Morgunblaðið - 07.09.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 7. SEPTEMBER 1990
Hluti listamanna sem sýna á yfirlitssýningunni September-Septem.
September-Septem
lýkur um helgina
SÝNINGU á verkum félaga úr listamannahópunum September, sem
sýndi saman á árunum 1947-1954, og Septem, sem hefur sýnt árlega
frá árinu 1974, lýkur n.k. sunnudag. Hér er um að ræða yfirlitssýn-
ingu þar sem sýnd eru verk 17 listamanna úr þessum hópum, þar af
tíu þeirra sem voru í eldri hópnum. Að sögn Hafsteins Austmann, sem
er einn listamannanna, hefur aðsókn að sýningunni verið góð, og harm-
ar að svo viðamikil sýning geti ekki staðið lengur.
Sýningin er í öllu húsnæði Kjar-
valsstaða. Það var árið 1947 sem list-
sýningar á vegum hóps iistamanna
er kenndu sig við september hófust,
en hlé varð á sýningunum árið 1952.
Árið 1974 efndu nokkrir þeirra sem
talist höfðu til fyrri hópsins til stofn-
unar samtakana Septem. Síðan þá
hefur Septem staðið fyrir samsýning-
um allt að því árlega. Eins og fyrr
segir er hér um yfirlitssýningu að
ræða, og sagði Hafsteinn, að sýning-
arverkum sem væru frá tímabili
September-hópsins hefði verið valinn
staður í austursal Kjarvalsstaða. Þar
gefur til að mynda að líta myndir
Gunnlaugs Scheving sem á sínum
tíma ullu mikilli hneykslan, þótt ólík-
legt sé að nokkuð þætti athugunar-
vert við þær nú til dags.
Tónlistarverðlaun Norðurlandaráðs:
Pétur Jónasson og Blásara-
kvintett Reykjavíkur tilnefndir
TILNEFNINGAR
til Tónlistarverð-
launa Norður-
landaráðs hafa nú
verið kynntar. Af
Islands hálfu hef-
ur íslandsdeild
Norðurlandaráðs
tilnefnt Pétur ítarleikari
Jonasson gitar-
leikara og Blásarakvintett
Reykjavíkur til verðlaunanna. Alls
eru tíu aðilar tilnefndir, tveir frá
hverju landi.
Tónlistarverðlaun Norðurlanda-
ráðs verða afhent í tengslum við
Norðurlandaráðsþing í Kaupmanna-
höfn um mánaðamótin febrúar-mars
á næsta ári, en verðlaunahafi verður
útnefndur á haustþingi NOMUS,
Norrænu tónlistamefndfarinnar, 14.
nóvember næstkomandi.
Eftirtaldir listamenn hafa verið
tilnefndir til verðlaunanna af hálfu
hinna Norðurlandanna: Danir til-
nefna söngsveitina Ars Nova og
bassaleikarann Niels-Henning
Örsted Pedersen. Finnar tilnefna
jasshljómsveitina KRAKATAU og
kammersveitina Juha Kangas &
Mellersta Österbottena. Norðmenn
tilnefna trompetleikarann Ole Ed-
vard Antonsen ásamt Det Norske
Kammerorkester. Svíar tilnefna
þjóðlagahópinn Lena Willemark - Ale
Möller - Per Gudmundsson og slag-
verkshópinn KROUMATA.
Pétur Friðrik listmálari
sýnir í Luxemburg og Köln
Innan skamms verða haldnar
tvær sýningar erlendis á verk-
um eftir Pétur Friðrik listmál-
ara. Fyrri sýningin verður opn-
uð í Luxemburg þann 13. þessa
mánaðar í Gallirie Bradtke. Sú
sýning er haldin í tilefni af Is-
lendsviku í Luxemburg. I sam-
tali við blaðamann Morgun-
blaðsins sagði Pétur Friðrik að
á sýningunni í Luxemburg
myndi hann sýna 6 myndir sem
hann hefði nýlega málað þar í
landi og um það bil 20 myndir
frá Islandi. Hann sagði að sýn-
ingaraðstaða í Gallerie Bradtke
væri allgóð og væri sýningar-
húsnæðið við fjölí'arna götu.
Kvað hann marga góða lista-
menn hafa haldið þar sýningar
á verkum sínum.
I Köln mun Pétur Friðrik sýna
bæði landslags-, blóma- og húsa-
málverk og eina andlitsmynd.
Fáeinar af myndunum eru málað-
ar í Þýskalandi. Það voru borgar-
yfirvöld sem buðu Pétri Friðrik
að halda sýningu á verkum sínum
í ráðhúsi í Porz, sem er borgar-
hluti í Köln. Borgarstjórinn mun
sjálfur opna sýninguna að við-
stöddum fjölda gesta, þeirra á
meðal verða Hjálmar V. Hannes-
son sendiherra í Bonn og Max
Adenauer, sonur Adenauers fyrr-
um kanslara Vestur-Þýskalands.
Pétur kvaðst hafa skoðað sýning-
araðstöðuna í ráðhúsinu í Porz
þegar hann var þar á ferð í sum-
ar og litist mjög vel á. „Sýningar-
svæðið er í forsal ráðhússins, þar
eru góðir veggir til að hengja á
myndir. Birtan er líka mjög góð,“
sagði Pétur.
Verkin sem Pétur Friðrik sýnir
á þessum tveimur sýningum eru
ýmist máluð með olíu, akryl eða
vatnslitum. „Það má vafalaust
merkja hægfara breytingu í
myndum mínum frá ári til árs,
sagði Pétur. „En um stórfelldar
breytingar er þar varla að ræða.
Hér á íslandi er ýmislegt talið til
nýjunga í myndlist, sem, ef betur
er að gáð, kom fram erlendis fyr-
ir áratugum. Það er meira að
segja verið_ að selja verk inn á
Listasafn íslands sem eiga að
bera slíkum nýjungum vitni.
Samskonar verk hafa svo kannski
verið á listasöfnum erlendis hart-
nær 40 ár. Þegar ég var úti í
Köln hitti ég forstjóra Kunst
Erein, miðstöð sem kynnir það
sem efst er á baugi í myndlist í
dag. Hann leiddi mig stoltur inn
í aðalsýningarsalinn og þar lágu
á gólfinu 35 plussteppi, 2x1,50
sm. Á hverju teppi, nema einu,
voru múrsteinshrúgur. Á teppinu
sem engir múrsteinar voru á lágu
hins vegar silkibuxur og nylon-
sokkar sem greinilega báru þess
merki að hafa verið notaðir. Þessi
fatnaður hafði verið látinn detta
hirðuleysislega niður á teppið.
Mér finnst þetta dæmigert fyrir
stefnu sem ég kalla „nýju fötin
keisarans" í myndlistinni. En
svona hlutir gerast ekki bara í
útlöndum, þeir gerast líka hér á
íslandi einmitt í dag og þykir jafn-
vel fínt. Heyrst hefur að listráð
Listasafns íslands hafi t.d. borgað
háa upphæð fyrir gamalt strau-
bretti með logandi neonljósaperu
ofan á. Sé þetta rétt sýnist vera
full ástæða til að hafa auga með
því að menn í listráði misnoti ekki
aðstöðu sína,“ sagði Pétur Friðrik
ennfremur.
Pétur Friðrik listmálari ásamt dóttursyni sinum Gunnari Friðrik
Gunnarssyni
Arnar Sigrirmundsson, formaður Samtaka fískvinnslustöðva um samþykkt stjórnar SH:
Langtímasj ónarmið verða að ráða
STJÓRNENDUR frystihúsa virðast flestir hverjir taka jákvætt í þá
beiðni stjórnar Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna að þorskflakafram-
leiðsla þeirra fyrir Bandaríkjamarkað í haust verði ekki minni en 80%
af framleiðslu þeirra fyrir þann markað í fyrrahaust. Vegna óhagstæðr-
ar þróunar dollars gagnvart Evrópumynt hefur mjög lítið verið fram-
leitt af þorskflökum fyrir Bandaríkjamarkað undanfarið. Segir Arnar
Sigurmundsson, formaður Samtaka fiskvinnslustöðvanna, að frystihúsa-
menn hljóti að gera allt sem í þeirra valdi stendur til að viðhalda
Bandaríkjamarkaði. Voru hann og aðrir stjórnendur frystihúsa innan
SH sem Morgunblaðið ræddi við í gær sammála um að ekki mætti
eyðileggja áratuga markaðsuppbygingu í Bandaríkjunum. Langtíma-
sjónarmið yrðu að ráða ferðinni. Málefni Bandaríkjamarkaðar komu
einnig til umræðu á stjórnarfundi hjá Félagi Sambandsfiskframleið-
enda í gær. Árni Benediktsson', framkvæmdastjóri SAFF, sagði að
Sambandið myndi hvetja menn til að framleiða meira á Bandaríkin
en mönnum yrðu ekki sett nein skilyrði hvað það varðaði.
„Við fórum í gegnum það á stjórn-
arfundi í gær hvað menn munu fram-
leiða mikið á Bandaríkin," sagði Árni
Benediktsson. „Það hefur verið veru-
legur samdráttur í sumar í sölu á
Bandaríkin vegna gengisþróunar en
okkur sýnist sem aukning muni verða
frá því sem verið hefur. Við ætlum
að hvetja menn til að auka enn meira
en munum ekki setja nein skilyrði."
Árni sagði minnkandi sölu á Banda-
ríkin vera áhyggjuefni. Ástæður þess
að nú virtist sem eitthvað væri að
glæðast sagði hann aðallega vera
tvær. I fyrsta lagi minni afli og í
öðru lagi þær verðhækkanir sem
hefðu orðið í Bandaríkjunum. Þær
hefðu gert Bandaríkjamarkað aðeins
fýsilegri þó að Evrópa væri í raun
hagstæðari enn þá.
Bandaríkjamarkaður ekki
fýsilegur
Jóhannes G. Jónsson, fram-
kvæmdastjóri íshúsfélags ísfirðinga,
sagði að enn hefði ekki verið farið
ofan í saumana á þessum tilmælum
stjórnar SH hjá íshúsfélaginu. „Ég
hef fengið bréf um þetta en við erum
ekki enn farnir að skoða hvaða áhrif
þetta gæti haft á afkomu. Miðað við
þróunina á dollaranum þá er þetta
hins vegar ekki fýsilegt fyrir okkur.
En það kannski snýst við. Það er
aftur á móti ekkert vafamál að það
er mjög bagalegt ef við skemmum
þennan markað,“ sagði Jóhannes.
Hann sagði að á þessu ári hefði ver-
ið framleitt mikið á Bretlandsmarkað
en einnig talsvert í ameríkupakkn-
ingar.
Aðspurður sagðist hann ekki hafa
tölur á reiðu um hvort umtalsvert
minna hefði farið í ameríkupakkning-
ar en á síðasta ári en ljóst væri að
magnið hefði farið minnkandi vegna
þróunar dollars. „Það hefur ekki ver-
ið rætt enn þá hvort við verðum við
þessum tilmælum. Mér þykir hins
vegar líklegt að við gerum það sem
við getum innan ákveðinna marka.
Hvort að takist að uppfylla þau skil-
yrði sem farið er fram á skal ég
ekki fullyrða um á þessu stigi.“
Annars taka aðrir markaðinn
Arnar Sigurmundsson, fram-
kvæmdastjóri Samfrosts í Vest-
mannaeyjum og formaður Samtaka
fiskvinnslustöðvanna, sagðist líta svo
á að ekki mætti sleppa áratuga
markaðsuppbyggingu í Bandaríkjun-
um. íslendingar væru brautryðjendur
á þeim markaði og hlytu fiskvinnslu-
stöðvar því að taka heilshugar undir
þessa samþykkt stjórnar SH þó að
dollarinn stæði illa núna. „Frysti-
húsamenn hljóta að gera allt sem í
þeirra valdi stendur til að halda þess-
um markaði. Ef það er ekki gert
taka einhveijir aðrir við honum og
þá gæti reynst erfitt að komast inn
á markaðinn á ný,“ sagði Arnar.
Frystihúsin í Vestmannaeyjum sagði
hann ávallt hafa verið dijúg með að
framleiða á Bandaríkin. Auðvitað
væri einhver samdráttur í ár en hann
væri samt ekki mjög mikill. Menn
væru vanir að framleiða á Banda-
ríkin og gerðu það áfram.
Aðspurður um hvort það gæti ekkí
haft slæm áhrif á rekstur frystihú-
sanna að selja ekki þar sem besta
verðið fengist sagði Arnar að auðvit-
að gerðu menn sér grein fyrir að um
stundarsakir væru þeir ekki að fram-
leiða á eins hagstæðan markað og
hægt væri. Hins vegar yrðu
langtímasjónarmiðin að ráða. „Það
sem ég hef heyrt frá fiystihúsamönn-
um er að þeir hafi almennt skilning
á þessari samþykkt," sagði Arnar
Sigurmundsson.
Verðum að varðveita
Bandaríkjamarkað
Brynjólfur Bjarnason, forstjóri
Granda, sagðist telja að allt það starf
sem hafði verið lagt í Bandaríkja-
markað á undanförnum áratugum
mætti ekki eyðileggja. Það yrði að
halda við þeitn.markaði og framleiða
á hann. „Menn eiga að reyna að
varðveita Bandaríkjamarkað. Það er
mjög mikilvægt,“ sagði Brynjólfur.
Höfuðástæða þess að ekki hefði ver-
ið jafn hagkvæmt að vinna á Banda-
ríkin væri gengi dollars gagnvart
Evrópumynt. Ólíklegt væri hins veg-
ar að verðmismunur myndi haldast
mjög lengi enda hefði verð hækkað
í Bandaríkjunum. „í bili göngum við
út frá því að það verði meira jafn-
vægi á milli þessara markaða. Við
munum halda áfram að framleiða á
Bandaríkjamarkað í þeirri trú að það
komist á jafnvægi því að við teljum
þennan markað mjög mikilvægan,"
sagði Brynjólfur.
Svipað hlutfall og í fyrra
„Við höfum alltaf framleitt á
Bandaríkin og höfum haldið því
áfram," sagði Gunnar Lórens, yfir-
verkstjóri hjá Utgerðarfélagi Akur-
eyringa. „Uppistaðan hjá okkur er
neytendapakkningar á Bandaríkin
og við höfum ekki farið út í blokk á
Evrópumarkað eins og svo margir
aðrir. Þó að við höfum selt í auknu
mæli á Evrópumarkað þá hefur það
ekki verið á kostnað þorsksins, meg-
inparturinn af honum fer á Banda-
ríkjamarkað. Hlutfallið sem fer á
Bandaríkin er ósköp svipað og í
fyrra.“
Þegar Gunnar var spurður af
hveiju þeir hefðu ekki freistast til
að fara meira á Evrópumarkað sagði
hann það líklega hafa verið af hreinni
skyldurækni til að halda uppi mark-
aðinum. Það væri líka hagur þeirra
til lengri tíma. „Við höfum alltaf
talið að Bandaríkjamarkaður væri
okkar sterkasti markaður og að það
sé ekki hægt að hlaupa inn og út á
þá markaði sem manni líkar best við
þá og þá stundina."