Morgunblaðið - 03.02.1991, Side 19

MORGUNBÍiÁÐIÐ' F30Lm&ummwÆ% $ reBRÚÁIl U931 t
C'i iav
Observer 200 ára
Elsta sunnudagsblað heims
BRESKA blaðið The Observer, elsta sunnudagsblað heims, er 200
ára á þessu ári. Það hóf göngu sína í desember 1791, einum degi
áður en Mozart lést.
Töfraflautan hafði verið frum-
flutt í lok september. Stjórnar-
skrá byltingarmanna í Frakklandi
gekk í gildi á þessu ári, Loðvík XVI
var handtekinn ásamt Ijölskyldu
eftir flóttann til Varennes, þrælar
gerðu uppreisn á Haiti og Boswell
sendi frá sér bók sína um ævi orða-
bókahöfundarins Samuels Johnsons.
Blaðið var barn síns tíma og þáði
mútur frá stjórnvöldum til 1840.
Frægasti blaðamaður þess, Vincent
Dowling, handtók tilræðismann
Spencers Percevals forsæ.tisráð-
Rupert Murdoch
Fjölmiðla-
risar verða
allsráðandi
Stór útgáfu- og fjölmiðlafyrir-
tæki eflast svo ört að líklega verða
um sex risafyrirtæki allsráðandi á
heimsmarkaðnum um aldamótin
2000 samkvæmt skýrslu Alþjóða
vinnumálastofnunarinnar, ILO.
essir fjölmiðlarisar eru Time
Warner-fyrirtækið í Banda
ríkjunum, sem er sá stærsti í heimin-
um, Hachette-fyrirtækið í Frakk-
landi, News Corp., sem er í eigu
ástralska ijölmiðlakóngsins Ruperts
Murdochs, Thomson-fyrirtækið í
Kanada og fyrirtæki Roberts Max-
wells í Bretlandi, Maxwell Comm-
unication.
Umsvif þessara fyrirtækja munu
ná til heimsins alls, en þeim verður
stjómað frá New York, London,
París, Sydney og nokkrum öðrum
stöðum að sögn ILO. Nú orðið eru
kvikmyndir, myndbönd, hljóðritanir
og geisladiskar jafnmikilvægir þættir
í umsvifum ijölmiðlarisanna og
preptað mál.
Á árunum 1976 til 1986 voru
95.700 manns ráðnir í ný störf hjá
10 stærstu útgáfufyrirtækjum
heims. Hins vegar hefur 61.000
starfsmönnum í prentiðnaði verið
sagt upp síðan 1975 af sparnaðar-
ástæðum.
»
FURÐUHEIMAR
FJÖLMIÐLANNA
(Ofsalega-óvæntra-
tíðinda-deild)
Olíureikningurinn lækkar
með lækkandi olíuverði:
Hagur íslendinga
ef olían lækkar
DV - Þridálka fyrirsögn
herra í þinghúsinu 1812. Seinna
komst upp að hann hafði njósnað
fyrir innanríkisráðuneytið jafnhliða
blaðamennskunni.
Stofnandinn, W.S. Bourne, fékk
100 punda lán til að hleypa The
Observer af stokkunum. Hann gerði
sér vonir um skjótfenginn gróða,
en skuldaði 1.600 pund þremur
árum eftir að útgáfan hófst. Hann
bauðst til að selja stjórninni blaðið,
en boðinu var hafnað.
W.I. Clement tryggði blaðinu
langlífi méð glæpafréttum, fyrstu
tréristumyndunum og öðrum ný-
mælum. Oorð komst á blaðið þegar
Clement hafði að engu opinber fyrir-
mæli og sagði frá svokölluðu Cato-
samsæri 1820 — þegar reyna átti
að myrða alla ráðherra ríkisstjórnar-
innar á fundi.
Þegar sögur voru á kreiki um að
Georg IV ætlaði að losa sig við
Karólínu konu sína og hefði rekið
hana í útlegð var Dowling sendur
til Frakklands til að ná í fréttina.
Honum var róið til baka yfir Ermar-
sund og heimferðin tók 12 tíma.
Almenningsálitið snerist-gegn kon-
unginum.
Eftirmaður Clements var Lewis
Dowat frá Vestur-Indíum, sem
stjórnaði rekstri blaðsins í rúma
hálfa öld. Samkvæmt sumum heim-
ildum var hann 108 ára þegar hann
lést, en hann skrifaði aldrei staf í
blaðið. Undir stjórn hans fór blaðið
að hagnast á auglýsingum. Ritstjór-
inn Edward Dicey átti mikinn þátt
í að færa blaðið í nútímahorf.
Nýr og auðugur eigandi, Julian
Beer, gerði konu sína Rachel að rit-
stjóra skömmu fyrir síðustu alda-
mót. Um tíma reyndi hún jafnframt
að ritstýra Sunday Times, sem hann
hafði einnig keypt. Hún var fyrst
með fréttina unr að Esterhazy greifi
hefði falsað bréfin, sem leiddu til
þess að Dreyfus höfuðsmaður var
sendur til Djöflaeyjar.
Astor-fjölskyldan keypti blaðið
1911 af blaðakónginum Northcliffe
lávarði, sem átti það um tíma. J.L.
Garvin var ritstjóri 1905-1942 og
David Astor 1948-1975.
The Observer telur sig óháð blað
og hefur fylgt fijálslyndri stefnu í
flestum málum síðan heimsstyijöld^r
inni lauk. Á síðari árum hefur það
verið í eigu tveggja alþjóðlegra stór-
fyrirtækja, Atlantic Richfield
(1977-1981) og Lonrho. Blaðið hef-
ur verið í nokkrum öldudal hin síðari
ár, en áskrifendum þess virðist fara
fjölgandi á ný að þess sögn.
Afmælisins verður meðal annars
minnst með fyrirlestrum, sem jafn-
framt verða haldnir til minningar
um að varnarrit Thomasar Paines
um frönsku byltinguna, The Rights
of Man (fyrri hluti), kom út á fyrsta
útgáfuári The Observers. Einnig
verður efnt til alþjóðlegrar ráð-*
stefnu um umhverfismál, sýninga á
kvikmyndum um ijölmiðla og há-
tíðartónleika með tónlist eftir
Mozart.
Vestfirðir: Rafbúð Jónasar Þór, Patreksfirði • Bjarnabúð, Tálknafirði • Edinborg, Bíldudal • Verslun Gunnars Sigurðssonar, Þingeyri
Einar Guðfinnsson, Bolungarvík • Straumur, Isafirði • Norðurland: Kf. Steingrímsfjarðar, Hólmavík • Kf. Húnvetninga, Blönduósi
co 5
S: r“
</>
œ £
CQ
O ~
o/ o«
I|
®rS
° B-
CD _
cn
o) m
§->
z >
<D C
CD
x-o
0 "<
C 12.
t) •
£ X
q, m
JJ o
ö) D)
</> 0
0 c ■o 0
<u »o

>* CQ
0 -
cc o

• -Q
3
O) </)
O <
>
0 •
Q. 'O »5
*

C 0 "O
io c
'=3 Z3
-Q ö

X C
o
(/)
0
> E
X- ®
> =
0 Q)
O) -3
CC w
- '°
OJ
E .1
O) CD
* 2
CQ >-
c S
® m
V) „
OJ
D)
C
o
£L
(D 0
oc X
«o
« C5
J..1
io
OJ
cn
CD
*o
__ w-
«o c:
O)
^ m
03
X
— (j)
•-L 0
1<
X. c
05
0
x g
- c
S
O) jQ-
- cö
ZZ cr
0 c
OJ "
c T3
o c
»- (0
CQ —
• D
* s
03 >
*
>^
0 r
X £
-
03
O) o)
32 O
• cc
>
■5.;«
x

v«S?-
AEG
• Hárblásari
Foen 1200
Verð áður kr. 1.758.-
Tilboð kr. 1.495.- stgr.
• ]
AEG
Kaffivél
KF122 m/klukku
Verð áður kr. 7.638.-
Tilboð kr. 5.993.- stgr.
V
. SB
——---■— .......'■
AEG
Rafhlöðuborvél
ABSE 13
Verð áður kr. 24.085.-
AEG
• Kæliskápur
Santo 2600 DT
Verð áður kr. 52.424.-
Tilboð kr. 45.827.- stgr.
AEG
-Rafhlöðuborvél
ABSE 10
+ aukaraf hlaða
Verð áðurkr. 21.842.-
Tilboð kr. 17.997.- stgr.
AEG
Þvottavél Verð áður kr. 66.759.-
Lavamat 528W Tilboð kr. 56.166.- stgr.
• Limgerðisklippur Verð áður kr. 15.576.-
HES 65 Tilboð kr. 13.496.-stgr.
VELDU ÞERTÆKI SEM ENDAST!
Hjá Bræðrunum Ormsson bjóðast þér góð og örugg tæki, á sérstöku vetrarverði!
Umboðsmenn um allt land.
BRÆÐURNIR
Bræöurnir Ormsson hf. Umboösmenn Reykjavík og nágrenni:
BYKO, Kópavogi • BYKO, Hafnarfirði • Byggt og búiö, Reykjavík
nRMSSfiiM HF
Lágmúla 8. Sími 38820
X
CD
t!
d C'
0«°*
— X
' 0)
7s D
-K ^
<
0
§r
CD
O c
5?
0 •
co
. 0
0)' —
9". cö
<
0
7s æ
> .
7s 5
X ?
O- 5
3CQ
• *<
(/> 5
C (Q
O 0
c -
=L X
0 C'
3 cd
Q. Q)
n
C
3* w
C/) 0
® 3
o R-
<2 cn
“• <
i • 0
X 5'
0' 3
o>
-
Sl
I-
P- O)
o
p
-J m
O (Q
C/) —
0_ cd
O
ig
^ o
0 5'
~ (O
3 P
03 <
o