Morgunblaðið - 29.06.1991, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. JUNI 1991
Svíþjóð:
Islensk stúlka yngsti
konsertmeistarinn
Morgunblaðið/KGA
Finndís Kristinsdóttir fiðluleikari og nýráðinn konsertmeistari í
Gavle í Svíþjóð.
Finndís Kristinsdóttir er ung-
ur, íslenskur fiðluleikari sem
búið hefur í Svíþjóð frá barns-
aldri og getið sér góðan orðst-
ír. Hún er aðeins 22 ára gömul
en tekur í haust við starfi kon-
sertmeistara Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar i Gavle. Ráðning
Finndísar hefur vakið mikla
athygli í Svíþjóð þar sem hún
er ekki aðeins yngsti konsert-
meistari landsins heldur er hún
einnig fyrsta konan sem gegnir
því starfi í þeim sex sinfóniu-
hljómsveitum sem starfandi eru
í Svíþjóð. Finndis er stödd hér
á landi þessa dagana og heldur
tónleika í Listasafni Sigurjóns
næstkomandi þriðjudagskvöld
ásamt Vilhelmínu Ólafsdóttur
píanóleikara.
Finndís er fædd og uppalin til
10 ára aldurs á Akranesi og hóf
þar fiðlunám sex ára gömul. „Það
kom móður minni reyndar talsvert
á óvart þegar ég tilkynnti henni
að ég vildi læra á fiðlu. Ég hafði
nefnilega ekki þolað fiðluleik sem
bam og fór hreinlega oft að skæla
þegar ég heyrði leikið á fiðlu,“
segir Finndís. Hún stundaði síðan
nám við Tónlistarskóla Akraness
og segist nú ekki hafa verið neitt
afburða dugleg við að æfa sig
fyrstu árin. „Ég held að mér hafi
aldrei dottið í hug á þeim árum
að ég ætti eftir að verða fiðluleik-
ari að atvinnu," segir hún bros-
andi. „Mamma studdi mig reyndar
leynt og Ijóst í gegnum fiðlunám-
ið, sérstaklega fyrstu árin eftir að
við fluttum tvær til Svíþjóðar en
þá var ég orðin ansi leið á fíðlu-
leiknum og sá ekki mikinn tilgang
með þessu. Það var reyndar ekki
fyrr en ég var orðin 15 ára og
bauðst að fara á námskeið hjá fíðl-
uleikaranum Lars Jöneteg í Váxjö,
að ég uppgötvaði hvað fiðluleikur
getur verið skemmtilegur. Þarna
kynntist ég í fyrsta skipti krökkum
á mínum aldri sem höfðu gaman
af fíðluléik og vildu helst ekki
gera neitt annað.“
Finndís brosir að þessari minn-
ingu og segir að félagsskapurinn
og viðhorf vinanna á unglingsár-
unum sé geysilega mikilvægt.
„Það er erfitt að halda sínu striki
ef félögunum finnst asnalegt að
maður sé að fara í spilatíma og
tónlistin leiðinleg. En þama í Vax-
jö voru krakkar sem vissu ekkert
skemmtilegra en spila dúetta og
kvartetta langt fram á nótt og
þarna kynntist ég einnig Ingvari
Jónassyni víóluleikara sem ég fór
síðan í tíma til. Lars Jöneteg bauð
mér einnig að sækja tíma til sín
og mamma hvatti mig til að þiggja
það, þó það þýddi að hún yrði að
keyra mig einu sinni í viku allan
veturinn milli Váxjö og Nybro, þar
sem við bjuggum.“
Finndís er greinilega mjög fegin
að hafa náð í gegnum þetta erfíða
tímabil á unglingsárunum án þess
að leggja fiðluleikinn á hilluna og
hún segir eina ástæðuna vera tíð
kennaraskipti á þeim árum. „Ég
skipti nánast um kennara árlega.
í Tónlistarskólann á Akranesi
komu nýir kennarar á hveiju
hausti og síðan skipti ég um kenn-
ara oftar en einu sinni fyrstu árin
eftir að við fluttum til Svíþjóðar.
Þetta er mjög slæmt því hver
kennari hefur sína tækni og manni
finnst maður nánast alltaf vera
að byrja upp á nýtt og komast
ekkert áfram.“
Námsferill Finndísar tók síðan
stór stökk eftir kynnin við Lars
Jöneteg. Hún stundaði nám hjá
honum um þriggja vetra skeið en
tók síðan inntökupróf í Tónlistar-
háskólann í Stokkhólmi 17 ára
gömul eftir að hafa sótt einkatíma
hjá Harald Thedeen. „Ég sótti um
einleikaradeildina og hóf nám hjá
Leo Berlin sem verið hefur kon-
sertmeistari Fílharmóníuhljóm-
sveitar Stokkhólms í 26 ár. Ég
var hjá honum í þijá vetur en í
fyrrahaust fór ég til Vínarborgar
og var í vetur hjá kennara sem
heitir Bijan Kahadem-Missagh.
Það var afskaplega gaman og ég
æfði mig stíft. Við vorum tvær
vinkonur frá Stokkhólmi sem fór-
um saman og hvöttum hvor aðra
til æfínga allt upp í sjö tíma á
dag.“
Konsertmeistari í Vaxjö
Finndís segir að hluti af náminu
við Tónlistarháskólann í Stokk-
hólmi sé spilamennska með sin-
fóníuhljómsveitum Svíþjóðar viku
og viku í senn. „Ég fór til Gavle
og líkaði afskaplega vel. Þegar ég
kom þangað voru uppi ráðagerðir
um að stækka hljómsveitina og
þeir voru að leita að öðrum kon-
sertmeistara sem gæti unnið á
móti þeim sem fyrir er. Án þess
að ég vissi voru þeir að skoða mig
og færðu mig til í hljómsveitinni
hvað eftir annað, líklega til þess
að kanna hvernig ég spjaraði mig.
Endirinn varð sá að mér var boðin
staða konsertmeistara, fyrst eitt
ár til reynslu og ég þáði það auð-
vitað. Ég er auðvitað mjög ung
og hef litla reynslu og það á eftir
að koma í ljós hvort þetta á við
mig. Ég þarf að leggja mig ennþá
meira fram af tveimur ástæðum,
önnur er sú að ég er svo ung og
hin er auðvitað sú að ég er kona
og það er engin önnur kona 1.
konsertmeistari í Svíþjóð. Það eru
því mörg augu sem fylgjast með
mér.“
Og augu manna frá íslandi
munu vafalaust beinast að Finnd-
ísi og ferli hennar, nú þegar ljóst
er að við eigum íslending sem er
að gera garðinn frægan í nágrann-
alandinu. En lítur Finndís á sig
sem Islending? Hún talar a.m.k.
lýtalausa íslensku þrátt fyrir langa
dvöl erlendis.
„Þetta er góð spurning. Og
svarið er að ég veit það ekki. Ég
er búin að vera lengi í Svíþjóð en
öll fjölskyldan mín er hérna nema
viö mamma. Mér hefur samt alltaf
fundist að ég væri að koma heim
þegar ég _hef komið í heimsókn til
Islands. Ég gæti vel hugsað mér
að koma hingað og vinna einhvern
tíma, þó ekki væri nema til þess
að fá svolítinn raunveruleika í
hugmyndir mínar um þetta land.
Það eru alltaf einsog jólin þegar
ég kem, heimboð og endurfundir,
svo tilfínningin fyrir íslandi er
dálítið óraunveruleg."
Tónleikarnir á
þriðjudagskvöld
Tónleikar Finndísar í Listasafni
Sigurjóns eru debut-tónleikar í
tvennum skilningi, hún er ekki
aðeins að spila í fyrsta sinn á ís-
landi heldur eru þetta einnig henn-
ar fyrstu heilu tónleikar þar sem
hún ber hitann og þungann. „Ég
hef auðvitað spilað á tónleikum í
skólanum og tekið þátt í tónleikum
með hljómsveitum o.þ.h. en þetta
eru fyrstu tónleikarnir þar sem
ég kem fram ein með undirleik-
ara.“
Efnisskráin er ijölbreytt, Sc-
herzo eftir J. Brahms, Sónata eft-
ir Debussy, Sónata nr. 7. í c-moll
eftir Beethoven og Introduction
og Rondo Capriccioso eftir Saint-
Saens. „Ég hef leikið þessi verk
áður en það er mislangt síðan,
Beethoven-sónötuna lék ég síðast
fyrir nokkrum vikum en hitt er
lengra síðan.“
Ekki er að efa að margir hugsa
sér gott til glóðarinnar að hlýða á
Finndísi og kynnast nýjum og efni-
legum fiðluleikara af yngri kyn-
slóðinni. Finndís hefur þegar sýnt
að þrátt fyrir ungan aldur býr í
henni ákveðni og alvara og því er
vafalaust óhætt að spá henni góðu
gengi á listabrautinni.
hs
Prestastefnu lokið:
Þjóðkirkjan veiti skýra
leiðsögn í álitamálum
Sauðárkróki.
PRESTASTEFNU Islands, sem
haldin var að Hólum í Hjaltadal,
lauk á fimmtudag. Að sögn gesta
á Prestastefnunni tókst hún í
alla staði ágætlega og vænta
menn góðs árangurs af störfum
þeim sem þar voru unnin. Þátt-
taka í stefnunni var góð og mörg
mál tekin til umfjöllunar, en
einnig var varið drjúgum tíma
til umfjöllunar þeirra framsögu-
erinda sem flutt voru.
Á miðvikudag flutti Páll Skúlason
prófessor erindi sem hann nefndi
„Lífsskoðunarvandi samtímans og
kristin kirkja" þar sem hann benti
á að kirkjan hefði þijú meginhlut-
verk, en það er menningarhlutverk,
dulúðarhlutverk og rökræðuhlut-
verk.
Það fyrsta krefði um viðhald sögu
og menningar en einnig félli undir
þetta hlutverk sálusorgunar og
hjálparstarfa. Annað hlutverkið
beindist að því að koma hinum al-
menna safnaðarmeðlimi í snertingu
við guðdóminn, kynnast Jesú Kristi,
og taldi Páll að kirkjunnar þjónar
hefðu ef til vill verið of hæverskir í
boðun þessa þáttar trúarlífsins, einn-
ig að kristið fólk þyrfti að finna
nýjar leiðir, eða endurvekja gamlar
til þess að efla og rækta dulúðarhlut-
verk kristindómsins. Hið þriðja hlut-
verk væri svo rökræðuhlutverkið,
sem beindist að því að kirkjan þyrfti
að opnast meira fyrir allri umræðu
um forsendur trúar og lífsskoðana
í' samtímanum. Kirkjan þyrfti að
kalla til fleira fólk, sem kæmi til
hennar með hinar ólíkustu skoðanir
og forsendur og þannig væri unnt
að auka þá breidd sem grunnur safn-
aðar starfs og kirkjulífs stendur á.
Kirkjan á að vera griðastaður fyrir
fólk til þess að leita friðar, hugsa
og rökræða um trúmál.
Sagðist Páll hafa fengið mikil við-
brögð og almennt jákvæð við þessum
skoðunum sínum á stefnunni, og
taldi hann að prestar hinnar íslensku
kirkju væru mjög samstiga í leit
sinni að nýjum leiðum og því mætti
á næstu árum vænta tíðinda frá
kirkjunnar mönnum í þessum efnum.
Að loknu erindi Páls Skúlasonar
störfuðu umræðuhópar, en kl. 19.30
var aftansöngur í Sauðárkróks-
kirkju, en að honum loknum sátu
menn kvöldverðarboð Héraðsnefnd-
ar í Félagsheimilinu Bifröst á Sauð-
árkróki.
Á fímmtudag voru á dagskrá al-
mennar umræður um aðalefni prest-
astefnunnar og var þar samþykkt
Ályktun Prestastefnu 1991, en síðan
önnur mál. Klukkan 17.00 fóru svo
fram Synodusslit.
Ályktun Prestastefnu 1991
„1. Almennur inngangur.
Prestastefnan 1991 haldin að
Hólum í Hjaltadal 25.-27. júni hefur
fjallað um efnið: Kirkjan í samfélagi
þjóðanna.
Kirkja Jesú Krists er samfélag
fólks sem er ekki bundið einstökum
þjóðum, stéttum eða kyni. Við minn-
umst orða Páls postula í Galatabréf-
inu er hann útskýrir eðli hins kristna
samfélags: „Hér er enginn gyðingur
né grískur þræll né fijáls maður,
karl né kona. Þér eruð allir eitt í
Kristi Jesú.“
Engu að síður er saga kristinnar
kirkju í heiminum öðrum þræði saga
sundurlyndis og óeiningar. Að baki
liggja margar og flóknar ástæður,
en oft hafa þó einkahagsmunir, þjóð-
ernismetingur og valdastreita rofið
anda samlyndis.
Drottinn Jesú bað fyrir lærisvein-
um sínum með þessum orðum: „Ég
bið ekki einungis fyrir þessum, held-
ur og fyrir þeim sem á mig trúa
fyrir orð þeirra, að allir séu þeir eitt,
eins og þú, faðir ert i mér og ég í
þér, svo séu þeir einnig í okkur, til
þess að heimurinn trúi að þú hefur
sent mig.“
Þessi orð Drottins úr Jóhannesar-
guðspjalli hafa síðustu áratugina
orðið einkunnarorð þeirrar viðleitni
flestra kirkna heimsins, að leita eft-
ir einingu og gagnkvæmri viður-
kenningu.
Á þessari öld hafa náðst merkir
áfangar í átt til samlyndis og eining-
ar, meðal annars með stofnun Al-
kirkjuráðsins árið 1948. Þar hafa
kristnir menn leitast við, með sam-
ræðum og starfi að sameiginlegum
viðfangsefnum, að verða eitt, — þó
ekki eins, — þrátt fyrir ólíka sögu,
hefðir og aðstæður.
2. Kirkjan í íslensku samfélagi.
Samfélagsbreytingar undangeng-
inna áratuga hafa gert það að verk-
um, að íslenskt samfélag má nú
kallast fölhyggjusamfélag, þar sem
tekist er á um ólík lífsviðhorf. Af
því leiðir, að margir telja kristna trú
ekki jafn sjálfsagða og áður.
í þessu birtist áskorun til þjóð-
kirkjunnar, að hún veiti skýra leið-
sögn í trúarefnum og siðferðilegum
álitamálum og fínni Ieiðir fyrir þjón-
ustu sína og boðun, en skili góðum
árangri í ljölbreyttu nútímasamfé-
lagi.
Það er sístætt verkefni kirkjunnar
að endurmeta trúararf kynslóðanna
í nýjum aðstæðum. Leggja þarf
aukna rækt við kristna dulúð og til-
beiðslu.
Margt bendir til, að ríkjandi
heimsmynd tækni og framfara-
hyggju sé að gliðna. Heimsflótti
ýmiskonar, sem er í andstöðu við
þá samfélagsábyrgð sem byggist á
kristinni kenningu, er áhyggjuefni.
Kirkjan þarf að bregðast við lífs-
skoðunavanda samtímans með því
að ítreka að hún er almenn og öllum
opin. Kirkjulegt starf er í vexti og
þörf er á fjölbreyttari starfsháttum
sem mæta þörf fólks fyrir trúarsam-
félag. Jafnframt þessu þarf að
stunda markvissa trúfræðslu um
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
3. Samstarf kirkna á alþjóðavett-
vangi.
Samræður um trúfræðileg og
kirkjufæðileg efni á undanfömum
árum hafa leitt kirkjurnar í átt til
gagnkvæmrar viðurkenningar á
þjónustunni og sakramenntunum,
samanber skýrslu Alkirkjuráðsins
um skírn, máltíð Drottins og þjón-
utu. Ágreiningur er um ýmis grund-
vallaratriði. A tíð mikilla breytinga
eru kirkjurnar kallaðar til aukinnar
samvinnu til að kirkja Krists geti
orðið lífgjafí í vegvilltum heimi.
Skorað er á íslensk stjórnvöld að
leggja til þróunarsamvinnu svipað
hlutfall þjóðartekna og nágranna-
þjóðir okkar, og standa þannig við
samþykkt Alþingis.
Margar þjóðir þriðja heimsins líða
vegna ranglátrar efnahagsskipunar
í heiminum og eru í fjötrum skulda-
kreppu, sem hindrar nauðsynlegar
framfarir og lífskjarabata. Bilið milli
ríkra þjóða og fátækra eykst stöð-
ugt.
Á vegum Alkirkjuráðsins og fleiri
alþjóðasamtaka kirkna hefur verið
unnið að mannréttinda-, félags- og
umhverfismálum. Víða í þriðja heim-
inum er kirkjan einasta skjól hinna
undirokuðu.
í ljósi nýlegrar skoðanakönnunar
um viðhorf íslendinga til þróunar-
samvinnu er ljóst að hugafasbreyt-
ingar er þörf meðal okkar. Könnun-
in sýnir hróplegt vanþakklæti þjóðar
sem býr við almenna velsæld.
Brýnt er að auka fæðslu um hlut-
skipti og menningu þjóða þriðja
heimsins, ekki aðeins til að efla
skilning og fúsleika til að miðla af
nægtum, heldur einnig til að þiggja
af manningarauði þeirra. Bent er á
mikilvægi Hjálparstofnunar kirkj-
unnar í því starfi.
Stórkostlegar breytingar í átt til
frelsis og sjálfsákvörðunarréttar
hafa orðið í löndum Austur-Evrópu.
Þar hafa kirkjumar víða átt stóran
hlut að máli. Þær hafa sýnt merkan
vitnisburð trúar með þolgæði sínu,
andspænis áatuga ofsóknum í einni
eða annarri mynd og harðræði af
hálfu einræðisstjórna.
Rödd kirkkna í Austur-Evrópu er
ekki síður mikilvæg nú, þegar þjóð-
imar reyna að fóta sig í nýfengnu
frelsi og byggja upp réttlátt og
mannúðlegt samfélag á eigin for-
sendum. Kirkjumar í Austur-Evrópu
hafa kallað eftir stuðningi og samfé-
lagi kirkna í gjörvallri Evrópu í því
mikla endurreisnarstarfi sem fram-
undan er.
í Ijósi mikill breytinga í Evrópu
er full þörf á umræðu um hlut menn-
ingar og trúar.
Brýnt er að kirkjan sé ætíð virk
í þessari umræðu, með áherslu á
fagnaðarerindið." — BB