Morgunblaðið - 25.07.1992, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. JÚLÍ 1992
15
Þúsundir Sikileyinga fylgdu í gær Paolo Borsellino dómara til grafar
í Palermo en hann lét lífið í sprengjutilræði mafíunnar sl. sunnudag.
ítalska lögreglan fær fijálsari hendur:
Leyfa húsleit án
dómsúrskurðar
Arabar segja Rabin
ekki hafa gengið nógu
langt í sanuiingaátt
Damaskus, Jerúsalem, Jedda í Saudi-Arabíu. Reuter.
JAMES Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, lauk í gær ferð sinni
til sex ríkja í Miðausturlöndum til að kanna möguleika á friðarsamning-
um. Hann sagði við brottförina frá Saudi-Arabíu að hann væri vongóð-
ur um áframhaldið. Vonandi samþykktu arabar tilboð Yitzhaks Rab-
ins, forsætisráðherra ísraels, um að teknar yrðu þegar upp beinar
viðræður. Talsmenn araba segja að stjórn Rabins hafi ekki teygt sig
nógu langt með því að takmarka nýbyggðir gyðinga á hernumdu svæð-
unum; hún verði að banna þær með öllu.
ísraelsstjóm hefur að mestu bann-
að frekari nýbyggðir á hernumdu
svæðunum að undanskildum þeim
stöðum sem hún álítur skipta sköp-
um fyrir hemaðarlegt öryggi lands-
ins. Er þar einkum um að ræða svæði
á Golanhæðum, sem Sýrlendingar
réðu til 1967, en einnig neitar Rabin
að hróflað verði við áförtmum um
aukna gyðingabyggð í austurhluta
Jerúsalem sem Israelar tóku einnig
1967. Embættismenn í ísrael sögðu
í gær að íhugað væri að fella úr
gildi byggingarleyfi nokkur þúsund
húsa sem byijað er að reisa.
Fulltrúar þeirra arabaríkja sem
átt hafa í undirbúningsviðræðum við
ísraela um frið komu saman í gær
í Sýrlandi til að ræða stöðu mála.
ísraelar hafa ávallt neitað að ræða
við fulltrúa Frelsissamtaka Palestínu
(PLO) á þeirri forsendu að um
hryðjuverkasamtök sé að ræða. Full-
trúar Palestínumanna á hernumdu
svæðunum, sem em í sendinefnd
með Jórdönum, ögruðu ísraelum með
því að láta fulltrúa PLO sitja með
sér á fundinum í Damaskus.
---------------
Ráðherra vissi
af blóðhneyksli
París. Reuter.
EDMOND Hervé, fyrrverandi heil-
brigðismálaráðherra Frakklands,
sagði í gær fyrir rétti í París að
hann hefði vitað að blóð sem notað
var til blóðgjafa var sýkt af eyðni-
veirunni. Hann sagðist hafa farið
að ráðum ónefndra sérfræðinga og
leyft áfram notkun blóðsins þar til
ný afsmitunaraðferð yrði tekin í
notkun.
Róm. Reuter.
RÍKISSTJÓRN Ítalíu tókst í gær að knýja í gegn ný lög í öldunga-
deild þingsins er heimila yfirvöldum að beita ýmsum nýjum aðferð-
um í baráttunni gegn mafíunni. Verður m.a. leyft að nota símahleran-
ir, lauma flugumönnum inn í raðir glæpasamtakanna og leggja gildr-
ur fyrir liðsmenn hennar. Stjórnin hefur nauman meirihluta á bak
við sig en lögin voru þó samþykkt með 163 atkvæðum gegn 106.
Neðri deildin verður að staðfesta lögin eigi þau að taka gildi.
Leyft verður að gera húsleit án
úrskurðar dómara. Aður var sams
konar aðferðum beitt gegn hermd-
arverkamönnum sem ollu miklum
usla í landinu á áttunda áratugnum.
Er einræðisherrann Benito Mussol-
ini réð á Ítalíu á fyrri hluta aldarinn-
ar munaði minnstu að fasistastjórn
hans tækist að ráða niðurlögum
mafíunnar enda þurftu stjórnvöld
ekki að taka tillit til laga um mann-
réttindi eins og gert er í lýðræðis-
ríkjum. Hörð gagnrýni hefur komið
fram á yfirvöld að undanförnu
vegna morða á tveim dómurum á
Sikiley sem höfðu lagt sig fram um
að beijast gegn mafíunni. Skýrt var
frá því í gær að handtekinn hefði
verið lífvörður í einkaþjónustu en
maðurinn varð vitni að sprengjutil-
ræðinu gegn Paolo Borsellino dóm-
ara á sunnudag. Hann mun hafa
neitað að skýra frá því sem hann
sá gerast og er nú sakaður um að
veita tilræðismönnum aðstoð með
framferði sínu. Mafían hefur lengi
hótað öllum þeim öllu illu sem bera
vitni gegn henni og bijóta þar með
þagnarheitið, omerta.
Útför Borsellinos fór fram í Pal-
ermo í gær og voru um 8.000 manns
viðstaddir. Flestir fóru að tilmælum
ekkju dómarans sem hafði beðið
fólk um að halda stillingu sinni en
nokkrir hrópuðu þó ókvæðisorð að
ríkislögreglustjóranum, Vincenzo
Parisi. Yfirvöld eru sökuð um að
hafa ekki gætt öryggis dómarans
nægilega vel en alvarlegra er þó
að fullvíst þykir nú að uppljóstrarar
mafíunnar hafí flugumenn innan
raða lögreglunnar. Ella hefði tilræð-
ið vart tekist.
Fiskveiðar Færeyinga:
Minnkandi afla og rányrkju
síðustu árin er kennt um
Kaupmannahöfn. Frá N. J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
FRAMMAMENN í færeyskum
sjávarútvegi eru nú að verða sam-
mála um að gengið hafi verið of
nærri fiskstofnum við eyjarnar,
að sögn blaðsins Dansk Fiskeritid-
ende. Þótt flotinn sé afar nýtísku-
legur hefur aflinn minnkað stöð-
ugt frá 1988 og er gert ráð fyrir
að heildarafli verði 20- 25% minni
á þessu ári en i fyrra.
Minna veiðist af öllum tegundum
en 1988 að blálöngu einni undanskil-
inni. Þorsk- og ýsuafli er um 40%
minni en heildarafli verður að líkind-
um um 80.000 tonn. „Svo virðist sem
heildaraflinn megi ekki fara yfir
100.000 tonn á miðunum við landið
en hann var miklu meiri á níunda
áratugnum," segir Eydfinnur Finns-
son hjá færeyska sjávarútvegsráðu-
neytinu.
í færeyska fískiskipaflotanum eru
alls 205 skip yfir 20 brúttótonn, um
það bil 190 bátar á bilinu 5-20 tonn
og fjöldi enn minni báta. „A því leik-
ur enginn vafi að við eigum of mörg
skip. Veiðigetan er a.m.k. þriðjungi
meiri en þörf krefur," segir Eydfinn-
ur. Eigendur tuttugu báta hafa þeg-
ar fengið greiðslu fyrir að fara í land
en hætt hefur verið við að veita úr-
eldingarstyrki vegna þess að árang-
urinn þótti ekki eins mikill og vænst
var.
Óháðir töpuðu í Víetnam
Hanoi. Reuter.
ÞEIR tveir frambjóðendur sem fengu að bjóða sig fram sem óháða
í kosningunum í Víetnam síðustu helgi náðu hvorugur kjöri.
Þrátt fyrir að kosningarnar hafi
ekki breytt miklu um tök kommún-
ista á stjórn Víetnam komu ein-
staka úrslit þó á óvart. Meðal sigur-
vegaranna var Búdda-munkur og
kaþólskur prestur, en þrír forstjórar
ríkisfyrirtækja og einn hershöfðingi
náðu ekki kjöri.
Eyðniráðstefnunni í Amsterdam lokið:
Of snemmt að slá föstu að
ný veira sé komin fram
- segir Sigurður Guðmundsson sérfræðingur í smitsjúkdómum
ÁTTUNDU alþjóðlegu ráðstefnunni um eyðni lauk í gær í Hol-
landi. Eitt helsta umræðuefnið á ráðstefnunni var um tilgátur
bandarískra eyðnisérfræðinga þess efnis, að komin sé fram ný
tegund veiru sem valdi eyðni en finnist ekki við hefðbundnar
mótefnamælingar. Á ráðstefnunni tilkynntu fulltrúar Alþjóða
heilbrigðismálastofnunarinnar (WHO) að innan skamms yrði hald-
in sérstök ráðstefna um þetta mál og yrðu helstu eyðnisérfræðing-
ar í heimi boðaðir á hana. Af þessu tilefni sneri Morgunblaðið
sér til Sigurðar Guðmundssonar, sérfræðings í smitsjúkdómum
við Borgarspítalann, og spurði hann álits á tilgátum bandarísku
sérfræðinganna.
Sigurður sagði að of snemmt
væri að slá nokkru föstu um það
hvort ný veira væri komin fram
fyrr en vísindamenn hefðu kannað
málið betur, en óvíst væri hve
langan tíma það tæki. Sérfróðir
menn ræddu þó einkum um þijá
eftirtalda möguleika í þessu sam-
bandi.
í fyrsta lagi gæti verið um að
ræða nýja veiru, sem er skyld
þeim tveimur tegundum HIV-
veira sem nú eru þekktar, HIV 1
og HIV 2. Hin nýja tegund væri
þó nægilega fjarskyld hinum
veirutegundunum til þess að hún
greindist ekki í hefðbundnum
eyðniprófum. Sé þetta rétt er
þriðja HlV-veiran komin fram og
mætti ef til vill kalla hana HIV-3.
í öðru lagi væri mögulegt að
þetta sé í raun eyðni, eða lokastig
sýkingar af völdum HIV-1 eða
HIV-2 veiru, þrátt fyrir að hefð-
þundin HlV-próf gefi það ekki til
kynna. Slík próf byggjast ekki á
því að finna sjálfa HlV-veiruna í
blóði þess, sem gengst undir próf-
ið, heldur að fínna mótefni líkam-
ans gegn henni. Hugsanlegt væri
að einhveijir sjúklingar, sem eru
sýktir af HlV-veirunni og jafnvel
með eyðni, komi ne.ikvæðir út úr
slíku prófi vegna þess að líkamar
þeirra hafi af einhveijum orsökum
misst hæfíleikann til að mynda
mótefnin, sem prófin byggjast á.
Ætti þessi kenning við rök að
styðjast væri þó ljóst að um af-
arfáa einstaklinga væri að ræða.
í þriðja lagi gæti verið um að
ræða alveg nýjan sjúkdóm, sem
hefði mögulega önnur einkenni
en eyðni. Stæðist þessi tilgáta
væri lítið meira hægt að ijölyrða
um hann að svo stöddu vegna
skorts á ábyggilegum upplýsing-
um.
Sigurður segir að læknar hafi
ekki orðið varir við slík tilfelli
hérlendis og að allir íslenskir
sjúklingar með eyðnilík einkenni
hafi hingað til haft staðfesta HIV-
sýkingu. Aðeins sé vitað um örfáa
sjúklinga, sem hafi eyðnilík ein-
kenni án þess að HlV-veira finn-
ist í blóði þeirra og því séu litlar
líkur á að slíkt tilvik sé að finna
hér á landi.
Sigurður segir að um sjötíu til-
felli af HlV-sýkingu hafí greinst
á íslandi og þar af hafi á milli
fimmtán og tuttugu manns fengið
eyðni, lokastig sýkingarinnar.
Tala látinna sé þó enn innan við
tíu. „Athygli vekur að færri tilvik
HlV-sýkingar hafa fundist hér á
landi en hefði mátt búast við mið-
að við þróun sjúkdómsins í öðrum
löndum Evrópu. Ástæðan fyrir
þessu er sennilega þjóðfélagsíeg.
Landið er lítið, íbúar þess sæmi-
lega upplýstir og tiltölulega lítið
er um eiturlyfjaneytendur, sem
hugsa um fátt annað en að
Sigurður Guðmundsson
sprauta sig í æð með fíkniefnum.
Það er þó ógnvekjandi hvernig
„andlit" sjúkdómsins er að breyt-
ast og þá á ég við að fleiri konur
en áður eru að fá eyðni. Þessi
þróun er þegar orðin áberandi í
Bandaríkjunum og mun líklega
berast til Evrópu. Þetta þýðir að
við þurfum að horfast í augu við
að fleiri börn munu sýkjast á
næstunni og að mynstur eyðni
yrði svipað á Vesturlöndum og
það er nú í Afríku, þar sem sjúk-
dómurinn er jafn útbreiddur á
meðal karla og kvenna. Umfangs-
miklar rannsóknir og ýmsar
merkilegar uppgötvanir á sviði
eyðnirannsókna hafa enn ekki
breytt því að eina raunhæfa leiðin
sem við höfum til að halda al-
næmi [eyðni] í skefjum er fræðsla,
fræðsla og meiri fræðsla á meðal
almennings um sjúkdóminn og
smitleiðir hans“, sagði Sigurður
Guðmundsson að lokum.