Morgunblaðið - 03.12.1989, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIR/INNLENT
eser íiaaMasaa :e HUöAaunvius aiaAJaviuoaoM
MÓRGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. DESEMBER 1989
EFNI
Njáls saga
kvikmynd-
uð á íslandi
næsta sumar
ívar Gtidmundsson, Washington.
Undirbúningnrinn að kvik-
myndun Njálu er kominn það
langt, að vonast er til, að hægt
verði að byrja sjálfa kvikmynda-
tökuna á Islandi næsta sumar.
Framkvæmdastjóri Njálu-mynd-
arinnar er James D. Johnston í
Charlottesville í Virginíu og hon-
um til aðstoðar er Franklin Foss-
berg, fyrverandi sendiherra
Bandarikjanna í Svíþjóð.
Njálukvikmyndin verður
þríþætt, saga Gunnars á
Hlíðarenda, Njáls og Kára. Vinnu
við handritið að sögu Gunnars lauk
í vikunni. Vonir standa til, að fyrsta
útgáfa kvikmyndarinnar verði tilbú-
in snemma á árinu 1991. Höfundur
kvikmyndasögunnar verður Jan
Hartman, sem Johnston valdi úr
stórum hópi rithöfunda, í Banda-
ríkjunum og Evrópu, sem til grein'a
komu. Hartmann hefír tvisvar hlot-
ið hin eftirsóttu Emmy-verðlaun
fyrir kvikmyndaleikrit sín. Hann er
fæddur í Svíþjóð, en kom tii Banda-
ríkjanna bam að aidri og býr í New
York. Johnston hefír orðið var við
áhuga hjá fjölda kunnra leikara og
kvikmyndagerðarmanna fyrir
Njálu.
„Við vonumst tii að Njáiu-kvik-
myndin muni vekja athygli meðal
Norðurlandabúa almennt, þar sem
um er að ræða menningarperlu af
norrænum uppruna," sagði James
D. Johnston.
Tólf teknir
vegna ölvun-
ar við stýri
LÖGREGLAN í Reykjavík tók tólf
ökumenn fyrir meinta ölvun við
akstur aðfaranótt laugardags.
Samkvæmt upplýsingum lögregl-
unnar er óvenjulegt að svona
margir séu teknir á einni nóttu. Lög-
reglan í Kópavogi tók aðeins einn
ölvaðan við stýri, en hafði í mörgu
öðru að snúast um nóttina vegna
drykkjuláta og slagsmála. í Hafnar-
fírði voru þrír teknir fyrir ölvunar-
akstur.
Kveiktá jólaljósunum
Morgunblaðið/Þorkell
Ástríður Thorarensen borgarstjórafrú tendraði ljósin
á myndarlegu jólatré í Kringlunni í gærmorgun við
mikla hrifningu yngstu kringlugestanna. Astríður
afhenti við þetta tækifæri fjárgjöf til Bamaspítala
Hringsins, tæplega 166.000 krónur, sem fólk hefur
fleygt í gosbmnninn í Kringlunni. Það er heldur
minna en í fyrra. Kór Öldutúnsskóla söng við athöfn-
ina, en jólatréð gaf verzlunin Byggt og búið.
Lagmetis- og freðfískkaup:
Viðræðum við Sovét-
menn frestað í Moskvu
VIÐRÆÐUM við Sovétmenn um kaup þeirra á freðfiski og lagmeti
héðan á næsta ári hefur verið frestað, en þær hafa farið fram í
Moskvu að undanfornu. Verið er að vinna að því að innkaupastofnun-
in Sovrybflot fái frekari Qárveitingu til lagmetiskaupa héðan og
beðið er eftir að Qárveiting fyrirtækisins til kaupa á freðfiski héðan
á næsta ári verði staðfest.
Friðrik Pálsson, forstjóri Sölu-
miðstöðvar hraðfrystihúsanna,
sagði að í Moskvu hefði verið undir-
búin samningagerð vegna kaupa
Sovrybflot á freðfiski héðan á næsta
ári og stefnt væri að því að henni
lyki um miðjan þennan mánuð.
Skrifað var undir samninga um
kaup Sovétmanna á íslenskum freð-
fiski á þessu ári 9. desember 1988.
Sovétmenn hafa keypt héðan 9
þúsund tonn af frystum flökum og
700 tonn af heilfrystum físki í ár,
aðallega karfa og ufsa, fyrir 20,831
milljón Bandaríkjadala (1,3 millj-
arða króna á núvirði) og ljóst er
að þeir muni ekki kaupa meira af
íslenskum freðfíski á þessu ári, að
sögn Friðriks Pálssonar. Sovétmenn
keyptu 9.500 tonn af frystum flök-
um og 1.200 tonn af heilfrystum
fiski héðan fyrir 22,250 milljónir
Bandaríkjadala (1,4 milljarða króna
á núvirði) árið 1988. í viðskiptabók-
un íslands og Sovétríkjanna frá
árinu 1985 er gert ráð fyrir að
Sovétmenn kaupi 20-25 þúsund
tonn af íslenskum freðfíski árlega.
Sovétmenn hafa keypt lagmeti
frá íslandi fyrir 5 milljónir Banda-
ríkjadala (315 miiljónir króna á
núvirði) í ár en í fyrra keyptu þeir
ísienskt lagmeti fyrir 6 milljónir
dala, að sögn Theódórs S. Halldórs-
sonar, framkvæmdastjóra Sölusam-
taka lagmetis. Theódór sagði að
viðskiptabókun íslands og Sov-
étríkjanna gerði ráð fyrir að Sovét-
menn keyptu íslenskt lagmeti fyrir
4 til 5,5 milljónir Bandaríkjadala á
ári. Hann sagði að óákveðið væri
hvenær og hvar samningaviðræður
við Sovétmenn um lagmetiskaup
þeirra hæfust á ný.
Arlegum viðræðum íslendinga
og Sovétmanna um reynsluna af
viðskiptabókun þjóðanna frá árinu
1985 er lokið en bókunin gildir frá
og með árinu 1986 til loka næsta
árs, eins og síðasta 5 ára efna-
hagsáætlun Sovétríkjanna.
Jól hinna mjúku pakka ?
NÚ STYTTIST í að jólaörtröðin byiji I verslunum landsins. Versl-
unareigendur, sem beðið hafa þessa mánaðar með óþreyju, leggja
margir allt í sölurnar enda standa þeir og falla með mikilli verslun
í desember.
Jólaviðskiptin á höfuðborgar-
svæðinu hafa breyst á síðustu
árum og flust til í borginni, kaup-
menn verða að bíða fram í febrú-
ar eftir uppskeru mánaðarins og
margir telja að nú renni upp jól
hinna mjúku pakka þar sem minni
fjárráðum fylgi hagnýtari gjafir.
Hjá mörgum
kaupmanninum
hefur verslunin
verið með
minnsta móti á
þessu ári og allt
traust er lag á
jólaverslunina. Guðlaugur Berg-
mann í Kamabæ, gamalreyndur
kaupmaður í Miðbænum, sagði
að það væri þó ekkert öðruvísi
en venjulega að desember skipti
öllu máli fyrir verslanimar, hann
hefði alltaf gert það. Guðlaugur
sagðist bjartsýnn á verslunina,
ekkert benti tii annars en að hún
yrði góð fyrir jóiin.
Flestir kaupmenn sem Morgun-
blaðið hefur rætt við em óánægð-
ir með að verslanir skuli hefja
nýtt greiðslukortatímabil 12. des-
ember í stað 18.. Þegar ein versl-
un tekur af skarið verða hinar að
fylgja og eigendur minni verslana
segjast vart geta geymt pening-
ana í tæpa tvo mánuði enda eigi
þeir ekki mikið lausafé í þessum
mánuði. Margir gera ráð fyrir því
að þurfa að selja greiðslukorta-
nótur strax í
byijun janúar til
að standa
straum af rekstri
verslana sinna.
Margar af
smærri verslun-
um standa afar tæpt og hafa nán-
ast verið reknar á núlli allt árið.
Mikil sala um jólin er það eina
sem getur komið mörgum þeirra
til bjargar en verslunareigendur
em svartsýnir. Þeir gera ráð fyrir
því að stóm verslanirnar fái
stærstan hluta jólainnkaupanna
og íjármagnskostnaður og aug-
lýsingar, þótt í litlum mæli sé,
fari langt með að eyða hagnaði
jólanna hjá litlu verslununum.
Kaupmenn við Laugaveginn
eiga i harðri samkeppni við starfs-
bræður sína í Kringlunni. Kaup-
menn þar segjast treysta því að
vel viðri fyrir jólin því að nokkrir
slæmir dagar geti sett alvarlegt
strik í reikninginn. Þeir segja þó
að stemmningin við Laugaveginn
laði til sín fjölda fólks og þeir
standist fyllilega samkeppni við
Kringluna. „Ef það verður logn
og kannski pínulítil jólasnjókoma
emm við á grænni grein,“ sagði
kaupmaður við Laugaveginn.
Hann bætti því við að í rigningu
og roki væri ekki að búast við
miklum viðskiptum. Guðlaugur
Bergmann sagði að menn yrðu
að hafa í huga að í Miðbænum
væm alls um 800 þjónustufyrir-
tæki, en í Kringlunni um 70. „Svo
höfum við í Miðbænum ferska
loftið, sem hefur áreiðanléga
stuðlað að því að íslendingar eru
langlífasta þjóð í heimi,“ sagði
hann.
Einar Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri Kringlunnar, sagð-
ist hins vegar ekki beinlínis líta
svo á að verslanimar þar væm i
samkeppni við búðimar í Mið-
bænum. „Við erum alveg eins í
samkeppni við verslanir í Lundún-
um og Glasgow," sagði hann.
Hann sagði að í Kringlunni hefði
jólaverslunin farið vel af stað og
búist væri við að hún yrði svipuð
og í fyrra. Einar sagði að það
hefði komið í ljós að fólk skoðaði
meira en áður og velti fyrir sér
ýmsum kostum í gjafakaupum.
Þorkell Sigurlaugsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Eimskipi, sagð-
ist ekki hafa orðið var við sér-
staka breytingu á innflutningi
fyrir jólin, hann virtist svipaður
og undanfarin ár, þótt Eimskips-
menn hefðu ekki gert nákvæma
úttekt á honum.
Margir kaupmenn sögðust
finna fyrir minni fjárráðum hjá
almenningi og sögðust því eiga
von á að gjafír yrðu almennt hag-
kvæmari. „Þetta verða jól hinna
mjúku pakka því að fólk gefur
frekar hagkvæma hluti eins og
föt,“ sagði einn verslunareigandi.
Guðlaugur Bergmann sagði að
það mætti endalaust deila um það
hvað væri hagkvæmt og hvað
ekki. Sér virtist fólk ennþá hafa
talsvert mikla peninga handa á
milli, en sennilega keypti það þó
frekar ódýrari gjafir fyrir þessi
jól. Hann benti jafnframt á að
kaupmenn byðu stöðugt betri
kjör, til dæmis staðgreiðsluafslátt
og raðgreiðslur til alit að tólf
mánaða, sem væru skuldfærðar á
greiðslukort.
Baksvió
eftir Loga Bergmantt Eidsson
úðgu
►Hvaða árangur hefur orðið af
jafnréttisbaráttunni?/10
Viðtal
►Böðvar Bragason, lögregiustjóri
í Reykjavík ræðir um erfiða stöðu
í samskiptum lögreglu og borg-
ara/12
Umhverfismál
►Guðmundur G.Bjamason, eðlis-
fræðingur og eini sérfræðingur
íslendinga í ósónlaginu segir frá
rannsóknum á þessum mikilvæga
varnarhjúp jarðar/16
Bheimiu/
FASTEIGNIR
► 1-24
Stórframkvæmdir í
þágu aldraðra
►Viðtal við Hróbjart Hróbjarts-
son, arkitekt/10
Hverfaskipulag
►Gamli bærinn innan Hringbraut-
ar og Snorrabrautar/ 2
►Guðrún Tryggvadóttir, ung
stúlka á Húsavík, er eini Islending-
urinn sem lifað hefur af lifrar-
skiptaaðgerð/1
Græjurnar
►Hvert stefnir í tæknivæðingu
heimilanna?/8
Erlend hringsjá
►Hálf öld liðin frá vetrarstríðinu
í Finnlandi/20
Listin og glasnostið
►Sovéski kvikmyndaleikstjórinn
Eldar Rjazanov ræðir um þýðingu
listarinnar fyrir og eftir umbóta-
stefnuna/22
Nóg að koma á 5000
ára f resti
►Kristinn Nicolai, listmálari í
París heimsóttur/24
Sagan sem ekki mátti
segja
►Kafli úmýrri bók Bjöms Sv.
Bjömssonar/38
Datvinna/
RAÐ/SMA
► 1-8
►Vinnumarkaður/Kaup/Sala/-
Félagsmál/Fréttir/1-8
FASTIR ÞÆTTIR
Frettir 2/4/6/bak Útvarp/sjónvarp 32
Dagbók 8 Gárur 35
Leiðari 18 Mannlífsstr. 13c
Helgispjall 18 Fjölmiðlar 26c
Reykjavikurbrcf 18 Menningarstr. 30c
Veröld 21 Bíó/dans 42c
Myndasögur 24 Velvakandi 44c
Minningar 26 Samsafnið 46c
Fólk i fréttum 30 Bakþankar 48c
Karlar 30
INNLENDAR FRÉTTIR:
2-6-BAK
ERLENDAR FRÉTTIR:
1-4