hélt vel
sínum andlegu kröftum og var al-
mennt frekar heilsugóð þótt líkam-
inn væri nokkuð farinn að stirðna
hin síðari ár. í janúar sl. lærbrotn-
aði Margrét en náði sér bærilega á
strik eftir það. Dvaldi hún á endur-
hæfingardeild Heilsuverndstöðvar-
innar eftir slysið og þar til hún
andaðist. Þegar horft er um öxl til
liðins tíma, ljóma góðu dagarnir í
endurminningunni. Þegar hugsað
er til nákominnar manneskju er
margs góðs að minnast. I fjölskyldu
sinni var hún í miklu uppáhaldi og
flestir fjölskyldumeðlimir kölluðu
hana Frænku. Ég átti því láni að
fagna, að vera samtíða Margréti í
36 ár. Átti hún sinn þátt í mínu
uppeldi eins og í uppeldi móður
minnar þar áður. Tengsl okkar voru
góð og ekki síðri eftir að ég eignað-
ist eigin ijölskyldu. Við andlát henn-
ar er mér og minni fjölskyldu sökn-
uður í huga en um leið þakklæti
fyrir löng og góð kynni. Guð geymi
hana.
Hlynur Þorsteinsson
og fjölskylda.
Hún hét fullu nafni Jósefína Lár-
usdóttir Stiesen en gekk almennt
undir nafninu Frænka og var kölluð
það af flestum í ættinni, jafnvel
venslafólki sem var óskylt henni.
Stiesen-nafnið er danskt og komið
til af því að afi hennar var hálf-
danskur. Við krakkarnir vorum oft
að spekúlera í því, hvort við hefðum
ekki rétt til að taka upp þetta nafn,
því okkur fannst nokkuð flott að
hafa ættarnafn, en það hefur nú
ekki orðið úr því enn að minnsta
kosti.
Hún var ömmusystir okkar
systkinanna, en í raun var hún okk-
ur sem amma þar sem móðir okkar
ólst upp hjá henni frá þriggja ára
aldri. Hvað mig varðar var hún sú
amman sem ég hafði langmest
kynni af, því föðurmamma mín lést
þegar ég var sjö ára og móðuramma
mín, systir hennar Frænku, bjó ut-
anbæjar og lést þegar ég var 10
ára, þannig að ég hafði ekki mikil
tengsl við mínar réttu ömmur en
þeim mun meiri við Frænku.
Ég var alltaf mjög hreykin af
því að eiga svona gamla Frænku
sem var einu ári yngri en saumavél-
in, sem var fundið upp 1897 ef ég
man rétt. Frænku sem hafi upplifað
frostaveturinn mikla, spænsku
veikina og fleiri hörmungar.
Frænka var mikil spilamanneskja
og kenndi mér að spila og man ég
sérstaklega að Olsen Olsen og Mar-
ías var í uppáhaldi hjá okkur.
Frænka kom alltaf til okkar á að-
fangadagskvöld og gisti hjá okkur
yfir jólin og ég man enn hversu það
var gott að skríða upp í bólið til
hennar á morgnana og hve lyktin
af henni var góð, ekta ömmulykt.
En Frænka var ekki bara ljúfleikinn
uppmálaður. Hún var mikill kven-
skörungur og lét aldrei vaða ofan
í sig og hafði alltaf svar á reiðum
höndum. Hún gat verið ansi hvass-
yrt stundum og það kom iðulega
fyrir þegar við systkinin vorum að
slást, að Frænka hreytti út úr sér:
„Hugrún þó, að þú skulir geta látið
svona illa alltaf hreint krakki,“ og
þá skipti engu máli þó að það væri
yfirleitt stóri bróðir sem hafði átt
uptökin, því hann var ljósið hennar
Frænku sinnar og gerði aldrei neitt
rangt. Auðvitað sárnaði mér þetta
óréttlæti heimsins mikið þá, en
núna, svona eftir á, getur maður
kímt yfir þessu.
Því var búið að spá fyrir Frænku
þegar hún var ung, að hún yrði
ekki eldri en 87 ára, en hún skaut
þeim spádómi ref fyrir rass, enda
sjálf alltaf ákveðin að ná níræðis-
aldri. Mikið var um dýrðir þegar
við héldum upp á 90 ára afmælið
í fyrra. En þegar Frænka hafði náð
þessu takmarki sínu, var eins og
ellin færi að sækja fastara á og fór
henni að hraka smám saman. Ég
er nú búin að vera erlendis í ailt
sumar en Frænka var víst ansi veik
mikinn hluta sumarsins og gaf að
lokum upp baráttuna í lok ágúst-
mánaðar.
Hugrún
Öryggisgæsla:
Hæpið framtak ísraelsmanna
BENNY Tal er eigandi umsvifa-
mikils fyrirtækis í Israel, sem
annast þjálfun öryggisvarða og
viðlíka þjónustu og skiptir við
stjórnvöld og einstaklinga í
mörgum löndum. Fyrir nokkru
hringdi í hann svissneskur
kaupsýslumaður og var mikið
niðri fyrir, vildi, að Tal útveg-
aði honum strax nokkra áreið-
anlega lífverði.
Við nánari eftirgrennslan kom
í ljós, að svissneski kaup-
sýslumaðurinn var alþjóðlegur eit-
urlyfjasali og Tal vildi ekkert hafa
saman við hann að sælda. Þar var
hann heppinn ef hafðar eru í huga
nýlegar upplýsingar um aðild
sumra Israela að átökum kókaín-
kónganna í Kólombíu.
Skýrt hefur verið frá, að fyrrum
foringjar í Israelsher hafi þjálfað
sumar liðssveitir eiturlyfjasalanna
og þykir þessi „útflutningur" vera
til lítils sóma fyrir land og þjóð.
Hann er þó alls ekki nýr af nál-
inni. Á síðasta ári seldu fyrirtæki
á borð við það, sem Tai rekur,
alls kyns öryggisþjónustu tii Róm-
önsku Ameríku einnar fyrir 250
milljónir dollara. Eru þau alls 800
talsins í ísrael og hafa sum vopna-
sölu sem aukabúgrein.
Síðan Palestínumenn tóku að
gera skyndiárásir inn í ísrael seint
á sjöunda áratugnum hafa ísra-
elskir hermenn og leyniþjónustu-
menn öðlast meiri reynslu en
nokkrir aðrir af öryggisgæslu,
meðferð skotvopna, árangursrík-
um yfirheyrsluaðferðum og öðru,
sem fylgir baráttunni gegn
hryðjuverkum. Þessa „menntun"
vilja svo margir nýta sér áfram
eftir að herþjónustu lýkur, jafnt
óbreyttir hermenn sem leyniþjón-
ustumenn. Markaðurinn er að vísu
harður og miskunnarlaus en hann
er lík'a ábatasamur og erfitt fyrir
ísraelsk skattyfirvöld að henda
reiður á honum.
Israelska útvarpið skýrði ný-
lega svo frá, að Yair Klein, fyrrum
foringi í hernum, hefði annast
námskeið í vopnaburði í Kólombíu.
Eru yfirvöld nú að kanna hans
mál og félaga hans, Amatzia Shu-
alis, en þeir segja, að fyrirtækið
þeirra, Spjótsoddurinn eins og það
heitir, sé aðeins eitt af mörgum
sambærilegum og ekki brotlegra
en önnur.
Klein segist hafa unnið sín störf
í Kólombíu með samþykki yfir-
valda og aðeins verið að hjálpa
bændum við að veijast árásum
vinstrisinnaðra skæruliða. Neitar
hann alveg að hafa haft samstarf
við morðóða eiturlyfjabaróna.
í ísraelskum blöðum segir, að
fyrrum foringi í fallhlífaliðinu sé
grunaður um að hafa starfað fyr-
ir höfuðpaurinn í Cali-eiturlyfja-
hringnum og skipulagt morð á
keppinauti hans í Medellin-sam-
tökunum. Átti að nota við það
fjarstýrða flaug fulla áf sprengi-
efni.
ísraelsk útflutningsfyrirtæki á
þessu sviði eru lögum samkvæmt
háð leyfisveitingum Sibat, út-
flutningsdeildar varnarmálaráðu-
neytisins, en talið er, að þau snið-
gangi lögin með ýmsu móti.
Stundum gera þau líka stóra og
alveg löglega samninga og sem
dæmi um það má nefna, að fyrir
tveimur árum var ísraelsku fyrir-
tæki í eigu auðjöfursins Shauls
Eisenbergs falið að skipuleggja
öryggisgæslu á Kennedy- og La
Guardia-flugvelli í New York.
Bandarísku flugfélögin Amer-
ican Airlines og Pan Am hafa
einnig skipt við ísraelsk fyrirtæki
en sum sinna aðeins verkefnum í
Rómönsku Ameríku. Uppljóstran-
irnar að undanförnu hafa hins
vegar rýrt orðstír ísraels þótt
embættismenn þar í landi telji
rangt að einblína á framferði
nokkurra Israela í Kólombíu.
Segja þeir, að þar hafi margir
komið við sögu, meðal annars
breskir málaliðar.
-IAN BLACK