Morgunblaðið - 04.07.1992, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 1992
31
Minning:
Sigurbergur Jóns-
son frá Kirkjubæ
Fæddur 19. maí 1923
Dáinn 17. júní 1992
Við þökkum elsku Sigga frænda
fyrir allt sem hann gerði fyrir okkur
systkinin.
Marga skemmtilega hluti smíðaði
hann og gaf okkur. Litla húsið í
garðinum heima, með lítilli eldavél
og ísskáp, rúmin okkar systkinanna,
en minnisstæðast er mér þegar ég
var fjögurra ára og frændi kom
færándi hendi með lítið skrifborð
og stól sem hann hafði smíðað.
„Alvöru skrifborð," sagði ég. Þetta
borð notaði ég mikið og síðan bróð-
ir minn, Gunnar Bergur. Við kveðj-
um Sigga frænda með þessu versi.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir iiðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljðta skalt.
(Valdimar Briem)
Aðalheiður og Gunnar Bergur.
í myndasafni eins okkar systkina
frá liðnum árum, er gömul ljósmynd
af Sigga frænda; hann röltir upp
slóðann meðfram gömlu hlöðunni
heima, ögn álútur með hendur aftan
við bak. Jafn lítið og þessi ofurlítið
gulnaða ljósmynd lætur yfír sér,
vekur hún fímin öll af gömlum
minningum.
Það er auðvelt fyrir þá sem til
þekkja að fylla í eyðumar framan
og aftan við. Vafalaust er Siggi að
koma frá dekkjaverkstæðinu sínu
norðurfrá, þar sem hann gerir við
gömul dekk og selur ný. Og leiðiri
liggur heim í hús til ömmu og Öllu,
þar sem ætíð er margt um mann-
inn, og vísast rjúkandi kaffi á borð-
um og nýtt bakkelsi, eins og þar
væri vænsta bakarí. Þar sest Siggi
í stólinn sinn við enda eldhússborðs-
ins, brettir upp ermar, eilítið ijóður
með hárið strítt, og ræskir sig. —
Alltaf eins.
Þannig er örlítið minningabrot
úr hvunndagslífínu austur á
Kirkjubæ í Vestmannaeyjum fyrir
þijátíu ámm eða svo. Þar sem all
sérstætt mannlíf dafnaði í skjóli lít-
illar byggðar, skammt utan við
bæinn. Þessi byggð er horfín. Hún
varð fýrst til að hverfa undir gló-
andi hraun í gosinu á Heimaey 1973.
Minning:
Allan þann tíma sem Eyjamenn
börðust við náttúmöflin, dvaldi
Siggi í Eyjum við uppbyggingar-
starf. Sú sýn gleymist aldrei, þegar
önnur okkar systra, — sem blaða-
maður á gosstað, kom að Sigga að
næturlagi niður við höfn í Eyjum,
að kveðja sitt lífsstarf. Hann, ásamt
Inga vini sínum í Suðurbæ, var tiln-
eyddur til að lóga skepnunum þeirra
ömmu og Öllu, á fyrstu nóttum
gossins. Hann gekk jafn æðmlaus
að því verki og öðmm. Hann brá
ekki skapi og sá ekki á honum svip-
brigði, þó verkið væri honum þung-
bært.
Við krakkarnir, sem ólumst upp
austur á Kirkjubæ á 6. og 7. ára-
tugnum, vitjum aldrei aftur þeirra
bemskuslóða, nema í minningunni
og í samtölum við fólkið sem þar
bjó, og vísaði okkur veginn. Þeirra
á meðal var Siggi frændi, móður-
bróðir okkar. Hann lék stórt hlut-
verk í bernsku okkar allra. Hann
var sannast sagna eins konar vor-
boði í lífínu þá.
Eftir langa og gráa daga, eins
og okkur fannst þeir jafnan vetum-
ir á mölinni, miðað við hlýja og
bjarta sumardaga í Eyjum, kom það
í hlut Sigga á Siggabíl að bíða okk-
ar á flugvellinum í sumarbyrjun,
þegar flugvélin lenti á rykugri flug-
brautinni, — og okkur fannst við
hólpin enn á ný. Með munnana fulla
af stómm bijóstsykri, stukkum við
til Sigga, sem kom okkur fyrir í
framsætinu hjá sér, og svo var skrölt
á Siggabíl, — fyrst rauðum vörubíl,
— seinni árin bláum, — bak við
Helgafell, og heim á íeið til ömmu
Öllu og ævintýranna.
Það kom líka í hans hlut að skila
okkur aftur á flugvöllinn þegar
hausta tók. Bíllinn hans Sigga var
það síðasta sem við eygðum, — með
trega í hjarta, þegar drynjandi vélin
hóf sig á loft.
Sennilega vomm við öll svo
barnaleg að ætla, að Siggi yrði
ævarandi, að hann færi aldrei. Síst
af öllu svona skjótt. En hann skilur
eftir sig minningar, sem aldrei
hverfa, þessi hæfileikaríki maður;
smiðurinn, hagyrðingurinn og
mannvinurinn. Við stöndum öll í
þakkarskuld við hann. Siggi var
fyrstur til að rétta fram þjálparhönd
þegar eitthvað bjátaði á. Bömin
okkar systkina búa að því.
Fram á síðustu stundu furðuðum
við okkur á því hversu mikinn skiln-
ing og umburðarlyndi hann sýndi
bömum og ungu fólki. Nýlegt dæmi
um það vom bílakaup stálpaðs son-
ar eins okkar. Öll höfðum við fyrir-
vara og efasemdir um þessi kaup,
— nema Siggi sem þá var nærstadd-
ur. Þar átti sautján ára strákur
hauk í homi, sem sýndi löngunum
hans jafn mikinn skilning og hann
væri ungur sjálfur.
Mömmu sama stráks kenndi
Siggi að keyra traktor, mörgum
árum áður, — þegar hún var enn
stelpa. Á þeim tíma sem brýnna
þótti að kenna strákum verkin. Það
lét hann sig engu skipta. Vissi bara
sem var, að stelpan óskaði sér einsk-
is frekar.
Okkur krökkunum þótti býsna
gaman að atast í kringum Sigga
frænda okkar, hvort sem var við
búskapinn eða á dekkjaverkstæðinu,
þar sem okkur opnaðist ofurlítill
gluggi út í hinn stóra heim, með
„Bridgestone“-öskubökkum og aug-
lýsingamyndum og öðm tilheyrandi,
sem fylgdi dekkjunum hans Sigga,
sem honum vom send að sunnan.
Stundum reyndum við að taka til
hendinni, og stundum þvældumst
við bara fyrir. Og oftast fylgdi okk-
ur krakkaskari. En ansi langt mátt-
um við ganga til að reyndi á þolrifín
í Sigga frænda.
Styggðaryrði féll aldrei af hans
munni í okkar garð. En ef hann
talaði til okkar í ákveðinni tónteg-
und, og skeytti „greyin mín“ aftan
við, skildum við að þar væri hyggi-
legra að láta staðar numið.
Við gætum svo lengi haldið áfram
að rifja upp gamlar minningar um
Sigga, sem nú er horfmn á aðrar
slóðir til fundar við gamla vini. Við
geram það á öðmm vettvangi, ef
til vill í Reynisholti, húsi ömmusyst-
ur okkar, sem Siggi vann við að
endurbyggja svo snilldarlega fram
undir það síðasta. Það er eitt af
verkunum hans sem eftir standa.
Okkur fínnst svo stutt síðan við
sáum hann ganga hér hjá okkur á
mölinni, svo léttan í spori og skapi,
með hendur aftan við bak, rétt eins
og á gömlu, gulnuðu Ijósmyndinni;
ofurlítið ijarrænan eins og títt er
um þá sem láta sig ómerkilegt
hvunndagsþras engu varða. Þá viss-
um við ekki að kveðjustundin væri
svo skammt undan.
En þó leiðir skilji, fær ekkert afm-
áð úr hugum okkar djúp spor þeirra
sem studdu okkur fyrstu sporin í
tilvemnni, og urðu okkur áhrifa-
valdar.
Megi hann hvíla í friði, okkar
góði frændi.
Edda, Jóna og Gunnar.
í dag fer fram útför elsku frænda
míns, Sigurbergs Jónssonar, sem
mig langar að minnast en hann
andaðist í Sjúkrahúsi Vestmanna-
eyja 17. júní síðastliðinn, eftir stutt
en erfíð veikindi.
Siggi frændi, eins og hann var
kallaður, fæddist á Kirkjubæ í Vest-
mannaeyjum 9. maí 1923. Foreldrar
hans em Guðrún Hallvarðsdóttir frá
Reynisholti í Mýrdal sem nú dvelur
á Sjúkrahúsi og er á 104 aldursári
og Jón Valtýsson frá Önundarhomi
undir Eyjafjöllum en hann lést í
maí 1958.
Siggi var ókvæntur og bamlaus
og bjó í foreldrahúsum þar til gos-
nóttina 23. janúar 1973, en þá var
þeirra votta ég mína dýpstu samúð.
Guð blessi minningu hennar og kveð
ég með kæru þakklæti fyrir öll árin.
Katrín Guðjónsdóttir.
þessu einstæða samfélagi sundrað,
samfélagi sem alltaf stóð saman
sem ein fjölskylda jafnt í gleði og
í sorg. Það varð mikil breyting á
högum Kirkjubæinga þegar við
sáum heimili okkar og ævistarf allt
hverfa á einni nóttu en þá stóð Siggi
eins og klettur og minnist ég þess
er hann vakti móður sína og móður-
systur en þær vom þá á níræðis-
aldri og sagði þeim að það væri
farið að gjósa, þær skyldu klæða
sig vel og vera nógu rólegar og fór
síðan með þær ásamt systur sinni
í öruggt skjól. Þurfti hann síðan að
fara einn aftur heim að Kirkjubæ
til að leysa kýmar úr fjósi og reka
þær niður í bæ, þar sem þeim var
öllum lógað. Það sagði hann að
hefði verið erfíð stund.
Siggi var mikill Vestmannaeying-
ur og kom aldrei annað til mála en
að búa í Eyjum, en nú við allt aðrar
aðstæður, enginn búskapur og eng-
inn af gömlu nágrönnunum sneri
aftur til síns heima. Eftir gos keyptu
þau húsið að Strembugötu 15 og
undu sér vel með fallegt útsýni til
lands. Frændi var mikill ræktunar-
maður enda það í blóð borið og sýndi
garðurinn við Strembugötuna þess
glöggt vitni.
Siggi var mér mikið meira en
frændi, því þegar ég var níu ára
og bróðir minn Tryggvi (d. 1968)
íjögurra ára misstum við föður okk-
ar af slysfömm 1954 og má segja
að hann hafí gengið okkur í föður-
stað. Fljótlega eftir að faðir minn
deyr og afí var orðinn veikur tók
Siggi frændi við búinu og var hann
ömmu og móður minni og okkur
systkinunum mikil stoð. Meðfram
búskapnum vann hann í mörg ár
hjá Ársæli Sveinssyni við skipasmíð-
ar og fleira.
Siggi rak dekkjaverkstæði fram
að gosi 1973. Frænda var margt til
lista lagt, listasmiður var hann á
stórt sem smátt, teiknari góður og
margar era þær bækurnar sem hann
skrautritaði. Hann átti auðvelt með
að setja saman vísur á góðum stund-
um og em t.d. margar tækifærisvís-
ur til um félaga hans á Vörabifreiða-
stöð Vestmannaeyja, en þar starfaði
hann frá 1973 þar til í janúar síðast-
liðinn að hann varð að hætta störf-
um vegna veikinda.
Það er margs að minnast þegar
ég kveð kæran frænda minn, hann
var traustur, hlýr og rólegur persón-
uleiki og drengur góður og tók veik-
indum sínum með æðmleysi. Hann
bar mikla umhyggju fyrir fólki sínu
og bera verk hans þess vel vitni.
Þegar hann orðinri fársjúkur fór
hann hveija ferðina af annarri til
að byggja upp sumarhús okkar í
Mýrdalnum það sýnir glöggt að
hann bar fyrst og fremst hag ann-
arra fyrir bijósti og óskaði einskis
frekar en að öðmm famaðist vel í
ltfinu.
Börnum mínum var hann ætíð
sem besti afí og frændi og er hans
nú sárt saknað. Við höfum öll misst
mikið en mestur er missir móður
minnar því þau systkini bjuggu alla
tíð saman með móður sinni, fyrst á
Kirkjubæ og stðan eftir gos á
Strembugötu 15.
Nú þegar góður Guð hefur kallað
Sigga minn til sín vil ég fyrir hönd
eiginmanns og bama okkar sem öll
elskuðu hann og virtu þakka honum
samvemna. Guð styrki móður mína
og ömmu í þeirra miklu sorg, fari
elsku frændi minn í friði og hafi
hann þökk fyrir allt og allt. Drottinn
minn gef dánum ró, hinum líkn er
lifa.
Marý og fjölskylda.
Það er sárt að hugsa til þess að
hann Siggi frændi minn sé dainn.
Það var svo sérstakt samband á
milli mín og Sigga, hann var mér
svo miklu meira en frændi. Hann
var líka mömmu minni sem pabbi,
en hún missti sinn rétta pabba að-
eins níu ára. Siggi giftist aldrei, en
bjó alla tíð með systur sinni og
móður, en þær em amma mín og
langamma. Þau þijú, amma, lang-
amma og Siggi, hafa alltaf verið svo
stór þáttur í lífi mínu að ég á erfitt
með að sætta mig við þær breyting-
ar sem nú verða þegar Siggi er far-
inn frá okkur. Hann hefur verið
með í ráðum í mörgum þeim mikil-
vægustu ákvörðunum sem ég hef
þurft að taka í lífinu. Og ég vissi
alltaf að þær vom réttar ef hann
var samþykkur. Það kom fyrir að
ég hafði aðra skoðun en hann á
málunum, en þá hugsaði ég mig
alltaf betur um og komst á sömu
skoðun og hann. Siggi var skynsam-
ur og traustur maður, ég gat alltaf
verið viss um að hann vildi vel.
Siggi frændi var líka listamaður
í höndunum. Það er gaman að koma
á Strembugötuna, þar sem amma
mín, Siggi og iangamma bjuggu
saman, en amma mín býr núorðið
ein, og sjá allt sem Siggi hefur
smíðað, það er allt svo fallegt og
vel gert.
Fyrir rúmu ári hófst Siggi handa
ásamt pabba mínum við að gera upp
gamlan bæ sem gömul frænka okk-
ar átti í sveitinni. Þeir drifu í að
steypa hann upp og gera hann góð-
an að innan.
í endaðan maí sl. vomm við þar
saman og þá var bærinn svo til til-
búinn að innan. Og þó Siggi hafí
verið orðin veikur var hann þar og
gætti þess að allt væri eins og best
væri á kosið. Ég er ánægð með að
Siggi gat verið þar allt fram á síð-
ustu daga og séð m.a. hve eldhús-
innréttingin kom vel út, en hann
hafði smíðað hana fyrr á þessu ári.
Það er óskiljanlegt að Siggi sé far-
inn og fái ekki að njóta þess að vera
í þessu húsi, sem hann var fmm-
kvöðullinn í að byggja upp.
Það var ýmislegt fleira sem Siggi
gerði svo vel. Garðurinn hjá ömmu
og Sigga er listavel skipulagður.
Hann var mikill blóma- og tijáunn-
andi, og það era ófáar stundimar
sem hann var í garðinum að hlúa
að blómum og rækta hinar ýmsu
tegundir plantna.
Siggi var góður maður og það
var stutt í brosið hjá honum. Þó að
á milli okkar væm rúm 40 ár gátum
við svo vel talað saman. Þó að hann
væri ekki alltaf að skipta sér af lét
hann vita ef eitthvað var sem honum
leist ekki á.
Ég gæti skrifað mikið meira um
þennan einstaka frænda minn sem
var tekinn frá okkur of fljótt.
Ég á eftir að sakna elsku Sigga
frænda míns. Ég mun varðveita og
geyma í hjarta mínu allar þær minn-
ingar sem ég á um hann.
Sigfríð.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(S. Egilsson.)
Mig langar til að kveðja þennan
vin minn sem ég fékk að þekkja svo
stutt. Ég er þakklátur fyrir að hafa
fengið að kynnast honum, því nú
veit ég hvað Sigfríð unnusta mín
er að tala um þegar hún talar um
Siggd frænda sinn. Ég minnist þess
í hans miklu veikindum, er ég þurfti
að fara í uppskurð á fæti, að hann j'
var svo oft að spyija um líðan mína
þó að hann væri enn veikari en ég.
Þannig var Siggi, hugsaði fyrst og
fremst um að öðmm liði vel.
Elsku Alla og fjölskylda, megi
góð öfl styðja ykkur í þessari miklu
sorg.
Þorvaldur.
Ellý Þorláksson
Elskuleg vinkona mín Ellý Þor-
láksson lést 23. júní sl. á Landa-
kotsspítalanum. Hún var fædd 18.
nóvember 1920 og var kjördóttir
Jóns og Ingibjargar Þorláksson.
Ellý fór til Bandaríkjanna vegna
sjötugsafmælis síns til eins af fjór-
um sona sinna sem þar hefur bú-
setu. í vetur veiktist hún þar og var
send hingað heim á Landakotsspít-
alann frá öðmm spítala. Sjálf sá ég
að veikindin voru að smá draga úr
henni þrótt. Hún hafði ekki gengið
I heil til skógar og m.a. var hún hjart-
asjúklingur í mörg ár.
Sitt ballettnám byijaði Ellý hjá
j Ástu Norðmann, og 1936-1937 var
hún í Kaupmannahöfn hjá Jóhönnu
Beitzel. Þegar heim kom hafði hún
| sinn eigin skóla 1939-1941 og hafði
hún ákaflega góða nemendasýn-
ingu. Hún var ein af stofnendum
Félags ísl. listdansara 1947 ásamt
Ástu Norðman, Sif Þórz, Sigrúnu
Ólafsdóttur, Sigríði Ármann og
Helenu Jónsson og kenndi við FÍLD-
skólann.
Á listamannaþinginu 1950 dans-
aði hún í Les Sylphides og þar dans-
aði hún einnig indverkskan dans
sem Sif Þórz samdi. Ellý var eins
og sköpuð fyrir þennan fallega ind-
verska dans. Hún var mjög góð
manneskja, listræn og hlédræg.
Sjálf var ég svo heppin að byija
mitt ballettnám hjá henni og hafði
hún þann eiginleika sem allir kenn-
arar þurfa að hafa: sem sagt þolin-
mæði.
Ellý var í mörg ár í Bandaríkjun-
um, þar sem hún bæði lærði meira
og kenndi þar ennfremur. Við vomm
svo heppnar að sjá Lilavati dansa
indverska dansinn og nutum þess
svo sannarlega. Sjálf naut ég þess
að eiga tryggð hennar og vináttu
til hinstu stundar.
Sonum hennar og fjölskyldum