Morgunblaðið - 02.12.1990, Blaðsíða 37

M&GÍMBIÍÁÐ1Ð íÍlÍöínÖAGÍÍMS.. DÉSÉMÉÉR‘i'990

Josef hefur tekið á móti mörgum Islend-
ingtun á flugvellinum í Pi-ag. Hér eru
verkfræðingamir Gunnar Torfason og
Baldur Jóhannesson tilbúnir í ferðina
til Bratislava, en þeir kynntu sér skipu-
lagningu HM í Tékkóslóvakíu vegna
HM á Islandi 1995.
eftir Steinþór Guðbjartsson
Æ FLEIRI íslendingar leggja leið sína til Prag í Tékkósló-
vakíu og þeim fjölgar stöðugt, sem hitta fyrir á flugvellin-
um ungan og hressan leigubílstjóra. „Blessaður, ég er Josef
,“ segir hann gjaman á íslensku, en heldur síðan áfram á
ensku um leið og væntanlegur viðskiptamaður virðir fyrir
sér nafnspjald bílstjórans, þar sem leigubílstjórí er skrifað
á íslensku sem og sími. Josef Kotrc, sem hefur aðstoðað
íslenska ferðalanga í þrjú ár, var á íslandi á dögunum,
„fyrst og fremst til að heilsa upp á gamla kunningja, treysta
samböndin og efla viðskiptin," eins og hann sagði við Morg-
unblaðið.
Morgunblaðið/J úlíus
Josef Kotrc hvílir lúin bein á Lækjartorgi. Hann fór vítt og breitt
um borgina og yfirleitt á tveimur jafnf^ótum.
Josef, sem er 30 ára og í sam-
búð, nam kjötvinnslu, en
byijaði á leigubílaakstri í
október 1986. Fyrstu kynni
hans af íslendingum áttu
sér stað ári síðar og þau
leiddu til frekari samvinnu.
Hann hefur ekki tölu á ís-
lensku viðskiptavinunum,
„er með flest nafnspjöldin heima,“
en á marga góða vini á íslandi,
kom fyrst í heimsókn til landsins
í fyira og hyggst eyða sumarfríinu
hér með unnustunni næsta ár.
„Þetta hófst eins og oft gerist.
Vinur minn í stéttinni bað mig um
að fara niður á Wenceslastorg —
þar biði maður eftir mér. Ég fór,
gekk um torgið og leitaði en sá
ekki þann, sem lýsingin átti við.
Því sneri ég við, en vinur minn
sagði að maðurinn væri við torgið
og ég yrði að fara aftur sem og
ég gerði. Eftir nokkra leit fann ég
manninn, sem var George Zeman,
sendifulltrúi Tékkóslóvakíu á ís-
landi. Hann var með íslenskum við-
skiptamanni og þurftu þeir að fara
til Bmo, sem er um 200 kílómetra
frá Prag. Ég ók með þá og veitti
þeim þá þjónustu, sem ég frekast
gat. Hún féll í góðan jarðveg og
Zeman sagðist láta mig vita, þegar
önnur verkefni kæmu uppá. Hjólið
var byijað að snúást og nú legg
ég fymt og fremst áherslu á við-
skipti við Islendinga.“
Gaman með landsliðinu á HM
Josef stundar ekki mikla líkams-
í-ækt, en dundar í garðinum heima,
þegar tími gefst til og er þar með
nokkrar hænur. Þegar Morgun-
blaðsmenn litu við í fyrravetur var
hann að útbúa litla tjöm, þar sem
til stóð að vera með físka. Hann
fylgdist ekki mikið með íþróttum,
en samstarf við íslendinga vegna
Heimsmeistarakeppninnar í hand-
knattleik, sem fór fram í Tékkósló-
vakíu í byijun ársins, vakti áhug-
ann á handbolta.
„Ég fæ óskir um mörg verkefni
í gegnum tékkneska sendiráðið á
íslandi. Zeman bað mig um að
vera hópnum innan handar og það
var skemmtileg vinna. Ég kynntist
forystumönnunum og leikmönnum,
aðstoðaði þá eftir mætti og sá
marga skemmtilega leiki. Ég þurfti
að keyra með menn á milli borga,
stundum fleiri hundruð kílómetra á
dag, svo vinnudagurinn var oft
langur, en þeir físka sem róa.“
Þá var Josef á volgubifreið ár-
gerð 1979 og hafði ekið henni
tæplega 500.000 kílómetra. Bíllinn
var ekki í heppilegu ástandi til lang-
ferða, mengun frá vél lagði fyrir
vit farþega, sem sljóvguðust fjair
bragðið, og sætin voru ekki beint
þægileg. Rúðupissið var óvirkt en
Josef kunni ráð við því; setti rúðu-
þurkumar í gang og ók á fullu í
næsta poll. „Verð að þvo dmsl-
una,“ var gjaman viðkvæðið og
ókvæðisorð um bílinn komu í löng-
um bunum á eftir.
Aukin viðskipti kölluðu á bætta
þjónustu. Josef fjáríésti í nýrri
Volgu fyrir skömmu og bíður eftir
hagstæðu tilboði í gamla bílinn.
„Tékkar vilja litla bíla, Skoda eða
Lada. 11 ára Volga er ekki mikils
virði í Tékkóslóvakíu, en Sovét-
menn vilja borga meira fyrir svona
bíla.“
Akstur fyrir sendiráð
Josef segir að um fjögur til sex
þúsund leigubílar séu í ft'ag og lít-
ið upp úr venjulegum akstri að
hafa. „Tékkar eiga ekki mikla pen-
inga,“ segir hann. Því hefur hann
fengið sér fost verkefni og ekið
með skólaböm frá sendiráðum. „Ég
vann fyrir þýska sendiráðið í fyrra,
en keyri nú bömum frá júgóslav-
neska sendiráðinu og geri hugsan-
lega samning við bandaríska sendi-
rSið.“
En það þarf meira til og með
auknum ferðamannastraumi auk-
ast viðskiptin með erlenda ferða-
menn. Josef stendur þar vel að vígi
— talar ensku, þýsku og rússnesku
og skilur pólsku og serbísku „og
pínulítið í íslensku. Eg lærði tungu-
mál í skóla en hef aðallega numið
af ferðamönnum og nú hef ég keypt
mér bækur til að auðvelda íslensku-
námið. Tungumálakunnáttan er
fyrir öllu.“
Josef finnst skemmtilegt að taka
á móti ferðamönnum og vera með
þeim um lengri eða skemmri tíma.
„Þessi hefðbundni akstur á götun-
um á ekki við mig. Sambandið við
farþegana er kalt — yfirborðslegt
tal um veðrið eða eitthvað því um
líkt, enda ferðimar yfirleitt stuttar.
Ferðamennimir em mun opnari —
þeir vilja fá aðstoð við hitt og þetta
og meta það sem er gert fyrir þá.
Sambandið verður nánara og vin-
átta skapast, enda oftar en ekki
um lengri og fleiri feiðir að ræða.
Þá er maður ekki aðeins bílstjóri,
heldur leiðsögumaður."
„Allt annað líf“
Fýrir liðlega ári varð breyting á
stjómarháttum í Tékkóslóvakíu í
kjölfar byltingar. Komið var á lýð-
ræðislegri stjóm og höftum aflétt.
„Það var gaman að lifa í fyrra,
iegar kerfinu var bylt. Þá keyrði
ég með talsmenn nýrra viðhorfa
borga á milli endurgjaldslaust. Þeir
jurftu að koma skilaboðum á milli,
dreifa tilkynningum og vekja at-
hygli á breytingunum. Það var
ánægjulegt að taka þátt í þessu
og nú er þetta allt annað líf,“ seg-
ir Josef. „Nú ræður frjálsræðið ríkj-
um og menn geta starfað sjálf-
stætt ef þeir vilja. Auðvitað tekur
tíma að aðlagast svo snöggum
breytingum eftir 40 ára kúgun og
stöðnun og margt fólk treystir sér
ekki til að fara út í sjálfstæðan
atvinnurekstur, vill öryggi frá
klukkan níu til fímm, en ég lít björt-
um augum til framtíðarinnar.“
Josef starfar hjá stóm leigubíla-
fyrirtæki og segir hann kerfíð enn
þungt í vöfum, þó mikil breyting
til batnaðar hafi orðið á. „Áður
varð ég alltaf að koma á stöðina
fyrsta og fimmtánda hvers mánað-
ar til að leggja fram aksturs-
skýrslu. Þetta kom sér oft illa, sérs-
taklega þegar ég var staddur í allt
öðmm landshluta eins og gerðist
skömmu fyrir Heimsmeistara-
keppnina. Þá var ég stöðugt á ferð-
inni milli Prag og Zlín, en um 300
kílómetrar em hvora leið. Nú þarf
ég aðeins að skila akstursskýrslum
mánaðarlega, sem er mikill munur.
Þá_ starfar lögreglan allt öðm
vísi. Áður var maður oft stoppaður
og spurður um hin og þessi persón-
ulegu málefiii, en nú er þess aðeins
gætt að menn fari að lögum og
þannig á það að vera.“
Sjálfstæð ferðaþjónusta
Hugurinn stefnir í að starfa sjálf-
stætt. „Ég er ekki sérfræðingur í
peningamálum, en veit að tékk-
néska þjóðin stendur illa íjárhags-
lega. Við þurfum að fá erlent fjár-
magn til að koma fyrirtækjum á
réttan kjöl og öll uppbygging tekur
tíma.
En nýir möguleikar hafa opnast
fyrir framtakssamt fólk og ég á
mér þann draum að byggja upp
sjálfstæða ferðaþjónustu. Ég vil
gera hlutina rétt og vel og nýti þau
tækifæri, sem bjóðast. Ef mér
gengur allt í haginn er það gott
fyrir mig, en um leið hagnast þjóð-
in, þvf þá borga ég hærri skatta,
sem skila sér í aukinni uppbygg-
ingu. Því leita ég stöðugt að nýjum
verkefnum um leið og ég reyni að
treysta þau sambönd, sem fyrir
eru.“