Morgunblaðið - 04.07.1992, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 1992
Minning:
ívar S. Kristínsson
Fæddur 19. júnl 1925
Dáinn 9. júní 1992
Margur hefur í ræðu og riti líkt
tímanum við vatnið eða stórfljót
sem streymir endalaust. í vitund
æskunnar rennur tímans fljót hægt
og lygnt, en í vitund hinna eldri
er straumur þess þungur og yfir-
borð þess oft úfið og ógnvekjandi
og öll vitum við að straumþunga
þess stenst að lokum enginn.
Stundum teygir það sig eftir lífínu
hægt og hægt, en stundum hrifsar
það það til sín í einni svipan.
Þessi samlíking kom mér i hug
þegar ég fór að hugleiða líf og
örlög vinar míns og nágranna ívars
S. Kristinssonar.
Hann var stór og sterkur með
mikinn lífsþrótt og sterkan vilja,
en fyrir nokkrum árum sá maður
hvar fljótið mikla var farið að
teygja sig eftir honum og straumur
þess skall með meiri og meiri
þunga á líkama þessa hrausta
manns uns hann var allur í
straumiðu þess. Já, eitt sinn skal
hver deyja. Gegn því lögmáli duga
engin rök. Það er bara svo erfitt
að sætta sig við dauðann þegar
hann tekur til sín fólk á góðum
aldri þótt hann sé mörgum líkn í
þraut.
ívar Sigurður Kristinsson var
fæddur 19. júní 1925 og var þriðji
í röð sjö systkina. Foreldrar hans
voru hjónin Sigurbjörg Þorvarðar-
dóttir ættuð frá Þiljuvöllum í Beru-
fírði og Kristinn ívarsson ættaður
frá Djúpavogi. Þau Sigurbjörg og
Kristinn fluttu til Norðfjarðar árið
1924 og áttu þar heima síðan.
Eins og áður segir urðu böm
þeirra sjö, en þau voru auk Ivars:
Kristín, Hermann, Anna, hún er
látin, Þór, Jón og Hörður, hann
er látinn.
Sigurbjörg sem er á nítugasta
og öðru aldursári og dvelur nú
vegna fötlunar á Fjórðungssjúkra-
húsinu er ennþá andlega hress og
lífsglöð.
A uppvaxtarárum ívars hér í
Neskaupstað voru sjósókn og út-
gerð ennþá stærri þáttur í lífi
bæjarbúa en hann er nú, þótt enn-
þá sé það og verði undirstaðan.
Líf ívars, sem og annarra stráka
hér, snerist því mest um sjósókn,
enda var faðir hans trillukarl og
mikil aflakló.
Ég held ég muni það rétt, að
ívar hafí sagt mér, að hann hafí
ekki verið nema 10 ára gamall
þegar hann fór að stunda sjóinn
með föður sínum, sem hann svo
gerði á hveiju sumri öll sín upp-
vaxtar- og æskuár. Það var harður
skóli. Vinnudagurinn oft langur og
strangur og þá sem nú réru trillu-
karlar oftar en í logni og blíðu.,
Eftir að bamaskólanámi lauk
og tveim vetrum í gagnfræðaskóla,
réðst ívar á vélbáta sem fullgildur
háseti. Þá fóra norðfirskir vélbátar
til vetrarvertíðar bæði á Homa-
fjörð og einnig í verstöðvamar við
Faxaflóa. Þessar fyrstu vertíðar
ívars vora á stríðsáranum þegar
hafið í kringum ísland var girt
tundurduflum og kom það ekki
ósjaldan fyrir, einkum á miðum
bátanna við Homafjörð, að þessar
vítisvélar flytu með borði.
Að vera þannig hársbreidd frá
dauðanum og gefst ekki upp, held-
ur fara í næsta og næsta róður,
segir ýmislegt um kjark og vilja-
styrk 15 ára stráks.
Árið 1944 fór ívar á vetrarvert-
íð til Akraness og má segja að þar
mætti hann örlögum sínum, eða
réttara_ sagt ástinni sinni, henni
Siggu ívars eins og hún er alltaf
kölluð hér, þótt hún heiti réttu
nafni Sigríður Vilhelmína Elías-
dóttir.
Árið 1946 gengu þau í hjóna-
band og stofnuðu heimili. Heimili
þeirra var fyrst í Reykjavík, en þar
venti ívar sínu kvæði í kross og
fór í Iðnskólann og hóf trésmíða-
nám hjá mjög vel þekktum
byggingarmeistara _ Ármanni
Guðmundssyni og talaði ívar alltaf
af mikilli virðingu um þennan læri-
meistara sinn.
En „römm er sú taug er rekka
dregur föðurtúna til“. Hugurinn
leitaði heim og til Neskaupstaðar
fluttu þau árið 1949. Hér var þá
mikil gróska í öllu athafnalífí, bor-
in upp af ungum eldhugum, sem
ívar átti alla samleið og samhug
með og þráði að taka þátt í nýsköp-
un Neskaupstaðar.
Þau Sigga réðust strax í að
byggja sér stórt og glæsilegt hús
við Þiljuvelli.
ívar varð fljótt virtur og eftirs-
óttur byggingarmeistari og tók
strax að sér stærri og smærri verk-
efni. Fyrsta stórverkefni hans var
bygging félagsheimilisins Egils-
búðar. Það verkefni var margbrot-
ið og flókið enda arkitektúr þess
húss að veralegu leyti framúr-
stefna í byggingarmáta þess tíma.
ívar og hans menn leystu þetta
verkefni með miklum ágætum.
Annað stórhýsi opinberrar
byggingar sem ívar var byggingar-
meistari að var íþróttahúsið svo
og fyrsti áfangi Breiðabliks, íbúða
aldraðra.
Árið 1954 var ívar kjörinn í
Byggingamefnd Neskaupstaðar
og sat í þeirri nefnd samtals í 24
ár, eða til ársins 1978. Árið 1956
var hann ráðinn byggingarfulltrúi
Neskaupstaðar og gegndi því emb-
ætti til síðla árs 1972.
Árið 1975 stofnaði ívar ásamt
syni sínum Kristni og Steindóri
Bjömssyni, sem báðir vora fyrrver-
andi nemendur hans í trésmíðaiðn,
byggingarfélagið Byggð. það félag
hafði um tíma allmikil umsvif.
Byggði m.a. söluíbúðir og eins og
áður segir þá tók það félag að sér
að byggja fyrsta áfanga Breiða-
bliks, svo að eitthvað af verkefnum
þess félags sé nefnt.
Þar sem ég hafði nokkur af-
skipti af framkvæmdum við sumar
þessar bygginar þá kynntist ég vel
byggingarmeistaranum Ivari
Kristinssyni. Fyrir utan það að
vera sjálfur aftragðs smiður þá
var hann mjög góður stjórnandi
og undirbjó öll verk og hvem
vinnudag mjög vei. Hann var fljót-
ur að ráða framúr tæknilegum
vandamálum og mjög taustur og
ábyggilegur í öllum viðskiptum.
Þegar litið er yfír þróun byggðar
og uppbyggingu hér í Neskaupstað
sl. 40 ár era ekki margir sem skilja
þar eftir sig stærri spor en ívar
Kristinsson.
ívar var fremur hlédrægur mað-
ur og skipti sér lítið af opinbera
lífí að öðra leyti en embætti hans
krafðist.
Hann var mjög ákveðinn fylgis-
maður Sósíalistaflokksins og síðar
Alþýðubandalagsins og kjörtíma-
bilið 1954-1958 var hann vara-
bæjarfulltrúi og sat nokkra bæjar-
stjómarfundi.
þótt Ivar legði fyrir sig trésmíða-
iðn þá var sjómannseðlið mjög ríkt
í honum og við engin störf held
ég að hann hafi verið eins sæll og
glaður og við handfærið á hafí
úti. Þessu kynntist ég vel því að
við áttum í nokkur ár saman litla
trillu og fóram oft saman á sjó um
helgar eða þegar tækifæri gáfust.
ívar þó miklu oftar, því stundum
á vorin, eða síðia vetrar þegar lítið
var að gera í smíðunum, hóf hann
róðra og þá oft áður en aðrir trillu-
karlar ýttu á flot og var hin mesta
aflakló.
Það var ákaflega gaman að vera
með ívari á sjó. Þá var eins og
hann skipti um ham. Oft þegar
komið var út fyrir Uxavogstang-
ann tókum við lagið og sungum
fullum hálsi, eða að flett var upp
í „lífsbókinni" og flutt ýmislegt úr
henni, sem aðeins fer milli vina.
Og þegar sá guli gaf sig vel var
heldur betur „handagangur í öskj-
unni“ og mikið fjör. ívar var sér-
lega glöggur á öll fiskimið, enda
vel skólaður í þeim fræðum eftir
margra ára nám hjá föður sínum.
Oft var bátskelin vel hlaðin, en þó
alltaf farið varlega og var það ívari
að þakka.
Nokkur sumur fóram við og fjöl-
skyldur okkar í veiðitúra upp í
vötnin á Jökuldalsheiði og þangað
fóram við ívar eitt sinn með ára-
bát, sem um árabil hefur fúnað í
gildragi við Ánavatn. Þetta var
yndislegur tími.
Ivar var skapstór maður og ég
held að mörgum hafí fundist hann
hrúfur og þurr á manninn og vissu-
lega gat hann verið það. En fyrir
innan skelina bjó hlýr persónu-
leiki, sem hafði yndi af ýmsu, sem
aðeins þeir njóta, sem opna hug
sinn fyrir því sem fagurt er. Á
vorin þegar við skrappum á sjó,
en venjulega var farið fyrri part
nætur þegar sólin var að rísa úr
hafínu og allt umhverfis var loga-
gyllt og við áttum engin orð yfír
fegurð himinsins. Oft ræddum við
um fegurð Norðfjarðarhorns, með
Síðuna í allri sinni litadýrð og
Rauðubjörgin og vorara sammála
um að það væri eitt fegursta fjall
á íslandi. ívar var mikill áhuga-
maður um fugla og stundaði mikið
fuglaskoðun og var í þeim fræðum
miklu betur að sér en almennt
gerist. Hann hreifst og mjög af
stórbrotinni náttúra. Einn var sá
staður sem hann hreifst af öðram
fremur, en það var Skaftafell í
öræfum, en um árabil fóra þau
hjónin þangað á hveiju sumri og
dvöldu þar í tjaldi í nokkra daga.
Þessi minningarorð um Ivar S.
Kristinsson era ekki skrifuð til
þess að hefja hann til skýjanna í
almenningsálitinu og veit ég að
ekkert hefði honum fallið ver, því
eftir lýðhylli sóttist hann ekki.
Ég held, að allt til þess að veik-
indi hans fóra að heija á hann,
hafí hann verið mjög hamingju-
samur maður. Þá ályktun dreg ég
m.a. af því, að hann átti einstak-
lega góða konu og mikið barnalán
og fallegt og myndarlegt heimili.
Böm þeirra Sigríðar era þijú.
Kristinn, forstjóri Fjórðungs-
sjúkrahússins á Neskaupstað,
kvæntur Steinunni Aðalsteinsdótt-
ur yfírkennara, Klara, bæjarbók-
ari, gift Guðmundi Bjarnasyni
bséjarstjóra og Erla kennari, gift
Hermanni Steingrímssyni verk-
fræðingi.
Baráttan við erfíðan sjúkdóm
var löng og ströng og ber öllum
saman um sem til þekkja að þá
baráttu hafí hann háð af karl-
mennsku og æðraleysi dyggilega
studdur af fórnfúsri og ástríkri
eiginkonu. Sjálfur stendur maður
ráðþrota um aðstoð til vinar í slíkri
nauð.
Ég vil að lokum þakka mínum
ágæta vini ívari S. Kristinssyni
fyrir hina gömlu góðu daga. Þá
vill konan mín Guðrún Siguijóns-
dóttir þakka honum samfylgdina
og vináttu allt frá því að þau vora
smá böm, jafn gömul og fædd í
sama húsinu, Sólheimum, og alin
upp á sömu torfunni. Síðan, eftir
að þau ívar og Sigga flytja til
Norðfjarðar og byggja hús sitt í
sömu götu og við, myndast á ný
traust vinátta milli heimilanna þar
sem bömin okkar verða leikfélagar
og vinir.
Þegar á þáttaskilum sem þess-
um er Iitið til baka þá verður manni
ljóst, hve mikið ber að þakka og
hve margs er að sakna. Að lokum
viljum við hjónin og böm okkar
votta eiginkonu, bömum, tengda-
bömum og aldraðri móður innilega
samúð svo og systkinum, barna-
bömum og öðram ættingjum.
Blessuð sé minning Ivars S.
Kristinsson-
ar. Stefán Þorleifsson.
Kveðjuorð:
Ágúst Fjeldsted
Látinn er föðurbróður minn, Ág-
úst Fjelsted, hæstaréttarlögmaður,
75 ára að aldri, og er mér bæði ljúft
og skylt að minnast hans.
Að baki er lífsstarf prýtt viti og
mildi, sem auk elju og innsæis gerði
hann að sóma íslenskrar lögmanna-
stéttar. Hann var mannasættir og
vildi leysa hvers manns vanda með
friðsemd. Að þessu leyti líktist hann
föður sínum, Lárasi Fjeldsted, hrl.,
en hann stofnaði og rak málflutn-
ingsskrifsstofu í borginni með lög-
mönnum á borð við Theodór Lín-
dal, Benedikt Siguijónsson og
Benedikt Blöndal. Sú sama stofa
Sérfræóingar
í blómaskreytingum
vió öll tækifæri
Bblómaverkstæði
INNA^
Skólavörðustíg 12
á horni Bergstaðastrætis
sími 19090
varð starfsvettvangur Ágústar.
Fyrstu endurminningar mínar
um Ágúst era frá heimili hans og
Jónínu á Reynimel 22 og frá sumar-
bústað tengdaforeldra hans, Skúla
og Vigdísar Thorarensen, í Kára-
staðanesi í Þingvallasveit. Heimili
Ágústar og Jónínu var mannmargt
og glatt á hjalla. Húsmóðirin mið-
depill. Síðar fluttist fjölskyldan að
Lindarbraut 25 á Seltjarnamesi.
Jónína var þá orðin veik af bijósta-
krabbameini og lést í desember
1958, aðeins 42 ára að aldri, frá 5
bömum. Eftir stóð hnípinn hópur
og lengi á eftir fékkst yngsta bam-
ið ekki til að brosa.
Framundan vora erfíð ár hjá
Ágústi, en hann naut stuðnings
tengdafólks síns, auk þess sem
hann hafði ráðskonu. Síðan era 33
ár og ekki öll sár gróin.
Böm Ágústar og Jónínu eru:
1. Vigdís, f. 1944, gift Björgólfí
Eyjólfssyni, bónda í Lækjarhvarnmi
í Laugardal, og á hún 4 böm.
2. Andrés f. 1945, cand.jur.,
kvæntur Evu Maríu Engsterhold,
kennara. Böm hans era 2.
3. Skúli Thorarensen f. 1948,
hrl. í Reykjavík, kvæntur Guðrúnu
Þórsdóttur, kennara. Hann á 3
böm.
4. Láras f. 1952, vistmaður á -
Sólheimum í Grímsnesi.
5. Ágúst f. 1953, d. 19 ára í
Bretlandi 1973. Eignaðist einn son.
Föðurbróðir minn bar ekki til-
fínningar sínar á torg, en engu lík
var sú ástúð og mildi sem hann
sýndi Lárusi syni sínum alla tíð.
Ágúst varð fyrir mörgum áföllum
í lífí sínu. Missir ungrar eiginkonu,
fötlun Lárasar sonar hans og svip-
legur dauðdagi yngsta sonarins í
erlendri höfn, — allt þetta fylgdi
honum í lífínu. Stóð þó óbeygður,
máttarstólpinn.
Ágúst kvæntist Hjördísi Þorleifs-
dóttur árið 1961 og reyndist fjöl-
skyldu hennar stoð og stytta. Hjör-
dís bjó honum gott heimili, en var
heilsuveil og lést eftir langvarandi
veikindi árið 1976.
Ég hef haft mikil og góð sam-
skipti við Ágúst eftir að ég kom
heim frá námi, leitaði oft ráða hjá
honum.og eftir að ég hóf störf sem
læknir leitaði hann einnig til mín.
Eftir lát föður míns 1985 varð vin-
átta okkar nánari. Það var eins og
ég fyndi í honum margt sem ég
saknaði — hann varð tengiliður við
gengna föðurætt. Margt var svipað
með þeim bræðram. Lárus faðir
minn var reyndar glaðværari, Ág-
úst hæglátari, en báðir þó húmorist-
ar. Ráðagóðir, greindir menn, prúð-
menni og höfðinglegt fas prýddi
báða. Ágúst var hár og spengileg-
ur, virðulegur í framkomu, kurteis
en dulur. Hann var víðlesinn, góður
teiknari og heimsborgari. Störf
hans vora viðurkennd með mörgum
hætti.
Ágúst fæddist í Reykjavík 19.
nóvember 1916 og óist þar upp,
lengst af í Tjarnargötu 33. Faðir
hans var Láras Fjeldsted, hrl., son-
ur Andrésar óðalsbónda frá Hvítár-
völlum og konu hans Sesselju Krist-
jánsdóttur, sem ættuð var frá
Geitareyjum.
Móðir Ágústar var Lovísa, dóttir
Ágústar Þorsteinssonar kaupmanns
frá Hermundarfelli í Þistilfirði og
konu hans, Katrínar Þorsteinsdótt-
ur, en hún var áður gift Sören
Jacobsen, kaupmanni á Eskifírði.
Böm Lárasar og Lovísu voru 4,
elstur Andrés f. 1913, lést af slys-
föram 1927, þá Ágúst, þriðji Láras
faðir minn f. 1918, d. 1985, kvænt-
ur Jórunni Viðar, og yngst Katrín
f. 1925, búsett í New York.
Eftirlifandi eiginkona Ágústar er
Guðrún Jónsdóttir hjúkrunarfræð-
ingur. Hún hefur verið honum góð-
ur félagi hin síðustu ár.
Ágúst var afar starfsamur og rak
málflutningsskrifstofu sína, síðast
með Skúla syni sínum og Haraldi
Biöndal hrl., til dauðadags. Ágúst
var lagður inn á Borgarspítalann
að kvöldi 16. júní með verk fyrir
bijósti og svo virtist í fyrstu sem
hann myndi ná sér. Ég kom til
hans um það bil klukkustund áður
en hann lést 21. júní. Þá barðist
hann fyrir lífi sínu eins og ljón —
vildi halda í það í lengstu lög. Sú
kveðjustund gleymist seint.
Ég kveð frænda minn með virð-
ingu og þökk.
Katrín Fjeldsted.
Ef hel í fangi minn hollvin ber,
þá sakna ég einhvers af sjálfum mér.
(Stefán frá Hvítadal)
Hann Ágúst Fjeldsted vinur okk-
ar er dáinn. Með honum er genginn
góður drengur og einlægur vinur
okkar, sem skilur eftir vandfylt
skarð. Sá er vinur, sem til vamms
segir, og sá er vinur, sem í raun
reynist. Þessi spakmæli tvö era of-
arlega í huga okkar, því hve oft
vora eki mál af ýmsu tagi borin
undir þennan einstaka mann. Eftir
umræður og þögla íhugun lá lausn-
in jafnan fyrir, að því er virtist
átakalaust.
Orð eru til alls fyrst og sé þeim
fylgt eftir af þroska og hyggindum
leysast öll mál. Þannig virtist allt
vera í störfum og lífi Ágústar vinar
okkar. Ágúst var einstaklega fróður
um menn og málefni og aldrei hall-
mælti hann neinum eða lét bera á
kala til nokkurs manns og var það
eitt, sem einkenndi hann meira en
annað. Við minnumst svo margra
ógleymanlegra stunda með þakk-
iæti; á heimili okkar, í veiðiferðum
eða á starfsvettvangi.
Að endingu tökum við okkur í
munn orð Huldu skáldkonu:
Svo bið ég þá hinn bláa undrageim
að bera lokasöng minn til þín heim
hvort sem þú býrð í endurminning einni
eða á nýrri strönd og fagurhreinni.
Elsku Guðrún, við sendum þér og
aðstandendum innilegustu samúð-
arkveðjur. Megi minningin um góð-
an dreng ávallt lifa.
EUa, Óli og fjölskylda.