Morgunblaðið - 22.09.1992, Side 1

64 SIÐUR B
215. tbl. 80. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 22. SEPTEMBER 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Niðurskurður á sænska velferðarkerfinu
Ottast að aðgerð-
irnar verði vatn á
myllu öfgaflokka
Stokkhólmi. Reuter.
LEIÐTOGAR sænsku stjórnmálaflokkanna kynntu á sunnudag
víðtækan og varanlegan niðurskurð á sænska velferðarkerfinu.
Tekur hann meðal annars til eftirlauna, sjúkra- og slysabóta og
húsnæðismála og nýjar álögur verða meðal annars í formi hærri
skatta á tóbak og eldsneyti. Eiga þessar aðgerðir að taka gildi
um áramótin og er vonast til, að þær geri gengisfellingu sænsku
krónunnar óþarfa. Nokkur ótti er við, að ráðstafanirnar geti
orðið vatn á myllu öfgaflokka til vinstri og hægri.
„Mér þykir þetta leitt, “ sagði
Ingvar Carlsson, leiðtogi stjórnar-
andstöðunnar og jafnaðarmanna,
þegar hann skýrði frá ráðstöfun-
unum ásamt Carli Bildt forsætis-
ráðherra. „En efnahagserfiðleikar
sænsku þjóðarinnar eru þeir
mestu í marga áratugi.“
Frammi fyrir þessum erfíðleik-
um ákváðu ríkisstjórn borgara-
flokkanna og jafnaðarmenn að
leggja ágreiningsmálin til hliðar
en róttækasta ráðstöfunin, sem á
að spara sænska ríkinu um 450
milljarða ÍSK árlega, er áætlun
um að taka sjúkra- og slysabætur
út úr opinbera tryggingakerfmu
og láta vinnuveitendur og verka-
lýðsfélögin sjá um þau mál algjör-
lega.
Sumir jafnaðarmenn eiga erfitt
með að kyngja því, að flokkurinn
skuli hafa samvinnu við borgara-
flokkana, sjálfan erkióvininn, um
niðurskurð á velferðarkerfmu.
„Samningurinn er algjört
hneyksli. Ingvar Carlsson hefur
svikið verkalýðinn," sagði Gösta
Brodin, leiðtogi flokksins í Astorp
í Suður-Svíþjóð.
Þótt talað sé um samstöðu
sænsku stjórnmálaflokkanna um
aðgerðirnar eru flokkarnir yst til
vinstri og hægri, kommúnistar og
Nýtt lýðræði, undanskildir og ótt-
ast sumir, að ráðstafanirnar verði
til að auka þeim fylgi.
Sjá „Sjálfvirkni í velferðar-
kerfinu...“ á bls. 26.
Reuter
Urslitum þjóðaratkvæðisins fagnað
Stuðningsmenn Maastricht-sáttmálans fagna við Sigurbogann í París í fyrrinótt eftir að ljóst var að meirihluti franskra
kjósenda hafði greitt honum atkvæði sitt. Mjótt var á munum því einungis 51,05% voru fylgjandi sáttmálanum.
Efasemdir um markmið Maastricht-sáttmálans meðal þýskra stjórnmálamanna
Kohl segir mistök hafa átt
sér stað við samruna Evrópu
Bonn, Lundúnum. The Daily Telegraph.
ÞÝSKIR stjórnmálaleiðtogar létu í fyrsta skipti í yós efasemdir um
framtíð Maastricht-sáttmálans í gær eftir að hann var naumlega
samþykktur í þjóðaratkvæðagreiðslu í Frakklandi á sunnudag. Ein-
ungis 51,05% Frakka greiddu sáttmálanum atkvæði sitt. Bretar, sem
nú fara með forystuna innan EB, hafa ákveðið að kalla leiðtoga ríkja
Evrópubandalagsins (EB) saman til sérstaks neyðarfundar vegna
hinnar miklu andstöðu sem komið. hefur fram við sáttmálann og
sagði Douglas Hurd, utanríkisráðherra Bretlands, að sá fundur yrði
liklega haldinn 16. október.
Helmut Kohl, kanslari Þýska-
lands, sagði í gær að „mistök“ hefðu
Keuter
Fischer vill tefla við Kasparov
Bobby Fischer sagði á fréttamannafundi í gær að hann hefði hug4
að tefla við Garrí Kasparov, heimsmeistara í skák. Fischer bætti því
þó við að það væri skilyrði fyrir því að hann tefldi við Kasparov að
rússnesk stjórnvöld greiddu það sem þau skulduðu honum. Sagðist
Fischer eiga inni höfundarlaun frá því að bók eftir hann var gefin út
í Sovétríkjunum. „Þegar skuldin hefur verið greidd þá geta hafist við-
ræður um einvígi við Kasparov," sagði Fischer. Fischer vann 11. skák-
ina í einvíginu við Borís Spasskí með glæsibrag á sunnudag.
Sjá frétt á bls. 39.
átt sér stað við samruna Evrópu
en þetta er í fyrsta sinn sem hann
lætur slík ummæli frá sér fara.
Sagði kanslarinn nauðsynlegt að
leiðrétta mistökin, en hann til-
greindi ekki nánar hver þau hefðu
verið. Otto Lambsdorff greifi, for-
maður Fijálslynda demókrata-
flokksins, sem einnig á aðild að
þýsku stjórninni, hafði uppi efa-
semdir um að markmið Maastricht-
sáttmálans um peningalegan sam-
runa EB-ríkjanna og einn sameig-
inlegan gjaldmiðil myndi ná fram
að ganga. „Það verður að endur-
skoða þá sjálfvirkni sem gert er ráð
fyrir á leiðinni í átt að Evrópska
myntbandalaginu. Mikilvægast er
þó að málið verði einnig lagt aftur
fyrir þingið áður en við skuldbind-
um okkur til frekari þátttöku í
myntbandálaginu," sagði Lambs-
dorff.
Björn Engholm, formaður þýska
Jafnaðarmannaflokksins og leiðtogi
stjórnarandstöðunnar, sem verið
hefur dyggur stuðningsmaður
Maastricht, sló á svipaða strengi
og sagði að langt væri í land með
að sá stöðugleiki, sem nauðsynlegur
væri fyrir myntbandalag, væri til
staðar. Því kæmi ekki til greina að
Þjóðveijar tækju sjálfkrafa þátt í
lokastigi slíks bandalags. Mun
skynsamlegra væri að leggja málið
fyrir þing aðildarríkjanna þegar
fram liðu stundir og þau myndu þá
meta hvort rétti tíminn væri kominn
til að stofna sameiginlegan seðla-
banka og gjaldmiðil.
Volker Ruhe, varnarmálaráð-
herra og af mörgum talinn líklegur
arftaki Kohls í embætti kanslara,
lét einnig í ljós efasemdir um sam-
eiginlegan gjaldmiðil í gær.
Skoðanakannanir í Þýskalandi
benda til að einungis 39% stuðn-
ingsmanna CDU, flokks Kohls, séu
hlynnt Maastricht og 52% stuðn-
ingsmanna jafnaðarmanna.
John Major, forsætisráðherra
Bretlands,- hefur ákveðið að Bretar
muni ekki he§ ast handa við að stað-
festa Maastricht fyrr en ljóst verður
hvert bandalagið ætli að halda í
framtíðinni. Vill Major að leiðtogar
EB ræði þau mál á neyðarfundi í
næsta mánuði.
Hart er nú tekist á í bresku ríkis-
stjórninni um hvenær Bretar eigi
að ganga í Gengissamstarf Evrópu
(ERM) á ný en þeir drógu sig úr því
í síðustu viku og gáfu pundið fijálst
á gjaldeyrismörkuðum. Evrópusinn-
aðir ráðherrar vilja að það verði
gert á fyrri hluta næsta árs en
margir aðrir ráðherrar telja réttast
að standa utan samstarfsins, þar
sem þeir telja að gengissamstarfið
jafnt sem Maastricht sé úr sögunni.
Sjá nánar á miðopnu.
Ætla að útkljá deil-
una um líf á Mars
Lundúnunn Thc Daily Tclegraph.
BANDARÍSKU geimfari verður skotið á loft áleiðis til Mars í
vikunni og er því ætlað að svara í eitt skipti fyrir öll spurning-
unni hvort þróuð siðmenning hafi einhvern tíma verið á plánet-
unni.
Geimfarið nefnist Mars Observ-
er, er kassalaga og á stærð við
stórt skrifborð. Ferðin til Mars
tekur ellefu mánuði en geimfarið
á síðan að vera á braut umhverf-
is plánetuna í þijú ár og taka
myndir sem verða nógu skýrar til
að hlutir á stærð við menn sjáist
greinilega. Að ferðinni lokinni
hafa vísindamenn kannað Mars
rækilegar en nokkra aðra plánetu,
að jörðinni undanskilinni.
Vísindamenn segja að rann-
sóknin eigi að útkljá deiluna um
hvort þróuð siðmenning hafi ein-
hvern tíma verið á Mars. Geimfar-
ið Viking, sem sent var til plánet-
unnar árið 1976, tók myndir af
fyrirbæri sem líktist mannsandliti
og er Mars Observer meðal ann-
ars ætlað að skera úr um hvort
einhveijar verur hafi búið það til
eða hvort hér sé aðeins um kletta
að ræða.