Morgunblaðið - 09.08.1992, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 09.08.1992, Blaðsíða 12
12 C MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. ÁGÚST 1992 4 í SVIÐSLJÓSINU/ Gunnlaugur Helgason og Jón Axel Ólafsson sjá um þáttinn Tveir með öllu sem mun vera vinsælasta útvarpsefni á fslandi í sumar Hátíðleikinn er dauður eftir Sindro Freysson Ijósmynd: Árni Sæberg BLAÐAMAÐUR getur tæpast talist helsti aðdáandi íslenskra útvarps- stöðva í hinum svokallaða frjálsa geira, en honum hefur samt borist til eyrna ávæningur af vinsældum tveggja þaulreyndra útvarpsmanna, Gunnlaugs Helgasonar og Jóns Axels Ólafssonar, og þáttar sem útvarps- stöðin Bylgjan sendir út með þeim á morgnana í sumar og heitir Tveir með öllu. Mikið ber á kynningarstarfsemi samfara þættinum, og hafa til að mynda verið prentaðir bolir, húfur og svuntur með táknmynd þeirra félaga, en þess má geta að ágóði af sölunni rennurtil blindra barna. Sviðsljósi Morgunblaðsins er að þessu sinni beint að „tveimur vinsælustu dag- skrárgerðarmönnum landsins". Þið félagar hafíð áður starfað saman að þáttargerð en ekki notið meiri vinsælda en gengur og ger- ist. Kunnið þið skýringa á vinsældum þáttarins nú? Jón Axel: „Við erum öðru- vísi. Erum sannir í því að vera við sjálfír og það veit fólk sem þekkir okkur. Yfir- borðsmennskan er bannorð. Lykillinn að vinsældunum er þó kannski fyrst og fremst að við höfum verið algjörar samlokur í óratíma. Þetta er eins og hjónaband með til- heyrandi rifrildum og fýlu, en annars bæri vináttan ekki jafn góðan árangur og raun ber vitni.“ Gunnlaugur: „Við erum búnir að þekkjast í tuttugu ár og höfum samanlagt verið starfandi við útvarp í 18 ár. Það hjálpar okkur mikið. Núna erum við hjá Bylgj- unni, og hún stendur hvar- vetna vel að vígi því fólkið hlustar á hana. Það tekur ákveðinn tíma fyrir hlustend- ur að kynnast útvarpsmönn- um og sætta sig við þá, al- veg eins og þegar þú eignast vini, en langur starfstími okkar auðveldar þetta ferli. Og af sömu ástæðum kom- umst við upp með hluti sem aðrir gera ekki né geta...“ J.A.: „Við gerum t.d. óspart grín að sjálfum okk- ur.“ stöðvar er fólkið sem vinnur þar. Ef fólkið er ósamstætt og andinn vondur_ ganga hlutimir ekki upp. Útvarps- stöð er ekki tækjabúnaður. Við vorum vissulega mjög stressaðir og hræddir áður en þættinum var hleypt af stokkunum, því árangurinn var með öllu óviss. Það bætti ekki úr skák að við höfum báðir verið í níu mánaða fríi frá útvarpi. En það var ljóst, að annaðhvort yrðum við skotnir í kaf í byijun eða héldum dampi. í þessu tilviki bar hugmyndin sig, þó að hún væri að mörgu leyti stíl- brot miðað við það sem verið var að gera hérna fyrir.“ - Nú hefur þátturinn verið kynntur með miklu offorsi á Bylgjunni, Stöð 2, á vegg- spjöldum og jafnvel í dag- blöðum, og óumdeilanlega vakið. athygli fyrir vikið. En er um eitthvað annað að ræða en „sumarsápukúlu" sem blásin hefur verið til að tryggja stöðinni athygli og auglýsingatekjur? J.A.: „Þátturinn var búinn að ganga upphaflega á aðra viku áður en fjölmiðlakönn- unin var gerð sem sýndi svart á hvítu vinsældir hans. Þá hafði engin kynning átt sér stað en hófst fljótlega upp úr því. Þátturinn féll ein- faldlega í kramið hjá þeim sem kveiktu á útvarpstækj- um sínum og slík ánægja spyrst út.“ G.H.: „Því staðreyndin er sú að gamla fyrirkomulagið er liðið undir lok, fólk er hætt að klæðast sparifötum áður en það fer í viðtal eins og áður var. Hátíðleikinn sem var yfir útvarpinu er dauður. Mín skoðun er sú að útvarp sé ekkert annað en fólk, og eigi ekki að vera neitt annað. J.A.: „Já, grunnurinn að velgengni þáttar og útvarps- G.H.: „Kynningin sem á eftir kom hjálpaði vitaskuld til við að festa þáttinn í sessi, en ef hún væri óstöðvandi og við stæðum ekki undir þeim fyrirheitum sem aug- lýsingarnar gefarmyndu vin- sældirnar umsvifalaust verða að engu. Við höfum séð fyrir- brigði á öllum sviðum þjóð- lífsins auglýst í hel, en hafa samt sem áður brotlent með hávaða. Máttur auglýsinga verður aldrei meiri en gæði vörunnar. Við höfum því stöðugar áhyggjur af að vera ekki nægilega góðir fýrir fólkið og þáttinn." J.A.: „Ef við værum léleg- ir myndi fólk ekki nenna að hlusta. Það er umdeilt hvem- ig útvarp á að hljóma og allt- af má fínna gagnrýnendur sem hafa allt á hornum sér, en þeir eru flestir á öðru plani en þjóðin í landinu. Auðvitað má segja að þættir sem byggjast á mikilli heim- ildavinnu og undirbúningi séu góðir, og það getum við tekið undir, en þó að yfírleitt hangi saman vinsældir og gæði þarf gott ekki að vera vinsælt. Gagnrýni er góð ef hún er rökstudd, sem sagt reynt að rýna til gagns, sjá málið frá öllum hliðum og tíunda bæði kosti þess og galla.“ G.H.:„Þátturinn hefur verið flokkaður undir ómenn- ingu af ónefndum aðilum, en þetta snýst ekki um menn- ingu, og ég læt þar að auki engan segja mér hvað menn- ing er og hvað ekki. Við sjáum um skemmtiefni. Val er réttur hvers hugsandi manns, og því að bölsótast yfír einhveiju efni, ef við- komanda er fijálst að skipta um stöð eða slökkva á tæk- inu. Það er álíka fáranlegt og að koma inn í búð og hella sér yfír afgreiðslu- manninn vegna þess hversu bindin sem hann selur eru ljót, eða að það vanti fleiri díla á doppótta jakkann. Menn leiða það hjá sér sem þeim líkar ekki við.“ J.A.: „Við sáum áþreifan- lega að fólki líkaði við efnið áður en það var markaðs- sett, og okkar vandi hefur verið að halda gæðunum jöfnum áfram. Það er ábyrgðarhlutur gagnvart okkur og hlustendum þáttar- ins, en þess vegna bryddum við upp á nýjungum öðru hveiju og hvílum eldri hluti. Við vissum ekkert fyrirfram hvað virkaði, og þetta er því stöðug spenna. Erlendar hliðstæður þessa þáttar eru til, en það sem sent er út er aldrei eins, því við getum ekki djöflast í því sama og aðrir mega þar.“ G.H.: „Það er kannski þreytandi að vitna til Ámer- íku í þessu sambandi, en þar eru gerðar viðamiklar kann- anir áður en farið er í loftið og því liggur fyrir í upphafí hvað fólkið samþykkir og hvað fellur um sjálft sig. Við bjuggum ekki yfír slíkri vitn- eskju. Vinsælir útvarpsmenn í Bandaríkjunum ráða auk þess yfir miklum mannafla, sem gerir það að verkum að þættir geta gengið árum saman án þess að dala í vin- sældum. Einn sem ég veit um hefur tíu undirmenn, og þeir sjá um að svara í sím- ann, fínna áhugavert efni og skrifa brandara fyrir þáttinn, án þess að þeirra hlut sé nokkurn tímann gerð skil. Við stöndum tveir að þessu og vitum líka að margir hlut- ir sem slá í gegn erlendis geta ekki leikið sama leikinn á íslandi vegna fólksfæðar- innar. Þannig var það t.d. með símaatið sem við gerum, fólk uppgötvaði hrekkinn of fljótt og var orðið meðvitað þegar við hringdum eða var hreinlega að hlusta á þáttinn á sama tíma, svo að við þurftum að breyta aðferðinni við framkvæmdina." J.A.: „Við íslendingar er- um mjög nýjungagjamir, viljum eitthvað nýtt og ferskt á hveijum degi og hverfum frá hundfúlir ef slíkt er ekki til staðar. Á sama tíma geng- ur þjóðfélagið í gegnum örar breytingar og þannig er komin ný kynslóð hlustenda sem gerir aðrar kröfur en þeir gömlu. Þetta er þróun sem sífelldar tækninýjungar hafa fleytt á undan sér, allt frá því að Rás 2 var stofnuð fyrir um tíu árum. Nú getum við leyft okkur að segja hluti í útvarpi sem hefðu hneyksl- að þá. Raunar er ekk- ert nýtt í út- varpi og allir stela enda- laust frá öllum, en spurn- ingin er hvemig þjófnaður- inn fer fram og hvernig feng- urinn er framreiddur fyrir áheyrendur. Yfirbragð efnis- ins ræður úrslitum og tíma- setningin. Ég efast þannig stórlega um að þátturinn hefði orðið jafn vinsæll fyrir örfáum ámm.“ G.H.: „Tímasetningin er hárrétt miðað við ástandið í þjóðfélaginu, og í henni er hálfur galdurinn fólginn. Fólk er móttækilegt fyrir léttleikanum, því það er ekki Terracinabréf Frí í faðmi fjölskyldunnar EITT af því sem ítalska hagstofan gerir árlega úttekt á er hversu margir Italir fari í sumarfrí og hvernig þeir eyði því. Samkvæmt henni kemur í ljós að sumarfrí er ekki sjálfsagður hlutur fyrir alla lands- menn. Þó meðaltal fridaga sé tuttugu dag- ar á hvem og einn, þá tekur tæplega helm- ingur þeirra sér aldrei frí. Hinn helming- urinn fer í frí í fjóra eða fleiri daga. Flest- ir þeirra sem sitja heima og lesa póstkort- in frá sumarleyfisförum eru gamalt fólk, sem býr á ítölsku eyjunum eða á Suður- Ítalíu, það er á fátækustu svæðunum. ít- alski meðal-Jóninn, sem heitir signor Rossi, fer næstum örugglega_ í frí í ágúst, en að öðrum kosti í júlí. í ágúst loka margar búðir, veitingastaðir og stofnanir. Borgir og bæir tæmast af jnnfæddum og bílum fækkar á götunum. í borg eins og Róm eða Mílanó má reikna með að helm- ingur borgarbúa sé á brott í ágúst. Tæplega tuttugu prósent þeirra, sem fara í frí, fara utan í sumarfríinu, hinir fara í frí innan ríkismarkanna. Tæplega tuttugu pró- sent fer upp í fjöllin, hinir fara á ströndina. Rúmlega þriðjungur þeirra sem halda sig innanlands gistir á hótelum, rétt rúmlega fimmtán prósent leigir sér hús eða íbúð og álíka margir eiga sjálfír hús eða íbúð. Rúm- lega tuttugu prósent búa hjá fjölskyldu eða vinum. Þessi síðasta tala sýnir það sem er svo áberandi einkenni ítala: Þeir eru mikil fjölskylduþjóð og iðka fjölskyldulífíð af kappi, líka í sumarfríinu. Vel á minnst þá er fjölskyldan á Ítalíu ekki aðeins mamma, pabbi og bam eða börn, heldur líka ömmur og afar og svo frændur og frænkur, það er föður- og móðursystkin og systkinaböm. Jafnvel Íslendingur, sem er vanur sterkum Ijölskylduböndum kemst fljótt að raun um að lífið í ítalskri stórfjöl- skyldu býður upp á ýmislegt óvænt. Þetta fólk kann að búa og vera saman. Nú heggur kannski einhver eftir því að hér segir að ítalskar fjölskyldur kunni að búa saman, en ekki að þær búi saman „í sátt og samlyndi". Það er nefnilega heila málið. Það er ekki endilega sátt og samlyndi innan íjöl- skyldnanna. Óðru nær. Það geysa bæði stormar og stórviðri og fólki fellur misvel hveiju við annað, en það breytir ekki því að sérhver fjölskyldumeðlimur hefur sterka til- fínningu fyrir því að hann tilheyri og tengist hinum. Kærleikurinn til íjölskyldunnar er sterkt og áberandi afl í flestum Itölum og þegar kröftug ást og sterkar tilfinningar al- mennt fara saman, þá er útkoman engin logn- molla. Hér í Terracina er mikið um fastagesti frá Róm í júlí og fram í ágúst. Það er lítið um hótel hér. Flestir gestanna tilheyra þessum helmingi ítalskra sumarleyfísfara, sem eiga eða leigja íbúðir eða búa hjá vinum og ætt- ingjum. Þeir koma til Terracina af því þeir eru ættaðir héðan, eru tengdir fjölskyldum hér eða eiga vini í þessum hópi. Á strönd- inni leigja þeir sólstól og sólhlífar. í kringum mig sitja sömu fjölskyldurnar og árin áður. Fasti kjaminn hér á ströndinni eru ömm- uraar með barnabörnin. Afamir sjást fæstir á ströndinni, heldur hitta vinina yfír kaffi- bolla og sinna sínu. Sumir eiga bát og físka í soðið og jafnvel landskika í nágrenninu, þar sem þeir rækta vínvið, ólífutré og græn- meti. Millikynslóðin, foreldrar barnabarn- anna og böm ammanna og afanna vinnur og býr í Róm, en heimsækir böm og foreldra um helgar og ver hluta af fríinu hér í faðmi fjölskyldunnar, auk þess sem hún skreppur í frí innanlands eða utan, með eða án barn- anna. Barnabömin eiga gott líf með ömmu og afa og á ströndinni hitta þau krakka til að leika sér við. Amma og afi dekra bama- börnin og sussa sjaldan á þau, öfugt við það, sem þau gerðu við sín eigin börn. „Það er allt gott, sem frá honum litla mínum kem- ur“, sagði einn afínn rólegur, þegar honum var bent á að eins árs kúturinn hans gæti pissað á hann, þegar afínn sat með hann bleyjulausan. I fríinu, eins og endranær heima fyrir, er -t MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. ÁGÚST 1992 C 13 Við prófuðum teygjuhoppið alræmda, og þegar við sveifluðumst til og frá á hvolfi eftir stökkið sagði Jón Axel: „Oft höfum við verið á skallanum saman, en aldr- ei eins og núna.“ margt skemmtilegt að gerast annars staðar; veðrið hefur verið ömurlegt og efnahag- urinn í kalda kolum. Það er svo mikil armæða alls stað- ar, að fólk þráir eitthvað sem lætur alvömna lönd og leið. Margir litlir hlutar sem falla saman skýra vinsældirnar, þetta er pússluspil og ef vantar bita er myndin ekki heil. Kosturinn við útvarpið sem miðil er að atburðirnir eru nær sjálfsprottnir á staðnum og þeim er dælt beint í æð á þeim sem hlust- ar. Sjálfur þorði ég aldrei að trúa á að hlustunin væri jafn- mikil og sagt var, en könnun- in staðfesti að við töluðum ekki fýrir daufum eyrum.“ - En er ekki lýjandi að þurfa að halda sama hraða og í upphafí til að þátturinn detti ekki niður í lognmollu? G.H: „Ég hef aldrei unnið eins mikið og í sumar, maður mætir 6-7 á morgnana og er til 4 eða 5 á daginn, alla daga og allar helgar. Jú, þessi vinna er andlega þreyt- andi og slítur manni út á skömmum tíma. Útlínur þáttarins eru ákveðnar áður en við göngum inn í hljóð- stofu, en við neglum ekki niður hvert orð, því það mundi gerilsneyða efnið. Við byrjum kannski á föstum punkti en það leiðir síðan út í annað. Það má segja að við leiðum hvor annan út í vit- leysuna. En ef við hefðum ekki varaforða hugmynda veit ég ekki hvernig hefði farið. Við höfum líka skipu- lagt töluvert fram í tímann, en sem betur fer er kominn seinni hálfleikur hjá okkur. Þó má fullyrða að hlustendur eru okkar bestu vinir, því þeir gefa okkur kraft. Þegar við höfum farið á vettvang með útsendingarbúnaðinn er alveg frábært að fá viðbrögð fólksins, finna bókstaflega fyrir þátttöku hlustenda, því það hefur jafnvel veifað til okkar og hvatt áfram.“ J.A.: „Það er allt að ger- ast samtímis, og allir krefj- ast þess að maður starfi á ofsahraða alla vikuna, sé á þeytingi um helgar og komi „Þátturinn hefur verið flokkaður undir ómenn- ingu, en við látum engan segja okkur hvað menning er og hvað ekki. Við sjáum um skemmtiefni." síðan hress og endurnærður til að bjarga þjóðinni fyrir horn á mánudegi. Vikumar ná saman. En eins og Gulli sagði gefa móttökumar þessu brambolti tilgang. Við höfum hitt fólk sem getur vitnað í okkur og nánast dagsett tilvitnunina, og talar síðan um hversu hlægilegur þessi eða hinn atburðurinn hafí verið. Atburðir sem við höfum gleymt eða' okkur þótti aldrei nema miðlungs skemmtilegir. En við gefum mikið af sjálfum okkur, og það má segja að þegar við hættum að vera við sjálfír, hættum við í útvarpi." r BOSCH VERKSTÆÐI Lágmúla 9 sími 3 88 20 ••Vélastillingar • Smurþjónusta • Rafviðgerðir • Ljósastillingar • Díselverkstæði ✓ Rauði kross Islands heldur námskeið til undirbúnings fyrir HJÁLPARSTÖRF ERLENDIS í Munaðarnesi 25. - 30. október 1992. Þátttökuskilyrði eru: — 25 ára lágmarksaldur — góð tungumálakunnátta, a.m.k. enska — góð starfsmenntun (ýmis störf koma til greina) — góð almenn þekking og reynsla Námskeiðið fer fram á ensku og verða leiðbeinendur m.a. frá Alþjóða Rauða krossinum í Genf. Fjöldi þátttakenda er áætlaður um 20 og er þátttökugjald kr. 13.000 (innifalið er fæði, gisting, kennslugögn og ferðir Rvk. - Munaðames - Rvk.). Umsóknareyðublöð fást á skrifstofu RKÍ, Rauðarárstíg 18, Rvk. Umsóknum ber að skila á skrifstofu RKÍ fyrir 1. september nk. Þar veitir Sigríður Guðmundsdóttir nánari upplýsingar. Rauði kross Islands Rauðarárstíg 18, 105 Reykjavík, sími 91-626722 verkaskiptingin einföld. Ömmurnar sjá um öll húsverkin, jafnvel þó dætur og tengdadæt- ur séu til staðar, því elsta kvenkynslóðin lít- ur á það sem óskoraðan rétt sinn að sjá um húsverkin. Þær láta eldhúsið öðrum eftir álíka ófúsar og konungur krúnuna. Ömmurnar hafa því óumdeilanlega mest að gera. Þær sjá um barnabörnin í sumarfríinu, en kaupa líka inn og elda, þvo af mannskapnum og strauja. Af grónum myndarskap er allt straujað, líka sængurföt, nærföt og hand- kiæði. Fyrst er að fara á markaðinn og kaupa í matinn og það gera ömmurnar einhvern tím- ann á milli kl. sjö og níu á morgnana. Þegar börn og barnabörn vakna bíður morgunmat- urinn: Te eða kaffí og svo glænýtt sæta- brauð úr bakaríinu, ásamt ávöxtum. í júlí er fíkjutíminn, svo koma apríkósur og ferskj- ur, að ógleymdum plómum í ýmsum litum. Áður fyrr var engin spurning um að fjölskyld- an borðaði hátíðlega hádegismat, en nú kjósa sumir að taka með sér snarl á ströndina og það er þá amman sem útbýr það. Annars undirbýr hún hádegismatinn um morguninn, áður en hún fer á ströndina, eða snýr heim á undan hinum. Hádegismaturinn undir kl. 14 er veisla á íslenskan mælikvarða, en á ítalskan mæli- kvarða forsmekkurinn að því sem koma skal um kvöldið. Munurinn á hádegis- og kvöld- matnum er að í hádeginu er maturinn léttari og einfaldari, um kvöldið fleiri réttir og margbrotnari. ítalir hafa svipaðan hátt á og ýmsar Austurlandaþjóðir, snæða nokkra rétti, en kýla sig ekki út á aðeins einum, borða mikið af grænmeti og ávöxtum og hér við ströndina er fískur fastur kostur. Vín og sódavatn eins og hver vill og hér er stunduð hófdrykkja, ekki heldrykkja. Ömmumar láta vínið eiga sig og yfírleitt drekkur kvenfólkið fjarska lítið. Eins og aðrir matmenn borða ítalir hægt og eitt helsta umræðuefnið við matarborðið er oft einmitt maturinn og matur almennt. Þó fæstir karlmannanna eldi, þá eru þeir ekki síður viðræðuhæfir um matinn en kven- fólkið og allir tala um hann af jafnmikilli innlifun. Annað vinsælt umræðuefni eru stjórnmál- in, sem á Ítalíu eru eins og spennusaga án endis. Sem stendur eru mafíumorðin á Sikil- ey og mútumálin á Norður-Ítalíu efst á baugi. „Það sem hjartanu er næst, er tungunni tam- ast“ og ítalir í faðmi fjölskyldunnar tala gjarnan hver um annan, tala um hvernig þessi eða hinn hegði sér og geri, en ekki á bak, heldur að honum viðstöddum. Og þá fjúka stundum beinskeyttar athugasemdir, sem er mætt af viðeigandi tilfinningagosi. Svo eru rifjaðir upp liðnir atburðir, æskubrek og sögur af látnum ættingjum. Ef fólk er sammála, talar það hvert annað ' upp, svo samræðurnar verða bæði ákafar og háværar. Ef fólk er ósammála þá stígur geðs- hræringin til muna og við taka köll og hróp. Og ef verulega skerst í odda bætast við hressileg fúkyrði á ítalska vísu, sem eiga sér alls öngva hliðstæðu í íslensku og tengjast flest líkamshlutum neðan nafla. Það eru eink- um karlmennirnir sem nota orðbragð og þá síga brýrnar á ömmunum, en krimtir í krökk- unum, því ömmurnar hafa löngu bannað þeim að nota þessi bannorð. Samræðumar gánga því aldrei hljóðalaust fyrir sig, líka af því að jafnvel fámenn fjölskylda teíur vart færri en tíu eða tólf meðlimi og minnst helmingur tekur til máls af ákafa. Og líka vegna þess að ítalir taka samræður ótrúlega alvarlega, tala alltaf af öllum kröftum, af lífi og sál. Svo þarf að gantast við börnin og þar standa karlmennirnir sig yfirleitt best. Italsk- ir karlmenn hafa fjarska gaman af því að bregða á leik og þá eru bömin besta ástæð- an fyrir gassaganginum. Kvenfólkið horfír á. ítalskt kvenfólk er yfírleitt frekar dömu- legt og stillilegt, líka þær ungu, þó það sé til hressilegt kvenfólk inn á milli. Þær hressi- legu hvetja þá karlpeninginn áfram, meðan þær stillilegu sussa á ólátaliðið. Eftir matinn hvílir fólk sig, ýmist í rúm- inu, undir sólhlífínni á ströndinni eða dott- andi við sjónvarpið. Götulífíð dettur niður, kaffíhúsin, búðir og skrifstofur loka fram undir kl. 17. Eftir hvíldartímann fara sumir á ströndina aftur. Ömmurnar fara út að hitta aðrar ömmur, ýmist heima hjá hver annarri eða á kaffihúsi yfir kaffibolla eða ís. Afarnir hitta hina afana á öðmm kaffíhúsum og kannski slá þeir í slag. Börn og barnabörn hitta sína vini og kunningja, eða halda hóp- inn með systkinum og tengdafólki. Svo hitt- ist fjölskyldan aftur við matarborðið kl. að ganga 21 og þá hefst enn önnur veisla og enn aðrar samræður, en alltaf með sama ákafanum, handapatinu og hlátrasköllunum. Þeir em ekki lágværir, ítalirnir, en hjartahlý- ir em þeir. Það verður ekki af þeim skafið. Sigrún Davíðsdóttir.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.