Morgunblaðið - 22.09.1990, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 1990
Færeyjar og Grænland
eftir Birgi ísleif
Gunnarsson
Atvikin hafa hagað því svo að
í þessum mánuði hef ég sótt heim
okkar næstu nágranna í austri og
vestri, þ.e. Færeyjar og Grænland.
Samstarf þessara þriggja landa
sem liggja hér úti í Norður-Atl-
antshafi hefur aukist allmikið á
ýmsum sviðum undanfarin ár. Þó
er enn við ramman reip að draga
í samstarfinu og er ýmsilegt sem
því veldur, m.a. mismunandi reglur
í löndunum, erfiðar samgöngur og
að markaðurinn sem þessi lönd
mynda sameiginlega er ekki stór.
Færeyjar
í Færeyjum búa nú nær 48 þús.
manns. Eyjarnar eru 18 og hefur
tekist að mynda ágætt samgöngu-
kerfi sem byggist á góðum bílveg-
um og bílfeijum. Færeyingar búa
nú við mikla efnahagserifðleika.
Fiskveiðar hafa gengið illa. Ríkis-
sjóður Færeyja var í miklum
ábyrgðum vegna lána til fiskiskipa
og hefur ríkissjóður fengið mikinn
skell vegna margra gjaldþrota.
Fiskeldið sem byggðist hratt upp
í Færeyjum á og við ramman reip
að draga þar sem annars staðar.
Færeyskt þjóðfélag einkennist
af miklum myndarskap hvort sem
borið er niður á opinberum stofn-
unum eða einkaheimilum. Maður
getur þó ekki varist þeirri hugsun
að Færeyingar hafi lifað um efni
fram eins og fleiri og nú sé komið
að skuldadögunum.
Landsstjómin í Færeyjum hefur
lagt fram fjárlagafrumvarp sitt
fyrir næsta ár og þar er gert ráð
fyrir að verulega kreppi að á næsta
ári og lífskjör verði að rýma. Jógv-
an Sundstein lögmaður Færeyinga
(forsætisráðherra) kvaðst þó bjart-
sýnn á að Færeyingum tækist að
vinna sig út úr erfiðleikunum þó
að aðgerðimar væru ekki líklegar
til stjórnmálalegra vinsælda. í
heild má segja að ekki hafí verið
neinn svartsýnistónn í fólki þótt
nú blási á móti í efnahagslífinu.
„Maður getur þó ekki
varist þeirri hugsun að
Færeyingar hafi lifað
um efni fram eins og
fleiri og nú sé komið
að skuldadögunum.“
Grænland
Á Grænlandi búa nú um 54.5009
manns í afar harðbýlu og erfiðu
landi. Heildarflatarmál Grænlands
er 2.175.600 ferkílómetrar en
íslaust land er 341.700 ferkíló-
metrar og teygist meðfram strönd-
inni. Grænlendingar eiga í miklum
efnahagserfíðleikum. Fiskveiðar
hjá þeim hafa brugðist í ár. Á
meðan ég dvaldist þarna vom birt-
ar tölur um að laxveiðarnar hefðu
alveg brugðist og búið væri að létta
kvótum af öllum bátum og nú
mætti hver veiða sem vildi þar til
leyfilegum heildarafla væri náð.
Grænlendingar selja hluta af
fískveiðikvóta sínum til Evrópu-
bandalagsins og telja sér það nauð-
synlegt til að afla tekna í ríkissjóð.
Nú eru aftur hafnar umræður um
inngöngu Grænlands í EB og má
búast við að það verði mikið rætt
í kosningum sem fram munu fara
öðru hvoru megin við áramótin.
Enginn vafi er á því að Grænlend-
ingar munu á komandi áram eiga
við gríðarlega erfíðleika að etja.
Búast má við að það fé sem Danir
láta nú af hendi rakna til Græn-
lendinga fari minnkandi. Danir
munu væntanlega þurfa á öllu sínu
að halda til að standast samkeppn-
ina innan EB.
Á móti gæti komið dreifbýlis-
styrkur frá EB ef Grænlendingar
gerðust aðilar að EB. Þetta er
auðvitað mál sem þeir verða sjálfir
að gera upp við sig, en eitt er víst.
Fjárþörf Grænlendinga er mjög
mikil til að geta byggt upp nauð-
synlega aðstöðu eins og t.d. flug-

Birgir ísleifur Gunnarsson
velli sem þeim er lífsnauðsyn að
fá til að tryggja samgöngur innan-
lands og við umheiminn. Sam-
göngumálum þessara landa mun
ég gera skil í annarri grein.
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins fyrir
Reykja víkurkjördæmi.
NU ER HANN TVÖFALDUR
UPPLÝSINGAR: SÍMSVARI 681511 - LUKKULfNA 991002
Lottó
er fyrir alla...
...líka þig!