Morgunblaðið - 03.11.1991, Blaðsíða 28

,38 '£
, .MORGUNBLAííIÐ.VELVAKAiUDIíJl^íllWAlMkls, NÓ-VEMBER' 1991
Á FÖRNUM VEGI
MBg qef þér (&&b&nirycir. Atctci bos&~
a/c/rei yfir SbokJr-hnabcL ■"
Hann spyr hvort það sé of Nú, gleðskapur byrjaður uppi...!
snemmt að koma í fyrramál-
ið?
HÖGNI HREKKVÍSI
Islendingar á Nýja-Sjálandi
Fyrsta árið mjög erfitt
*
Rætt við Islendinga um lífið og tilveruna hinum megin á hnettinum
Björn Kristinsson frá Stöðvar-
firði hefur verið búsettur,
ásamt konu sinni Kathrin, á
Nýja-Sjálandi síðan í október
1987. Þar býr líka Sigríður Bay-
er, ásamt manni sínum Olaf og
dótturinni Þóru, en þau hjón
hafa dvalið þar síðan 1976. Hér
segir lítillega af högum þessa
fólks hinum megin á hnettinum.
Björn Kristinsson kom til Nýja-
Sjálands í október 1987 og
hefur búið allan þann tíma í bæn-
um Wanganui ásamt konu sinni
Kathrinu Kristinsson.
Björn er 32 ára, ættaður frá
Stöðvarfirði og starfaði sem véla-
maður í fiystihúsinu þar. Hann
er sonur hjónanna Kristins
Sigurðssonar og Ingu Björnsdótt-
ur sem eru búsett þar.
Um ástæðuna fyrir ferð hans
þangað segir Kathrin: „Ég var
búin að vera 3 mánuði á ferðalagi
um Evrópu og sá auglýsingu í blaði
í London að ef þú vildir þéna mikla
peninga J)á skyldir þú koma til
vinnu á Islandi. Ég sló til og var
fyrstu 6 mánuðina á Breiðdalsvík.
Við vorum 15 saman í hóp og viss-
um í raun og veru ekkert hvar við
myndum enda, því okkur var skipt
niður á staðina vegna þess ýmis
frystihús vantaði vinnuafl og var
það þá sem ég kynntist Bimi.
Eftir þessa 6 mánuði fór ég í
þriggja mánaða frí til Evrópu og
kom síðan aftur og þá til vinnu
hjá Hraðfrystihúsi Stöðfirðinga.”
„Fyrsta árið hér í Nýja-Sjálandi
var mjög erfitt,” segir Bjöm. „Þá
var ég atvinnulaus og hafði ekkert
við að vera. Síðan þá hefur mér
vegnað vel og ég hef unnið hjá
Björn Kristinsson á villisvínaveiðum árið 1991.
Víkveiji skrifar
Hver einstaklingur og hver fjöl-
skylda í landinu vera að halda
útgjöldum sínum innan ramma eig-
in tekna. Fjölskyldan getur að vísu
syndgað dulítið og tímabundið upp
á náðina með krítarkortum. En það
kemur að skuldadögum. Sá sem
eyðir um efni fram til langframa
sekkur í skuldafenið. Og það er
dýrt að skulda í hávaxtalandi, þar
sem opinbert lánsfjárhugur heldur
vöxtum hærri en góðu hófi gegnir.
Skuldari, sem ekki gætir hófs,
er eins og snjóbolti sem hleður sí-
fellt utan á sig meiri og meiri snjó,
eftir því sem hann veltur neðar í
skuldabrekkuna. Og því miður eru
leikslokin oft í gjalþrotsgjánni.
xxx
Víkvetji dagsins hugsaði, svo
sem hér að ofan segir, þegar
hann las frumvarp til fjáraukalaga
fyrir árið 1991, sem lagt var fram
á Alþingi fyrr í þessum mánuði.
Guði sé lof, hugsaði hann ennfrem-
ur að máltækið „eftir höfðinu dansa
limirnir” gildir ekki um alla íslend-
inga. Þorri þjóðarinnar væri beinlín-
is á vergangi í dag hefði hann dans-
að eftir því fjármálahöfði, sem velt
hefur vöngum í ijármálaráðuneyt-
inu nokkur síðastliðin ár.
í þessu frumvarpi til fjárauka-
laga fyrir árið, sem senn kveður,
segir m.a.:
„Rekstrarhalli ríkissjóðs er áætl-
aður 8.900 milljónir króna saman-
borið við 4.100 milljónir króna í
fjárlögum [ársins]. Skýrist það að
stærstum hluta af auknum útgjöld-
um, sem ætlað er að hækki um
5.100 milljónir króna ... Hrein láns-
ijárþörf ríkissjóðs [það er lánsfjár-
þörf umfram afborganir og vexti
af eldri lánum] er nú áætluð 12.100
milljónir króna en var í fjárlögum
áætluð 5.900 milljónir króna.”
Það er nú svo og svo er nú það
með fjármálahöfuðið á ríkisbú-
skapnum síðustu misserin.
XXX
En það er meira blóð í fjármála-
kúnni í höfuðstöðvum hins
opinbera. í fjáraukalagafrumvarpi
í'yrir árið 1991 segir:
„Nú er fyrirséð að innlendur láns-
fjármarkaður [sparnaður fólksins í
landinu] er þess ekki megnugur að
fjármagna ríkissjóð að því marki
sem vonir stóðu til. Sparnaðurinn
hefur orðið minni en spár höfðu
gefið tilefni til og mikið framboð
húsbréfa hefur þrengt stöðu ríkis-
sjóðs á innlendum markaði ...”
Ef innlendur sparnaður dugar
ekki til þess að mæta eyðslu í ríkis-
búskapnum, umfram alla skatt-
heimtuna, hverjir eru þá lánsfjár-
möguleikar atvinnuveganna í land-
inu? hugsaði Víkveiji dagsins. Það
er máske „bót í máli” að þeir eru
flestir á vonarvöl og ekki líklegir
til mikilla umsvifa eftir allt sem á
hefur gengið síðustu ár?
Og hver er þá niðurstaðan í þessu
fjáraukalagaplaggi líðandi árs. Þar
segir hreint út:
„Til að brúa ljármögnun ríkis-
sjóðs er því nauðsynlegt að leita
heimildar til erlendrar lántöku að
fjárhæð 13.600 milljónir króna.”
Þó er ekki á hina erlendu skulda-
hít bætandi.
XXX
að er máske huggun harmi
gegn að samkvæmt frumvarpi
til fjárlaga fyrir komandi ár, 1992,
fara „aðeins” 9.900 milljónir króna
af skattpeningum fólks^ í vaxta-
greiðslur af skuldum, sem hrúgast
hafa upp, m.a. vegna samansafnaðs
ríkissjóðshalla, auk afborgana að
sjálfsögðu, sem ekki verða tíundað-
ar hér að sinni.
Skuldabolti „Ijárlagahöfuðsins”
heldur áfram að velta utan á sig
og þyngist og þyngist. Vonandi
dansa hinir óbreyttu limir, sem
greiða þurfa alla skattana, ekki
eftir höfðinu því. Þá væri sumsé
hætt við að skattheimtan og gjald-
heimturnar ættu vonlítið verk fyrir
höndum.
Og vonandi reynast hin nýju höf-
uð í stjórnarráðinu a.m.k. illskárri
ósköpunum, sem þar dönsuðu sinn
hrunadans síðustu misserin.