Morgunblaðið - 08.01.1992, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 1992
13
Birgir Þ. Kjartansson
„Fangelsi á að vera
endurhæfingarstofnun
þar sem það sjónarmið
er kennt og iðkað að
andleg og líkamleg
virkni og vinna sé ör-
uggasta aðferðin til að
ná til fanga og örva hjá
honum þá löngun að
breyta lífi sínu til hins
betra.“
an fangelsa, starfar horf hans, mjög
gott tækifæri til að meta styrkleika
hans og veikleika, með því að styðja
fangann á allan hátt svo að endur-
koma hans út í samfélagið verði með
tilhlökkun, en ekki kvíða, svefnleysi
eða þunglyndi.
Umbun og laun
Laun í formi peninga er öflugur
hvati fyrir fanga til að vinna eins
og flestir munu kannast við sem
vinna launuð störf. Æskilegt er að
hægt sé að hækka launin frá því sem
nú er fyrir vinnu í fangelsum og að
þau séu í samræmi við það sem ger-
ist á hinum almenna vinnumarkaði
í samfélaginu.
Virðing
Fangi á erfitt með að bera virð-
ingu fyrir vinnu sem er í eðli sínu
gagnslaus og tilgangslaus. Sama
gildir um vinnu þar sem enginn hirð-
ir um hvort sé vel eða illa unnin, og
í þokkabót fyrir léleg laun.
Endurhæfing
Fangelsi á að vera endurhæfingar-
stofnun þar sem það sjónarmið er
kennt og iðkað að andleg og líkam-
leg virkni og vinna sé öruggasta
aðferðin til að ná til fanga og örva
hjá honum þá löngun að breyta lífi
sínu til hins betra.
Afplánun
Allar líkur eru á því að ungur
maður sem dæmdur er til fangelsis-
vistar á íslandi komi ekki til með
að taka út sinn dóm í umhverfi og
aðstæðum er laði það góða fram í
honum, og auki þannig líkurnar á
að hann skili sér til samfélagsins
betri maður.
Höfundur er formaður
Fangalýálparinnar Verndar.
„Blessuð, djöf-
uls börnin“
eftir Óhií'
Höskuldsson
Kennari minn gamall og góður
vinur tók einatt svo til orða er hann
nefndi börn sin. Aldrei spurði ég
hann og veit því ekki hveiju þetta
sætti en síðar hefur mér þótt þessi
undarlegi siður hans harla tákn-
rænn fyrir þann tvíbenta hug er
margur ber til barna.
Orðagjálfur
Á hátíðarstundum tölum við há-
stemmt um blessuð börnin og æsk-
una sem landið muni erfa. Þá eru
þau gersemi, fjöregg þjóðarinnar
og auðlind - allt gott ber þeim gjöra
- ekkert er þeim of gott. Jafnan
eru þessi faguryrði þó aðeins gjálf-
ur eitt eða óskhyggja þá best læt-
ur. Fylgi ekki hugur máli og athafn-
ir orðum er hjalið lítils virði. Venju-
leg heilbrigð börn virðast ekki eiga
sér marga formælendur og fáa
skörulega. Sjálf hafa þau hvorki
atkvæðisrétt né burði til þrýstings
og verða því víða afskipt.
Lítilsvirðing
Við samanburð á viðurlögum við
kynferðislegri misnotkun barna og
viðlögum við fjárglæfrum virðist að
heill barna sé harla léttvæg fyrir
lögunum miðað við gullið. Laun
kennara eru annað dæmi um lítils-
virðingu á högum barna. Engin
starfsstétt er uppeldi og velferð
barna jafn mikilvæg og kennarar.
Oðrum stéttum fremur er í þeirra
höndum fólgin framtíð hverrar
þjóðar. Mikill atgervisflótti hefur
verið úr röðum kennara vegna óvið-
unandi kjara þeirra. Engu er líkara
en markvisst hafi verið unnið gegn
högum þessarar starfsgreinar á síð-
ari áratugum og virðist ekkert lát
vera þar á.
Skilningsleysi
Á undanförnum árum hef ég all-
oft setið samningafundi Trygginga-
stofnunar ríkisins og Tannlæknafé-
lags íslands. Á þeim fundum er
m.a. samið um hvaða tannlæknisað-
gerðir barna TR skuli endurgreiða
og að hvaða marki. Á mörgum
þeirra funda er ég sat kom fram
sú kynlega skoðun að þarflaust
væri að kosta til jafnmiklu við tann-
lækningar barna og við tannlækn-
ingar fyrir fullorðna. Þótt undarlegt
megi virðast varð þessi skoðun
stundum ofan á. í gjaldskrá TR
fyrir tannlækningar barna er því
ekki að finna eitt og annað sem þó
telst vera vel við hæfí fyrir full-
orðna. Hins vegar er raunin sú að
hafi mannskepnan einhvern tíma
brýna þörf fyrir heilbrigðar tennur
og fyrsta flokks þjónustu tann-
lækna þá er það á barnsaldri.
Liðlegheit á kostnað barna
Fyrir allmörgum árum komu
hingað til lands nokkrir flóttamenn
að austan. í þeirra hópi var kona
ein tannlæknir að sögn. Umsvifalít-
Ólafur Höskuldsson
„Kom fram sú kynlega
skoðun að þarflaust
væri að kosta til jafnm-
iklu við tannlækningar
barna og við tannlækn-
ingar fyrir fullorðna.“
ið og áður en gögn hennar væru
fullkönnuð var konunni fengið starf
við tannlækningar skólabarna. Ekki
er þó grunlaust um að henni hefði
reynst lítið eitt auðveldara að eiga
orðastað við fullorðna! Síðar kom í
ljós að tannlæknir var konan ekki,
a.m.k. ekki í þeim skilningi sem við
leggjum í það starfsheiti. Hefði
konunni nú verið ætlað að stunda
fullorðið fólk er vísast að rækilega
hefði verið gengið úr skugga um
hæfni hennar áður en hún hæfí
störf.
Blinda
Fyrir skömmu greindi efnahags-
og viðskiptanefnd Alþingis stjórn
Tannlæknafélags íslands frá fyrir-
huguðum breytingum á tannlækna-
þjónustu barna. Ein þeirra felur í
sér að þjónustuna skuli „bjóða út“!
Ekki virtust nefndarmenn hafa
miklar áhyggjur af því að fara
þannig með tannheilsu íslenskra
barna sem vegagerð væri og taka
síðan ,;besta“ tilboði. Þegar formað-
ur TFI dró í efa að nokkur íslensk-
ur tannlæknir léti hafa sig í þennan
ljóta leik með tannheilsu íslenskra
barna og „bjóða í verkið“ hótaði
einn þingnefndarmanna að leitað
yrði tilboða ineðal erlendra tann-
lækna! Ekki virtist örla á að hann
eygði fásinnu þess að fela börnin
tannlæknum sem hvorki skildu né
töluðu íslensku. Fyrir nokkrum
árum hafði erlendur dýralæknir hug
á að koma hingað til starfa. Mennt-
un hans var í engu áfátt en um
starfsleyfí hér var honum synjað
vegna ófullnægjandi kunnáttu í ís-
lensku!
Höfundur er lektor í
barnatannlækningum.
SKOVERSLUN RRYKJAYIKIIR
LAUGAVEGI95 Síml. 91-62 45 90
BRÉFA-
BINDIN
frá Múlalundi...
... þar eru gögnin á góðum stað.
Múlalundur
fljSÍMI: 62 84 50
í?
3
□
2
I
3
z
BREFABINDI OG MOPPUR
Mál
■
og menning Laugavegi 18, sími: 24240. Síðumúla 7-9, sími 688577.