Morgunblaðið - 29.07.1990, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. JÚLÍ
C 13
það,“ segir Ingvar og verður hálf
vandræðalegur. „Eitt sinn þegar við
ætluðum að setjast niður og snæða
hádegismat urðum við óvænt þátt-
takendur í fæðukeðjunni. Þar sem
ég sat og var um það bil að bíta í
samlokuna mína heyrði ég þyt í
lofti og skugga brá fyrir sólu. Var
þar á ferðinni stór og vígalegur örn
í leit að æti. Hann renndi sér niður
að mér og hrifsaði samlokuna úr
höndunum á mér. Þetta var allt
saman yfirstaðið á örfáum sekúnd-
um en mér brá illilega við, því það
fossblæddi úr vörinni á mér og litlu
munaði að öminn tæki stykki úr
andlitinu í leiðinni."
Eftir að hafa verið heila viku í
Serengeti-þjóðgarðinum þar sem
ljón ógnuðu lífí þeirra sem þurftu
að ganga öma sinna í skjóli nætur
þegar kuldinn var jafn öfgakenndur
og hitinn á daginn, var haldið áfram
eftir misgóðum vegum áleiðis til
Rwanda, lítils ríkis milli Tanzaníu
og Zaire.
„Þeim vegum sem á annað borð
voru malbikaðir hafði augljóslega
ekkert verið haldið við í marga ára-
tugi, og sums staðar vantaði heilu
kaflana. Rwanda er ótrúlega mis-
hæðótt land, ekkert nema brekkur,
hryggir og hæðir og lítið frá því
að segja. Við ókum þvert í gegnum
landið fram hjá alls konar ökutækj-
um sem höfðu gefíð sig á leiðinni
og fengu að vera þar sem þau vom
niður komin.“
Fjarskyldir ættingjar
heimsóttir
„Næst ætluðum við til Zaire. Þar
átti að skoða górillumar í heim-
kynnum sínum í íjöllunum. Eftir
langa ' yrslu eftir lélegum troðn-
ingum með metradjúpum dmlludýj-
um kom hópurinn að górilluvemd-
arsvæðinu, og þar sem vegurinn
endaði tók við sex tíma gönguferð
gegnum fmmskóginn. Gróðurinn
var svo þéttur að ekki var hægt
að sjá nema nokkra metra í kring-
um sig og það var hálfdimmt. Eftir
mikla leit fundum við górillufjöl-
skyldu sem virtist vera vön mönn-
um. Það var stórkostlegt að sjá
þær. Þær potuðu hver í aðra og
snertust eins og mannfólkið, léku
sér og ærsluðust. Fylgdarmenn
okkar lögðu okkur lífsreglumar:
silfurbakurinn, höfuð fjölskyldunn-
ar, mátti ekki missa sjónar á okkur
né heldur máttum við horfa.beint
í augun á honum því þá gat verið
að hann réðist á okkur. Górillumar
urðu fljótt full ágengar, reyndu að
rífa af okkur bakpokana og gengu
utan í okkur eins og til að sýna
vald sitt.“
Eftir þessa heimsókn tók við tíu
daga akstur um myrkviði Zaire. Á
þessari leið lenti hópurinn í hagléli
inni í miðjum frumskógi. „Það var
eitt það skrýtnasta sem ég hef upp-
lifað. Þama gátum við hnoðað snjó-
bolta í 40 stiga hita í regnskógum
Afríku."
Þunguð fílskýr gerir sig heimakomna.
Frá Serengeti-þjóðgarðinum í Tanz-
aníu.
Suma dagana mættu þau engum
á veginum en alls staðar voru troðn-
ingarnir jafn lélegir. Áður en ferðin
var á enda höfðu sprungið hjá þeim
25 dekk og fjaðrir brotnað sjö sinn-
um — skyldi nú enginn kvarta yfir
íslenskum þjóðvegum.
Menningartengsl
— En hvað með kynni ykkar af
innfæddum?
Ingvar Hákon ásamt höfðingja pygmyanna á Ipulu-verndar-
svæðinu í frumskógum Zaire.
Ærslafullar ungar górillur í
myrkviðum Zaire.
og éftir dágóða stund komu þeir
aftur og höfðu þá handsamað þjóf-
inn. Hann var barinn til óbóta inni
á veitingastaðnum, bundinn með
keðjum og hýddur, dreginn út aftur
og settur inn í bíl. Þegar ég spurði
hvað yrði gert við hann yppti Líban-
inn öxlum og sagði að annaðhvort
yrði honum drekkt í ánni eða hann
færður til lögreglunnar, sem mundi
skjóta hann ef hann hefði gerst
Vegur, ef veg skyldi kalla. Þjóð-
leið gegnum Zaire.
feðranna sem tekið höfðu þátt í
veiðinni.
Um kvöldið sátum við veislu hjá
þessu ágæta fólki, tókum þátt í
dansi og fengum að smakka grillaða
impala-antilópu sem fyllilega stóðst
samanburð við íslenska fjallalamb-
ið. Pygmyarnir reyktu eitthvað úr
pípu sem þeir kveiktu í með glóð
úr eldinum. Þeir tóku glóandi mol-
ana með berum höndum án þess
að brenna sig — ég skil ekki hvern-
ig þeir fóru að því.
Við þurftum að eyða nóttinni úti
undir berum himni, því ekki var
pláss fyrir okkur í kofunum. Ég var
að saftia saman laufblöðum í bæli
handa sjálfum mér, þegar dóttir
höfðingjans kom aðvífandi og gerði
mér skiljanlegt með handapati og
táknmáli að sum laufín yllu sviða
og önnur drægju að sér skorkvik-
indi svo það væri ekki sama hver
ég notaði í bælið. Hún hjálpaði mér
síðan að tína réttu laufin. Henni
hefur greinilega þótt ég ólánlegur
og hjálparvana í frumskóginum, því
morguninn eftir þegar hópurinn
hélt af stað af stað kom hún til
mín með hálsmen sem mér var sagt
að væri verndargripur, og er þessi
stund með pygmyunum mér einna
minnisstæðasti atburðurinn í ferð-
inni.“
Mannslífíð lítils virði
— En komust þið aldrei í kynni
við skuggahliðar mannlífsins?
„Jú, margoft. Til dæmis í höfuð-
borg Malí, Bamako. Þar fórum við
á veitingahús í eigu Líbana nokk-
urs, og sem við sátum að snæðingi
kom inn náungi og hrifsaði veski
af einni konunni í hópnum. Nokkrir
menn hlupu strax á eftir honum,
Masai-menn í þjóðlegum klæðnaði.
„Merkilegasta upplifun mín í því
sambandi var þegar við kynntumst
pygmy-dvergfólkinu á Ipulu-vemd-
arsvæðinu í Zaire. Lifnaðarhættir
þess hafa lítið breyst í mörg hundr-
uð ár, og það hefur ekki tekið upp
neina ósiði hvíta mannsins. Þetta
er alveg einstaklega vingjarnlegt
fólk sem býr í kofum gerðum úr
laufí og greinum og kippir sér ekki
upp við að það komi trukkur með
18 forvitna ferðalanga. Þeir héldu
sig langt inni í frumskóginum, og
það er óþægilegt fyrir hávaxna
Evrópubúa að ganga eftir
göngustígum í skóginum þar sem
greinarnar eru einungis skornar af
upp í 160 sentimetra hæð. Þeir tóku
okkur afar vel, og við fengum að
fylgja þeim í veiðiferð. í fyrstu þótti
mér aðfarimar undarlegar, því þeir
settu upp net milli tveggja tijáa,
mynduðu breiðfylkingu og gengu
fram með hávaða og látum til að
fæla bráðina í netið. Þetta tókst í
þriðju tilraun og í netið fældist
antilópa. Gert var að dýrinu á staðn-
um og kjotinu skipt milli fjölskyldu-
brotlegur áður. Það sló mig hversu
lítils.virði mannslífið er þama.
Eftir að hafa ekið gegnum Mið-
Afríkulýðveldið, þar sem við lentum
í miklu moskítógeri sem stakk í
gegnum hvað sem var, og gegnum
Kamerún þar sem ég var rændur
og við sáum knattspyrnulandsliðið,
sem seinna varð frægt, á æfingu,
komum við til Nígeríu. Þetta var
fyrsta landið sem við heimsóttum
sem ekki var algert þróunarríki í
mínum augum. Við vorum mikið
vöruð við því að fara til höfuðborg-
arinnar Lagos, það væri mesta
glæpabæli sem hugsast gæti, en
þangað þurftum við samt að fara
til að fá vegabréfsáritanir áfram.
Þarna var rusl út um allt og þar
sem við vorum stopp á rauðu ljósi
sáum við mann sem var að gera
stykki sín á umferðareyju við hlið-
ina á bílnum — hann horfði bara á
okkur skilningslausum augum þeg-
ar við fórum að hlæja að honum.
Þá viku sem við vorum í Lagos
gistum við niðri á strönd í sendi-
ráðahverfinu. Glæpaflokkarnir sem
við höfðum verið vöruð við létu
ekki sjá sig enda hafði sú yfirlýsing
verið gefín út af yfirvöldum í tilefni
heimsóknar Karls Bretaprins að nú
yrðu engin réttarhöld yfír glæpa-
mönnum heldur yrðu þeir skotnir
umsvifalaust ef til þeirra næðist.
Dag nokkurn sá ég eitthvað velkj-
ast um í flæðarmálinu. Áður en ég
komst nógu nálægt til að sjá nokk-
uð fann ég lyktina — þetta var þá
lík af svertingja sem var orðið alveg
hvítt á að líta af að liggja í sjónum.
Daginn eftir fundu ferðafélagar
mínir annað lík sem ekki hafði ver-
ið þar daginn áður. Þá fóru að renna
á mig tvær grímur.
í Lagos lenti ég líka í miðjum
skotbardaga milli glæpamanna og
lögreglu vopnaðrar vélbyssum. Við
stóðum og horfðum á eins og bján-
ar þar til einhver varaði 'okkur við
að standa ekki og bíða eftir kúlu.“
Loksins heim
Frá Nígeríu lá leið ferðalanganna
til nágrannaríkjanna Benin og
Togo. „Það var ótrúleg tiibreyting
frá Lagos — þarna var fólk meira
að segja að vara mann við því hveij-
ir væru þjófar." Á heimleiðinni lá
leiðin um Burkina-Faso, áður Efri-
Volta, og Malí. Þar lauk ferðinni
formlega, og flestir úr hójrnum
héldu þaðan til síns heima. „Eg fór
í lest til Dakar í Senegal og þaðan
til Gambíu á austurströnd Afríku.
Þaðan hugðist ég fljúga heim. Ég
átti miða með Aeroflot til Moskvu,
en yfírbókað var í ferðina svo ég
komst ekki með. Ég fékk hins veg-
ar far með Sabena til Belgíu, og
það var ólýsanleg tilfinning að kom-
ast aftur til Evrópu. Þetta var eins
og að stíga inn í aðra öld.“ Ingvar
situr fyrir framan blaðamann með
minninguna ljóslifandi í augunum
og ég spyr að því sjálfsagða.
— Gætirðu hugsað þér að fara
í aðra svona ferð?
„Ég væri til í að fara í frumskóg-
inn aftur, og svo á ég auðvitað eft-
ir að sjá Asíu og Suður-Ameríku
. . .“ segir Ingvar hressilega,
greinilega ekki af baki dottinn.
— Hvað hefurðu fengið út úr
þessu öllu saman?
„Kveikjan að þessu var áhugi
minn á dýralífinu, og frumskógur-
inn var það sem hafði mest áhrif á
mig. Að standa á stað sem maður
veit að enginn hefur stigið fæti á
áður er ólýsanleg tilfinning, kannski
eins og að vera á tunglinu. í heild-
ina mætti segja að ég sé óvenju-
legri reynslu ríkari."
— Mælirðu með ævintýraferðum
af þessu tagi?
„Það verður að vera vel ígrunduð
ákvörðun. Ég fékk stundum efa-
semdir meðan á ferðinni stóð en
einhvern veginn komst ég á leiðar-
enda og þetta er reynsla sem ég
er viss um að ég mun búa að ævi-
langt. Ég sé alls ekki eftir þessu,
og ég held að eins muni vera um
aðra sem vita hvað þeir eru að
gera.“
Blaðamaður þakkar Ingvari Há-
koni fyrir spjallið og sest inn í bílinn
sinn sem þá stundina er Landrover
og Ártúnsbrekkan mishæðóttir
frumskógar Rwanda.