Morgunblaðið - 26.01.1990, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 1990
Ast er...
.. .að setja í jólasokkinn
hennar.
TM Reg. U.S. Pat Oft.—all rights reserved
c 1989 Los Angeles Times Syndicate

ÍAjcf
Þetta er alþjóðlegt
merkjamál. Því ekki að
nota það ef við eigum að
sleppa lifandi?
HÖGNI HREKKVÍSI
Lausapabbar og lífsbáráttan
Til Velvakanda.
Ég vil taka undir bréf Ragnars
Halldórssonar, sem birtist í Morg-
unblaðinu 19. janúar. Ég er honum
hjartanlega sammála um það, að
meðlag sem feður borga með börn-
um sínum er allt of lágt. Eins og
fram kemur í bréfi hans er upphæð-
in sem þeir borga með hveiju bami
nú um 6.000 kr. Ef að yfirvöld
ætla að sú upphæð sé helmingur á
móti því sem móðirin leggur fram,
er það alrangt. Mér segir svo hugur
á þessum síðustu og verstu tímum,
að það barn sem ætti að láta 12.000
kr. nægja fyrir öllum sínum þörfum
hvað varðar fæði og klæði, myndi
á skömmum tíma veslast upp úr
hungri eða verða innkulsa. Ég spyr
fylgist löggjafinn ekki með dýrtíð-
inni? Sem dæmi má nefna að barna-
úlpa fæst ekki fyrir minna en 5.000
kr., gæsla á skóladagheimili hálfan
daginn kostar 5.000 kr. og svona
mætti lengi telja. Hvernig í ósköp-
unum á einstæð móðir, kannski með
fleiri en eitt barn, að standa undir
þessum útgjöldum með svona lágt
meðlag?
Það má vera að tilgangslaust sé
að agnúast út í þetta, ísland er og
verður karlaveldi. Það er staðreynd
að 99% .allra einstæðra foreldra hér
á landi eru konur. Þetta 1% karla
sem af einskærri „góðvild og hjarta-
gæsku“ taka sín eigin börn að sér
er hampað eins og um þjóðhetjur
væri að ræða. Hinir, þ.e. helg-
arpabbarnir, eru firrtir allri ábyrgð.
Ef viðkomandi helgarpabbi er ekki
að upplagi með ábyrgðartilfinningu
gagnvart sínum börnum, verður
þjóðfélagið örugglega ekki til þess
að vekja hana hjá honum. Því til
staðfestingar má nefna að eftir að
þessum „elskum" hefur tekist að
geta 3 börn aðstoðar við ríkið við
að borga meðlög með þeim sem
eftir kunna að koma. Jafnvel þótt
þau 3 sem áður eru komin séu yfir-
leitt í umsjón mæðra sinna. Ekki
má ríkið verða til að setja hömlur
á eðlilegar hvatir karlmanna þrátt
fyrir hugsanleg aukaútgjöld fyrir
það. Þrátt fyrir ítarlega leit að laga-
bókstaf sem kveði á um að konum
skuli sérstaklega launað fyrir þau
börn umfram þijú, sem þær fæða
af sér, fann ég engan slíkan. Flokk-
ast þetta ekki undir misrétti? Er
ekki meiri ástæða til að létta undir
með mæðrum sem eru 3 eða fleiri
börn heldur en feðrum sem borga
bara meðlagið?
Má líta svo á að um leið og feð-
urnir hafa greitt sínar 6.000 kr. séu
þeir lausir allra mála og ekki sé
þörf frekari aðstoðar eða umhyggju
af þeirra hálfu? Það má gera því
skóna að sú kona sem teldi nægja
að borga 6.000 kr. mánaðarlega
og sinna svo barni sínu lítið eða
jafnvel ekkert eftir það, þætti frem-
ur kaldlynd eða allavega með af-
brigðum ábyrgðarlaus. Allt of
margir karlmenn líta svo á að um
leið og þeir hafi undirritað tékkann
sé þeirra föðurskyldum lokið.
Kannski er ástæðan sú að eitthvað
sem kostar mann ekki meira en
72.000 kr. á ári hlýtur að flokkast
undir ódýrt „hobby“ í því dýrtíðar-
þjóðfélagi sem við búum í. Hlýtur
maður að ætla svo, að fylgni sé á
milli ástundunar og verðgildis, hjá
þessum mönnum. Ekki vil ég al-
hæfa í þessu sambandi og eflaust
finnast helgarpabbar sem gera sér
grein fyrir þörfum barna sinna, en
dæmin eru of mörg um feður sem
borga sín meðlög og síðan ekki
söguna meir.
Maður skyldi ætla að eftir því
sem konum fjölgar á þingi fengju
þessi mál mem umfjöllun, en raun-
in er önnur. Ég vil með skrifum
þessum, fyrst og fremst hvetja þær
konur sem sitja á Alþingi, og gætu
haft áhrif til bóta, að láta nú til sín
taka og beita sér fyrir málefnum
kynsystra sinna. Því víða er pottur
brotinn í þessum efnum.
Brynhildur Barðadóttir
Yíkverji skrifar
Víkverji hefur oft gert íslenzkt
mál að umfjöllunarefni í dálki
sínum og reynt að benda á ýmis-
legt, sem betur mætti fara. Ef til
vill hefur athyglinni frekar verið
beint að því, sem miður fer, en
hinu, sem vel er gert og ei- sem
betur fer miklu algengara. A borð
Víkverja barst fyrir skömmu
skýrsla verkefnisstjórnar mál-
ræktarátaksins, sem menntamála-
ráðherra beitti sér fyrir á síðast-
liðnu ári. í niðurlagi skýrslunnar
kveður við jákvæðan og bjartsýn-
an tón og hvetur Víkverji fólk til
að tileinka sér þann hugsunar-
hátt, sem þar kemur fram.
xxx
erkefnisstjórnin kemst að
þeirri niðurstöðu að ekki sé
ástandið jafnsvart og gefið var í
skyn er málræktarátakið var haf-
ið. „Þjóðin virðist hafa mikinn og
einlægan áhuga á máli sínu. Ef
mæla má styrk í liðsafla er málið
á grænni grein. Þó er ljóst að
ýmislegt virðist órætt og ógert í
íslenzkri málrækt og margt leitar
á hugann í lok málræktarátaks,"
segir í skýrslunni. „Þegar rætt er
um nauðsyn málræktar eru rökin
oftast neikvæð. íslenzk tunga er
talin á heljarþröm, flest er illa
sagt á vondu máli. Mál fjölmiðla
er vont. Mál barna og unglinga
er vont. Öllu fer aftur í málfars-
efnum. Afar sjaldan er talað um
fallegt mál og hvað það sé gaman
að komast skemmtilega að orði.“
x x x
skýrslu málræktarmanna er
bent á að oft sé klifað á því
að margt fari úrskeiðis í máli
barna og unglinga, en minna sé
um það rætt hver annist málupp-
eldi þessa hóps. Höfundar leggja
til að áróðri og fræðslu verði í
auknum mæli beint til fólks á aldr-
inum 20 til 50 ára, þar sem þessi
aldurshópur hafi mest áhrif á
börn, og hafi einnig mest áhrif í
atvinnulífinu. „Telja verður nauð-
synlegt að fræða foreldra um mál
og máluppeldi. Þá þyrftu félög
atvinnurekenda og launþega að
sameinast um að gefa fólki sínu
færi á að rækta mál sitt með
ýmsu móti. Það mun skila sér vel
í starfi,“ segja málræktarmenn.
Þeir leggja jafnframt áherzlu á
málefnalega og uppbyggjandi
umfjöllun um móðurmálskennslu,
sem oft hefur sætt gagnrýni, og
að menn hafi athuganir eða rann-
sóknir í höndum, ætli þeir að út-
húða móðurmálskennslu í skólun-
um.
xxx
Loks er í skýrslunni vikið að
hlut fjölmiðla. „Fjölmiðlar eru
oft sakaðir um að spilla málinu.
Sjálfsagt er sumt réttmætt í þess-
um ásökunum og ekki má gleyma
því að fjölmiðlar eru þær stofnan-
ir sem nota málið mest allra stofn-
ana og eru þjóðinni fordæmi í
þeim efnum. Ékki verður því á
móti mælt að þar er margt sagt
á góðu íslenzku máli. Við verðum
að gæta okkar á að nota ekki fjöl-
miðla sem blóraböggul og firra
okkur ábyrgð á málinu. Margt
má betur fara í fjölmiðlum og fjöl-
miðlafólk þarf að vera sér mun
betur meðvitað um ábyrgð sína.
Fjölmiðlar verða að gera meiri
kröfur til sjálfra sín, einkum verða
þeir að sinna betur þjálfun starfs-
fólks en þar er einnig komið til
kasta menntakerfisins. Ungt fólk
sem hyggur á nám í fjölmiðlun
verður að eiga kost á góðu námi
á íslandi. Fólk sem notar fjölmiðla
þarf einnig að læra að gera rétt-
mætar kröfur til þeirra. A þann
hátt getur það haft áhrif á þá.“