Morgunblaðið - 27.01.1990, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 1990
Minning:
Oddur Olafsson
fyrrv. yfírlæknir
Oddur V. Ólafsson, vinur minn
og nágranni, lést á Reykjalundi 18.
þessa mánaðar. Árið 1934 kynnt-
umst við á Vífilsstöðum, þar sem
við vorum í endurhæfingu vegna
berklaveiki. Árið 1943 tók ég til
starfa sem yfirvélstjóri Hitaveitu
Reykjavíkur, með búsetu við Dælu-
stöðina á Reykjum. Árið 1945 tók
Vinnuheimilið á Reykjalundi til
starfa sem fyrsta endurhæfingar-
stöð berklasjúklinga. Oddur var
ráðinn þar sem yfirlæknir og fram-
kvæmdastjóri um árabil. Hann
sýndi mér það traust að bjóða mér
setu í stjórn vinnuheimilisins. Á
stjórnarfundum kom fljótt í ljós
hversu framsýnn og tillögugóður
Oddur var til þess að velja hentug
verkefni til þjálfunar vistfólks. Að
sitja slíka fundi var ómetanlegt og
ævintýri líkast. Með þessum fáu
orðum er aðeins lítillega getið um
hið mikla ævistarf Odds. Hann var
bjartsýnis hugsjónamaður, braut-
ryðjandi og framkvæmdamaður
sem vann þjóð sinni til heilla.
Við þökkum honum og Ragnheiði
fyrir vináttu og tryggð frá fyrstu
kynnum.
Ragnheiði og hennar stóru fjöl-
skyldu sendum við okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Áslaug og Höskuldur
Það var fyrir þijátíu árum að
leiðir fjölskyldna okkar lágu saman.
Þau kynni sem þá urðu með tengd-
um urðu upphafið að vináttu og
samstarfi sem enn stendur. Um-
ræðuefni á fjölskylduhátíðum og í
heimsóknum skorti ekki. Oddur
Ólafsson var áhugamaður um allt
mannlegt, frá viðskiptum og veiðum
til stjórnmála og lista.
Það bar oft við, að umræður
Odds og föður míns um ýmsar fyrir-
ætlanir og ráðagerðir á sjöunda
áratugnum voru þess eðlis, að við
unga fólkið, sem þá vorum að vaxa
úr grasi, fengum loks endanlega
staðfestingu á því, hvernig Ioftkast-
alar verða til. Oft var hlegið dátt
eða hneykslast á þessari óraunsæu
bjartsýni og öllu því hugarflugi sem
fjölskyldufeðurnir voru ófeimnir að
ræða við okkur um. Einkum átti
þetta við, þegar talið barst að tóm-
stundagamninu sem var Selá og
Selárfoss. En þegar hafizt var
handa og framkvæmt, fumlaust af
krafti eldhugans og hiklaust af
sannfæringu hugsjónamannsins, þá
þögnuðu ýmsir. Draumarnir rætt-
ust á fáum árum, ekki með peninga-
slætti, glamri og fyrirgreiðslu
miðjumoðsins, heldur með ærnu
erfiði þess manns, sem trúir á mátt
sinn til að fylgja hugsjónum eftir
eigin hendi. Laun erfiðisins er
ánægjan af unnum verkum. Aðrir
njóta.
í þessu hugðarefni Odds er þó
aðeins falið Iítið brot af ævistarfi
atorkumanns. En þessa sögu þekk-
ir fjölskyldan okkar bezt og hún
lýsir miklu. Hin eiginlegu lífsverk
Ódds Ólafssonar voru læknisstörfin.
Þar hygg ég, að fjöldi samborgara,
heilla sem vanheilla, _ hafi notið
handa hans. Stofnun SÍBS og fleiri
samtaka og fjöldi annarra starfa
að skipulagi heilbrigðismála liggja
eftir hann. Aðrir munu rekja þá
sögu betur en mér er unnt.
r
DETTU I
LUKKUPOTTINN!
SKYNDISALA VEGNA
AGSTÆÐRA SAMNINGA
- ALLT
50% AFSLATTUR A
VATNSRÚMUM!
Vegna hagstæðra samninga verður
stórkostleg skyndisala - meðan birgðir
endast.
Þetta ereinstakt tækifæri, sem býðst
vart aftur i bráð, til að eignast vatnsrúm
fyrirlítið. Eingöngu rúm með hitastillan-
legum dýnum - og gott úrval af þeim.
Dæmi um verð og afslætti:
Verð áður: Verð nú:
118.770,- 59.395
72.695,- 58.160,-
99.500,- 49.750,-
Það er vissara að hafa hraðann á. ..
Fyrstir koma - fyrstir fá.
Vatnsrum hf
SKEIFUNNI 11 • SlMI 688466
Þátttaka Odds í stjórnmálum var
undir merki þeirra manna sem
meta framtakið einhvers. Sjálfur
var hann fyrirmynd annarra á því
sviði sem og í öllum verkum sínum.
En ævinlega var hann maður mann-
úðarstefnu og náungakærleika og
boðberi hins bjarta. Hann var sann-
færandi persónuleiki sem hreif aðra
með sér, myndugur en þó mildur,
við alla jafn. Þó að fyrrnefnt dæmi
úr Selárdal austur sé ekki stórt, þá
sýnir það gildi hugarfarsins, þess
neista, sem verður í huga manns
eins og Odds, kveikjan að stórvirkj-
um sem hrundið er í framkvæmd.
Þó af mörgu sé að taka, þá ber
Reykjalundur því órækast vitni.
Síðast í haust hittumst við á
heimili Ólafs Hergils og Kristínar á
Oddeyrargötunni á Akureyri. Erindi
Odds norður var að herða og hvetja
norðanmenn í félagsstarfi sínu fyrir
fatlaða. Á Leifsstöðum í sumar leið
ræddum við saman um stofnun
samtaka asma- og ofnæmissjúkl-
inga á Austurlandi. Þar sá hann
þörf á samtökum og hvatti til stofn-
unar þeirra. Hafði hann orð á því
að hann þyrfti að komast austur
fyrir áramót í því skyni, það var
honum því víðs fjarri að setjast í
helgan stein líkt og hugtakið væri
honum óviðkomandi. Áttræður var
hann enn sem fyrr að hvetja okkur
„ungu mennina" með eldmóði
sínum. Erum við þó enn ekki orðn-
ir þeir eldhugar að hugarflugið beri
okkur að markinu eins og feðurna.
Gott var þó að þurfa ekki langt að
fara eftir fyrirmyndum. .
Allt á sín endamörk. Lífið líka
og þ ví ber að taka. Ég vil fyrir
hönd fjölskyldu minnar þakka
þijátíu gjöful ár í gleði en einnig í
ágjöf. Minningin mun lifa.
Ragnheiði, ættingjunum og
venzlafólki vottum við ljölskyldan
samúð okkar. Megi Drottinn veita
þeim styrk.
Þorsteinn P. Gústafsson
Kveðja frá starfsfólki
Oryrkjabandalags Islands
Foringi okkar og vinur er fallinn.
Oddur Ólafsson andaðist að
morgni 18. þ.m. Okkur grípur tóm-
leiki og munaðarleysi. Að eiga að
fara að skrifa minningarorð um
mann, sem haldinn var jafnmiklum
lífskrafti og hann er nánast óhugs-
andi. En eigi má sköpum renna og
því skulu hér rituð fáein kveðju-
og þakkarorð frá okkur á skrifstofu
Öryrkjabandalags íslands.
Frá upphafi hefur Oddur tengst
okkur og þessum stað svo traustum
böndum, að þau munu ekki slitna
þó leiðir skilji um sinn. Hann var
sá bakhjarl og sá vinur, sem leiddi
okkur örugglega um vandrataða
vegu örðugs en gefandi starfs.
Manngæska hans og mannþekking
var svo mikil og svo óvenjuleg, að
hann gat látið okkur sjá hluti, sem'
virtust óyfirstíganlegir í öðru og
betra ljósi. — Við treystum honum
og trúðum á hans góðu dómgreind
og miklu sanngirni.
Öryrkjar Islands sjá nú á bak
sínum mesta og besta forystu-
manni, sem af eigin raun þekkti
sjúkleika en þekkti líka leiðir til að
bregðast við honum á besta veg.
Til að virkja þá líkamsburði, sem
hver og einn hafði — til að nota
þá andlegu yfirburði, sem hveijum
og einum eru gefnir í vöggugjöf.
Enginn skildi betur og setti sig í
spor þeirra, sem minna máttu sín.
Þar var aldrei farið í manngreinar-
álit — öllum skyldi hjálpað eftir því
sem unnt var.
Oddur var ekki bara okkar yfir-
maður og foringi. Hann var einnig
persónulegur vinur, sem við gátum
leitað til með bæði smá og stór
vandamál. Hlýleiki hans og glöð og
hress lund var svo stór þáttur í lífi
okkar hér, að við trúm ekki, að
hann eigi ekki eftir að birtast hjá
okkur á skrifstofunni með sinn
ferska, hressa gust — spjallandi um
líf líðandi stundar, leysandi með
Minning:
Olafur Ásgeirsson
sagnfræðingur
Fæddur 5. september 1956
Dáinn 16. janúar 1990
Þegar Ólafur Ásgeirsson fellur frá
í blóma lífsins, þá er okkur fagfélög-
um hans það eitt til huggunar að
hann var búinn að ljúka miklu og
góðu verki. Bók hans, Iðnbylting
hugarfarsins, átök um atvinnuþróun
á Islandi 1900-1940, er tímamóta-
verk í Islandssöguritun, varanlegur
fengur sem heldur áfram að hafa
áhrif á hvernig við hugsum og skrif-
um um sögu okkar um ófyrirsjáan-
lega framtíð. Slíkt er í rauninni
ærið æviverk sagnfræðings. Einhver
merkur sænskur sagnfræðingur
mun hafa sagt að höfundur fræði-
rits ætti að setja því það mark að
breyta línu í kennslubók. Ég get
ímyndað mér að bók Ólafs verði að
minnsta kosti væn klausa á milli
greinaskila, kannski sérstakur kafli,
í kennslubókum framtíðarinnar.
Ég var svo heppinn að vera kallað-
ur leiðbeinandi Ólafs þegar hann var
að skrifa kandídatsritgerðina sem
varð að bókinni Iðnbyltingu hugar-
farsins. Það var yndi að fylgjast
með skarpskyggni hans, kappi og
ánægju af að koma uppgötvunum
sínum á blað. Að sumu leyti var
ögrandi að vinna með Ólafi því að
hann gat verið fastur á skoðun sinni
og langað meira til að sannfæra
kennarann en láta sannfærast. Engu
að síður bar hann djúpa og einlæga
virðingu fyrir sannleikanum sem er
grundvöllur allra fræða. Hann sam-
einaði með dæmafáum ágætum þá
meginkosti fræðimanns að boða
skoðun sína af brennandi áhuga og
persónulegri alvöru en þola þó aldrei
að hún gengi hið minnsta á svig við
sannleikann. Það er hörmulegt að
fá ekki að njóta meira af kostum
hans. Gleymum samt ekki að minn-
ast með þakklæti þess sem hann
skilur eftir 'hjá okkur. Hugsum um
hann eins og Hannes Pétursson orti:
Svo er því farið:
Sá er eftir lifir
deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifir
I hjarta og minni
manna er hans sakna.
Þeir eru himnarnir
honum yfir.
Gunnar Karlsson
Okkur bekkjarsystkini Ólafs í
Garðyrkjuskóla ríkisins veturna
1974-1976 langaði til þess að minn-
ast hans nú og rifja upp samveru-
stundimar með honum.
Á þessum árum vorum við flest
mjög leitandi og ómótuð. Við áttum
öll samleið, en urðum aldrei sam-
rýndur hópur. í árganginum toguð-
ust á ólík lífsviðhorf og skoðanir.
Ef einhver hefur verið þungamiðja
hópsins, þá var það helst Ólafur, því
hann hafði unun af allri umræðu,
vildi rökræða, var jafnréttissinnaður
og lét flest málefni til sín taka.
Ólafur var haldinn sannleiksfýsn,
hann vildi komast að því hvað í okk-
ur bjó, það gerði hann því að hann
var hvort tveggja traustvekjandi og
jákvæður. Stundum fannst honum
hlutimir koma sér kynlega fyrir
sjónir þegar hann komst að lokanið-
urstöðu sinni, en hann var umfram
allt vel þenkjandi manneskja sem
vildi öllum hið besta og af allri ein-
lægni.
Olafur lagði sig ekki mikið eftir
íþróttum, að bridge undanskildu. En
vegna þess hve félagslyndur hann
var þá gat hann ekki látið vera að
spila borðtennis. Þetta var eina
íþróttin sem hægt var að stunda á
skólanum. Hann lagði sig allan fram