Morgunblaðið - 26.01.1990, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 1990
23
Klerkar í
klípuí
Kópavogi
Ungmennafélag Gnúpverja
sýnir gamanleikritið Klerka í
klípu í Félagsheimili Kópavogs
í kvöld, kl.20.30. Leiklistardeild
Ungmennafélagsins hefur sýnt
Klerkana 7 sinnum við mikla
aðsókn og góðar undirtektir
víða á Suðurlandi. Síðustu sýn-
ingar á Klerkunum verða síðan
í Arnesi í Gnúpveijahreppi n.k.
sunnudag 28.jan. kl.14 og mánu-
daginn 29. jan. kl. 21.
Það er Halla Guðmundsdóttir
sem leikstýrir þessu kunna gaman-
leikrtiti Philip King, en Ævar Kvar-
an þýddi verkið. 9 leikarar taka
þátt í sýningunni.
Ráðsteftia um
græðandi kyn-
lífhaldin
BANDARÍSKUR kvenlæknir,
Roy Dittmann að nafni, hefiir
flutt kynlífsfyrirlestra í vikunni
og um helgina verður ráðstefiia
í Kramhúsinu við Skólavörð-
ustíg í Reykjavík, þar sem hann
ræðir um getnað, fæðingu og
græðandi kynlíf.
Dittmann hefur sérstaklega
kynnt sér austurlenskar kenningar
og byggir á þeim. Aðspurður sagð-
ist hann aðallega hafa áhuga á
fijósemi jarðar og jarðarbúa og
hvernig aukin þekking gæti af sér
hraustari börn. Fólk þyrfti að gera
sér grein fyrir utanaðkomandi
áhrifum áður en getnaður færi
fram og varast hættumar fram
yfir fæðingu.
„Eg legg áherslu á sanna ást
og heiðarleika, en ekki fullnæg-
ingu. I því sambandi er mikilvægt
að fólk geri sér grein fyrir hvað
kynin eru ólík og um þetta fjalla
ég,“ sagði Dittmann.
Verðlaun ísamkeppni grunnskólanemenda
Morgunblaðið/RAX
Svavar Gestsson menntamálaráðherra afhenti í gær verðlaun í sam-
keppni sem efnt var til meðal grunnskólanema vegna bókmennta-
viku og málræktarátaks á síðastliðnu ári. Fimmtán nemendur fengu
viðurkenningu fyrir ljóð, ritgerðir og smásögur. Verðlaunin voru
afhent á Kjarvalsstöðum í tengslum við afhentingu íslensku bók-
menntaverðlaunaUna.
Hafskipsmál:
4 áætlanir frá sama tíma gáfu
gjörólíka útkomu TA-siglinga
YFIRHEYRSLUM yflr Björgólfi Guðmundssyni fyrrum forsljóra
Hafskips um fyrstu þrjá kafla ákæru í Hafskipsmáli lauk í gær. Yfir-
heyrslurnar tóku fulla tvo daga en ekki einn, eins og áætlað hafði
verið. Þær snerust í gær um annan kafla ákærunnar þar sem honum
ásamt öðrum úr hópi forsvarsmanna Hafskips er gefið að sök að
hafa veitt bankastjórn Utvegsbanka rangar eða villandi upplýsingar
um líklega rekstraraíkomu Hafskips 1984 og 1985 mð ýmsum bréfum
og að hafa á hluthafafundi þar sem hlutafjáraukning var til um-
fjöllunar blekkt hluthafa um rekstrarafkomu 1984 og efnahagsstöðu
félagsins í lok þess árs.
INNLENT
Björgólfur rakti í svari við spurn-
ingum ákæruvaldsins, Jónatans
Þórmundssonar sérstaks saksókn-
ara og Tryggva Gunnarssonar hdl,
aðdraganda þess að Hafskip réðist
í Atlantshafssiglingar í október
1984. Hann sagði þá vinnu hafa
hafist 1982 þegar bandarískt skipa-
félag, American Coastal, hefði sett
sig í samband við Hafskip og lýst
áhuga á samstarfi. í tengslum við
þær viðræður hefði mikið starf ver-
FISKVERÐ A UPPBOÐSMORKUÐUM
25. janúar.
FISKMARKAÐUR hf. í Hafnarfirði
Hæsta Lægsta Meðal- Magn Heildar-
verð verð verð (lestir) verð (kr.)
Þorskur 95,50 83,00 93,15 23,207 2.161.762
Þorskur(óst) 105,00 68,00 71,13 4,229 300.796
Þorskur(smár) 48,00 48,00 48,00 0,058 2.765
Ýsa 126,00 126,00 126,00 0,288 36.321
Ýsa(óst) 105,00 86,00 103,43 0,664 68.680
Karfi 49,00 42,00 43,85 59,529 2.610.609
Ufsi 45,00 45,00 45,00 0,115 5.175
Steinbítur 69,00 49,00 60,87 1,029 62.602
Langa 65,00 58,00 63,79 12,071 770.064
Lúða 450,00 190,00 242,13 0,368 88.983
Grálúða 58,00 58,00 58,00 0,179 10.353
Koli 79,00 79,00 79,00 0,007 553
Keila 38,00 38,00 38,00 0,534 20.292
Samtals 60,06 102,343 6.147.155
FAXAMARKAÐUR hf. í Reykjavík
Þorskur 95,00 86,00 87,16 3,296 287.272
Þorskur(ósl.) 89,00 33,00 111,88 0,896 100.240
Ýsa 121,00 121,00 121,00 0,170 20.570
Ýsa(óst) 129,00 116,00 125,84 0,259 32.592
Karfi 43,00 40,00 42,74 4,261 182.107
Ufsi 46,00 46,00 46,00 0,295 13.570
Langa+blál. 59,00 59,00 59,00 0,248 14.632
Lúða 330,00 300,00 309,51 0,041 12.690
Grálúða 64,00 64,00 64,00 0,279 17.856
Skarkoli 95,00 95,00 95,00 0,010 950
Rauðmagi 85,00 79,00 80,19 0,329 26.381
Samtals 70,29 10.Q84 708.860
FISKMARKAÐUR SUÐURNESJA hf.
Þorskur 110,00 75,00 81,84 25,153 2.058.471
Ýsa 120,00 78,00 101,36 6,138 622.126
Karfi 45,00 45,00 45,00 0,670 30.150
Ufsi 43,00 43,00 43,00 0,039 1.677
Steinbítur 60,00 55,00 58,89 0,237 13.928
Hlýri+steinb. 55,00 55,00 55,00 0,022 1.210
Langa 63,00 54,00 61,72 0,696 42.957
Lúða 400,00 385,00 392,50 0,076 29.830
Skarkoli 71,00 71,00 71,00 0,085 6.035
Keila 31,00 29,50 30,46 1,250' 38.075
Skata 78,00 78,00 78,00 0,136 10.608
Tindaskata 10,00 10,00 10,00 0,046 460
Lax 180,00 180,00 180,00 0,176 31.680
Samtals 79,78 39,627 3.161.628
ið unnið enda hefði áhugi Hafskips
fljótlega beinst að því að kaupa sig
inn í fyrirtækið. Öll mál þess hefðu
verið könnuð nákvæmlega og af lað
upplýsinga um alla kostnaðarþætti
f tengslum við rekstur skipafélags
í Bandaríkjunum. Björgólfur nafn-
greindi fjölda innlendra en þó eink-
um erlendra manna sem væru sér-
fræðingar um kaupskiparekstur og
starfað hefðu með Hafskip að þessu
máli. Með skýrslu um þetta starf
hefði verið lagður grundvöllur að
mikilli þekkingu um allt jþað sem
að. þessum rekstri vissi. Akvörðun
um að hasla sér völl á Bandaríkja-
markaði hefði hins vegar ekki verið
tekin fyrr en í hálfþvingaðri stöðu
snemma árs 1984 þegar flutningar
fyrir Varnarliðið brugðust og að
fengnum fullyrðingum stjórnvalda
hérlendis um að íslensk skipafélög
yrðu aðeins útilokuð frá þessum
flutningum um skamman tíma.
Björgólfur lýsti ítrekað þeirri
skoðun sinni að allur undirbúningur
og áætlanagerð, sem unnin hafi
verið í samvinnu fjölmargra starfs-
manna félagsins, hefði verið afar
vandaður, svo vandaður að fátítt
væri hérlendis. Skoraði hann hvað
eftir annað á ákæruvaldið að sýna
sér fram á að einhveijar forsendur
og tölur í áætlunum félagsins væru
rangar, beindi til þess ýmissa spurn-
inga og krafðist þess að það kynnti
sér ýmis gögn sem hann sagði vera
til í skjölum Hafskips og styddu
mál sitt. Vegna ítrekaðra áskorana
og spurninga sem Björgólfur beindi
til ákæruvaldsins gerði Jónatan
Þórmundsson athugasemd á þá leið
að Björgólfur ástundaði ótímabær-
an málflutning í stað þess að svara
spurningum um fyrirliggjandi gögn
og staðreyndir. Hann sagði að sum
þeirra gagna sem hann vísaði til
hefðu ekki fundist og haldið hefði
verið fram að sum þeirra hefðu
verið eyðilögð. Þá sagði saksóknari
að engu væri líkara en Björgúlfur
vildi að reyna að snúa yfirheyrsl-
unni upp í yfirheyrslu yfir ákæru-
valdinu og sagði að sönnunarfærsla
af þess hálfu biði málflutnings.
Björgólfur var spurður hvemig
stæði á því að frá sama tíma væru
til fjórar áætlanir sem gerðu ráð
fyrir mismunandi afkomu af Atl-
antshafssiglingum. í einni væri gert
ráð fyrir tapi en í öðrum væri ýmist
gert ráð fyrir 495 þúsund dala,
einnar eða þriggja milljóna dala
hagnaði. í gögnum ákæruvaldsins
væri aðeins að sjá að Útvegsbanka
íslands hefði verið gerð grein fyrir
tveimur hagstæðustu áætlununum.
Björgólfur sagði að menn hefðu
ávallt að átta sig á horfum í rekstr-
inum út frá mismmwmdi forsendum
og reynt að geta í eyður þar sem
rauntölur skorti. Leiðréttingar
hefðu verið gerðar eftir því sem
vitneskjan jókst. Hann kvaðst telja
víst að bankanum hefði verið gerð
grein fyrir öllum umræddum fjórum
áætlunum og sagði að bankanum
hefði ávallt verið gerð grein fyrir
öllum upplýsingum um stöðu fyrir-
tækisins. Hann ítrekaði að einmitt
upplýsingagleði Hafskipsmanna
hefði orðið til þess að Útvegsbank-
inn hefði ákveðið að stöðva fyrir-
greiðslu til þeirra.
Hann var beðinn um skýringar á
því að þann 12. 'desember 1984
hefði í bréfi til Útvegsbankans ver-
ið sagt að áætlað rekstrartap fé-
lagsins það ár væri 50-60 milljónir
en tveimur dögum síðar hefði end-
urskoðandi félagsins í bréfi til for-
ráðamanna þess vísað til gildandi
rekstraráætlunar sem gerði ráð fyr-
ir 90 milljón króna tapi. Hann sagð-
ist telja að hvort um sig hefði verið
rétt á þeim tíma sem upplýsingarn-
ar hefðu verið gefnar enda hefði
þá staðið yfir vinna að því að taka
ákvarðanir um ýmis atrði í tengsl-
um við reikningsskil félagsins, svo
sem verðbreytingafærslur, auk þess
sem ný gögn hefðu stöðugt verið
að berast um afkomu félagsins. Ný
vitneskja og ákvarðanir hefði jafn-
óðum verið notuð til að leiðrétta
fyrri spár, sem hann margítrekaði
að hefðu verið gerðar í samvinnu
fjölmargra starfsmanna úr öllum
deildum félagsins og að hann teldi
að það starf hefði verið unnið eftir
bestu vitund miðað við fyrirliggj-
andi vitneskju á hveijum tíma.
í löngu máli var rætt um Atlants-
hafssiglingar, áætlanir þeim við-
komandi og forsendur þeirra. Björ-
gólfur sagði að forsendur allra
áætlana hefðu staðist en hins vegar
hefði of seint komið í ljós að rekstri
félagsins í Bandaríkjunum hefði
verið ábótavant, þar hefði kostnað-
areftirlit og skil á upplýsingum og
gögnum ekki verið sem skyldi og
þrátt fyrir fundi og daglegt sam-
band hefði þetta ekki komið í ljó^
Hann sagði að sér hefði orðið Ijóst
upp úr miðju ári 1985 að tap væri
á Atlantshafsleiðum félagsins.
Hann sagði það dæmigert fyrir að
langt og flókið ferli væri að baki
því að gera nákvæma mynd af jafn-
flóknum rekstri, sem hefði að hálfu
leyti farið fram vítt og breitt um
Bandaríkin. Hann sagði að jafn-
skjótt hefði hafist starf til að leið-
rétta grunninn; það hefði borið
árangur og tekist hefði að tryggja
grundvöll undir framtíðarrekstri á
þessum leiðum. Hann sagði að þetta
starf hefði verið unnið undir stjórn
bandarísks sérfræðings, sem hann
nafngreindi, lögmanns og dómara
við verslunardóm í New York, sem
ráðinn hefði verið til félagsins. Sá
hefði náð tökum á vandanum og
fyrir hefði legið samstarfsamningur
við sænskt skipafélag þegar Haf-
skip hefði verið tilneytt að lýsa sig
gjaldþrota.
Björgólfur var spurður hvort
hann kannaðist við að fyrirsvars-
menn félagsins hefðu ákveðið að
eyða hluta áætlunargagna félagsins
f tengslum við viðræður um samein-
ingu félagsins við Eimskipafélagið.
Hann sagðist aldrei hafa staðið að
slíku, né ahfa vitneskju um slíkt
enda hefði það einungis orðið til
að veikja félagið. Fram kom að
hann hefði verið andvígur viðræð-
um um sameiningu við Eimskipafé-
lagið en sagðist hafa tekið þátt í
tveimur fundum með forstjóra Eim-
skips í því skyni að sameina Atl-
antshafssiglingar félaganna. Um-
svif Hafskips erlendis hefðu verið
mun meiri en umsvif Eimskips á
þessum tíma. Björgólfur Guð-
mundsson sagði að Hafskip hefði
verið orðið eitt af tíu stærstu fyrir-
tækjum landsins. Hann vitnaði til
fréttar í DV á árinu 1985 þar sem
sagt hefði verið réttilega að velta
Hafskips væri orðin meiri en velta
Eimskips. „Þessi fyrirsögn varð
okkur dýrkeypt," sagði Björgólfur
Guðmundsson.
Veijandi Björgólfs, Guðmundur
Ingvi Sigurðsson hrl, spurði hann
meðal annars um afstöðu til ákæra
um blekkingar gegn hluthöfum og
bankastjórn. Björgólfur sagði
ákærur rangar enda hefði þá verið
um stórkostlega sjálfsblekkingu að
ræða '