Morgunblaðið - 03.12.1989, Síða 28

m
( MQRGUNBLAÐIÐ MIIM ,DESEMBER 1989
Minning:
Guðjón Marteins-
son, verksijóri
Fæddur 21. ágóst 1922
Dáinn 12. október 1989
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama,
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum)
Með Guðjóni Marteinssyni er
genginn einn af svipmestu mönnum
sem ég hef þekkt. kkar kynni
hófust fyrir rúmlega þremur árum
þegar ég kom til starfa hjá Síldar-
vinnslunni í Neskaupstað. Það var
því ekki langur tími, sem við Guð-
jón áttum þess kost að starfa sam-
an. Samt sem áður skilur sá tími
eftir sig miklu meiri fyllingu en
tímalengdin segir til um. Mér finnst
ég ríkari fyrir að hafa fengið tæki-
færi til að kynnast manni á borð
við Guðjón Marteinsson.
Guðjón var einn af þessum ein-
stöku bjartsýnismönnum sem kvik-
aði ekki fyrir erfiðleikunum og sá
alltaf möguleikana þótt hart blési
á móti. Það verða mikil viðbrigði
fyrir Síldarvinnsluna að hafa hvorki
Fædd 4. janúar 1914
Dáin 13. nóvember 1989
Tengdamóðir mín, Jónína Kristín
Þorsteinsdóttir, lést á Borgarspítal-
anúm 13. nóvember sl. Útför henn-
ar fór fram í Fossvogskirkju 23.
nóvember.
Hennar veikindastríð er búið að
vera langt og erfitt, þannig að
hvíldin hefur án efa verið kærkom-
in. Hún var þess meira en fullviss
að endurfundir við mann sinn og
aðra ástvini yrðu, er jarðvist hér
lyki.
Kristín var fædd í Ósbrekku í
Ólafsfirði ásamt 10 systkinum. For-
eldrar hennar voru Guðrún Jóns-
dóttir og Þorsteinn Þorkelsson
bóndi og hreppstjóri. Það liggur í
augum uppi að verkefnin hafa verið
ærið nóg á svo mannmörgu heim-
ili, en vinnuhagræðing og stjórn-
semi góð vom þar í fyrirrúmi og
kom það fram í verkum hennar.
Kristín var ein eftirlifandi af þess-
um litríka og samheldna systkina-
hópi, en óvenju stutt leið á milli
láts síðustu fjögurra systkinanna.
stjórnarmanninn Guðjón Marteins-
son í sinni þjónustu né verkstjórann
Guðjón Marteinsson. Frá því að
Guðjón lét af viðburðaríkum ferli
sem stýrimaður og skipstjóri fyrir
■um þremur áratugum og hóf störf
í landi hefur hann helgað Síldar-
vinnslunni alla sína starfskrafta.
Hann átti sæti í stjóm og vara-
stjórn Síldarvinnslunnar í samtals
29 ár eða allt frá árinu 1960, þrem-
ur árum eftir stofnun félagsins.
Guðjón var sjálfur einn af stofnend-
um Síldarvinnslunnar og starfs-
maður hennar nánast frá upphafi,
fyrst sem útiverkstjóri í síldarverk-
smiðju félagsins og síðar sem yfir-
verkstjóri í saltfiskverkun. Guðjón
hefur þannig frá byrjun verið einn
af lykilmönnum á bak við upp-
byggingu og vöxt Síldarvinnslunn-
ar. Hann hefur átt ríkan þátt í að
móta félag sem í fýrstu rak ein-
göngu síldarverksmiðju en er nú
alhliða útgerðar- og fiskvinnslufyr-
irtæki. Félag sem á síðasta ári var
með mesta veltu íslenskra sjávarát-
vegsfyrirtækja og eitt af lang-
stærstu gjaldeyrisskapandi fyrir-
tækjum í landinu. Það hlýtur að
Þessi elskulega en harðgerða
dugnaðarkona giftist ung Ólafi
Ágústssyni, ættuðum frá Saurbæ í
Eyjafirði, sérlegu ljúfmenni og öðl-
ingsmanni. Ólafur lést fyrir 12
árum og minnist ég hans með.virð-
ingu og þökk. Þau hófu búskap sinn
í Olafsfírði _en fluttust þaðan til
Akureyrar. Ólafur var lærður bif-
vélavirki og vann lengst af við það.
Þeim hjónum var sérlega Jagið að
skapa gott andrúmsloft í kringum
sig svo samhent sem þau voru í
einu og öllu. Sex börn eignuðust
þau, en son sinn Gunnar misstu þau
af slysförum í barnæsku, og var
það þeim djúp sorg. Börn þeirra
eru, Jónína, starfar við bókband,
búsett í Noregi, Þorgeir bifvéla-
virki, Guðrún starfar hjá Flugleið-
um, Ólöf starfar við verslunarstörf
og Friðrik múrari og sundþjálfari.
Kristín og Ólafur fluttu til
Reykjavíkur árið 1946 og tókst
þeim með sinni útsjónarsemi og
nýtni að koma undir sig fótum þar,
enda komu þau sér allstaðar vel.
Þar vann Ólafur við iðn sína og
Kristín fyrst og fremst á heimilinu
vera ljúft að leggjast til svefns að
kvöldi eftir að hafa skilað slíku
dagsverki.
Guðjón var kjörinn í aðalstjórn
Síldarvinnslunnar árið 1970 en í
desember sama ár kom fyrsti skut-
togari íslendinga til heimahafnar í
Neskaupstað, Barði NK-120. Guð-
jón var þannig beinn þátttakandi í
þeirri miklu umsköpun atvinnulífs
hér á landi, sem skuttogaravæðing-
in var. Margir voru vantrúaðir á
þessa nýju útgerðarhætti og reynd-
ar héldu sterk öfl í þjóðfélaginu á
þessum tíma því fram að ekki væri
að vænta neins frekara framlags
af sjávarútveginum á komandi
árum. Það bæri því að horfa til
annarra átta í atvinnuuppbygging-
unni og þá einkum til álverksmiðja
hringinn í kringum landið í eigu
erlendra aðila. Það átti hinsvegar
eftir að koma í ljós að með tilkomu
skuttogaranna og útfærslu land-
helginnar í upphafí áttunda áratug-
arins var lagður grundvöllurinn að
einu mesta framfaraskeiði í sögu
þjóðarinnar. Framfaraskeiði sem er
hornsteinn þeirra lífskjara sem við
nú búum við. Guðjón var einn þeirra
sem alltaf trúðu á möguleika
íslensks sjávarútvegs.
Guðjón Marteinsson var mjög
áhugasamur verkstjóri. Honum
líkaði vel að hafa markmið til að
stefna að og mér fannst honum líka
best þegar mest var að gera. Hann
var harðduglegur og gerði sem
verkstjóri oft miklar kröfur til síns
starfsfólks. Hann var mjög vel lið-
inn af starfsmönnum sínum og sam-
en síðar meir einnig utan heimilis.
Kristín var trúuð kona og leitaði
sér tráarstyrks í Guðsorði. Eftir lát
manns síns bjó hún ein en naut
samvista við böm sín og ástvini.
Það var unun að sjá hana vinna,
það er ekki alltaf að saman fer fljót-
virkni og vandvirkni, en það lék í
höndum hennar. Hún tregaði ætíð
mann sinn, en vildi standa ein og
stolt. Var hún alltaf með framréttar
hendur ef einhver var hjálparþurfí.
Ég kveð kæra tengdamóður og
bið börnum hennar og fjölskyldum
Guðsblessunar.
Hulda Haraldsdóttir
Blómastofa
Friöfinns
Suðuriandsbraut 10
108 Reykjavík. Sími 31099
Opið ðll kvöld
tíl kl. 22,- einníg um helgar.
Skreytingar við öil tilefni.
Gjafavörur.
starfsaðilum enda oftast sanngjam
og innst inni mikill mannvinur. Ef
skarst í odda var Guðjón fljótur til
sátta. Umgengni við saltfískverk-
unarstöðina var ávallt til sérstakrar
fyrirmyndar jafnt innan dyra sem
utan, enda Guðjón annálaður fyrir
snyrtimennsku.
Um leið og við kveðjum góðan
dreng vil ég þakka Guðjóni sam-
fylgdina og ómetanleg störf í þijá
áratugi í þágu Síldarvinnslunnar.
Við Sveinborg vottum Guðrúnu,
Maríu og systram ásamt fjölskyld-
um þeirra okkar dýpstu samúð.
Finnbogi Jónsson
Ekki hvarflaði það að mér þegar
ég kvaddi Guðjón vin minn Mar-
teinsson í byijun september að ég
ætti ekki eftir að sjá hann aftur.
Ég vissi að hann þurfti að gangast
undir erfiða skurðaðgerð úti í Lon-
don, en mér fannst svo sjálfsagt
að hann myndi ljúka þessu verkefni
með sama kraftinum og þrekinu og
öllu öðru sem hann tók sér fyrir
Fædd 3. febrúar 1918
Dáin 11. nóvember 1989
Björg Björnsdóttir frá Ytra-Hóli
er látin. Hún var eftirminnileg kona,
fulltrúi þeirrar kynslóðar sem átti
sér djúpar rætur í íslenskri mold
og menningarhefð.
Björg var ættuð frá Örlygsstöð-
um á Skagaströnd. Hún giftist Birni
Björnssyni, bónda að Ytri-Hóli í
Vindhælishreppi árið 1937 og bjó
þar með honum til dauðadags. Þau
hjón eignuðust sex börn. Tvö þeirra
era nú látin, þau misstu elstu dótt-
ur sína Sigríði, fermingarvorið
hennar. Sonur þeirra, Ásgeir, lektor
við Kennaraháskóla íslands, lést
fyrir aldur fram, nú síðsumars.
Eftirlifandi börn þeirra era; Sigríð-
ur, húsfreyja í Þorlákshöfn, Sigrún,
hjúkrunarfræðingur á Blönduósi,
og Björg og Björn Þormóður sem
bæði stunda bústörf á Ytra-Hóli.
Það fór ekki hjá því að ég hitti
Björgu, þegar hún kom suður í
fyrravetur, til þess að styðja son
sinn í veikindum hans. Ásgeir var
einn af nánustu samstarfsmönnum
mínum og vinum við Kennarahá-
skólann allt frá því að ég kom þang-
að fyrst til starfa árið 1971. Mikill
gestagangur var á heimili Ásgeirs
þetta haust og vetur, enda var hann
bæði vinmargur og vinafastur. Stóð
Björg og yngsta dóttir hennar og
nafna fyrir veitingum. Ég fann
fljótt að þessi smávaxna, fíngerða
kona bjó yfir óvenjulegum sálar-
styrk, bjartsýni og ríkri kímnigáfu.
Björg var greind kona, næm á feg-
urð náttúrunnar og hrynjandi máls-
ins. Hún minnti oft á unga stúlku
er hún hljóp við fót eða gleymdi sér
við skemmtilega frásögn.
Örlög sonarins gengu nærri
henni, en ég heyrði hana aldrei
kvarta. Þvert á_ móti miðlaði hún
okkur vinum Ásgeirs óspart af
bjartsýni sinni og kímni. Mér er í
hendur og birtast síðan aftur kátur
og hress með spaugsyrði á vör.
En nú er hann'allur og við kvödd-
um hann hinstu kveðju fyrsta vetr-
ardag. Og nú er víða skarð fyrir
skildi.
Ég kynntist Guðjóni fyrst fyrir
rámum 25 áram þegar ég var ný-
fluttur aftur til Neskaupstaðar eftir
nokkurra ára fjarvera og tók að
mér formennsku í Þrótti. Hann var
einn af fyrstu mönnum sem bauð
aðstoð sína og þá sem nú reyndist
hann æskunni og íþróttunum hauk-
ur í homi.
Stuttu seinna lágu leiðir okkar
saman innan Alþýðubandalagsins.
Guðjón var í hópi þeirra sem lögðu
granninn að meirihluta sósíalista í
Neskaupstað og hann átti sinn stóra
þátt í að viðhalda honum. Hann
hafði mikinn áhuga á þjóðmálum
og málefnum bæjarfélagsins og það
var ætíð hlustað þegar hann tók til
máls á fundum, hvort sem það var
til að átelja menn fýrir aðgerðar-
leysi eða hvetja til dáða. Hann var
líka kjörinn til ábyrgðarstarfa fyrir
bæjarfélagið og sat m.a. um langt
árabil í heilbrigðisnefnd.
Guðjón var tengdur Sfldarvinnsl-
unni hf. allt frá stofnun hennar,
lengst af sem yfirverkstjóri í salt-
fískverkuninni. Árið 1960 var hann
kjörinn varamaður í stjórn SVN,
en aðalmaður 1970 og sat þar til
dauðadags. Þar störfuðum við Guð-
jón saman síðustu sjö árin og frá
því samstarfi á ég fjölda góðra
minninga. Bjartsýni hans og trá á
félaginu og byggðarlaginu var ein-
læg og smitandi og þó stundum
hvessti þá duldist engum sú um-
hyggja er að baki bjó.
Vinir og félagar Guðjóns sakna
hans sárt. Og við þökkum honum
best samstarfíð og vináttuna með
því að halda áfram hátt á lofti því
merki sem hann fylkti sér undir.
Bára og ég vottum Guðránu,
dætrum þeirra og fjölskyldu dýpstu
samúð.
Kristinn V. Jóhannsson
minni þegar ég heimsótti Björgu á
sjúkrahús í Reykjavík síðastliðið
vor. Hun var alvarlega veik og hafði
verið flutt suður í sjúkraflugvél.
Við gengum að rámi hennar, tvær
konur úr Kennaraháskólanum, mið-
ur okkar vegna enn einnar óvæntu
leikfléttu örlaganna. Björg fagnaði
okkur vel, gerði lítið úr veikindum
sínum, ýtti súrefnisgrímunni sem
hún bar upp á enni og tók að segja
okkur frá spaugilegu atviki sem
hafði gerst á ferðalaginu.
Þessi léttleiki og hetjulund era
dæmigerð fyrir Björgu. Hún átti sér
líka djúpa tóna sorgar og vonar,
sem hún þó flíkaði lítið. Hvert sem
hún fór bar hún með sér umhyggj-
una fyrir bónda sínum, börnum og
bamabörnum. Missir þeirra er mik-
ill. _
Ég er full þakklætis að hafa
kynnst Björgu, þótt í litlu væri og
bið eiginmanni hennar, börnum og
barnabörnum blessunar.
Dóra S. Bjamason
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð, vináttu og hlýhug við andlát
og útför
SIGRÍÐAR JÓNSDÓTTUR
frá ísafirði,
Hrauntungu 43,
Kópavogi.
Sigriður Pétursdóttir,
systkini og fjölskyldur þeirra.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og hlýhug
við andlát og útför eiginmanns míns, föður, tengdaföður og afa,
MAGNÚSAR JÓNSSONAR
frá Læknisstöðum
á Langanesi.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
Signý Guðbjörnsdóttir,
böm, tengdabörn
og barnabörn.
Jónína K. Þorsteins-
dóttir - Minning
Björg Björnsdóttir,
Ytra-Hóli - Minning