Morgunblaðið - 18.08.1990, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. ÁGÚST 1990
Héraðsráð Eyjafjarðar:
Búast má við að álver hafí
áhrif á búskap á 10-12 búum
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Fulltrúar Héraðsráðs Eyjafjarðar kynntu sjónarmið sín í álversmálinu í gær. Á myndinni eru talið frá
vinstri þeir Tómas Ingi Olrich, Birgir Þórðarson, Halldór Jónsson, bæjarsljóri á Akureyri, Bjarni Kr.
Grímsson, bæjarstjóri á Ólafsfirði, Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóri á Dalvík og Sigurður P. Sigmunds-
son frá Iðnþróunarfélagi Eyjaljarðar.
HÉRAÐSRÁÐ Eyjafjarðar efndi
í gær til blaðamannafundar til
að kynna sjónarmið ráðsins í ál-
versraálinu. Sagði Halldór Jóns-
son, bæjarsfjóri á Akureyri, að
því miður hefði verið mikið- um
fullyrðingar í umræðunni um
staðsetningu álvers sem annað
hvort styddust ekki við raunveru-
leikann eða þá við úreltar for-
sendur. Var nefnd sem dæmi full-
yrðing um að starfræksla álvers
hefði áhrif á rekstur 50-60 búa.
Hið rétta væri að búast mætti við
áhrifum á tíu til tólf bú. Lögðu
fulltrúar héraðsráðsins mikla
áherslu á að öll umræða byggðist
á réttum forsendum, til dæmis
um mengunarmál. Hver svo sem
niðurstaðan yrði ætti umræðan
að fara fram á réttum grund-
velli. Hefur ráðið farið fram á
við iðnaðarráðherra að upplýs-
ingafundir verði haldnir þar sem
rædd verði umhverfisáhrif. Á
fundinum kom einnig fram sú
skoðun að það væri skrýtið hve
áhuginn á umhverfísáhrifum
virtist einskorðast við Eyjafjörð-
inn. Það væri eins og náttúran
skipti ekki máli á öðrum stöðum.
x Gróður á Reykjanesi samanstæði
' til dæmis aðallega af fléttum og
skófum en slíkur gróður væri
einna viðkvæmastur fyrir flúorm-
engun.
Tómas Ingi Olrich, menntaskóla-
kennari, sagði að frá því í júní lægi
fyrir ný dreifingarspá fyrir álver í
Eyjafirði unnin af norsku stofnun-
inni NILU. Væri sú spá í veigamikl-
um atriðum frábrugðin dreifmg-
arspá sömu stofnunar frá 1985.
Væri nýja spáin, samkvæmt upplýs-
ingum sem hefðu fengist frá iðnað-
arráðuneytinu, byggð á nákvæmari
forsendum en eldri spáin. Væri hún
til dæmis byggð á yfirgripsmeiri
veðurmælingum en hin eldri spá og
'■* tæki betur tillit til verksmiðjuhúss-
ins, útblásturstækni, veðurs og
vinda. Hann sagði að opinberlega
lægi ekki fyrir vísindalegt mat, í
Ijósi skýrslunnar, á áhrifum loft-
mengunar frá álveri við Dysnes á
gróður og búfénað. Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins hefði aftur
á móti gefið út skýrslu árið 1985
sem byggði á eldri dreifmgarspánni,
Af þessum sökum hefði öll um-
ræða um umhverfisáhrif álversins
einkennst af skorti á upplýsingum.
Ætti það til dæmis við fullyrðingar
um að á um sextíu bújörðum myndi
búákapur leggjast niður yrði álveri
valinn staður i Arnarneshreppi.
Tómas Ingi sagði að samkvæmt
þeim upplýsingum sem héraðsráðið
hefði aflað sér væru fullyrðingar
um að sextíu bújarðir yrðu ónothæf-
ar fjarri öllu sanni. Samkvæmt at-
hugun er byggði á nýrri dreifing-
arspá NILU og miðaðist við rekstur
200 þúsund tonna álvers við Dys-
nes, hefði starfræksla þess áhrif á
tíu til tólf jarðir. Einungis tíu þeirra
yrðu innan þeirra marka sem búast
mætti við að yrðu fyrir einhveijum
skaða af völdum mengunar. Jafn-
gilti fullvirðisréttur þessara tíu jarða
fullvirðisrétti þriggja meðalbúa en
fimm meðalbúa ef jarðirnar tvær
sem væru á jaðarsvæði væru teknar
inn í.
Héraðsráðið sendi iðnaðarráð-
herra bréf fyrr í Vikunni þar sem
farið er fram á að birt verði álits-
gerð um áhrif loftmengunar frá 200
þúsund tonna álveri í Eyjafirði á
búfénað og gróður sem byggð yrði
á nýrri dreifingarspá NILU. Yrði
tekið tillit til líklegrar tilfærslu lóðar
undir álverið til suðurs. Einnig fer
ráðið fram á að haldnir verði fundir
í Arnarneshreppi, Glæsibæjarhreppi
og á Akureyri þar sem allar nauð-
synlegar upplýsingar um umhverfis-
áhrif álversins yrðu lagðar á borðið
og sérfræðingar svöruðu fyrirspurn-
um héraðsbúa um málið. Væri æski-
legt að á fundunum yrðu mengun-
arsérfræðingar frá iðnaðarráðu-
neytinu, fulltrúar frá NILU ásamt
sérfræðingum RALA. Þá viil ráðið
loks að í framhaldi af þessum upp-
lýsingafundum verði haldinn fundur
þar sem mengunarsérfræðingar Atl-
antsál veiti upplýsingar um þá fram-
leiðslutækni sem fyrirtæki þeirra
Halldór Jónsson, bæjarstjóri á
Akureyri, sagði að ijármálaráðherra
hefði leitað upplýsinga hjá forsvars-
mönnum Slippfélagsins um á hvaða
verði mætti sélja skipið. Það kynni
að vera annað verð en hið uppsafn-
aða verð og myndu menn skoða
hvort um slíkar fjárhæðir væri að
ræða að það væri þess virði að selja
skipið. “Það er miklu hagstæðara
að selja hlutinn á lægra verði en
að selja hann alls ékki og láta hlaða
upp á sig milljónum á mánuði,"
sagði Halldór. Hann sagði að það
kynni síðan einhvern tíma að koma
til kasta eigenda Slippstöðvarinnar
að kanna fjárhag félagsins. Það
gæti gerst að nýir eignaraðilar yrðu
að koma inn í myndina en ekkert
slíkt lægi fyrir enn sem komið er.
„Mönnum er orðið mikið í mun að
búa yfir og áætlað er að nota í fyrir-
huguðu álveri. Vill héraðsráðið að
þessi upplýsingastarfsemi fari fram
áður en ákvörðun verður tekin um
staðarval álvers á íslandi. Enn munu
engin viðbrögð hafa borist frá iðn-
aðaráðuneytinu við þessu bréfi.
Vilja ekki kaupa land í
kringum álver
Fulltrúar héraðsráðsins greindu
einnig frá því að á fundinum með
fulltrúum Atlantsál 14. ágúst sl.
hefði komið fram að álfyrirtækin
vildu kaupa iandið sem færi undir
verksmiðjusvæðið, það er um það
selja skipið. Fyrirtækið getur ekki
átt það. Það hefur ekki bolmagn til
þess og það getur verið ódýrara að
losna við það. Þetta er bara eins
og menn gera í viðskiptum al-
mennt. í staðinn fyrir að liggja með
vörurnar kannski árum saman þá
selja menn þær með afslætti," sagði
Halldór.
Ólafur Ragnar Grímsson, 1jár-
málaráðherra, sagði að hann hefði
ýmsar hugmyndir um hvernig ætti
að haga málum varðandi skipið.
Ríkið væri öflugasti eigandi fyrir-
tækisins og slyppi því ekki undan
því að sinna málefnum þess. Hann
sagðist vonast eftir að finna niður-
stöðu sem samrýmdist atvinnuhags-
munum á Akureyri og eins greiddi
úr þeirri flækju sem aðrir menn
skópu fyrir nokkrum árum er þeir
bil 100 hektara. Þeir hefðu hins
vegar ekki huga á að kaupa land í
nágrenni verksmiðjunnar, heldur
vildu gera sérstakan samning við
landeigendur, með Héraðsnefnd
Eyjafjarðar sem þriðja aðila, um
ábyrgð og skaðabótaskyldu fyrir-
tækisins. Fulltrúar Atlantsál hefðu
ekki verið reiðubúnir að segja til
um stærð þessa svæðis og útfærslu
en nefnt að til greina kæmi að hafa
engin mörk. Niðurstöður mengunar-
mælinga, eftir að starfsemi hæfist,
myndi ráða mestu um skaðabótarétt
landeigenda. Hefði komið fram að
Atlantsál setti sem skilyrði að ekki
yrði leyfð starfsemi í nágrenni ál-
versins sem hefði mengandi áhrif.
Sigurður P. Sigmundsson, hjá
Iðnþróunarfélagi Eyjafjarðar, skýrði
frá umræðum um skatta og gjöld á
fundinum 14. ágúst sl. Sagði hann
að gert væri ráð fyrir að eftir að
álverið væri komið í fullan rekstur
myndi það greiða veltuskatt sem
gæti numið um 100 milljónum króna
á áfi. Myndi um ijórðungur þeirrar
upphæðar renna til sveitarfélaganna
og kæmi veltuskatturinn í staðinn
fyrir aðstöðugjald, iðnlánasjóðs-
gjald, kirkjugarðsgjald og iðnaðar-
málagjalds.
Sigurður greindi einnig frá því
að á fundi héraðsráðsins með full-
trúum Atlantsál hefðu fulltrúar fyr-
irtækisins lagt fram hugmyndir um
lækkun á stofni til útreiknings á
fasteignaskatti og lægri prósentu-
stig fyrstu fimm árin. Væru þessar
hugmyndir nú til athugunar hjá
héraðsráði. Almennt er gert ráð
fyrir að fasteignaskattur verði
0,75%.
Varðandi þjónustugjöld væri
samkomulag um þjónustutengd
gjöld yrðu í samræmi við tilkostnað
sveitarfélaganna, til að mynda
vatnsskattur. Þá yrði að semja um
lágmarksnotkun á vatni og hafnar-
aðstöðu. Gert er ráð fyrir að sveitar-
félög byggi höfnina við Dysnes oog
að venjuleg þafnargjöld geti staðið
undir stofnkostnaði við hafnargerð-
ina. Áætlaður stofnkostnaður hafn-
ar er 400-500 milljónir króna og er
gert ráð fyrir að hafnargjöld verði
50-60 milljónir króna á ári til að
standa undir stofnkostnaði og
rekstri. Kom fram að Atlantsál hef-
ur spurst fyrir um hvort til greina
komi að greiðslufrestur verði gefinn
af hálfu heimamanna fyrstu árin.
tóku ákvarðanir af ekki nógu'mik-
illi fyrirhyggju. Ætti hann þá aðal-
lega við smíði skips sem ekki hefði
veiðiheimildir og engan ákveðinn
kaupanda. Þar hefði ansi mikil
áhætta verið tekin og hefði það
komið í hlut annarra en tóku ákvarð-
anirnar að leysa úr þessu vanda-
máli. Grípa þyrfti til einhverra ráða
til að selja skipið svo að það hætti
að hlaða upp á sig vöxtum. Haga
þyrfti málum þannig að Slippstöðin
gæti starfað áfram með eðlilegum
hætti án þess að halda áfram að
hlaða á sig skuldum.
Sigurður G. Ringsted, forstjóri
Slippstöðvarinnar, sagði eftir fund-
inn með fjármálaráðherra að engar
ákvarðanir hefðu verið teknar á
fundinum. Rætt hefði verið hvernig
losa mætti sig við skipið, það yrði
ekki að peningum við bryggju. Það
kostaði mikla vexti að láta skipið
standa óselt og allir vissu hveijir
þeir væru í dag. Sagði hann að tekn-
ar hefðu verið 200 milljónir króna
að láni vegna byggingar skipsins.
Vildi hann ek’d greina nánar frá
þeim hugmyndum sem hefðu verið
ræddar á fundinum.
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Kartöflukjallarinn hreinsaður
HREINSUN Kartöflukjallarans er nú komin í fullan gang og voru
þessar stúlkur, þær María, Sigríður, Sigurlaug og Sigurlína, önnum
kafnar þegar ljósmyndara Morgunblaðsins bar að garði enda brátt
von á nýrri uppskeru. Kartöflukjallarinn verður opnaður á ný 1.
september.
Slippstöðin:
Rætt um að selja skipið
á því verði sem býðst
ÓLAFUR Ragnar Grímsson, Ijármálaráðherra, átti fund með forsvars-
mönnum Slippstöðvarinnar á fimmtudag þar sem mál fyrirtækisins
voru rædd. Einnig átti ráðherrann viðræður við fulltrúa Akureyrar-
bæjar, sem ásamt. ríkinu er helsti eigandi fyrirtækisins. Slippstöðin á
í miklum erfíðleikum vegna skips sem hafíst var handa við að smíða
árið 1987 og ekki hefur tekist að selja. Er nú rætt um að selja hugs-
anlega skipið á því verði sem fengist fyrir það þó að það væri ekki
í samræmi við uppsafnað verð skipsins.