Morgunblaðið - 27.01.1990, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 1990
15
Tilvísanakerf-
ið hið nýja
eftir eftir Guðmund I.
Eyjólfsson
í grein Árna Sigfússonar kemur
fram að kostnaður ríkisins við komu
til sérfræðings árið 1989 var 1.530
krónur og heildarkostnaður ef hluti
sjúklingsins er talinn með 1.913
krónur. Inn í þessari meðaltölu á
samskipti hjá sérfræðingi eru allar
skurðaðgerðir, svæfingar, hjarta-
rannsóknir, öndunarpróf, speglanir
og svo mætti lengi telja. Kostnaður
við hver samskipti hjá heilsugæslu-
lækni reyndist vera 1.960 krónur.
Heilbrigðisyfirvöld hafa reynt að
vefengja þessar tölur en hvers
vegna leggja þeir ekki sín gögn á
borðið? Hvetjir ættu að hafa þessar
upplýsingar ef ekki heilbrigðisyfir-
völd? Annaðhvort hafa þeir ekkert
gert í að afla þessara upplýsinga
eða þeir hreinlega liggja á þessum
upplýsingum. Á ekki skattborgar-
inn líka rétt á því að vita hvað
heilsugæslan kostar?
Tilvísunarkerfið nýja
Þetta kerfi byggir á aukinni þátt-
töku almennings í kostnaði af sér-
fræðiþjónustu. Sjúklingar munu nú
borga á rfannsóknarstofum og
röntgenstofum. Aðalbreytingin
verður hjá þeim sem koma án tilvís-
ana sem geta þurft að borga allt
að 5.000 krónur fyrir hveija komu.
Þetta lendir verst á utanbæjarfólki,
skólafólki utan af landi og þeim
heimilislæknislausu. í fyrstu drög-
um mun ætlunin hafa verið að þeir
heilsugæslulæknislausu borguðu
allt gjaldið og átti þannig að refsa
þeim fyrir það að velja sér ekki
lækni úr röðum heilsugæslulækna.
Siðferði
Það er siðlaust að safna að sér
sjúklingum með þvingunaraðgerð-
um og nota ríkisvaldið til þess að
beita sjúklinga slíkum þvingunum.
Hver er trúnaðurinn milli læknis
og sjúklings í því tilfelli að sjúkling-
urinn er neyddur til viðkomandi
læknis?
Slíkar þvingunaraðgerðir eru
brot á alþjóðasamþykkt lækna frá
Lisabon 1981, en þar er skýrt tekið
fram að sjúklingur hafi þann rétt
að velja sér þann lækni sem hann
kýs sér sjálfur.
í þeirri samþykkt er einnig tekið
fram að læknum beri skylda til að
beijast gegn þeim stjórnvöldum
sem reyna að skerða þennan rétt.
Guðmundur I. Eyjólfsson
„Það er siðlaust að
safiia að sér sjúklingum
með þvingunaraðgerð-
um og nota ríkisvaldið
til þess að beita sjúkl-
inga siíkum þvingun-
um. Hver er trúnaður-
inn milli læknis og
sjúklings í því tilfelli að
sjúklingurinn er neydd-
ur til viðkomandi lækn-
is?“
Nú ætla íslensk stjórnvöld að vega
að þessum rétti sjúklingsins. Þá er
kominn tími til að taka upp hansk-
ann, sem stjórnvöld varpa til okkar.
Mannréttindi
í 85. grein Rómarsáttmála Efna-
hagsbandalags Evrópu er ákvæði
um að tilvísanakerfi í læknisfræði
séu bönnuð innan bandalagsins.
Litið er á tilvísanir sem mannrétt-
indabrot sem það og er. Bretar
hafa búið við tilvísanakerfi síðan
um miðja síðustu öld. Nú standa
þeir andspænis þeim vanda að
leggja niður rótgróið kerfi fyrir
árið 1992. Á sama tíma ætla íslensk
stjórnvöld að fara að byggja upp
slíkt kerfi hér sem allar Evrópu-
þjóðir telja mannréttindabrot.
Höfndur er formaður
samninganefhdar sérfræðinga.
Morðvargur gengur laus
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Laugarásbíó:
Losti — Sea of Love
Leikstjóri Harold Becker. Aðal-
leikendur A1 Pacino, Ellen Barkin,
John Goodman. Bandarísk. Uni-
versal 1989.
New York-löggan Pacino á í þreng-
ingum. Konan komin í sambúð með
félaga hans á stöðinni, brennivíns-
flaskan orðin besti vinurinn að
afloknum vinnudegi - sem endar
oftast með dauðadrykkju. Og til að
kóróna alltsaman er honum fengið
miður glæsilegt mál til meðferðar.
Morðvargur hinn versti gengur laus
í borginni og skilur eftir sig slóð fórn-
ariamba - naktra karla á barmi full-
nægingar. Pacino fær Goodman sér
til fulltingis við lausn gátunnar, en
morðinginn virðist hafa uppá fórnar-
dýrunum gegnum einkamálaauglýs-
ingar í tímariti. Svo ekki virðist önn-
ur leið fær en koma sér á framfæri,
og fyrr en varir eru þeir félagar
umsetnir grunsamlegu kvenfólki.
Efnið minnir óneitanlega á Hættu-
leg kynni og stenst Losti saman-
burðinn vel. Hún er nokkuð öðruvísi
uppbyggð, fer hægt í gang, spennan
smá-hleðst upp og endar með spreng-
ingu í lokin sem koma þægilega á
óvart. Barkin, þessi villikattarlega,
ágætisleikkona, er hárrétt manngerð
í hlutverk hinnar tortryggilegustu af
öllum grunuðum, en verður ástkona
vesalings Pacinos, sem veit aldrei
hveiju hann á von á í svefnherberg-
inu - að verða skotinn eða skjóta!
Goodman er ört vaxandi leikari sem
til þessa hefur ekki átt slæman dag
í geysiólíkum myndum (Raising Ariz-
ona, True Stories, The Big Easy) og
bætir hér við enn einni, sprellifandi
persónu í safnið. Söguþráðurinn er
til allrar hamingju oftast sennilegur
þó éfnið sé á ystu mörkum, tónlist
og taka í fyrsta gæðaflokki. Leik-
stjórnin markviss og nokkur atriði
eftirminnilega vel gerð, t.d. í skóbúð-
inni, er Barkin kemst óvænt að því
að Pacino er lögga. En besti og jafn-
framt ánægjulegasti þáttur myndar-
innar er afburðaleikur Pacinos í hlut-
verki hinnar lífsreyndu, hálf-
útbrunnu löggu sem engum má
treysta. Það er gleðilegt að sjá þenn-
ann gamalkunna öndvegisleikara á
góðri siglingu í honum sæmandi
mynd eftir alltof mörg, mögur ár.
ALLTAÐ
AFSLATTUR
TIL 3. FEBRÚAR
FJÖLBREYTTARA ÚRVAL BÓKA EN NOKKRU SINNI FYRR
VETRARBÓNUS FYRIR ÞIG OG ÞÍNA
Hinn órlegi bókamarkaður okkar stendur nú yfir í forlagsverslun okkar að Síðumúla 11.
Á boðstólum verða mörg hundruð bókatitlar með allt að 95%
affslætti.
Af sumum titlanna eru aðeins til örfá eintök og þv( ekki eftir neinu að bíða.
Bókapakkar: Við vekjum sérstaka athygli á girnilegum bókapökkum fyrir unga og aldna, á
aldeilis hlægilegu verði.
ÖRN OG
ÖRLYGUR
Plöntu
handb&
BkSniptísXw og byl
TRE w
RUNNAR
Útivist og náttúruskoðun: Til þess að
auðvelda fólki að búa sig undir útivist og náttúruskoð-
un með hækkandi sól bjóðum við 100 pakka af okkar
vinsælu handbókum, sem sýndar eru hér að neðan,
með 47% afslaétti, þ.e.a.s. á 8.900.00 í stað
16.380.00. Þú sparar 7.930.00 á kaupunum.
Ritverkatilboð: Við bjóðum einnig nokkur
úrvalsritverk á sérstöku kynningarverði.
Eitthvað óvænt á hverjum degi: Til
þess að hleypa auknu lífi ítilveruna munum við, meðan
á útsölunni stendur, vera daglega með einhverjar
uppákomur, þarsem t.d. verða boðin lOeintökaf ein-
hverjum af okkar eftirsóknarverðustu verkum á mjög svo
ævintýralegu verði.
Útlitsgölluð öndvegisverk: Loks
bjóðum við nokkur af okkar öndvegisverkum með út-
litsgöllum, á sérstökum vildarkjörum.
NÚ ER TÆKIFÆRIÐ:
BYGGÐU UPP
HEIMILISBÓK ASAFN,
NOTAÐU VETRARBÖNUSINN
OKKAR TIL ÞESS.
Opið laugardaga frá M. 10:00—16:00
Opið mánud.— föslud. kl. 9:00 — 18:00
P&Ó/SÍA