Morgunblaðið - 21.04.1991, Qupperneq 14

MÓRGUN'ÉLAÐIÐ ‘SUN'NUOAGUR' 21. ARRÍl.'l'^l
14 C
,AFTUR
IAUSTURVEG
TIL MOSKVU
kennir þá er hafa lært málið af
kennurum sem hafa það ekki að
móðurmáli. Eftirlætis orðið þeirra
er „náv“, fyrir „no“.
„Getum við farið í Tretíakov-
safnið?" spyrjum við.
„Náv,“ segir Nadja með ánægju.
„Það er ekki hægt“.
Hvers vegna ekki?“ spyijum við.
„Það er lokað.“
„En hvers vegna?“ spyijum við
og gefum okkur ekki.
„Vegna þess Nadja gjóir
augunum reiðilega á hina viðskipta-
vinina. „Djevotsja!" öskrar hún. Við
hrökkvum öll í kút. „Ekki styðja
þig við borðið!“ Ung kona á meðal
viðskiptavinanna er skömmustuleg.
Nadja heldur áfram, með varirnar
herptar vegna langvarandi gremju.
„Vegna þess að hún er í remont."
Þetta orð er mikiivægt og heyrist
oft í Moskvu, enda þýðir það „við-
gerð“.
Fallvaltleikur sígarettunnar
sem gjaldmiðils
í Moskvu eru til byggingar -
einkum kirkjur - sem hafa verið í
„remont" frá byltingunni 1917. Á
Donskoj-klaustrinu, 400 ára dóm-
kirkju sem hálfsystir Péturs mikla
og ríkisstjóri lét reisa 1684, hafa
tii að mynda verið vinnupallar í
áraraðir. Seiðandi blær fortíðarinn-
ar umlykur garð klaustursins og
vekur upp ýmsar kenndir. Krákurn-
ar flögra með vængjaslætti af birki-
tijánum og tylla sér á legsteinana;
gríðarstór höggmynd í klassískum
stíl gnæfir yfir grafreitnum; babús-
hka í svartri kápu ýtir á undan sér
barnavagni í kyrrðinni. Við smeygj-
um okkur undir vinnupallana og
reynum að komast inn um kirkju-
dyrnar. Gráhærður karl með lævís-
an, glaðlegan svip muzhiks, rússn-
esks smábónda, leyfir okkur að
kíkja inn. Þegar við gefum honum
pakka af Marlboro-sígarettum
geislar hann af ánægju.
Sovésk stjórnvöld hafa ekkert
gert til að stemma stigu við
reykingum og við komum með
vindlingaöskjur með okkur eins og
okkur var ráðlagt þótt við skömm-
umst okkar fyrir það. Þótt rauður
og hvítur sígarettupakki hafi áður
verið óbrigðull lykill að nánast öll-
um dyrum í Moskvu er hann nú
ekki jafn gagnlegur. Þegar ég kom
til borgarinnar 1987 sárbændu
leigubílstjórar mig um að koma við
í verslunum, sem tóku aðeins við
erlendum gjaldeyri og kaupa handa
þeim annaðhvort Marlboro eða
Winston-sígarettur (Rússar vilja
bara rautt býst ég við). í þessari
ferð sagði leigubílstjóri nokkur að
hann vildi frekar
rússneska papi-
rossi (sígarettur)
og vildi fá greitt
í rúblum!
Einn morgun-
inn erum við í
Novodíevítsjí-
nunnuklaustrinu.
Það var reist árið
1594 fyrir jóm-
frúr úr yfirstétt-
inni og var enn-
fremur þriggja
stjarna fangelsi
þar sem rússne-
skir aðalsmenn
og keisarar
geymdu ófríðar
og ógiftar frænk-
ur sínar, leiði-
gjarnar eiginkon-
ur og þijóskar
systur. Pétur
mikli lét metnað-
argjarna hálf-
systur sína og leiðinlega eiginkonu,
þá fyrstu; dúsa hér í fangelsi til
æviloka. Á skilti við dyrnar stendur
að kirkjan sé lokuð. En vogun vinn-
ur, vogun tapar; við ýtum á hurð-
ina, hún opnast, og við okkur blasa
forviða ræstingakonur að skúra
gólf forkirkjunnar. Þær eru óvanar
svona freklegri lítilsvirðingu fyrir
yfirvaldinu og bregðast illa við. Ein
konan æðir að okkur og hrópar til
okkar skipun um að snáfa burt.
Við biðjum um að fá að skoða kirkj-
una í smástund og bjóðum þeim
sígarettur að venju. Augu hennar
loga þegar hún eys verðskulduðum
skömmum yfir okkur: höldum við
að hægt sé að múta henni til að
vanhelga kirkjuna fyrir skitinn pap-
irossP. Ut! Við læðumst skömmustu-
leg burtu eftir þessa umvöndun.
Mismunandi gengi
rúblunnar
Leigubílar eru jafn vandfundnir
á götunum og þeir hafa alltaf ver-
ið, ef eitthvað er hefur ástandið
jafnvel versnað. Við höfum því ráð-
ið Andrej, sem er gull af manni,
sem bílstjóra okkar fyrir 30 dali á
dag til að spara tíma og svo töldum
við það öruggara - aliir fá að aka
á götunum en umferðarlögin eru
ruglingsleg og aðeins fáir útvaldir
kunna þau. Gengi rúblunnar er
óstöðugt, svo ekki sé fastar að orði
kveðið. Opinbera gengið var árum
saman 1,6 dalir á móti einni rúblu
en hefur nú snúist við; 1,6 rúbla
fýrir einn dal. (Þetta er það gengi
sem gildir í öllum hótelum og korta-
viðskiptum. Gengið sem vestræn
sendiráð nota er hins vegar 6 rúbl-
ur á móti 1 dal. Á svörtum mark-
aði fást 15-25 rúblur fyrir dalinn.
Ferðamenn eru hins vegar varaðir
við því að viðskipti við svartamark-
aðsbraskara eru afbrot sem yfirvöld
taka ekki létt á. Þar að auki efnir
lögreglan reglulega til herferðar
gegn svartamarkaðsbraski; ein slík
er í gangi þessa vikuna.
I háborg menningar
og skúrka
Einn morguninn göngum við um
Arbat. Þetta forna hverfi, sem var
næstum eyðilagt þegar Stalín vildi
færa það til nútímahorfs og komið
í samt lag aftur nýlega þrátt fyrir
harðar deilur, er nú aftur orðið að
háborg listamanna, námsmanna,
sölumanna og hvers kyns þorpara.
Þama er alltaf mannmergð - skáld
fara með ljóð, gítarleikarar glamra,
myndlistarmenn teikna andlits-
myndir, vasaþjófar notfæra sér
margmennið, lögreglumenn reika
um. Þennan dag eru allir taugaó-
styrkir. „Sjáðu þennan náunga
þarna,“ hvíslar taugaæstur sölu-
maður og bendir á þrekvaxinn
mann í loðskinnsúlpu með hettu.
„Poiizej“ (lögreglan). í sölubásun-
um er boðið upp á þjóðlega list-
muni, en vinsælustu brúðurnar eru
ekki barnabrúður með slæðu heldur
Gorbatsjov, Brezhnev, Khrústsjov
og pínulítill Lenín. Þær eru seldar
á 450 rúblur en fást fyrir 20 dali
og sígarettuöskju. (í fínni verslun
í New York fást
svipaðar brúður
fyrir 200 dali.) Á
flugvellinum eru
seld viðaregg
með mynd af...
Nikúlási II keis-
ara?! (Fáanlegt
fyrir 300 dali).
Glæsileg
hótel
og ætur
matur
Þegar við
bjuggum í
Moskvu kunni
ég æ betur að
meta hversu hlý-
legir og simpat-
ítsjní (geðþekk-
ir) þeir eru en
mér gramdist
alltaf drunginn í
þeim. Andrúms-
loftið í borginni
var svo drungalegt, svo þrúgandi,
að Varsjá og jafnvel Prag virtust
fjörugar í samanburði. Því er ekki
að neita að aukið frelsi hefur gætt
Moskvu meira lífi, þótt það kunni
að hljóma léttúðugt þegar litið er
til þess hversu erfið umskiptin hafa
verið. Straumur ferðamanna og
fjármálamanna hvaðanæva að hef-
ur einnig orðið þess valdandi að
heimsborgarabragurinn er meiri.
Tökum Savoj sem dæmi. Þetta hót-
el og veitingahús var reist fyrir
byltinguna en var þekkt á áttunda
áratugnum undir nafninu Berlín,
innréttingarnar frá mektardögun-
um í niðurníðslu og serafarnir höfðu
upplitast, en þó vottaði enn fyrir
glæsileika. Hljómsveit lék lagið
„Tie a Yellow Ribbon" í frekar heili-
andi dansant-útfærslu. Okkur óraði
hins vegar aldrei fyrir því að um
fimmtán árum síðar yrði Berlín í
eigu Finna, endurheimti fyrra nafn
sitt og íburðinn, og viðskiptavinirn-
ir myndu umbreytast í töfrandi
blöndu af rússneskum fegurðardís-
um og uppum frá Evrópu. Verðið
hefur einnig verið lagfært: herberg-
ið kostar 300 dali (18.000 ÍSK)
fyrir nóttina; kvöldverður fyrir tvo
um 150 dali (9.000 ÍSK) - nema
ef menn vilja kavíar, Jiví þá bætast
við 70 dalir (4.200 ISK) á mann.
Nú hafa svipaðar endurbætur verið
gerðar á hinum virðulegu og gömlu
hótelunum tveimur, Metropol og
Nacional.
Núná eru einnig til einkavædd
veitingahús og er það svo sannar-
lega til marks um róttæka endur-
reisnarstefnu! í stað þess að sækja
um borð hjá Intourist þurfum við
aðeins að hringja í veitingahúsið,
OPNUNARTILBOÐ
’Tf A n opnor verslun
í Borgartúni 26, Reykjavík
í filefni þesso og órs ofmælis fyrirtækisins, bjóðum
við ykkur velkomin ó báðo staðina til að gera góð kaup.
ZANUSSI uppþvottavélareru til í
tveimur gerðum ZW 106 m/ 4
valk. og ID-5020 til innb. m/7
valkerfum. Báðarf. borðb. fyrir
12. Hljóðlátar- einfaldar í notk-
un.
Veröfrá kr. 60.640,-
Tilboð kr. 56.728,-
Gufugleypar frá ZANUSSI,
CASTOR, FUTURUM og KUP-
PERSBUSCH eru bæði fyrir út-
blástur eða gegnum kolsíu.
Veröfrákr. 9.594,-
Tilboö kr. 8.786,-
RAFHA, BEHA og KUPPERS-
BUSCH eldavélar eru bæði með
eða án blæstri. Með glerborði
og blæstri. 4 hellur og góður ofn.
2ja ára ábyrgð á RAFHA vélinni
-fríuppsetning.
Veröfrá kr. 44.983,-
Tilboðkr. 41.196,-
Um er að ræða mjög margar
gerðir af helluborðum: Glerhellu-
borð m/halogen, helluborð 2
gas/2 rafm. eöa 4 rafm. hellur
með eða án rofa.
Verö frá kr. 21.655,-
ZANUSSI og KUPPERBUSCH
steikar/bökunarofnar i fjölbreyttu
úrvali og litum. Með eða án
blæstri - m/grillmótor m/kjöthita-
mæli - m/katalískum hreinsi-
búnðai ogfl.
Verö frá kr. 34.038,-
ZANUSSUI örbylgjuofnar í stærð-
um 18 og 23 Itr. Ljós i ofni, bylgju-
dreyfir, gefur frá sér hljóðmerki.
23 Itr. verö kr. 28.122,-
Tilboðkr. 26.308
f
egH*1
Bjóðum uppá 5 gerðir þvottavéla.
700-800-1000-1100 sn./mín.
Með/án valrofa á hitasparnaöar-
rofa. Hraðvél, sem sparar orku,
sápu og tíma. Þvottavél með
þurrkara og rakaþéttingu. 3ja ára
ábyrgð-uppseting.
Veröfrákr. 54.512,-
Tilboð kr. 49.922,-
Þurrkarar 3 gerðir hefðbundnir,
með rakaskynjara eða með raka-
þéttingu (barki óþarfur). Hentar
ofanáþvottavélina.
Veröfrá kr. 30.786,-
Tilboð kr. 28.194,-
7 gerðirkæliskápa: 85, 106,124,
185 sm hæð. Með eða án frysti-
hólfi. Sjálfv. afhrfming. Hægtað
snúa hurðum. Eyðslugrannir -
hljóðlátir.
Verðfrá kr. 29.727,-
Tilboðkr. 27.810,-
Bjóðum upp á 9 gerðir kæli/frysti-
skápa. Mjög margir möguleikar f
stærðum: Hæð 122, 142, 175
og 185sm.Frystiralltaf4stjörnu.
Sjónersögu rikari. Fjarlægjum
gamla skápinn.
Verð frá kr. 42.229,-
Tilboð kr. 39.505,-
Tilboð kr. 44.063,-
Tilboðkr. 49.420,-
Frystiskápar: 50, 125, 200 og
250 Itr. Lokaðir með plaslokum
- eyðslugrannir- 4 stjörnur.
Verð f rá kr. 30.903,-
ZANUSSI frystikistur 270 og 396
Itr. Dönsk gæðavara. Mikil frysti-
geta. Ljós í loki. Læsing.
4 stjörnur.
Verðkr. 41.060,-
Verð kr. 49.276,-
Verð er miðað við staðgreiðslu.
Tilboðið stendur út mánuðinn.
Okkarfrábæru greiðslukjör!
Útborgun aðeins 25% og eftirstöðvar á allt að 12 mánuðum.
Opið sem hér segir: Virka daga til kl. 18.30.
Laugardag til kl. 16.00.
VERSLUNIN RAFHA, HAFNARFIRÐI. SÍMI 50022 - LÆKJARGÖTU 22
VERSLUN RAFHA, REYKJAVÍK, SÍMI620100 - BORGARTÚNI 26
Efnahagsástandið
er hörmulegt:
skortur á öllu, vöru-
dreifing í lama-
sessi, erlend fyrir-
tæki sjá sér ekki
hag í að fjárfesta í
landinu. Við allt vol-
æðið bætist hræði-
legt veóurfar, ekk-
ertnema rigningar
vikum saman, grá
ský . . . drungi yfir
öllu.