Morgunblaðið - 11.04.1990, Page 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 1990
17
Island
eftir Guðjón Viðar
Valdimarsson
ísland gengur í Evrópubandalagið
(EB) fyrr eða síðar þar sem ljóst er
að við höfum ekki efni á því að
standa utan þess. Helstu rök fyrir
inngöngu helgast af því hvert við
flytum út okkar afurðir en sá mark-
aður væri í hættu ef við værum utan
EB. Við þörfnumst tollfijáls aðgangs
að mörkuðum EB en sá aðgangur
verður ekki án aðgangseyris. Ég tel
að þegar á heildina er litið, munum
við hagnast verulega á inngöngu í
EB.
Fyrirsjáanlegur vandi í
útflutningi á fiski til EB
Það er lítill vafi á því að tollfijáls
aðgangur að fiskmörkuðum EB-
landa eftir 1992 verður bundinn við
þátttöku í EB samstarfinu. Nú þeg-
ar fara um 70% af fiskútflutningi
okkar til EB-landa og það er ekki
auðvelt að breyta því hlutfalli á
stuttum tíma. Aðrir útflutnings-
markaðir eru ekki í sjónmáli eða
ekki raunhæfur möguleiki enda er
ekki um auðugan garð að gresja í
þeim efnum.
Helstu kostir við inngöngu
Við beina inngöngu opnast toll-
fijáls aðgangur að mörkuðum EB
og þannig verður okkur kleift að
viðhalda þeim lífskjörum sem lands-
menn hafa vanist. Margir kynnu að
spyija hvort það væri einhver fiskur
til að flytja út til EB þegar erlendir
aðilar fá leyfi til að veiða við íslands-
strendur. Vissulega er þetta áhætta
en á hinn bóginn má spyija hvað
við gerum við þennan fisk þegar við
getum ekki flutt hann út.
Við inngöngu fáum við aðgang
að sameiginlegum sjóðum EB en
þetta er verulegt atriði t.d. vegna
vegaframkvæmda, virkjanafram-
kvæmda, umhverfisverndar og land-
ræktar svo eitthvað sé nefnt.
Eitt er það atriði sem ekki er oft
minnst á en það er áðgangur að
fiskimiðum EB-landa eða þeirra
landa sem EB gerir samninga við
en það opnaði möguleika til úthafs-
veiða í auknum mæli.
Eftir stofnun innri markaðar verð-
ur fljótlega tekin upp sameiginlegur
gjaldmiðill innan EB. Þessi gjaldmið-
ill er sennilega sá sterkasti og stöð-
ugasti í heimi og ef hann væri tek-
inn upp hérlendís hefði það mjög
jákvæð áhrif á íslenskt efnahagslíf.
Fyrirsjáanlegt er að verðbólga og
vextir yrðu sömu og í nágrannalönd-
um okkar og að sá stöðugleiki yrði
varanlegur þrátt fyrir íslensk stjórn-
völd. Skammsýnar efnahagsráðstaf-
anir, t.d. gengisfellingar til að rétta
af kjara„samninga“, væru ekki leng-
ur inni í myndinni.
Fyrir neytendur mundi innganga
þýða mikla verðlækkun á matvöru
í kjölfar innflutnings frá EB.
Styrkjakerfi EB til bænda er al-
þekkt. Innganga í EB þýddi lækkun
ríkisútgjalda vegna niðurgreiðslna á
landbúnaðarafurðum og bætti hag
bænda verulega.
Nú þegar er farið að bera á því
að íslenskir námsmenn fá synjun um
skólavist erlendis þar sem borgarar
EB-landa hafi forgang til náms.
Þessi tilhneiging mun fara vaxandi
og þá færast yfir á fleiri svið en
innganga í EB mundi tryggja ís-
lenskum ríkisborgurum sama rétt til
náms og vinnu sem öðrum íbúum
EB.
Helstu gallar við inngöngu
Veita yrði öðrum þjóðum leyfi til
að veiða við Islandsstrendur undir
sameiginlegri fiskveiðistjórnun EB
sem hefur hingað til ekki reynst
sérlega haldmikil.
Framsal löggjafarvalds að nokkru
leyti þar sem lög EB gilda fyrir all-
ar aðildaþjóðir og reyndar hefur
EB-dómstóllinn úrskurðað að þegar
lög aðildarlanda séu strangari en lög
EB (t.d. úrskurður um mengunar-
varnir á bílum í Danmörku) þá gildi
lög EB.
Menningarleg áhrif hljóta að
í Evrópubandalagið
verða einhver en mér er til efs að
þau verði meiri en áhrif áratuga af
bandarískum kvikmyndum og sjón-
varpsefni sem landsmenn hafa þolað
án mikilla skakkafalla fyrir þjóðar-
sálina. Ég hef heldur ekki tekið eft-
ir því að EB-lönd eins og Lúxem-
borg hafi glatað sínum þjóðarein-
kennum vegna þessa efnahagssam-
starfs.
Oft hefur byggðaröskun verið
nefnd sem galli við fijálsan innflutn-
ing á landbúnaðarafurðum. Mér er
hins vegar til efs að sú röksemd
haldi gagnvart inngöngu í EB vegna
styrkjakerfis EB til landbúnaðar.
„Margir kynnu að
spyrja hvort það væri
einhver fiskur til að
flytja út til EB þegar
erlendir aðilar fá leyfi
til að veiða við Islands-
strendur. Vissulega er
þetta áhætta en á hinn
bóginn má spyrja hvað
við gerum við þennan
fisk þegar við getum
ekki flutt hann út.“
Það er fullvíst að íbúar dreifbýlis
mundu ekki hafa efnahagslega
ástæðu til að flytja á mölina eftir
inngöngu í EB og nægir væntanlega
að benda á núverandi aðildarlönd
EB í þessu sambandi.
Niðurlag
Ég vona að þessi upptalning hafi
gert lesandanum kleift að meta sjálf-
stætt kosti og galla á inngöngu í
EB en fyrir mitt leyti er ég sann-
færður um að innganga í EB sé tíma-
bært skref og að vandséð er hvernig
okkur reiðir af utan EB.
Höfundur er viðskiptafræðingur.
Guðjón Viðar Valdimarsson
Lónið - morgunn, hádegi, síðdegi.
Klukkan 5 að morgni, meðan borgin sefur enn, minnir and-
rúmsloft Lónsins um margt á Ifflegt veitingahús í erlendri
stórborg. Morgunverðarhlaðborðið svignar undan Ijúffeng-
um morgunkrásunum sem hótelgestir á faraldsfæti notfæra
sér óspart af, t d. áður en haldið er til Keflavíkur. Milli kl.
7 og 10 er Lónið öllum opið. Árrisuiir borgarbúar koma
hér gjaman við, fá sér góðan morgunverð eða bara kaffi,
og líta í dagblöðin áður en vinnudagur hefst
í hádeginu kveður svo við annan tón. Hádegishlaðborðið,
með heitum og köldum réttum, íslenskum sem alþjóðleg-
um, laðar að fólk úr öllum áttum. Fólk úr viðskiptalífinu
með lítinn tíma jafht og fólk sem vill njóta góðrar máltíðar
í ró og næði.
Síðdegis breytir enn um svip. Ilmur af rtölsku espressokaffi,
tilheyrandi hviss kaffivélanna og lágvært en þægilegt skvald-
ur gesta, á mörgum tungum, Ijær Lóninu örlítið af þeim
heimsborgarblæ sem einkennir kaffihús stórborganna. Það
er sama hvenær þú kemur, þér mætir alltaf elskulegt við-
mót okkar ágæta starfsfólks.
Koníaksstofan - fyrír eða eftir máltíð.
í eilítið ,#ristákratísku“ andrúmslofti Koníaksstofúnnar,
sem minnir um margt a' breskan klúbb, er notalegt að tylla
sér niður í djúpa leðursófana með glas í hönd eða kaffibolla,
ræða málin eða Irta í íslensk eða erlend blöð og tímarit í
Koníaksstofunni gefst einnig gott tóm til að Irta á matseðil
og vínlista Blómasalarins fyrir kvöldverðinn.
Blómasalur - þegar kvölda tekur.
I rómantísku andrúmslofti Blómasalarins er sannaríega
hægt að njóta kvöldsins. Þar blómstrar fleira en nýafskorín
blómin á borðunum. í eldhúsinu blása ferskustu straumar
mið-evrópskrar matargerðaríistar og /aar blómstra hæfi-
leikar metnaðarfullra matreiðslumeistara okkar. Vínlistinn
er forvitnilegur kapítuli út af fyrír sig og gefur góða hug-
mynd um þá fáglegu þjónustu sem við veitum og þann
metnað sem við höfum.
Viðhafnar- og veislusalir.
Viðhafnar- og veislusalir okkar, fyrir 10 eða 250 manns,
standa þér ávallt til boða. Hafðu samband og nefndu óskir
þínar - við uppfyllum þær. Síminn okkar er 91-22321
FLUGLEIDIR
IITIllll
MIKLU MEIRA EN GOTT HÓTEL
M' f,' f
i)j L
AUK/SlA k321-4