Morgunblaðið - 02.12.1990, Blaðsíða 12

MORGUNiBLAÐiE) r SUNNUDAGUR- 2.-.DESBMBER- •1990'«
íar
fyrirtækinu meira hráefni. Við
þurfum 3000 tonn að lágmarki,“
segir hann.
Allar áætlanir á haustvertíðinni
brugðust vegna viðskiptastöðvun-
ar á saltsíld til Sovétríkjanna.
„Við reiknuðum með miklum tekj-
um af söltuninni. Framtíð Dverga-
steins er undir því komin að fá
hráefni. Það er í athugun hvort
réttast væri að kaupa skip en til
þess þarf að auka hlutafé," segir
hann.
35 þúsund á viku
„Það hefur verið næg atvinna
síðan þetta fyrirtæki tók til starfa
í haust. Við erum vön því hér að
hafa nóg að gera i síldinni á þess-
um árstíma. Nú er öll söltun búin
fyrst ekkert er saltað fyrir Rússa.
Það eru ábyggilega um 100 manns
sem eiga atvinnu sína undir
þessu,“ segir Sigurbjörg Jónsdótt-
ir sem við hittum að máli í síldar-
flökuninni í Dvergasteini. Hún
Hólmatindur landar bolfiski á Eskifirði. Á Austfjörðum hafa menn þó mestar áhyggj-
ur af loðnuveiðunum, mikilvægustu undirstöðu atvinnulífsins.
í barattu við máttar-
völdin á Neskaupstað
Tveir ungir saltf iskverkendur bygg ja upp
einkafyrirtæki i ii
„Þ AÐ hefur verið rekin undarleg stefna í atvinnumálum í þessu
bæjarfélagi. Hér er búið að byggja upp eitt stórt ráðandi fyrirtæki,
Síldarvinnsluna hf., og Alþýðubandalagið og Síldarvinnslan hafa
komið á rótföstu kerfi í bænum. Ný fyrirtæki í sjávarútvegi eða
öðrum atvinnugreinum þurfa að fá samþykki þessara máttarvalda
til að þau geti gengið á Neskaupstað og fái hreinlega að starfa
eðlilega," segir Kristinn Guðmundsson, annar tveggja eigenda Salt-
fangs hf. á Neskaupstað. „Þetta er afleiðingin af fjörutiu og tveggja
ára heilaþvotti," bætir Höskuldur, bróðir hans og meðeigandi, við.
B
I ræðumir stofnuðu fisk-
vinnslufyrirtækið Saltfang
hf. fyrir þremur árum og
einskorða sig við saltfiskverkun.
Þeir hafa smátt og smátt verið að
byggja fyrirtækið upp og eru að
ljúka við nýbyggingu sem kostar
þá um 40 milljónir fullgerð. „Við
erum eiginlega að þijóskast við og
reyna að sýna Norðfirðingum fram
á að menn þurfi ekki og geti ekki
verið eingöngu á spena hjá Síldar-
vinnslunni og Alþýðubandalaginu,"
segir Kristinn.
Þeir byijuðu í 200 fermetra hús-
næði haustið 1987. Áttu tværtrillur
og ætluðu að láta sér nægja afla
þéirra en smám saman jókst fram-
leiðslan. „í ágúst í fyrra fórum við
að byggja við húsnæðið og stefnum
á að ljúka því um áramót," segir
Kristinn. „Viðbyggingin er um 600
fermetrar að
stærð. Á þessu ári
keyptum við líka
63 tonna bát, Hlíf-
ar Pétur, sem kom
í ágúst. Nú eru 24
starfsmenn. hjá
fyrirtækinu."
Það hefur geng-
ið þokkalega hjá
þeim síðan línu-
vertíðin byijaði í
haust. Þeir byijuð-
um að salta í októ-
ber og hafa tekið
á móti 200 tonn-
um. „Við fáum
nægilegt hráefni
til að þetta geti
gengið og höfum
að markmiði að
afkasta þúsund
tonnum á ári. Ný-
byggingin gefur Höskuldur og
okkur kost á betri nýtingu, hag-
kvæmni og meiri gæðum,“ segir
Höskuldur.
Þeir stinga óneitanlega í stúf við
„máttarvöldin á Norðfirði,“ sem
þeir kalla svo. Þeir áttu frumkvæði
að stofnun félags ungra sjálfstæðis-
manna í bænum á síðasta ári og
eru óragir við að gagnrýna skipulag
Alþýðubandalagsmanna á atvinn-
ulífí bæjarins. Þeir segja að menn
séu gjaman flokkaðir í „æskilega
og óæskilega“ þegar kemur að því
að hafa frumkvæði að nýjungum í
bænum. „Við sóttum um að fá að
byggja fyrirtækið niðri á hafnar-
svæðinu en var neitað um það og
þurftum þess vegna að byggja tals-
vert dýrara og óhagkvæmara hús-
næði hér upp í brekkunni. Bæjar-
yfírvöld skýldu sér á bak við að
frárennsli frá þessu svæði væri
meiriháttar verkfræðilegt vanda-
mál,“ segir Höskuldur.
„Þegar við byijuðum haustið 1987
var gullaldartími í saltfíski en það
snérist fljótlega við og erfíðleikar
hafa óneitanlega verið miklir í sjáv-
arútvegi síðan. Nú fyrst virðist
bjartara framundan. Okkur hefur
þótt nóg að beijast í þessum erfíð-
leikum en höfum samhliða þurft að
beijast við að fyrirkomulag sem
ríkir hér í bænum. Ég veit svei mér
ekki hvort hefur verið erfíðara að
eiga við,“ segir Kristinn. „Það er
langur vegur frá því að stutt sé við
bakið á mönnum sem vilja gera eitt-
hvað á Norðfirði. Það er frekar á
hinn veginn. Ráðamönnum hér
fínnst það sambærilegt ef einstakl-
ingar fara út í fískvinnslurekstur
og ef afgreiðslumaður í kaupfélag-
inu tæki upp á að opna deild á eig-
in vegum inn á borði í kaupfélag-
inu,“ segja þeir.
Þeir viðurkenna þó að Síldar-
vinnslan á Norðfirði standi undir
traustu atvinnulífí í bænum, en það
réttlæti ekki að staðið sé í vegi
fyrir framtaki annarra. „Það er
engan bilbug að fínna á okkur. Við
erum bjartsýnir og höldum ótrauðir
áfram,“ segja þeir.
Morgunblaðið/Sverrir
Kristinn Guðmundssynir, eigendur Saltfangs hf. á Neskaupstað.
vildi engu spá
um gengi hins
nýja fyrirtækis
en sagði að
óneitanlega
væri ástandið
betra en í fyrra.
Engin bolfisk-
vinnsla hefur
verið á Seyðis-
firði allt þetta
ár en allir binda
vonir sínar við
að takist að afla
Dvergasteini
hráefni eftir
áramót.
Það hefur oft
verið líflegra
yfírbragð á ver-
búðinni þar sem
Norðursíld var
áður til húsa.
Fjórir starfs-
menn hafast þar
við á síldarver-
tíðinni í vetur en alls eru 12 her-
bergi í húsinu. Amar Valgeirssön
og Jóhannes Larsen segjast lítið
aðhafast annað en sleitulausa
vinnu - til níu á kvöldin og alla
laugardaga. „Maður hefur svona
35 þúsund krónur á viku þegar
mest er,“ segir Amar. „Og þá er
eftir að draga frá skatta og gjöld.
Þetta gerir um 20 þúsund sem
maður fær í hendurnar eftir vik-
una.“ Hann kom til Seyðisfjarðar
um seinustu mánaðamót til að
afla sér tekna í síldinni. „Þetta var
engin söltun - hún stóð
bara yfír í örfáa daga
en það er næg vinna við
frystingu og ég á von á
að vera hér út vertíð-
ina,“ segir hann. „Það
er reyndar ekki við neitt
annað að vera hér í bæn-
um, voðaleg deyfð yfír
öllu. Þó á víst að halda
ball á laugardaginn. Ég
hef verið að bíða eftir
því frá því ég kom. Það
era ekki einu sinni sýnd-
ar bíómyndir," segir
Arnar. Jóhannes tekur
undir þetta. Hann hefur
búið á Seyðisfírði í nokk-
ur ár og starfaði hjá
Norðursíld en segist
hafa fylgt með í sölunni,
til Dvergasteins.
Vantar stóru
Síldin hafí veiðst of langt í burtu.
„Á undanförnum árum höfum við
þurft að grípa inn aukamannskap
á haustinn. í öllu atvinnuleysinu
undanfama mánuði hefur þó í
flestum tilfellum tekist að veita
einni fyrirvinnu hverrar fjölskyldu
atvinnu. Atvinnuleysið hefur fyrst
og fremst bitnað á konunum.“
Rífandi atvinna
Á tilkynningatöflu í Hraðfrysti-
húsi Eskifjarðar hangir uppi svo-
hljóðandi tilkynning: „Vegna yfir-
vofandi verfalls yfirmanna á fiski-
skipum þá neyðumst við til að til-
kynna vinnslustöðvun verður í
frystihúsinu frá og með 3. desem-
ber. Verði verkfalli aflýst fellur
þessi tilkynning úr gildi.“ Allir eru
hættir að gefa þessu gaum. „Það
var mikill léttir þegar sjómenn
sömdu við útgerðina og verkfalli
var afstýrt en það hefur enginn
gefíð sér tíma til að taka tilkynn-
inguna niður. Hér er rífandi at-
vinna og um 80 manns í vinnu.
Það verður áreiðanlega nóg að
gera til áramóta," segir Benedikt
Jóhannsson, frystihússtjóri. Unnið
er á tvískiptum vöktum við flökun
og frystingu og byijar morgun-
vaktin kl. 4. Okkur var tjáð að
atvinnuástandið væri að venju
gott á Eskifírði. Mikið hefði verið,
unnið af rækju í sumar og nú
keppast allir við í síldinni. Þess
era jafnvel dæmi að Reyðfirðingar
leiti inn á Eskifjörð í vinnu. Loðnu-
verksmiðjur ganga dag og nótt.
síldina
„Ég er eiginlega of
fáliðaður í dag til að
geta bæði flakað og
fryst sfld,“ segir Sigfínn-
ur Mikaelsson, fram-
kvæmdastjóri ‘ hjá
Strandarsíld. Á síðustu
vertíð var saltað í 12
þúsund tunnur hjá Strandarsíld
en nú aðeins í 3600 tunnur. Við
höfum verið í frystingu undanfarið
og eram búnir með um 100 tonn,“
segir hann.
Um 30 manns era starfandi hjá
fyrirtækinu. Sigfinnur kvaðst eiga
von á að geta veitt öllum atvinnu
til jóla. „Það er hins vegar vanda-
mál að það hefur ekkert veiðst af
stórsfld inn á fjörðunum sem hefði
gefíð okkur meiri möguleika því
það eru töluverðir samningar í
stórflökum." Ekki hefur áður verið
fryst síld í fyrirtækinu og kveðst
Sigfinnur snúa sér að henni af
fullum krafti á næsta ári ef ekk-
ert verður úr söltun.
Það var líka dauft hljóð í neta-
gerðarmönnum á Seyðisfírði. Jó-
hann Hansson, einn eigenda Fjarð-
ameta hf. segir haustið lélegt.

Sigfinnur Mikaelsson í Strandarsíld á
Seyðisfirði á allt undir sildarsöltuninni
komið. Hann segist ætla að snúa sér að
frystingu á næsta ári ef ekki tekst að fá
Sovétmenn til að kaupa frekari saltsíld.
Eskifjörður og Norðfjörðureiga
reyndar löndunarmetið yfir landið
allt í haust.
Ráðherrar til Rússlands
Hrafnkell A. Jónsson segir að
stöðvun á síldarsölu til Rússlands
hafí verið geysilegt áfall. „Það
hefur haft alvarlegar afleiðingar
fyrir nokkur fyrirtæki, sérstaklega
á Seyðisfírði og Fáskrúðsfírði.
Þetta kom líka niður á sveitarfé-
lögunum í tekjumissi en mörg fyr-
irtæki hafa mætt þessu með því
að snúa sér að flökun og fryst-
ingu. Því er atvinnuástandið víðast
hvar gott þrátt fyrir allt.“
Hrafnkell segir að stjómvöld
hafí átt að beita sér meira til að
opna aftur fyrir viðskiptin við Sov-
étríkin. „Ráðherrar hefðu átt að
halda í Rússlandsreisu. Þeir eru