Morgunblaðið - 02.03.1993, Qupperneq 44

44
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. MARZ 1993

o&ann sag&i aS 'eg þyrfti ekkigieraugul1''
Þetta er búið á milli okkar Hergeir, nú vinn ég að því að finna
sjálfan mig!
HOGNI HREKKVISI
,HVEieNlG ER LÓÐAN i PAG ?
/, HVERNlG ER LÚÐAN >’ OAG ?
BRÉF HL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 681811
Er eitthvað líkt með vinmibrögðum 1
KGB og Wiesenthal-stofnunarmnar?
Frá Vilborgu Pétursdóttur:
Það var nokkuð fróðlegt að lesa
það sem haft var eftir sovéskum
KGB-manni í Morgunblaðinu 3. des.
sl. Þar gat að líta frásögn af starfs-
háttum KGB áður fyrr, eða „í þá
gömlu góðu daga“ eins og það var
orðað. Iðja þeirra var í því fólgin
að falsa skjöl, gefa villandi upplýs-
ingar, blekkja fjölmiðla innan lands
og utan og nota nánast hvaða að-
ferðir sem til voru við að knésetja
andstæðinginn. Svona nokkuð dugði
ekki gagnvart Eðvaldi Hinrikssyni
um árið, þegar þeir ryendu að fá
hann framseldan. Góðir menn og
glöggir sáu í gegnum lygavefínn svo
að KGB fékk ekkert að gert.
Á Englandi er eistneskur sagn-
fræðingur Einar Sanden að nafni,
að vinna að bók um ástandið í Eist-
landi á árum seinni heimsstyijaldar.
Samvinna hefur verið með honum
og Eðvaldi við gerð bókarinnar.
Vandað hefur verið til heimilda og
þeirra að miklu leyti veirð aflað í
Eistlandi. Tilurð þessarar bókar
mun hafa spurst út og ætla má að
eitthvað sem þar kemur fram eigi
ekki upp á pallborðið hjá Wiesen-
thal-stofnuninni, en fyrir henni fer
maður að nafni Efraim Zuroff. Nú
lítur út fyrir að sú stofnun taki við
þar sem KGB með áðurnefndar að-
ferðir varð frá að hverfa. Einskis
er nú látið ófreistað til að hindra
útkomu þessarar bókar. Einar hefur
fengið ýmsar hótanir símleiðis, m.a.
um að spinna eitthvað upp um hann
svipað og gerst hefur með Eðvald.
Þá virðist það engu máli skipta að
Einar var aðeins barn að aldri á
styijaldarárunum síðari. Einnig
hafa tortryggilegir menn boðist til
að prenta bókina. Það þýðir að henni
yrði stungið undir stól og kæmi aldr-
ei fýrir almennings sjónir. Spuming-
in er hvot það komi Wiesenthal-
stofnuninni eitthvað illa að þessir
tímar séu rifjaðir upp.
Það þætti ekki kurteisi hér heima
að taka á móti forsætisráðherra
erlends ríkis eins og tekið var á
móti forsætisráðherra íslands við
heimboð til ísrael, er honum var
afhent þetta dæmalausa bréf varð-
andi Eðvald Hinriksson. Svo sem
kunnugt er réði dómsmálaráðherra
mjög hæfa menn til að svara bréfi
Wiesenthal-stofnunarinnar. En Zur-
off nokkrum, Wiesenthal-manni,
varð ekki svara fátt. Það sem kom
frá æðstu tjórn íslands taldi hann
einfaldlega hlægilegt. Og nú hefur
þessi maður víða farið því ekki virð-
ist hann skorta peningana og þeir
koma sér vel er leita skal „nýrra
vitna“. Þótt erfíðlega hafí gengið
að finna þau og ekki hafi hann tal-
að við neitt þeirra. Ýmsir fást til
að verða þátttakendur í málinu
bæði hérlendis og erlendis, hvað sem
að baki býr. Ekki virðist skipta
neinu máli þó að eistnesk stjómvöld
kannist ekki við að þær ásakanir
sem bornar eru á Eðvald séu á rök-
um reistar.
Manni býður í grun að gyðingar
hafí ekki unnið málstað sínum gagn
víðsvegar með slíkum vinnubrögð-
um. Það em a.m.k. margir hér sem
segjast vera búnir að missa allt álit
á Israelum og fínnst þeir ættu að
líta sér nær. Gyðingar vom heldur
ekki þeir einu sem þjáðust og týndu
lífi í heimsstyijöldinni síðari.
Sendiherra Rússlands fann sig
af einhveijum ástæðum knúinn til
að fjalla um málið. En skyldi vera
búið að sækja til saka yfírmenn
Sovétríkjanna, sem staðsettir vom
í herteknu löndunum, vegna
,,meintra stríðsglæpa" þeirra þar?
Eg minnist þess ekki að hafa heyrt
það. Eða fremja sigurvegarar aldrei
stríðsglæpi?
Á stórþjóðum að líðast að leggja
undir sig sjálfstæð ríki og fremja
þar hina hroðalegustu glæpi, án
eftirmála?
I flestum löndum sem ráðist var
inn í í síðari heimsstyijöld mynduð-
ust andspyrnuhreyfíngar. í slíkri
sveit var Eðvald og lagði hann tíðum
Iíf sitt að veði í baráttu fyrir frelsi
þjóðar sinnar. Litið var á slíka menn
sem hetjur t.d. í Noregi en þar losn-
aði landið líka við kúgarana í stríðs-
lok, en löndin hinum megin Eystra-
salts voru áfram undir jámhælnum.
Þar vom föðurlandsvinirnir eftir-
lýstir og drepnir ef til þeirra náðist.
Ekki þarf Zuroff að kvarta undan
íslenskum fjölmiðlum, svo gjörsam-
lega hafa þeir leikið með í þessu
máli, en minna hugsað um að leita
staðreynda. Og enn bættist honum
skrautfjöður í hattinn, er hann fékk
inni í æðstu menntastofnun þjóðar-
innar við komuna hingað. Zuroff,
sem vinnur fýrir virta stofnun, að
því er ýmsir telja, fór þó strax í
upphafi málsins (eftir afhendingu
bréfsins) með staðlausa stafí svo
sem kunnugt er. Og gögnin sem
hann lagði fram byggð á bók eftir
Ervin Martinson, sem ýmsar helstu
fræðistofnanir í Eistlandi þ. á m.
Menningarsamtök gyðinga þar, telja
óheiðarlegan áróðursmann Sovét-
manna, sem hagræddi staðreyndum
að hætti KGB.
Eðvald hefur heldur aldrei leynt
veru sinni hér og alltaf verið kallað-
ur Mikson meðal vina og kunningja.
Hann hefur gefíð út bók, skrifað
greinar í blöð og rekið eigið fyrir-
tæki. Þjóðerni hans hefur líka oft- /
lega borið á góma í viðræðum við
syni hans, sem hafa leikið fótbolta
með þekktum liðum víða um heim. i
Svo skeíjalaust hefur þetta mál
Eðvalds verið blásið upp með aðstoð
fjölmiðla að fólki er ofboðið. Það i
lýsir því kannski að við mig sagði
maður um daginn, „Er þetta með
hann Hitler ekki bara þjóðsaga, var
þetta ekki bara Eðvald sem sá um
allt saman“. Þessar ofsóknir eru því
furðulegri þar sem hr. Wiesenthal
hafði áður aðspurður lýst því yfír í
viðtali við Egil Helgason hjá Helgar-
póstinum fyrir nokkrum árum síðan,
að hingað til lands hefði ekki verið
rakin slóð stríðsgæpamanna.
Við tölum stundum um það að
við búum hér á klakanum langt út
í hafí „en gleymið því aldrei" segir
Eðvald „að fjarlægðin frá öðrum
löndum bjargaði ykkur frá miklum
hörmungum". Þar talar maður sem
kynnst hefur af eigin raun hryllingi i
ekki einnar heldur tveggja heims-
styijalda. Ósjálfrátt spyr maður
sjálfan sig hvemig myndi maður (
bregðast við slíkum aðstæðum eins
og þeim sem smáþjóðimar við
Eystrasalt upplifðu á þessum tímum (
og mættu sumir fréttamenn velta
því fyrir sér.
Eðvald á fjölda vina og kunn-
ingja. Hann var vel látinn í störfum,
enda vann hann m.a. í áratugi við
að bæta heilsu þeirra sem til hans
leituðu. Þeir era því ótal margir sem
hafa haft samband við Eðvald og
fjölskyldu hans vegna þessa máls
og veitt þannig ómetanlegan styrk.
Fjölmörg símtöl, blómasendingar,
skrifaðar greinar Eðvaldi til stuðn-
ings, boð frá íþróttafélögum og hlýj-
ar kveðjur. Állt þetta verður ekki
fullþakkað. Við trúum því að þó él
gangi yfir þá birti upp á ný. Guð
gefí frið á jörðu.
VILBORG PÉTURSDÓTTIR,
Lækjarkinn 16,
Hafnarfírði. t
Yíkveiji skrifar
A
Abenzínstöðvum, í blómaverzl-
unum og sjálfsagt víða annars
staðar er seldur eldiviður, sem senni-
lega er innlend framleiðsla. Sá galli
er þó á, að svo mikill raki er í eldivið-
arkubbunum, að erfitt er og stund-
um nær ómögulegt að kveikja í þeim.
Fyrir nokkrum árum áskotnuðust
Víkveija nokkrir slíkir kubbar, sem
fluttir höfðu verið inn til landsins
og voru svo þurrir, að þeir fuðruðu
upp á skömmum tíma. Rakir eldivið-
arkubbar eru til einskis gagns.
Raunar eru þeir hálfsvikin vara. Er
ekki hægt að ráða bót á þessu?
xxx
Blaðamenn Morgunblaðsins
verða þess varir þessa dagana,
að stjórnmálamenn og embættis-
menn eru viðkvæmir fyrir spurning-
um um kostnað við veizluhöld á veg-
um hins opinbera. Þetta er óþarfa
viðkvæmni. Þótt leitað sé eftir upp-
lýsingum um kostnað við veizluhöld
og opinberar móttökur er ástæðu-
laust að líta á slíkar fyrirspurnir, sem
einhvers konar herferð Morgun-
blaðsins á hendur opinberam aðilum.
Hitt er ljóst, að við lifum á alvar-
legum krepputímum. Á slíkum tím-
um er eðlilegt, að opinberir aðilar
dragi saman seglin, ekki síður en
einkafyrirtæki og einstaklingar.
Veizluhöld, sem ekki þykja gagnrýn-
isverð í góðæri eru það í kreppu.
Er nokkuð að því, að hið opinbera
gangi á undan með góðu fordæmi
og felli niður veizlur og móttökur
að verulegu leyti á meðan kreppan
stendur?
XXX
Fyrir skömmu var endursögð hér
í blaðinu frásögn Financial
Times af niðurskurði á fríðindum og
risnu opinberra aðila í nokkrum
löndum beggja vegna Atlantshafs.
Athygli vakti, að þar var skorið nið-
ur bæði smátt og stórt. Úr því, að
ríkar stórþjóðir telja sig geta dregið
úr kostnaði með þessum hætti hljót-
um við að geta það líka. Raunar á
þetta ekki bara við um ríkið. Kostn-
aður af þessu tagi er áreiðanlega
töluverður hjá sveitarfélögum. Hafa
þau tekið til hendi?
Eitt af því, sem Víkveiji telur /
sjálfsagt að gera í þessu sambandi
er að fella einfaldlega niður allar
vínveitingar í opinberum veizlum og t
móttökum. Vinsamlegast komið ekki
með þau gagnrök, að það sé „ódýr-
ara“ að veita áfengi en óáfenga »
drykki. Það er reikningsaðferð, sem '
menn komast ekki lengur upp með!