Morgunblaðið - 19.12.1992, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 1992
41
Frumvarp um breytingar í skattamálum
Lækkun persónuafsláttar ill-
skárri en skerðing barnabóta
VILHJÁLMUR Egilsson (S-Nv) formaður efnahags- og viðskipta-
nefndar hafði í gær framsögu fyrir áliti og breytingartillögum
meirihluta nefndarinnar við frumvarp um breytingar í skattamálum.
Vilhjálmur sagði ljóst að breytingar þær, sem hann legði til, væru
litt til vinsælda fallnar, t.d. lækkun persónuafsláttar. En sú ráðstöf-
un dreifði byrðum jafnar en skerðing á barnabótum hefði gert.
Halldór Ásgrímsson (F-Al) framsögumaður minnihluta í efnahags-
og viðskiptanefnd segir að gera verði breytingar í skattamálum
með réttlátari hætti. Og ekki „hringlandahætti**.
Formaður efnahags- og viðskipta- lækkun skattleysismarka. Ef menn
nefndar, Vilhjálmur Egilsson hefðu viljað halda óbreyttum skatt-
(S-Nv), benti á að grundvallaratriði
í þeim breytingum sem verið væri
að gera á skattlagningu væri niður-
felling aðstöðugjaldsins. Sú niður-
fellling þýddi að hækka yrði aðra
skatta til mótvægis. Aðrar breyting-
ar væru viðbrögð við þessari nauð-
syn.
I meginatriðum væri hægt að tala
um tvær leiðir. Annars vegar væri
tekjuskattur einstaklinga hækkaður
og hins vegar undanþágur þrengdar
í vsk. Það væri mat manna að niður-
felling aðstöðugjaldsins réttlættu
þessar óvinsælu ráðstafanir. Fram-
sögumaður gerði nokkra grein fyrir
ráðstöfunum frumvarpsins og breyt-
ingartillögum meirihlutans.
Erfitt mál
Eins og frumvarpið var lagt fram
var gert ráð fyrir að tekjuskattur
einstaklinga hækkaði úr 32,8% í
34,3% en barnabætur skertust um
500 millj. kr. Meirihluti efnahags-
og viðskiptanefndar vildi dreifa þess-
um álögum jafnar. Talsmaður meiri-
hlutans sagði að sú leið hefði verið
valin að hækka skattprósentuna um
1,5% og persónuafslátt um 400 kr.
á mánuði. Hækkunin dreifðist til-
tölulega jafnt, í prósentum,.þangað
til komið væri upp í hærri tekjuþrep-
in, en þá ykist hlutfallsleg byrði all-
mjög vegna sérstaks hátekjuskatts
sem á 200.000 kr. tekjur einstakl-
inga og 400.000 kr. tekjur hjóna.
I upphaflegu frumvarpi hefði ekki
verið gert ráð fyrir lækkun persónu-
afsláttar heldur að skerðingu barna-
bóta. Þegar lækkun persónuafslátt-
arins hefði verið ákvörðuð hefði ver-
ið höfð hliðsjón af breytingum á
meðlagsgreiðslum og mæðralaun-
um.
Reiknidæmi
Vilhjálmur taldi það nokkurra
vangaveltna virði hvort hægt hefði
verið að flytja þessi skattbyrði til
með réttlátari hætti, t.d. með því
að hækka skattprósentuna? Þá hefði
mátt reikna með 2-2,5% hækkun.
Hann benti á að að hækkun með
óbreyttum persónuafslætti þýddi
leysismörkum; hækka persónuaf-
slátt og ná öllu inn með prósentu-
hækkun, þá hefði það orðið um 4,5%
hækkun.
Formaður efnahags- og viðskipta-
nefndar gerði grein fyrir breyting-
artilögum varðandi skattlagningu
fyrirtækja. Meirihlutinn leggur til
að á næsta ári verið frádráttarheim-
ild vegna útgreidds arðs áfram 15%
en ekki 10% eins og frumvarpið
hafði upphaflega gert ráð fyrir. Á
móti kæmi að lagt væri til að tekju-
skattsprósentan yrði 39% en ekki
38%
Ein er sú breyting gerð frá upp-
haflega frumvarpinu að fjáröflun-
aráform sem voru í frumvarpi um
vörugjald á bensín og bíla eru nú
flutt fram í þessu frumvarp. Einnig
eru tekin inn í þetta frumvarp
ákvæði úr frumvarpi um gjald af
umboðsþóknun í gjaldeyrisviðskipt-
um.
Hann vitnaði til ályktana og nei-
kvæðra athugsemda ýmissa félaga
og félagasamtaka, t.d. frá Verka-
mannafélaginu Dagsbrún, VSÍ og
ASÍ.
Ráðstafanir ríkisstjórnarinnar
myndu leiða til minni umsvifa í sam-
félaginu og atvinnuleysis að áliti
Halldórs. Halldór sagði það hafa ein-
kennt þessa ríkisstjóm að hún þætt-
ist ekki vera að hækka skatta og
hefði fjármálaráðherrann leitað leiða
til að halda skattaprósentunni
óbreyttri en þessi í stað lagt byrðar
á barnafólk sem væri að reyna að
koma yfír sig þaki. En nú væri svo
komið að þessi feluleikur gengi ekki
lengur. Honum myndi þó ekki koma
það að óvörum að heyra fjármálaráð-
herra halda því fram að lækkun
persónuafsláttar væri ekki skatta-
hækkun.
Halldór Ásgrímsson fór í nokkru
máli um ýmis atriði frumvarpsins,
áhrif þess og álitamál í skattlagn:
ingu einstaklinga og fyrirtækja. í
spjalli sínu minntist hann t.d. á hinn
„sérstaka skatt á verslunar- og skrif-
stofuhúsnæði" sem nú í ár væri
innifalinn í þessu frumvarpi. Minni-
hlutinn styddi reyndar framlengingu
þess skatts. En Halldór vildi benda
á að þetta væri í fimmtánda skiptið
sem hann væri settur á „til bráða-
birgða“ og jafnoft hefði Sjálfstæðis-
flokkurinn barist á móti honum.
Þrátt fýrir 15 ára baráttu gegn þess-
ari skattheimtu hefði Sjálfstæðis-
flokkurinn ákveðið að framlengja
hann um enn eitt ár.
Undir lok sinnar ræðu sagði Hall-
dór að vissulega værum við í erfið-
leikum og þeim þyrftum við að
mæta m.a. með breytingum á
skattalögum en það yrði að gera það
með réttlátari hætti en frumvarpið
gerði ráð fyrir. Það hefði kallað á
hörð viðbrögð í þjóðlífínu. Það væri
óskynsamlegt að samþykkja þetta
frumvarp m.a. vegna þess að nú
væru kjarasamningar framundan og
þar yrði þetta mál áreiðanlega efst
á baugi. Minnihlutinn í efnahags-
nefnd væri því þeirrar skoðunar að
vísa bæri þessu máli til ríkisstjórnar-
innar þar sem það yrði tekið til
umfjöllunar í samvinnu við aðila
vinnumarkaðarins.
Steingrímur J. Sigfússon (Ab-
Ne) sagði stjómarandstöðuna hafa
verið mjög samferða í viðbrögðum
við þessum „skattormi". Hann gagn-
rýndi harðlega ákvörðun um að
leggja 14% vsk á flugfargjöld innan-
lands sem hann sagði að þyrftu að í
hækka um 8% hjá Flugleiðum. Sam-
dráttur eða hrun blasti við í innan-
landsflugi. Kom þingmaðurinn víða
við í ræðu sinni sem stóð í rúmar
tvær klukkustundir og beindi harðri
gagnrýni að fjölmörgum skatta-
ákvörðunum ríkisstjómarinnar.
Sagði virðisaukaskatt á bækur koma
sérstaklega illa niður á námsmönn-
um. Vitnaði hann í „hvitbók“ ríkis-
stjórnarinnar og loforð sjálfstæðis-
manna um lækkun skatta sem væm
nú þverbrotin.
Kristín Ástgeirsdóttir(Kv-Rv)
tók heilshugar undir ályktun mið- i
stjómar ASI gegn fjárlagaaðgerðum
ríkisstjórnarinnar sem legðu miklar
álögur á almenning í landinu. Sagði
hún að 7-8% rýrnun kaupmáttar sem
spáð hefði verið að leiddi af þessum
aðgerðum yrði ekki tekið með þögn-
inni. Kristín fór yfir flesta þætti
skattamálanna og sagði m.a. að
hægt yrði að ná mun meiri árangri
til spamaðar í heilbrigðiskerfinu með
fyrirbyggjandi aðgerðum og endur-
skipulagningu en þeim niðurskurði
og hækkunum sem heilbrigðisráð-
herra stæði að. Þá benti hún á að
hátekjuskattur kæmi illa niður á sjó-
mönnum þar sem hann yrði inn-
heimtur frá hausti til jóla eða á sama
tíma og sjómenn hefðu hvað minnst- ;
ar tekjur.
Umræðunni um skattamál var
frestað laust fyrir kl. 19 til kl. 20.30
í gærkvöldi en þá stóð til að henni
yrði haldið áfram á kvöld- og nætur-
fundi samkvæmt samkomulagi sem
gert var á milli flokkanna í gærdag.
Heildarsýn skortir Ingi Björn Albertsson
Talsmaður minnihluta efna-
hags: og viðskiptanefndar, Hall-
dór Ásgrímsson (F-Al), vildi í upp-
hafi sinnar ræðu óska Vilhjálmi Ein-
arssyni til hamingju með sinn fertug-
asta afmælisdag en varð um leið að
votta afmælisbarninu samúð með
að verða að veija deginum í þetta
óskemmtilega mál sem hann hefði
orðið að taka við illa undirbúnu frá
ríkisstjórninni. Halldór fann mjög
að flýti og „hringlandahætti" við
afgreiðslu þessa máls en það mátti
þó skýrt skilja að þeim ásökunum
var fremur beint til ríkisstjórnarinn-
ar heldur en til samnefndarmanna í
efnahags- og viðskiptanefnd.
Halldór sagði ljóst að það hefði
þurft að hækka skatta til að mæta
niðurfellingu aðstöðugjalds. En
ríkisstjórninni hefði ekki tekist að
nýta sér þann góða samstarfsvilja
sem hefði verið hjá aðilum vinnu-
markaðar um málið. Hann sagði rík-
isstjórnina skorta heildarsýn á sam-
spili ríkisfjármála við hina ýmsu
þætti þjóðlífsins sem leiddu til þess
að margir eða flestir aðilar treystu
sér ekki til að styðja þetta mál.
Fólk stendur ekki undir
skattahækkun stjómvalda
Aðgerðir til að styrkja atvinnulífið segir fjármálaráðherra
Ingp Björn Albertsson (S-Rv) sagði að með frumvarpinu um breyting-
ar á skattalögum væri verið að leggja á slíkar byrðar að „litli maður-
inn“ stæði ekki undir þeim. Þetta gæti hann ekki stutt. Friðrik Sophus-
son fjármálaráðherra bendir á að með styrkara atvinnulífi fækki at-
vinnuleysingjum. „Við hinir" ættum að dreifa byrðunum okkar á milli.
í gærkveldi var 2. umræðu um
breytingar í skattamálum fram hald-
ið. Frumvarpið gerir m.a. ráð fyrir
hærri tekjuskattsprósentu og lækkun
persónuafsláttar. Sjálfstæðismaður-
inn og stjórnarliðinn Ingi Bjöm Al-
bertsson (S-Rv) var fyrstur á mæl-
endaskrá. Ingi Bjöm spurði eftir fjar-
stöddum þingmönnum og ræðu-
mönnum. Hann taldi sig geta gert
kröfu um að þeir sem væru að leggja
slíkar byrðar á fólk að það stæði
ekki undir þeim, svöruðu fyrir það.
Ræðumaður sagði nú væri verið að
leggja þær álögur á fólk að menn
stæðu ekki undir þeim. Það væri
stefna ríkisstjórnarinnar að færa
skattbyrðina frá atvinnulífi yfir á
einstaklinga. Það væri í lagi en það
mætti ekki færa byrðarnar yfír á
„litla manninn" svonefnda. Það væri
ekki hægt að sækja pening í tóma
vasa. Verið væri að rústa heimili svo
hundruðum skipti. Ingi Björn sagðist
ekki geta stutt þessar álögur. Nema
fjármálaráðherra eða einhver annar
gæti sannfært sig um að fólk gæti
staðið undir þessum álögum.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra sagði að leitast væri við að
láta þá sem hærri hefðu tekjurnar
greiða meira en hina. Og efnahags-
og viðskiptanefnd hefði leitast við ,
að hlífa frekar bamafólkinu. Hann 1
vildi og benda á að tilgangur þessara
skattbreytinga væri að styrkja at-
vinnulífið svo fleiri fengju vinnu.
Atvinnuleysingar væm líka fólk með
tilfinningar og börn. „Við hinir“ ætt-
um að hugsa um það hvemig við
gætum dreift byrðum milli okkar.
Sambíóin
Jólasaga
Prúðu-
leikaranna
SAMBÍÓIN hafa tekið til sýninga
myndina Jólasaga Prúðuleikar-
anna eða „The Muppet Christmas
Carol“. Framleiðendur eru Brian
Henson og Martin G. Baker og
leikstjóri er Brain Henson. Aðal-
hlutverk eru í höndum Michael
Caine og Prúðuleikaranna.
Þessi mynd hlýtur að teljast ein
frumlegasta útfærslan á hinni klass-
ískri jólasögu eftir Charles Dickens.
Söguþráðinn kannast allir við, en
hann snýst í kringum fúlmennið
Ebenezer Scrooge sem dýrkar
Mammon af svo miklum móð að
hann skeytir ekkert um velferð
starfsfólk síns og skiptir engu hvort
er venjulegur mánudagur eða að-
fangadagur. En þegar vofurnar þrjár
koma í heimsókn, breytist hugarfar
hans og hinn rétti andi jólanna nær
tökum á honum. (FréttatilkynninK)
Eitt atriði úr myndinni Prúðuleikaranna.
Sigfós aðstoðar iðnaðar-
og viðskiptaráðherra
GUÐMUNDUR Einarsson, aðstoð-
armaður Jóns Sigurðssonar iðnað-
ar- og viðskiptaráðhera, lætur af
starfi 15. janúar og tekur við starfi
á aðalskrifstofu EFTA í Genf. Sig-
fús Jónsson tekur þá við stöðu
aðstoðarmanns ráðherra.
Sigfús er fæddur á Akureyri 1951
og lauk stúdentsprófí við MH 1971,
stundaði nám í landafræði við Há-
skóla íslands og lauk doktorsprófi i
hagrænni landafræði við háskólann
í Newcastle upon Tyne árið 1981.
Hann er kvæntur Kristbjörgu Ant-
onsdóttur og eiga þau 2 dætur.
Á árunum 1978-1981 starfaði
Sigfús við byggðadeild Fram-
kvæmdastofnunar ríkisins og vann
jafnframt við kennslu. Á árunum
1982-1983 bjó hann á Nýfundalandi
og starfaði við rannsónir á sjávarút-
vegi. Hann var sveitarstjóri á Skaga-
strönd 1984-1986 og bæjarstjóri á
Akureyri 1986-1990. Frá árinu
1990 hefur hann búið í Reykjavík
og starfað við stjórnunar- og rekstr-
arráðgjöf á vegum fyrirtækisins Nýs-
is hf. Sigúfs hefur tekið mikinn þátt
í félagsmálum og hefur að undan-
förnu m.a. verið formaður nefndar '
sem fjallar um breytta skiptingu
landsins 4 sveitafélög.