Morgunblaðið - 04.07.1992, Síða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 1992
Hjónaminning:
Guðfinna Stefánsdóttir
Kjartan Jóhannsson
Guðfinna
Fædd 4. mars 1905
Dáin 27. júní 1992
Kjartán
Fæddur 24. október 1903
Dáinn 1. mars 1991
í dag er kvödd hinstu kveðju
Guðfinna Stefánsdóttir, dvalar-
heimilinu Kirkjuhvoli á Hvolsvelli,
en hún lést í Sjúkrahúsi Suður-
lands hinn 27. síðasta mánaðar
eftir erfiða sjúkdómslegu. Guð-
fínna, eða Finna eins og hún var
ævinlega kölluð meðal vina og
vandamanna, fæddist á Bjólu í
Rangárþingi 4. mars 1905. For-
eldrar hennar voru hjónin Áslaug
Einarsdóttir og Stefán Bjamason
en þau bjuggu allan sinn búskap
á Bjólu. Finna ólst upp hjá foreldr-
um sínum á stóru heimili, því alls
voru systkinin sjö er á legg kom-
ust og var hún þeirra næstelst, en
hin eru: Sigurlín f. 2.júní 1901,
Einar, f. 18. júlí 1906, Sigríður,
f. 6. apríl 1908, d. 8. febrúar 1983,
Guðmundur, f. 23. nóvember 1910,
d. 8. maí 1987, Sveinbjöm Júlíus,
f. 15. júlí 1915, d. 9.7.1990 og
Haraldur, f. 29. desember 1917.
Kjartan Jóhannsson var fæddur
í Haga í Holtum 24. október 1903.
Foreldrar hans vom Guðrún Jóns-
dóttir og Jóhann Erlendsson. Leið-
ir þeirra Finnu og Kjartans lágu
saman er hann gerðist vinnumaður
á heimili foreldra hennar og gengu
þau í hjónaband 9. júlí 1931. Þau
eignuðust fímm syni, en þeir era:
Björgvin Ottó f. 10. mars 1932,
kvæntur Þuríði Jónsdóttur, Ásgeir,
f. 24. mars 1933, kvæntur Pálínu
Gunnarsdóttur, Stefán, f. 1. nóv-
ember 1934, kvæntur Guðrúnu
Gunnarsdóttur, Jóhann, f. 13. jan-
úar 1937, kvæntur Ingibjörgu
Þorgilsdóttur og Sigurður Rúnar,
f. 29. nóvember 1949, kvæntur
Sólveigu Smith.
Þau Finna og Kjartan hófu fyrst
búskap á Bjólu, en fluttu að Brekk-
um í Holtum árið 1943, þar sem
þau bjuggu til ársins 1962, er þau
flytja til Reykjavíkur. Þar starfaði
Kjartan hjá Fiskhöllinni og síðar í
áhaldahúsi Vegagerðar ríkisins.
Fyrir 20 áram var sá er þessar lín-
ur ritar unglingur á leið í skóla til
Reykjavíkur. Við lá að af þeirri
skólavist gæti ekki orðið, þar sem
reyndist örðugt um húsnæði í borg-
inni. Þá leituðu foreldrar mínir í
vandræðum sínum til þeirra Finnu
og Kjartans og var það auðsótt
mál af þeirra hálfu að taka strák-
inn upp á arma sína. Átti ég síðan
góða vist á heimili þeirra um
tveggja vetra skeið. Heimili þeirra
hjóna var sannkallaður rausnar-
garður, enda var þar jafnan gest-
kvæmt. Afkomendurnir komu oft
í heimsókn, svo og vinir og kunn-
ingjar og gamlir sveitungar úr
Rangárþingi litu gjaman inn er
þeir áttu leið í höfuðborgina.
Ánægðust vora þau hjón jafnan
er þau höfðu sem flesta í kring
um sig, slík var gestrisni þeirra.
Finna var rólynd kona, ljúf í við-
móti og sérstaklega greiðvikin.
Hún átti auðvelt með að setja sam-
an ljóð, en það mun hafa verið á
fárra vitorði, enda var hún ekkert
fyrir að flíka þeirri gáfu. Mér er
það minnisstætt frá þessum áram
er ég var að útskrifast úr skólanum
að ég og vinur minn voram að leita
okkur að kjólfötum til að vera í á
svokölluðum peysufatadegi. Ekk-
ert varð okkur ágegnt þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir. Finna frétti af
þessu og linnti ekki látum fyrr en
hún hafði útvegað okkur báðum
föt. Þegar við voram síðan að
íklæðast skrúðanum snemma að
morgni peysufatadagsins mátti
varla á milli sjá, hvor var ánægð-
ari hún eða við strákamir. Þetta
fínnst mér dæmigert atvik um
hjálpsemi hennar. Kjartan var afar
viðræðugóður maður og kunni frá
mörgu skemmtilegu að segja, hann
gat virst hrúfur í viðmóti þeim sem
ekki til þekktu, en undir yfírborð-
inu sló stórt hjarta. Hann var stór-
fróður um sögu lands og þjóðar,
þótt ekki hafí hann notið langrar
skólagöngu eins og títt var á hans
æskuáram. Hann var vei minnugur
og kunni efni Islendingasagna ut-
anbókar, en þær hafði hann lesið
spjalda á milli í æsku, stundum
við mánaskin, eftir að ljós höfðu
verið slökkt á kvöldin. Kjartan var
mikill framsóknarmaður enda
keypti hann Tímann, sem hann
kallaði biblíuna sína og sérlega var
gaman að karpa við hann um sann-
leiksgildi þess er stóð á síðum
blaðsins, þótt sjaldnast yrðum við
sammála. Þau Finna og Kjartan
vora af hinni svokölluðu aldamóta-
kynslóð, sem nú er óðum að hverfa.
Þessi kynslóð upplifði meiri breyt-
ingar á íslensku þjóðfélagi heldur
en nokkur önnur hefur gert fyrr
og síðar, allt frá þeirri fátækt er
almennt ríkti á fyrri hluta aldarinn-
ar til allsnægta hinna síðari ára.
Ráðdeildarsemi var þeim Finnu og
Kjartani í blóð borin eins og flest-
um sem af þessari kynslóð vora,
þau höfðu það til dæmis fyrir reglu
að kaupa aldrei nokkurn hlut án
þess að hafa safnað fyrir honum
fyrst. Það er hugsunarháttur sem
illskiljanlegur er fyrir okkkur sem
yngri eram, en mætti gjarnan vera
okkur til eftirbreytni.
Þótt þau Finna og Kjartan flyttu
á mölina var hugur þeirra á æsku-
slóðum, enda fór það svo að þau
fluttu aftur í Rangárþing árið
1982. Þau keyptu sér hús á Hvols-
velli og bjuggu þar til heilsan fór
að bila, en árið 1989 futtu þau á
dvalarheimilið Kirkjuhvol á Hvols-
velli og bjuggu þar til dauðadags.
Kjartan lést hinn 1. mars 1991,
en útför Guðfinnu verður í dag frá
Stórólfshvolskirkju.
Um leið og ég þakka þessum
heiðurshjónum samfylgdina flyt ég
og fjölskylda mín afkomendum
þeirra og ástvinum öllum innilegar
samúðarkveðjur.
Guðmundur Einarsson.
Júnímánuður var vætusamur,
kaldur og sólarsnauður og víða
kom frost og snjór. Dýr og gróður
háðu baráttu um líf eða dauða.
V^terkurog
L/ hagkvæmur
auglýsingamiðill!
Júní er þó sá mánuður sem glæðir
allt líf í dýra- og jurtaríkinu og
okkar ágæta land klæðist sumar-
skrúða og þegar sólin skín er það
svo undur fagurt. En þrátt fyrir
sólarleysið sást til sólar. Og er eitt
• fagurt, bjart og kyrrlátt sumar-
kvöld var að líða var í sjúkrahúsinu
á Selfossi háð barátta lífs og
dauða. Þessi barátta hafði reyndar
staðið í nokkra daga pg að lokum
sigraði dauðinn. Þetta var laugar-
dagskvöldið 27. júní sl. Þá andað-
ist í Sjúkrahúsi Suðurlands, Guð-
fínna Stefánsdóttir, fyrram hús-
freyja á Brekkum í Holtum. Guð-
fínna varð fyrir áfalli á heimili sínu,
Kirkjuhvoli, fyrir réttu ári og hefur
síðan verið lömuð og dvalið á
sjúkrahúsi og átti ekki afturkvæmt
heim. Síðustu vikuna hnignaði
heilsu hennar enn frekar svo andl-
átið kom ekki óvænt fyrir ijöl-
skyídu hennar og var henni kær-
komin hvíld eftir áföllin, hún hafði
líka skilað sínu lífsstarfí farsællega
til framtíðarinnar. Guðfínna var
fædd 4. mars 1905 á Bjólu í Djúp-
árhreppi. Foreldrar hennar vora
hjónin Áslaug Einarsdóttir og Stef-
án Bjamason búendur á Bjólu frá
1905 til 1935. Áslaug var fædd
31. janúar 1877 í Steinum, A-Eyj-
af., dáin 11. janúar 1956. Stefán
var fæddur 28. október 1869 í
Gíslakoti, A-Eyjaf., dáinn 26. maí
1941. Áslaug og Stefán eignuðust
8 böm og var Guðfínna næstelst.
Systkini Guðfinnu era: Sigurlín
húsfreyja á Ægissíðu, fædd 2. júní
1901. Einar fyrram bóndi á Bjólu
nú til heimilis á Hellu, fæddur 18.
júlí 1906. Sigríður fyrram hús-
freyja á Rangá, fædd 6. apríl 1908,
dáin 8. febrúar 1983. Guðmundur
bifreiðastjóri í Reykjavík fæddur
23. nóvember 1910, dáinn 8. maí
1987. Stúlka, fædd 23. nóvember
1910, dó mjög ung. Sveinbjöm
Júlíus bifvélavirki, Lyngási, fædd-
ur 15. júlí 1914, dáinn 9. júlí 1990.
Haraldur bifreiðastjóri í Reykjavík,
fæddur 29. desember 1917.
Guðfínna elst upp með systkin-
um sínum og vann að búi foreldra
sinna þar til hún giftist 9. júlí
1931 Kjartani Jóhannessyni, fædd-
um í Haga f Holtum 24. október
1903, dáinn 1. mars 1991. Byrjuðu
þau búskap f Bjólu en 1943 kaupa
þau jörðina Brekkur í Holtum og
flytja þangað. Brekkur vora þá
næstum því húslausar og tún lítil.
Þau hefjast handa við að byggja
upp hús og yrkja jörð var það
mikið átak auk þess að sjá fyrir
vaxandi heimili. Kjartan vann því
oft utan heimilis til að afla því
aukinna tekna. Kom það í hlut
húsfreyju að sjá um bú og böm
þegar bóndinn var við vinnu utan
þess. Á Brekkum búnaðist þeim
vel og átti Guðfínna stóran þátt í
því, hún var vel verki farin og fór
vel með alla hluti, henni varð alltaf
svo mikið úr litlu. Hún saumaði
og pijónaði öll föt á heimilisfólkið
og á borðum var alltaf mikill og
góður matur. Guðfínna og Kjartan
eignuðust fimm syni. Björgvin
Ottó, f. 10. mars 1932, viðskipta-
fræðingur starfar sem aðalbókari
í Straumsvík, búsettur í Garðabæ,
kvæntur Þuríði Jónsdóttur frá Lun-
ansholti, starfsm. á Vífílsstaðaspít-
ala. Þau eiga 4 börn. Ásgeir, f.
24. mars 1933, bifvélavirki, er bíl-
stjóri á Bæjarleiðum búsettur í
Reykjavík, kvæntur Pálínu
Gunnmarsdóttur frá Seyðisfirði
skólaritara. Þau eiga 2 böm. Stef-
án, f. 1. nóvember 1934, húsasmið-
ur, starfar sem rekstrarstjóri
Vegagerðar ríkisins í Rang. býr á
Hvolsvelli, kvæntur Guðrúnu
Gunnarsdóttur frá Akranesi, versl-
unarm. hjá Kaupfélagi Rang. Þau
eiga 4 börn. Jóhann, f. 13. janúar
1937, rafvirki, starfar hjá Raf-
magnsveitum ríkisins, býr á Hvols-
velli, kvæntur Ingibjörgu Þorgils-
dóttur frá Ægissíðu starfsm. hjá
Sláturfélagi Suðurlands á Hvols-
velli. Eiga þau 3 börn. Yngstur
þeirra bræðra er Sigurður Rúnar,
f. 29. nóvember 1949, rafeinda-
virki, starfsmaður hjá Pósti og
síma, búsettur í Reykjavík, kvænt-
ur Sólveigu Smith frá Reykjavík,
verkstjóra á síma Landspítalans.
Eiga þau 2 böm. Langömmubörn
Guðfinnu era alls 10.
Árið 1962 verða þáttaskil í lífí
Guðfinnu og Kjartans, þau selja
jörðina og flytja til Reykjavíkur.
Heimili þeirra var í Efstasundi 98.
Fyrstu árin vann Guðfínna utan
heimils og meðal annars á Hrafn-
istu. Þegar aldurinn færðist yfír
leggja þau leið sína á Hvolsvöll eða
árið 1982. Þar búa þau í sínu húsi,
Litlagerði 5. En heilsan fór dvín-
andi og 1989 flytja þau í nýja íbúð
á heimili aldraðra í Kirkjuhvoli.
Þetta er í stóram dráttum lífshlaup
Guðfínnu Stefánsdóttur. Það er
ekki mjög frábragðið lífi fy'ölda
annarra kvenna sem fæddar eru
um og eftir aldamót. Þó mótast
hver og einn af því uppeldi og
umhverfí sem viðkomandi elst upp
við. Guðfinna ólst upp á stóra
heimili og Bjóla er í Bjóluhverfi,
Iitlu sveitahverfi, þar er stutt á
milli bæja og jafnan var margt af
ungu fólki á hveijum bæ einkum
á sumrin. Unga fólkinu fannst þá,
rétt eins og nú, gaman að hittast
og lyfta sér upp þegar stundir
gáfust frá daglegu striti, fór í út-
reiðartúra á mannamót og
skemmtanir sem í boði vora. Það
vandist líka á að nota tímann vel
hvort sem var við vinnu eða til
tómstunda, enda féll þessu fólki
sjaldnast verk úr hendi, ef sest var
niður var gripið í handavinnu ýmiss
konar.
Guðfínna var glæsileg kona, hún
var andlitsfríð og myndarleg á að
líta, ákaflega gestrisin og hafði
gaman af að hafa fólk í kringum
sig og taka á móti gestum. Það
var alveg sama hvað margir komu
í heimsókn og var oft margt um
manninn einkum á þeim áram er
þau bjuggu á Brekkum, alltaf var
hlaðið borð af mat. Böm vora
mörg sumur hjá þeim í sveit og
áttu þar góða daga. Kjartan var
barngóður og hafði gott lag á böm-
um, Guðfínna var ekki síðri í öllu
atlæti og umhyggju. Á Reykjavík-
uráranum kom það fyrir að ung-
menni sem vora úr sveit og sóttu
sér menntun í skóla höfuðborgar-
innar fengju inni veturlangt hjá
þeim hjónum og nutu þar mikillar
umhyggju og allt það besta var
ekki of gott. Guðfinna var sívinn-
andi eitthvað í höndunum, pijónaði
á bamabömin og síðan langömmu-
bömin og saumaði út, til dæmis
hafa allar dætur sona hennar feng-
ið sinn stólinn hver útsaumaðan
af henni. Hún hafði yndi af tónlist
og svo gerði hún vísur og ljóð ef
svo bar undir. Guðfinna hverfur
nú á braut forfeðra sinn, hún
kvaddi eins og áðumefnt sumar-
kvöld á kyrrlátan hátt og hún mun
sjá til sólar. Það verður bjart og
fagurt í kringum hana og þær
minningar sem við geymum um
Guðfinnu. Hún var góð tengda-
móðir. Hún hafði þráð þessa stund
og kveið ekki heimkomunni til
skapara síns og horfínna ástvina.
Guðfínna var trúuð kona og treysti
Guði sínum. Við tengdadætur
hennar þökkum tengdamóður okk-
ar samfylgdina og biðjum henni
blessunar Guðs í nýjum heimkynn-
um.
Tengdadætur.
mgLi
LOKSINS I
Já, loksins fæst á íslandi POKON
SKORDÝRAFÆLIR sem nota má á
pottaplöntur innanhúss auk skrautjurta,
grænmetis, trjáa og runna utanhúss.
Virk efni í POKON skordýrafælinum
eru ýmis kalísölt og fitusyra sem eru
skaðlaus með öllu, leysast eðlilega
upp og eyðast í náttúrunni.
POKON skordýrafælirinn er í
handhægum úðabrúsa og skaðar
hvorki mannfólk né gseíudýr.
p0&SbetrriýbriómabúðumS