Morgunblaðið - 18.01.1992, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. JANUAR 1992
Minning:
Guðrún Gunnarsdótt-
irfrá Hallgeirsey
Rángárþingi. Undir Pjöllunum, þar
sem Eyjarnar blöstu við, og urðu
það örlög hennar eins og svo
margra ágætra Sunnlendinga, að
flytjast út í Eyjar og ílendast þar.
Ung kynntist hún Þórhalli Guð-
jónssyni frá Reykjum, traustum
dugnaðarmanni. Reistu þau mynd-
arlegt hús á Illugagötu 17. Bar
heimilið smekkvísi og myndarskap
húsfreyjunnar vitni. Eignuðust þau
fjögur böm, þijár dætur og einn
son, efnisfólk, sem eru foreldrum
sínum og ættmennum til sóma.
Svala var hörkudugleg að hveiju,
sem hún gekk, vann töluvert utan
heimilis og var hvarvetna eftirsótt
fyrir dugnað og samviskusemi. Má
nefna barnaheimilið á Sóla, Sam-
komuhúsið og Niðursuðu lifrarsam-
lagsins, sem var síðasti vinnustaður
hennar utan heimilisins.
Fjölskyldan og heimilið stóðu
Svölu alltaf næst eins og sjá mátti.
F'jölskyldan var afar samrýnd, og
áttu barnabörnin, er þau bættust í
hópinn öruggt skjól hjá ömmu og
afa. Svala og Þórhallur voru einkar
samtaka að hlúa að sínum og fleiri
nutu þess.
Það var notalegt að koma til
þeirra og á þessari stundu er þakk-
að fyrir margan góðan bitann og
hlýtt viðmót. Það er auðvelt að finna
hvar vinirnir eru.
Nú er þetta liðin tíð, eftir lifir
minning um góða konu, sem alltaf
var á verði, tilbúin að létta undir
með fólki sínu og öllum vinum.
Svala hafði óvenjulegt þrek og
stillingu. Þessir eiginleikar komu
vel í ljós á þeirri þrautargöngu sem
varð hlutskipti hennar og fjölskyld-
unnar undanfarna mánuði. Við sem
fjarri stöndum, höfum dáðst að
þeim Svölu og Þórhalli sem aldrei
vék frá henni.
Nú leitar hugurinn til aldraðra
foreldra og ættmenna í Rangár-
þingi, sem svo mikið hafa misst,
en mest til Þórhalls og niðja þeirra
og fjölskyldna. Góður Guð blessi
minningu Svölu og hjálpi ástvinum
öllum að afbera söknuðinn.
í sálmabókinni, er var Svölu svo
kær, er að finna eina af perlum
Einars Benediktssonar, skáldjöfurs
óg sýslumanns Rangæinga:
Af eilífðar ljósi bjarma ber,
sem brautina þungu greiðir.
Vort líf, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Upphiminn fegri en auga sér,
mót öllum oss faðminn breiðir.
í Guðs friði.
Jóhann Friðfinnsson.
Mig langar til þess að minnast
fáeinum orðum elskulegrar mág-
konu minnar Svölu Ingólfsdóttur,
sem lést 11. janúar sl. á Borgarspít-
alanum og verður jarðsett frá Land-
akirkju í Vestmannaeyjum í dag.
Svala var fædd 10. ágúst 1944
í Neðra-Dal undir Vestur-Eyjafjöll-
um, dóttir hjónanna Þorbjargar
Eggertsdóttur og Ingólfs Ingvars-
sonar bónda þar. í sinni fallegu
sveit ólst Svala upp ásamt þremur
systkinum og fóstursystur. Aðeins
17 ára gömul flytur hún til Vest-
mannaeyja og giftist bróður mínum,
Þórhalli Guðjónssyni frá Reykjum,
Vestmannaeyjum. Og var heimili
þeirra í eyjum upp frá því, nema
þann tíma sem allir eyjabúar flýðu
til lands vegna eldgossins 1973, þá
bjuggu þau á Hellu.
Svala og Þórhallur eignuðust
fjögur börn, Ingibjörgu, sjúkraliða,
gift Friðriki Sigurðssyni, þau eiga
2 börn, Bergþóru, kennara, sambýl-
ismaður Sigurgeir Sævaldsson, hún
á 2 börn, Jón Oskar, háskólanema,
sambýliskona Paloma Rúiz, og
Svandísi, nema, sambýlismaður
Gunnsteinn Hlöðversson.
Svala helgaði sig heimilinu og
fjölskyldunni þó hún ynni oft utan
heimilisins líka. Hún var einstök
húsmóðir og gestgjafi alla tíð sem
ég og fjölskylda mín nutum í heim-
sóknum okkar til Eyja. Svala var
mjög lífsglöð og hafði yndi af söng.
Hún söng með kirkjukór Vest-
mannaeyja í mörg ár.
Svala barðist hetjulega við þenn-
an illvíga sjúkdóm sl. ár og stóð
Þórhallur fast við hlið hennar ásamt
börnunum og sakna þau hennar nú
sárt. Megi góður guð veita ykkur
öllum styrk í ykkar miklu sorg.
Jóhanna Guðjónsdóttir.
Svala Ingólfsdóttir lést á Borgar-
spítalanum 11. janúar sl. eftir erfiða
baráttu við sjúkdóm sinn.
Hún Svala var alltaf í góðu skapi,
tilbúin að gleðja aðra og aðstoða.
Ég kynntist Svölu fyrst er við Ingi-
björg, elsta dóttir hennar, lentum í
sama bekk í Barnaskóla Vest-
mannaeyja eftir gos. í nokkur ár
var ég svo til daglegur gestur á
heimili Halla og Svölu eins og svo
margir vinir barna þeirra, því heim-
ilið stóð öllum opið og þangað var
gott að koma, alltaf nóg af kræsing-
um á borðum, Svala í góðu skapi
og stutt í hláturinn, Halli rólegri
en bæði jafn notaleg. Þegar árin
liðu og við vinkonurnar stofnuðum
okkar heimili minnkuðu heimsókn-
irnar á Illugagötu 17 en hættu þó
aldrei. Rausnarleg voru þau hjónin
og ef eitthvað var við að vera í
minni fjölskyldu brást það ekki að
glaðningur barst frá þeim.
Það var aðdáunarvert að fylgjast
með styrk og dugnaði Svölu í veik-
indunum en styrkasta stoð hennar
ver eiginmaðurinn sem vék ekki frá
henni síðastliðna mánuði, einnig
börn hennar og vinir þeirra, foreldr-
ar og systkini Svölu, tengdafólk og
vinir.
Það er erfitt að hugsa sér Illuga-
götuna án Svölu og tómlegt og
sárt fyrir litla ömmustráka og
stelpu að komast ekki í hafragraut-
inn til hennar ömmu á morgnana.
En Halli afi er til staðar til þess
að minnka tómleikann og sársauk-
'ann.
Lát gróa sorgarsár,
lát sorgar þorna tár,
lát ástaráþján þína
mót öilum þjáðum skína.
(H. Hálfd.)
Elsku Halli, Ingibjörg, Frikki,
Begga, Sigurgeir, Jón Óskar,
Palóma, Svandís og Steini, guð
gefi ykkur styrk í sorg ykkar.
Rúna og fjölskylda.
Og hvað er að hætta að draga andann ann-
að en að frelsa hann frá friðlausum öldum
lífsins, svo að hann geti risið upp í mætti
sínum og ófjötraður leitað á fund guðs síns?
(K. Gibran)
í dag kveðjum við vinkou okkar
Svölu Ingólfsdóttur. Laugardaginn
11. janúar síðastliðinn kvaddi þessi
elskulega kona þetta jarðlíf eftir
hetjulega baráttu við illvígan sjúk-
dóm. Allt síðastliðið ár hefur Svala
barist hetjulega og af svo miklu
æðruleysi að undrum hefur sætt,
hún lifði lífinu lifandi allt til loka.
Svala var fædd að Neðra-Dal
undir Vestur-Eyjafjöllum. Foreldrar
eru Þorbjörg Eggertsdóttir og Ing-
ólfur Ingvarsson. Þau eignuðust
fjögur börn og þau eru Eggert Ingv-
ar, Guðbjörg Lilja, Svala og yngstur
er Tryggvi og eina fósturdóttur,
Ástu, ólu þau upp.
Við kynntumst Svölu 1966 þegar
hún hóf störf á barnaheimilinu Sóla
í Vestmannaeyjum. Það var
ánægjulegt að fá Svölu í hópinn,
því þar sem Svala var, var alltaf
líf og fjör. Upp frá þessum kynnum
höfum við ævinlega haldið hópinn,
bæði í gegnum vinnu og einnig í
saumaklúbbi.
Svala giftist Þórhalli Guðjónssyni
frá Reykjum í Vestmannaeyjum
þann 31. desember 1963 og stofn-
uðu þau sitt fyrsta heimili að Reykj-
um og bjuggu þar þangað til þau
fluttu í nýtt hús sem þau byggðu
á Illugagötu 17. Börn þeirra eru:
Ingibjörg, sjúkraliði, fædd 1962,
gift Friðrik Sigurðssyni og eiga þau
2 drengi. Bergþóra, kennari, fædd
1964, sambýlismaður Sigurgeir
Sævaldsson og tvö börn frá fyrra
hjónabandi. Jón Óskar, nemi, fædd-
ur 1969, sambýliskona María
Palóma Halldórsdóttir, og Svandís,
nemi, fædd 1972, unnusti er Guð-
steinn Hlöðversson.
Með þessum fátæklegu orðum
kveðjum við vinkonu okkar og
þökkum henni samverustundir sem
við eyddum saman.
Elsku Halli og fjölskylda, vottum
ykkur samúð okkar á þessari erfiðu
stundu.
Guð blessi minningu Svölu.
Svandís, Steina og Sibba.
Fædd 24. febrúar 1902
Dáin 6. janúar 1992
Rétt fyrir jólin heimsótti ég gamla
vinkonu mína, Guðrúnu Gunnars-
dóttur frá Hallgeirsey, en hún var
þá nýlega komin á Dvalarheimilið
Kirkjuhvol á Hvolsvelli. Með mér í
för var þriggja ára gömul dóttir
mín. Sjón Guðrúnar var farin að
daprast en fljót var hún að átta sig
á hver kominn var. Það var einn af
mörgum strákum sem liafði notið
þeirrar ómetanlegu gæfu að fá að
vera sumardvalarmaður í Haligeirs-
ey. Þegar hreiðrað var um mig í
vinnumannaherberginu undir súð-
inni í gamla bænum í Hallgeirsey
árið 1966, má segja að tvær kynslóð-
ir hafi búið á bænum. Það voru eldri
hjónin Guðjón Jónsson, hreppstjóri
og kirkjuorganisti, og kona hans
Guðrún Gunnarsdóttir og yngri hjón-
in, sonur þeirra Jón Guðjónsson og
kona hans Jóna Jónsdóttir frá Núpi
undir Eyjafjöllum ásamt, ungum
sonum þeirra, þeim Guðjóni og Sig-
urði. Hallgeirsey er og var sannkall-
að menningarheimili. Hreinlegri og
snyrtilegri býli eru vandfundin. List-
rænir hæfileikar fá ætíð notið sín í
tónlistarflutningi, hannyrðum og
listmálun og síðast en ekki síst eru
þar ýmsir nytjahlutir gerðir af mikl-
um bagleik. Alla tíð hefur verið mik-
il farsæld yfir heimilisrekstrinum.
Ekki hafa ábúendur þar reist sér
burðarás um öxl en allar afurðir frá
búinu hafa verið eftirsóttar sakir
gæða og hreinlætis.
Guðrún Gunnarsdóttir var fædd í
Hólmum í Austur-Landeyjum 24.
febrúar 1894. Hún var ein tíu barna
hjónanna Gunnars Andréssonar,
hreppstjóra sem fæddur var í Hemlu
í V-Landeyjum og konu hans Katr-
ínar Sigurðardóttur sem fædd var í
Borgareyrum í V-Eyjafjallahreppi.
Þann 16. maí 1923 giftist Guðrún
Guðjóni Jónssyni frá Hallgeirsey.
Þeim varð fjögurra barna auðið,
þeirra Oktavíu, Gunnars, Jóns og
Nönnu. Oktavía lést barn að aldri
en Gunnar lést árið 1988. Hann var
kvæntur Ásu Guðmundsóttur frá
Rangá í Djúpárhreppi.
Guðrún Gunnarsdóttir var miklum
gáfum gædd hvort heldur var til
hugar eða handa. Henni féll aldrei
verk úr hendi. Hún var verklagin
og verkséð. Hún var ráðdeildarsöm
og nýtin búkona eins og svo margir
af þeirri kynslóð sem upplifað hefur
allar hinar ótrúlegu breytingar sem
átt hafa sér stað á þessari öld.
Sumrin sem ég dvaldi í Hallgeirs-
ey urðu þar kynslóðaskipti. Smám
saman tóku þau Jón og Jóna yfír
búreksturinn. Allt gekk þetta rólega
Fædd 26. mars 1914
Dáin 6. janúar 1992
Ég vissi svo sem hvernig henni
Aðalheiði leið síðasta árið sem hún
lifði. Þar var ekki um annað að
ræða en leiðina niður á við í heilsuf-
arslegu tilliti. Eftir að hún datt tví-
vegis og lærbrotnaði, var sýnt að
hveiju stefndi. Fyrir þann tíma virt-
ist hún nokkuð hress, fór allra sinna
ferða. Jafnan var hún fyrst á
morgnana til innkaupa í verslun
þeirri sem þau hjón skiptu við til
matarinnkaupa. Hún var liðtæk
húsmóðir, vakandi yfir smáu og
stóru.
Aðalheiður Haraldsdóttir var
fædd í Bolungarvík rétt áður en
fyrra heimsstríðið hófst. Voru for-
eldrar hennar hjónin Haraldur vél-
stjóri Sigurðsson prests Jenssonar
(bróður Jóns forseta) og Sigurlín
Þorleifsdóttir.
Haustið 1934 réðst ungur og
nýútskrifaður kennari til starfa við
barnaskólann í Bolungai-vík, Ágúst
og farsællega fyrir sig. Það er þó
ekkert náttúrulögmál að slíkir hlutir
gerist með þessum hætti. Það þarf
mikla mannkosti og þolinmæði til
að leysa slík mál á farsælan hátt.
Það gerðist einmitt í Hallgeirsey.
Allt það sem eldri kynslóðin hafði
mótað og skapað var ekki síður vel
leyst af hendi þeirri yngri. Með þess-
um hætti voni áframhaldandi fram-
farir í búrekstrinum tryggðar.
Það var notalegt andrúmsloftið í
fjósinu á Hallgeirsey. Mér er
ógleymanlegur fyrsti morgunn minn
í sveitinni. Fjósið í Hallgeirsey var
sem allt annað þar á bæ, skínandi
hreint. Ákveðnar kýr handmjólkaði
Guðrún því hún taldi að þær gæfu
meiri nyt þannig, heldur en að
mjólka þær með mjaltavélinni sem
Jón sonur hennar stjórnaði. Guðrún
sagði' okkur „kúrektorunum“ ná-
kvæmlega til hvernig umgangast
átti blessaðar kýrnar. „Farið vel að
kúnum annars kippa þær að sér
nytinni," sagði hún gjarnan og að
sjálfsögðu reyndum við að fara að
ráðum Guðrúnar. Ungu hjónin Jón
og Jóna skröfuðu margt og skegg-
ræddu í fjósinu þar var oft glatt á
hjalla og oft fékk Jón skemmtilegar
hugmyndir þar, eða sagði okkur frá
tæknibrellum sem hann hafði lesið
um í tækniblaðinu „Popular og mec-
hanic“. Oft var fjöruferð heitið að
kveldi ef vel gengi með verkefni
dagsins.
Gjarnan fór Guðrún út í garðinn
sinn að mjöltum loknum. Þar var
hún svo sannarlega eins og drottning
í ríki sínu. Hún hafði farið í garðyrkj-
unám til Reykjavíkur þegar hún var
tvítug og var ein af frumkvöðlum á
Suðurlandi í skrúðgarðarækt og
ýmsum ræktunartilraunum. Á ní-
ræðisafmæli Guðrúnar gáfu kvenfé-
lagskonur í Austur-Landeyjum Guð-
rúnu plöntur til gróðursetningar í
heiðursskyni fyrir störf hennar að
garðrækt. Þá gjöf mat hún mikils.
Gjarnan sat Guðrún við hannyrð-
ir. Hún spann og litaði gjarnan ull-
ina af mikilli smekkvísi og hagleik.
Til litunar notaði hún ýmsar plöntur
sem hún tíndi heim við bæinn sinn.
Hún vann gólf- og veggmottur og
nýtti þá gjarnan til þess margskonar
efni sem til féll. Til eru ýmis falleg
verk sem hún saumaði út, þar á
meðal óvenjufalleg mynd af Skóga-
fossi. Þar hefur hvert spor verið
stungið af hagleik og listrænni
fágun.
Á síðari árum fór heilsu Guðrúnar
hnignandi. Eðlilega þarf fólk mikla
umönnun þegar því auðnast að lifa
svo lengi sem Guðrún gerði. Þar fór
hún ekki varhluta af umhyggju
tengdadóttur sinnar Jónu eða sonar-
Vigfússon að nafni, úr Dölum vest-
ur. Hann kynntist fljótlega ungri
heimasætu á staðnum og bundu þau
það fljótlega fastmælum að fylgjast
síðan að í gegnum þykkt og þunnt.
Þau bjuggu saman í Bolungarvík
til ársins 1957, að Ágúst fékk kenn-
arastöðu við nýstofnaðan barna-
skóla í Kópavogi, er nefnist Kárs-
nesskóli. Þar kenndi hann síðan til
ársins 1974. Voru þá liðin 40 ár frá
því að hann hóf sína kennslu í Bol-
ungarvík. Einhveijir láta fyrr staðar
numið á þeirri göngu. Aðalheiður
stóð vel við hlið manns síns. Henni
var það metnaðarmál að búa þeim
báðum og börnum þeirra gott heim-
ili. Um langa hríð vann hún utan
heimilis, við ræstingar í nágranna-
skóla. Var hún komin nokkuð yfir
sjötugt, er hún sagði því starfi
lausu.
Oft kom ég á heimili þeirra hjóna
og naut jafnan góðrar fyrirgreiðslu.
Frá því að ég fluttist í kennara-
blokkina við Hjarðarhaga hef ég
átt þar vinum að mæta. Börn eign-
Aðalheiður Haralds-
dóttir - Minning
33
ins Jóns, fremur en Guðjón heitinn
Jónsson hafði gert, en hann lést
árið 1980. Sú umhyggja er einstæð.
Þegar ég sat við rúmstokkinn hjá
Guðrúnu á Kirkjuhvoli á dögunum
ræddum við margt um líðandi stund.
Hinar vinnulúnu og högu hendur
lágu ofan á sænginni og augun voru
örlítið fjarræn. Hugsunin var skýr
og við ræddum um líðandi stund.
Þar á meðal um breytingarnar í
Sovétríkjunum, um kynþáttafor-
dóma sem hún átti erfitt með að
skilja, um aðgerðir ríkisstjórnarinnar
og einstaka þingmenn. Hún hafði
fylgst með þessum málum í útvarps-
fréttum. Hún spurði um fólkið mitt
og- spurði margs um það sem er að
gerast hér á Hvolsvelli og sýslunni.
Allstaðar var þessi silfurhærði öld-
ungur heima. Hún fylgdist svo
sannarlega með líðandi stund. Æðr-
uleysi og þakklæti einkenndi allt
hennar far. Hún sagði mér að hún
væri Guði þakklát fyrir að hafa feng-
ið að lifa svo langan dag og að hún
væri tilbúin að fara þegar kallið
kæmi. Af og til hafði litla dóttir mín
kippt í hönd mína því hún vildi kom-
ast heim að undirbúa jólin. Allt í
einu sagði Guðrún, „Gylfi minn,
farðu nú heim með litlu stúlkunni
þinni, þetta er búin að vera indæi
stund“. Guðrún vinkona mín fékk
að halda sín síðustu jól heima í
Hallgeirsey. Það var einmitt það sem
hún þráði. Skömmu eftir áramót
veiktist Guðrún af lungnabólgu og
lést á sjúkrahúsinu á Selfossi þann
6. janúar sl.
Þegar vorar á ný fá plönturnar
og trén í garðinum hennar Guðrúnar
ekki lengur notið umhyggju hennar
og umönnunar. Það verður með þær
eins og okkur sumarstrákana sem
gengum út í lífið eftir dvölina í
Hallgeirsey og þær verða betur und-
ir það búnar að takast á við lífið og
tilveruna eftir að hafa fengið notið
umhyggju og umönnunar þessarar
mætu konu.
ísólfur Gylfi Pálmason.
uðust þau hjón tvö: dótturina Dóru
og soninn Svein. Barnabörn eru
orðin nokkur að vonum.
Þetta er stutt kveðja frá grann-
anum á Hjarðarhaga, sem tíðum
var gestur þeirra Aðalheiðar og
Ágústs. Ég þakka ágætri konu góð
og löng kynni. Oldnum eiginmanni
sendi ég innilegar samúðarkveðjur,
svo og öðrum aðstandendum.
Auðunn Bragi Sveinsson.