Morgunblaðið - 21.01.1990, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MEIMNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 21. JANÚAR 1990
C 25
MYNDLIST /Er að eiga ogað njóta endilega hið samaf
SÍCILD TÓKUST/Endalok
ástarinnar?
LANDSMENN hafa mikinn og vaxandi áhuga á að njóta myndlistar,
eins og rakið var í síðasta pistli. Þetta er auðvitað fagnaðarefni, og
er greinilegt merki þess að fólk leitar nú í síauknum mæli eftir að
sinna sínum andlegu þörfúm, en þar gegnir myndlistin einmitt mikil-
vægu, jákvæðu hlutverki. Hins vegar er erfitt að segja um, hvort
þessi aukni áhugi hefúr haft í for með sér aukna löngun almennings
til að eignast Iistaverk; þar kemur nefúilega einnigtil efnaleg geta
manna til listaverkakaupa. Þetta er illmögulegt að kanna svo að vel
sé, þar sem helstu söluaðilar á þessu sviði (a.m.k. hvað varðar ný
listaverk) eru listamennirnir sjálfir, og sveiflur í sölu hjá hverjum
og einum geta byggst á sveiflum í vinsældum og smekk kaupenda
engu síður en misjöfiium fjárráðum þeirra. 1 þeirri efnahagssveiflu,
sem þjóðin hefúr búið við síðustu ár, væri eðlilegt að búast við nokk-
urri lægð í þessum sölumálum, jafnvel þótt áhuginn á myndlist hafi
aukist á sama tíma. En er rétt að spyrða áhuga á myndlist og sölu
listaverka saman? Er endilega víst að þarna sé fylgni á milli — mik-
ill áhugi, mikil sala — lítil sala, lítill áhugi? Það verður að teljast
mjög vafasamt.
Þessar hugleiðingar eru til kom-
ar í tilefni af greinarkorni eftir
Úlfar Þormóðsson, rithöfund og
forstöðumann Gallerís Borgar, sem
birtist í Morgunblaðinu um miðjan
desember og var
ritað vegna pistils
um listaverkaupp-
boð, sem var birtur
viku fyrr. í grein-
inni hefur Úlfar
ýmiglegt við pist-
ilinn að athuga,
svo vægt sé til
orða tekið, og tek-
ur að sér uppeldishlutverk gagnvart
þessum pistlahöfundi. Skal það
þakkað náðarsamlegast, því að svo
lærir sem lifir, og enginn óguðjegur
nær fullkomnun í þessu lífi. Ýmsir
punktar greinarkornsins eru vissu-
lega þess virði að athuga nánar.
eftir Eirík
Þorláksson
Þarfir mannsins eru miklar og
margvíslegar, en í aðalatriðum má
skipta þeim í tvennt: Nokkrar frum-
þarfir (nægilegt og rétt fæði, klæði
og húsaskjól a.m.k. á kaldari slóð-
um) og síðan þörf fyrir lífsfyllingu,
sem veitir þá hamingju, sem gerir
manninum lífið bærilegt. Menn leita
að sinni lífsfyllingu eftir margvís-
legum leiðum, sem jafnframt sann-
ar að svo er margt sinnið sem skinn-
ið; sumir leita lífsfyllingar í vinnu,
aðrir í trúarbrögðum, enn aðrir í
barnaljöld og eflingu fjölskyldunn-
ar; ýmsir leita lífsánægjunnar í
eignasöfnun, þó nokkrir í útivist í
faðmi náttúrunnar, og loks má
nefna þann hóp sem sækir sína
lífsfyllingu í menningarneyslu, s.s.
í tónlist, bókmenntir, leiklist og
myndlist.
Flestir sinna mörgum af þessum
þáttum, og finna það jafnvægi sem
hentar hveijum og einum; lífsfylling
eins getur verið öðrum byrði og
þeim þriðja algjör óþarfi. Þannig
nægir einum að geta gengið fijáls
og óheftur um landið, á meðan
annar vill eiga landskika fyrir sjálf-
an sig; sumum nægir gott samband
við fáa nákomna, en aðrir eru mikl-
ar félagsverur og taka þátt í starfi
fjölda félaga og hópa. Loks nægir
mörgum að vera áhugafólk um list-
ir og menningu, og njóta þess sem
almenningi stendur til boða, en
ýmsir vilja eignast hluti og verk,
sem tengja þá listunum.
í fyrrnefndu greinarkorni hnaut
Úlfar sérstaklega um fullyrðingu í
þeim pistli sem hann ritaði um, þar
sem segir að „ ... engan vanhagar
í raun um listaverk,...“. Með þessu
er vísað til þess að þörfin fyrir að
eignast hluti er ekki ein af frum-
þörfum mannsins; og það er auð-
velt að njóta myndlistar án þess
endilega að eignast listaverk.
Það er hægt að njóta tónlistar
án þess að kaupa hljóðfæri eða
eignast stórt safn af hljómplötum;
til þess er framboð á góðri tónlist
nóg á fjölda tónleika, í útvarpi og
sjónvarpi. Það er hægt að hafa
ánægju af bókmenntum án þess að
kaupa allar áhugaverðar bækur;
almenningsbókasöfn eru einmitt
rekin til að gera slíkt mögulegt.
Engum dettur í hug að unnandi
„Listasöfn - Þau gera almenningi mögulegt að njóta myndlistar, án
þess að eignarrétturinn þurfi að koma þar til.“
Ieiklistar þurfi að eignast nokkurn
skapaðan hlut; viðkomandi þarf ein-
faldlega að geta sótt leiksýningar.
Allur fjöldi listunnenda sækir
sýningar einstakra listamanna,
samsýningar o.s.frv. án þess finna
hjá sér sérstaka löngun til að kaupa
neitt. Listasöfn þjóna þeim tilgangi
að gera almenningi mögulegt að
njóta myndlistar, án þess að eignar-
rétturinn þurfi að koma þar til.
Þess vegna má vera ljóst, að
„engan vanhagar í raun um lista-
verk“; það er auðveldlega hægt að
sinna listþörfinni án þess að gera
listina að eign sinni, og það er er
óþarfi að hneykslast á því að þetta
mjög svo sósíalíska viðhorf sé sett
á prent. — Hitt ætti að vera jafn-
augljóst, að enginn verður afbrigði-
legur fyrir það eitt að vilja hafa
listaverk í sinni persónulegu eigu,
þó að Úlfar vilji túlka fyrrgreind
orð á þá vegu. Sem betur fer eru
söfnin ekki einu kaupendur lista-
verka, því margir vilja eiga lista-
verk á heimilum sínum; og þau
verk verða um leið mjög persónu-
legar eigur, og tengjast fjölskyldu
og einstaklingum meir en nokkurt
verk á safni. Um það er gott eitt
að segja, því að myndlistin hefur
þess meiri möguleika á að veita
mönnum lífsfyllingu, þeim mun
víðar sem hana er að finna; en að
eiga og að njóta eru eftir sem áður
tvær sagnir ólíkrar merkingar.
Fleiri punktar í greinarkorni Úlf-
ars eru athyglisverðir, og verður
ef til vill fjallað um þá síðar. Öll
umræða um myndlist er af hinu
góða, og ósköp væri lífið nú leiðin-
legt ef allir væru sífellt sammála;
það væri næstum eins leiðinlegt og
ef allir væru fullkomnir!
Malarastúlkan
fagm
MALARASTÚLKAN fagra eftir
Schubert og Miiller hefúr heillað
margan uppúr skónum og annað
kvöld gefst okkur sunnlonding-
um að njóta þessarar fögru tón-
listar í flutningi þeirra Gunnars
Guðbjörnssonar tenórsöngvara
og Jónasar Ingimundarsonar
píanóleikara, en þeir félagar
frumfluttu verkið í heild sinni í
gær á Akureyri. Gunnar Guð-
björnsson sat fyrir svörum hjá
mér um Malarastúlkuna fögru.
Jónas fór þess á leit við mig að
við myndum taka þennan ljóða-
flokk, en það hefur lengi blundað
í mér að syngja allan flokkinn. Ég
hef hlustað á hann af upptökum
bæði með tenórum
og baritónum og
er einn þeirra sem
er heillaður uppúr
skónum af tónlist-
eftir Jóhönnu V.
Þórhallsdóttur
— Finnst þér
þetta frekar vera
tenórljóðaflokkur?
„Já, mér finnst
það, Schubert skrifaði þetta fyrir
tenór og liturinn er meiri tenórlit-
ur, alveg eins og Vetrarferðin var
skrifuð fyrir baritón. Það hljómar
fallegar þannig. Ljóðin henta mér
mjög vel, Malarastúlkan íjallar um
unggæðisástina. í upphafi gengur
sveinninn um sveitina í föruneyti
læksins sem er vinur hans og sá
sem hann spyr ráða. Og þótt lækn-
um verði fátt um svör þá leiðir
hann sveininn að myllu einni, þar
sem hann hittir dóttur malarans, —
malarastúlkuna fögru. í upphafi
fella þau hugi saman en þó fer svo
að veiðimaður nokkur vekur meiri
áhuga stúlkunnar en sveinninn ungi
og ijallar síðasti hlutinn um sorg-
ina. Sumir vilja ganga svo langt
Gunnar - Heillaðist uppúr skón-
um.
að líta á að sveinninn fremji
sjálfsvíg, en það má líka líta á lok-
in sem endalok ástarinnar.“
— Hefur farið langur tími í und-
irbúning?
„Ja, þó að maður hafi þekkt
þennan ljóðaflokk lengi og sungið
sum ljóðanna, þá hafa farið svona
tveir, þrír mánuðir í undirbúning.
Og samstarfið hjá okkur Jónasi
hefur gengið mjög vel, hann skynj-
ar tónlistina og er músíkalskur í
alla staði.“
Tónleikarnir verða í Hafnarborg
í Hafnarfirði, annað kvöld, og helj-
ast klukkan hálf níu.
Gunnar er síðan aftur á förum
til Englands þar sem hans bíða
ekki einungis æfingar í óperum
heldur líka söngur í óratóríum og
ljóðatónlist.

helgina 20.til21. jan. ki.13-17

Okkur er tnikil ánægja að geta nú loks frum- OPEL VECTRA hefur hlotið fjölda viður-
sýnt einn markverðasta fólksbíl síðari tíma. kenninga fyrir frábæra útlitshönnun, rými,
OPEL VECTRA er tímamótabifreið, þar sern
aksturseiginleika óg tækninýjungar.
Opgl verksmiðjurnar hafa stigið stórkostlegt OPEL VECTRA er afgerandi leiðtogi í bíla-
skref í tæknilegri hönnun bitreiða.
hönnun.
Kynning á
ROYAL CROWNCOLA
w
Sgils
B i BÍLVANGURsf
HÖFÐABAKKA 9 IB4 RGYKJAVÍK 5ÍMI 687300
Innbyggð
hátækni