Morgunblaðið - 02.03.1993, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. FEBRÚAR 1993
25
Scanfoto
2fegn atvinnuleysinu
di í Stórþingshúsinu í Ósló sameiginlegt norrænt átak gegn atvinnu-
inlandi, Carl Bildt, Svíþjóð, Gro Harlem Brundtland, Noregi, og Davíð
irlandanna eftir fund þeirra í Ósló
l atvinnuleysi
a verkefnið
að atvinnuleysið sé að miklu leyti
innanlandsvandamál, útheimti
ástandið nú betri samræmingu á
aðgerðum Evrópuríkja, og öflugra
samstarf í efnahagsmálum, bæði á
evrópskum og alþjóðlegum vett-
vangi.
EES gegn atvinnuleysi
Áhersla er lögð á af hálfu ráð-
herranna, að EES-samningurinn
verði staðfestur sem fyrst í öllum
aðildarríkjum EFTA og EB, þannig
að hann geti gengið í gildi 1. júlí
næstkomandi. Carl Bildt, forsætis-
ráðherra Svíþjóðar, kallaði EES-
samninginn „mikilvægasta nor-
ræna samstarfssamninginn í tvo
áratugi“ og sagði að samningurinn
væri afar þýðingarmikill í barátt-
unni gegn atvinnuleysi.
Áherzla á innri uppbyggingu
Ráðherrarnir vilja stefna áfram
að lágri verðbólgu á Norðurlöndun-
um og aðhaldi í opinberum útgjöld-
um til þess að stuðla að vaxtalækk-
un. Þá vilja þeir stuðla að áherzlu-
breytingum í opinberum útgjöldum
þannig að frekar en að auka ýmiss
konar rekstrartilfærslur, verði lögð
áherzla á fjárfestingar í innri ’upp-
byggingu, til dæmis samgöngum,
fjarskiptum og menntakerfi.
Leiðtogar Norðurlandanna fimm
vilja aukið evrópskt samráð um
efnahags- og gjaldeyrismál til að
tryggja hagvöxt. Carl Bildt minnti
á að Norðurlönd væru afar háð
gangi efnahagsmála i öðrum Evr-
ópuríkjum, eins og öngþveitið í
gjaldeyrismálum á síðasta ári hefði
sýnt.
Styðja stofnun
stríðsglæpadómstóls
Forsætisráðherrarnir ræddu
einnig um gang mála í Evrópu-
bandalaginu, samstarf ríkja við
Eystrasalt og Barentshaf og
ástandið í Júgóslavíu. Varðandi það
síðastnefnda, lýstu ráðherrarnir því
yfir að þeir styddu ályktun öryggis-
ráðs Sameinuðu þjóðanna, númer
808, um stofnun alþjóðlegs dóm-
stóls til að rétta í málum þeirra, sem
gerzt hafa sekir um stríðsglæpi.
-------♦ ♦ ♦--------
■ NORSKA Dagbladetoglnform-
ation í Danmörku birtu í gær niður-
stöður skoðanakönnunar, þar sem
almenningur í Noregi og Danmörku
var spurður hvor kosturinn væri fýsi-
legri; Evrópubandalagið eða Norð-
urlandabandalag. í Noregi sögðust
jafnmargir fylgjandi hvorum kosti,
eða 28%. Óákveðnir voru 25% og 19%
neituðu að svara. Danir tóku hins
vegar Norðuriandabandalagið fram
yfir Evrópubandalagið. Fylgjandi
bandalagi við Norðurlöndin voru 39%,
en 35% vildu Evrópusamstarf.
I POUL Nyrup Rasmussen, for-
sætisráðherra Danmerkur, skýrði
frá því á blaðamannafundi forsætis-
ráðherra Norðurlandanna í gær að
danska stjórnin, sem nú fer með for-
mennsku í Evrópubandalaginu,
myndi hraða aðildarviðræðum við
Noreg, Finnland og Svíþjóð.
■ RÚSLAN Khasbúlatov, forseti
rússneska fulltrúaþingsins og einn
helzti keppinautur Jeltsíns Rúss-
landsforseta úr röðum harðlínu-
manna, kom til Óslóar f gær í boði
forsætisnefndar Norðurlandaráðs og
mun ávarpa þingmenn í dag. Koma
Khasbúlatovs hefur sætt gagnrýni, en
Ilkka Suominen, forseti Norður-
landaráðs, varði ákvörðun forsætis-
nefndarinnar á blaðamannafundi í
gær og sagði Khasbúlatov ekki boðinn
sem fulltrúa Rússa, heidur sem for-
seta þings Samveldis sjálfstæðra ríkja,
sem Norðurlönd vildu hafa góð sam-
skipti við.
■ CARL Bildt, forsætisráðherra
Svíþjóðar, virtist hins vegar lítið hrif-
inn af komu Khasbúlatovs. Á blaða-
mannafundinum lét hann í það skína
á ýmsan hátt, sagði til dæmis að á
tímaáætlun sinni „væru aðrar áherzl-
ur“ en að hitta rússneska þingforset-
ann eða hlýða á ræðu hans. Hann
sagði Borís Jeltsín betri fulltrúa lýð-
ræðis en Khasbúlatov.
Fjórar Laxness-kvik-
myndir á hátíð í Rouen
FJÓRAR kvikmyndir eftir sögum Halldórs Laxness verða sýndar á
Norrænu kvikmyndahátíðinni í Rouen í Frakklandi 10.-21. mars nk.
og verður sérstakur þemadagur til heiðurs nóbelskáldinu með fyrir-
lestri um hann. Myndirnar eru Atómstöðin frá 1984, Kristnihald undir
Jökli frá 1989, Lilja frá 1977 og Salka Valka frá 1954. Ingaló eftir
Asdísi Thoroddsen verður meðal 10 keppnismynda frá Norðurlöndum
og Eystrasaltslöndum. Og í sérstökum flokki nýrra norrænna mynda
frá árinu 1992 verður ein íslensk mynd, Svo á jörðu sem á himni eft-
ir Kristínu Jóhannesdóttur.
Um 100 m-yndir frá Norðurlöndum
og Eystrasaltlöndum verða sýndar á
12 dögum á þessari fimmtu Norrænu
kvikmyndahátíð í Rouen. Á síðasta
ári var sérstök áhersla lögð á ísland,
en nú á ýmislegt annað, svo sem
myndir frá Lapplandi. Sérstakur
heiðursgestur er norska leikkonan
Liv Ullmann og af því tilefni verða
sýndar átta kvikmyndir með henni,
einkum þær sem Ingmar Bergman
gerði. Einnig verður sænska leikkon-
an og kvikmyndhöfundurinn Mai
Zetterling þar með sjö af sínum
myndum. í fyrra voru á hátíðinni
sýndar fyrstu myndir leikkonunnar
Ingridar Bergman frá Svíþjóð, og
nú haldið áfram með þriggja mynda
syrpu frá Ítalíuárunum 1950-53.
Þá verður þriggja mynda kynningar-
syrpa á norrænum myndum gerðum
eftir sögum Guy de Maupassants.
Fleiri myndasyrpur verða, svo og
sýningar og fyrirlestrar í sambandi
við þær.
Morgunblaðið/Kristinn
Um fornleifafræði
DR. MARGRÉT Hermanns Auðardóttir, fornleifafræðingur, sagði frá stöðu forn-
leifafræði meðal annarra fræðigreina hér á landi.
Byggingarlist samtímans rædd á Þjóðminjaþingi
Tímabært að huga að
vemdun nýlegra húsa
NÝLOKIÐ Þjóðminjaþing tókst vonum framar að sögn Guðmundar
Magnússonar þjóðminjavarðar. Á þinginu var fluttur fjöldi fyrirlestra
og vakti fyrirlestur Ögmundar Skarphéðinssonar arkitekts um bygg-
ingarlist samtímans hvað mesta athygli. Ögmundur velti m.a. upp þeirri
spurning hvort tímabært væri að huga að varðveislu nýlegra húsa.
Að loknum fyrirlestri Ögmundar lýsti þjóðmiivjavörður því yfir að
hann hygðist beita sér fyrir stofnun vinnuhóps á vegum Þjóðminja-
safns, Húsafriðunarnefndar og Arkitektafélagsins til þess að semja
greinargerð um þessi mál og helstu sjónarmið sem þar væru ríkjandi.
I fyrirlestri sínum á þjóðminja-
þingi minnti Ögmundur Skarphéð-
insson arkitekt á að við upphaf hús-
friðunar á íslandi hefði komið upp
sú spurning af hveiju ekki hefði ver-
ið hafist handa mikið fyrr. Þannig
væri ástæða til þess að íhuga hvort
við værum ef til vill að eyðileggja
hús sem okkur þætti sárt að hafa
misst eftir 25 til 30 ár.
Að varðveita heilar götur
Ögmundur sagði að þegar hugað
væri að húsfriðun þyrft að kanna
þætti eins og sögulegar, fagurfræði-
legar, félagslegar og tæknilegar for-
sendur og þegar hann var beðinn
um að nefna nýjar byggingar sem
trúlega þætti hængur í að eiga í
óbreyttri mynd á komandi árum
benti hann á byggingar eins og Hita-
veitugeymana á Öskuhlíð, Þjóðar-
bókhlöðuna, ýmis einbýlishús og at-
vinnuhúsnæði. Hann benti líka á að
gaman gæti verið að varðveita hluta
af einstökum hverfum í óbreyttri
mynd, t.d. götu í Hlíðunum eða Ár-
bæjarhverfk
Aðild að sáttmálum
Á þjóðminjaþingi flutti dr. Svein-
björn Rafnsson sagnfræðingur erindi
um minjavernd á Islandi og alþjóðleg
sjónarmið. Hann lagði í máli sínu
áherslu á að íslendingar gerðust full-
gildir aðilar að alþjóðlegum sáttmál-
um um minjavernd t.d. á vegum
Evrópuráðs og UNESCO.
Sigríður Sigurðardóttir safnstjóri
í Glaumbæ ræddi um vanda og upp-
byggingu byggðarsafna og Ögmund-
ur Helgason arkitekt flutti erindi um
byggingarlist samtímans. Dr. Mar-
grét Hermanns Auðardóttir forn-
leifafræðingurs sagði frá stöðu forn-
leifafræði meðal annarra fræðigreina
hér á landi. Hún deildi m.a. á hvern-
ig staðið hefði verið að fomleifa-
vörslu og fomleifarannsóknum hér á
landi og taldi hvorugt hafa verið
gert með sama faglega hætti og
erlendis.
Ennfremur voru flutt tvö fróð-
leikserindi seinni ráðstefnudaginn.
Þóra Kristjánsdóttir, listfræðingur,
talaði um altaristöflu frá Stóra-Ási
í Borgarfirði, og Hrefna Róbertsdótt-
ir, sagnfræðingur á Árbæjarsafni,
um kenningu sína um svokallað
Hillebrandshús á Blönduósi sem hún
telur elsta timburhús á ísiandi.