Morgunblaðið - 29.06.1991, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. JÚNÍ 1991
17
legu sjálfstæði okkar í hættu.
Kjami ákvæðanna um fjórfrelsið
er sá að komið skuli á:
1. fijálsum og óhindruðum iðn-
vöruviðskiptum (landbúnaðar- og
sjávarafurðir undanskildar);
2. frjálsum viðskiptum í þjón-
ustugreinum, þ. á m. bankastarf-
semi, flutningum og samgöngum,
fjarskiptum, ferðaþjónustu, verð-
bréfa- og hlutabréfaviðskiptum,
verktakastarfsemi, jafnvel útvarps-
og sjónvarpsrekstri o.fl.;
3. frjálsum fjármagnsflutningum
og fjárfestingum í hverskonar at-
vinnurekstri, fyrirtækjum, fasteign-
um, landi o.fl.;
4. fijálsum flutningi mannafla,
þ.e. fijáls atvinnu- og búseturéttindi
til þess að skapa einn vinnumarkað.
Ef við skuldbindum okkur með
aðildarsamningi að EES til þess að
veita útlendingum sama rétt og Is-
lendingum til að stunda alla þá starf-
semi og njóta allra þeirra réttinda á
íslandi, sem í fjórfrelsinu felst,
mundi eðlilega þrengjast að íslensk-
um atvinnurekstri og þjónustu að
því marki sem viðskiptahlutdeild
útlendinga næmi. Þessi hlutdeild
yrði hreint tap íslenskra aðila. Auk
þess ættu erlendu firmun auðvelt
með að kaupa upp sérhvert gróða-
vænlegt íslenskt firma til þess t.d.
að komast bakdyramegin eða með
leppafyrirkomulagi inn í íslenska
fiskveiðilögsögu, fiskvinnslu, útgerð,
orkuvinnslu og -sölu svo fátt eitt sé
nefnt. Yrði slíkt vandræðaástand
auðveldara í að komast en úr að
losna aftur. Með þróun í átt til stór-
aukinnar þátttöku útlendinga og
fjölþjóðafyrirtækja Evrópu í íslensku
atvinnu-, efnahags-, kaupsýslu- og
framkvæmdalífi færðist smátt og
smátt efnahagslegt sjálfstæði okkar
yfir í hendur útlendinga, en rýrnandi
efnahagslegu sjálfstæði fylgir rýrn-
andi stjómarfarslegt sjálfstæði.
Fjórfrelsiskosturinn gengur því
þvert á stærstu hagsmuni íslands.
Þó er ótalið reikningsdæmið um
meiriháttar útgjöld ríkisins af aðild
að EES án merkjanlegra tekna. Má
þar m.a. nefna um 700 milljóna
króna framlag, sem krafíst er af
okkur í Þróunarsjóð Evrópu, stór-
aukinn aðildarkostnað að EFTA,
hlutdeild okkar í rekstrarkostnaði
framkvæmdastjómar og dómstóls
EES, kostnað við þátttöku í starfí
um 90 sérfræðinefnda EB, meiri-
háttar ferða- og fundakostnað og
stóraukinn kostnað við rekstur
stjórnarskrifstofa í Reylq'avík vegna
skriffínnsku og skýrslugerða til EB
og EES.
Væri ekki ráð, að Alþingi fengi
Ríkisendurskoðun til að skoða þessa
þætti málsins og stilla upp í formi
tekna og gjalda í eins konar aðildar-
kostnaðarreikningi?
4. Efnahagssvæði Evrópu
skammtímaráðstöfun
Hinu má heldur ekki gleyma að
samingarnir um Efnahagssvæði
Evrópu eru samningar um bráða-
birgðaástand, eins konar tímabundið
fordyri að aðild að Evrópusamfélag-
KAPELLAN St. Jósefsspítala
Hafnarf.: Hámessa kl. 10.30.
Rúmhelga daga lágmessa kl. 18.
KARMELKLAUSTUR: Hámessa
kl. 8.30. Rúmhelga daga messa
kl. 8.
KEFLAVÍKURKIRKJA: Guðsþjón-
usta kl. 20.30. Ath. breyttan
messutíma. Kór kirkjunnar syng-
ur. Organisti Einar Örn Einars-
son.
KAÞÓLSKA kapellan, Keflavfk:
Messa kl. 16.
EYRARBAKKAKIRKJA: Messa
kl. 14.
SKÁLHOLTSPRESTAKALL:
Messa í Bræðratungu kl. 14 og
messa í Skálholtskirkju kl. 17.
Guðrún Óskarsdóttir og Kolbeinn
Björnsson leika á sembal og
flautu við athöfnina í Skálholts-
kirkju. Organisti Örn Falkner.
AKRANESKIRKJA: Messa kl. 11
og á Höfða kl. 14. Fyrirbæna-
guðsþjónusta fimmtudaginn kl.
18.30. Síðustu messur fyrir sum-
arleyfi kirkjustarfsfólks. Sr. Björn
Jónsson.
inu, sem ætlað er að leysist upp við
endanlega aðild ríkjanna í EB. Færð
hafa verið rök að því, að aðild að
EES feli í sér sem svarar um 60%
aðild að Evrópusamfélaginu. Sem
dæmi um þessi viðhorf má nefna,
að leiðarahöfundur hagfræðitíma-
ritsins „Economist" heldur því fram
24. mai sl. að yfirstandandi samn-
ingar EFTA og EB séu „tilraun til
að fá annars flokks aðild EFTA-ríkj-
anna að EB í stað gildandi fríversl-
unarsamninga". í sama blaði er sam-
ingsstaðan metin og því haldið fram,
að Efnahagssvæði Evrópu verði að-
eins „viðkomustaður á leiðinni inn í
Evrópusamfélagið, ekki sjálfstæður
valkostur, sem lífslíkur eigi“. Hvergi
nema á íslandi er farið dult með
þetta grundvallaratriði. Um þetta
má lesa í blöðum og tímaritum út
um alla Evrópu, en ekki hér. Til
undirstrikunar á þessum raunveru-
leika hafa sum EFTA-ríki þegar
sótt um aðild að EB eða lýst yfír,
að þau muni gera það, en önnur
útiloka ekki aðildarumsókn á næstu
árum. Náist samkomulag um EES
má telja líklegt að innan fárra ára
yrðu ísland og Sviss einu aðilar þess.
Til hvers þá allt þetta brambolt og
allur þessi kostnaður vegna samn-
ingaþófsins?
5. Lokaorð
Að lokum skal á það bent, að allt
tal um að gera viskiptasamning með
ákvæðum um veiðiheimildir gegn
fríverslun með fisk er hjal um
ómöguleika, m.a. vegna aðildar okk-
ar að bestu kjarasamningum á veg-
um GATT. Kæmi til slíkra ákvæða
í viðskiptasamningi gætu um 100
aðildarríki GATT krafíst sömu kjara
af okkur í viðskiptasamningi.
Skipti á veiðiheimildum gegn
veiðiheimildum EB-ríkja á vannýtt-
um stofnum er einnig óraunhæf
hugmynd, bæði vegna þess að þegar
neti eða trolli er kastað í sjó eru fiski-
tegundimar ekki valdar í það, svo
og vegna þess, að það er ríkjandi
viðhorf í sjávarútvegi EB að falsa
allar aflatölur.
Ljóst ætti að vera af öllu því, sem
nú hefur verið sagt, að hagsmunum
íslands væri best borgið með því,
að við hættum þegar í stað þátttöku
í samningum um Evrópskt efna-
hagssvæði en snerum okkur mark-
visst að því að tryggja okkur sem
víðtækasta fríverslun í hnattrænu
fremur en svæðisbundnu samhengi.
Þetta gerðum við best á grundvelli
gildandi utanríkisviðskipta okkar,
sem lýst var hér að framan.
Mikilvægt er, að þess sé gætt, að
við einangrumst ekki með 18 göml-
um nýlenduveldum Evrópú sem frá
stærri heimi liðlega 170 ríkja. Um
leið og við hættum þátttöku í samn-
ingaviðræðum um EES gerðum við
rétt í að snúa okkur að tvíhliða við-
ræðum við EB um bætur á gildandi
fríverslunarsamningi. Jafnframt
þurfum við að huga að fríverslunar-
samningi við Ameríkuríkin, Japna,
Austur-Evrópuríkin og umfram allt
þurfum við að treysta efnahagssam-
starf okkar við Grænland og Færeyj-
ar og samvinnu við þau í markaðs-,
milliríkja- og viðskiptamálum.
Samhliða markvissri sókn til auk-
innar fríverslunar með tvíhliða sam-
ingum getum við hugað að marg-
hliða fríverslunarsamningum í
hnattrænu samhengi m.a. með því
að endurvekja hugmyndir um stofn-
un fríverslunarsamtaka á vegum
Sameinuðu þjóðanna, sem leitt gætu
til þess, að ríki heims versluðu hvert
við annað á hagkvæmnis- og
fríverslunargrundvelli án allra við-
skiptahindrana. Við slíkar aðstæður,
sem þurfa ekki að vera langt undan,
yrðu markaðsbandalög eins og EB
og EES óþörf og úrelt nema til þess
■ að sinna pólitískum metnaðarmálum
meginlandsríkja Evrópu.
Höfundur er fyrrverandi
sendiherra og höfundur
bókarinnar
Evrópumarkaðshyggjan:
Hagsmunir og valkostir íslands.
Gámastöðvar
- mikilvægur hlekkur
í breyttri umgengni við úrgang
Gámastöðvar
eru á þessum stöðum:
Mosfellsbær og Kjalarnes:
Viö hesthúsabyggöina í Mosfellsbæ.
Tilbúin í júnílok.
Noröausturhverfi Reykjavíkur og Árbær:
Viö Sævarhöfða.
Seltjarnarnes og Vesturbær:
Viö Ánanaust.
Hafnarfjöröur, Garöabær og Bessastaða-
hreppur:
Miöhrauni 20, Hafnarfirði.
Grafarvogur:
Viö Gylfaflöt. Tilbúin í lok júlí.
Bráöabirgöastöö viö gamla Gufunesbæinn
veröur í notkun til júlíloka.
Austurbær, Fossvogur:
Viö Sléttuveg, vestan Borgarspítala.
Opin en ekki fullbúin.
Kópavogur:
Viö Dalveg viö áhaldahús. Opin til bráðabirgða
þar til ný stöö tekur viö í júlí.
Það er áríðandi að allir íbúar höfuð-
borgarsvæðisins taki virkan þátt
í flokkun úrgangs og noti gámastöðvar
til þess að losa sig við málma, grjót,
timbur, spilliefni, garðaúrgang og
pappír.
Stöðvarnar eru einungis ætlaðar fyrir
smærri farma og eru opnar
alla daga kl. 10.00 - 22.00.
Þjónusta þeirra er ókeypis.
Ath. Þeir sem koma með umhverfis-
spillandi efni snúi sér til gæslumanns.
Sýnum ábyrgö okkar á umhverfinu í
verki - flokkum úrganginn og notum
gámastöövarnar.
SORPEYÐING HÖFUÐBORGARSVÆÐISINS bs,
Gufunesi, Sími 676677, Bréfasími 676690. Efnamóttaka sími 676977.