Morgunblaðið - 07.03.1993, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIR/INNLEIMT
OAOUMMgg (ÍIQA>
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. MARZ 1993
Lestrarátak nemenda í Vesturbæjarskóla í vetur að frumkvæði kennaranna
Langur „lestr-
arormur“ með
600 bókatitlum
í VESTURBÆJARSKÓLA, þar sem bókasafnið rís líkt og
turn yfir opnu starfssvæði á efri hæð, hljóta nemendur að
fá jákvæða ímynd af stöðu bókarinnar frá upphafi. Lestr-
arátak hefur staðið yfir í vetur og kennarar útfæra það
sjálfir eftir aldurshópum. í kennslustofum 8-10 ára deild-
anna má sjá litríka „lestrarorma" liðast eftir veggjum.
„Í vetur er óvenjumikill áhugi og
skilningur hjá kennurum á því að
örva krakkana til lesturs góðra
bóka,“ segir Kristín G. Andrésdótt-
ir skólastjóri. Kristín segir að þessi
mikla lestrarvakning komi sem
mótvægi gegn sívaxandi áhrifum
sjónvarps og myndbanda. í skólan-
um séu dæmi um vansvefta börn
sem eyði of miklum tíma við sjón-
varpið. „Hlutverk skólans er að
vekja athygli foreldra á að beina
áhuga barnanna inn á aðrar braut-
ir.“
Hvaða bók hreppir efsta sætið?
Ragnheiður Hermannsdóttir
kennir 12 ára bekk, sem kýs vinsæl-
ustu bókina mánaðarlega. „Krakk-
amir koma sjálf með bækur, sem
þau vilja leggja fram í keppnina.
Bókarkápan er ljósrituð og allir
merkja inn á, hvort þau hafa lesið
bókina og hvernig þeim líkar hún.
Síðan eru sett upp súlurit um hveija
bók og kosin bók mánaðarins."
Ragnheiður segir að flokkadrættir
geti komið upp við bókakjörið, eink-
um þegar 2-3 bækur keppa um
efsta sætið og fjörlegar bókmennta-
umræður geta spunnist upp.
Ljóðabókaútgáfa hjá 12 ára
nemendum
Bekkur Ragnheiðar hefur gefið
út fjórar Ijóðabækur í skólanum.
Fyrir jólin kom út bókin „Ljóð við
kertaljós" sem var lesið úr á jóla-
skemmtun, Fremst í bókinni fylgdu
nákvæmar leiðbeiningar um, hvem-
ig skyldi lesa ljóðin við skin frá
kertaljósi. „Þau taka þetta alvar-
lega og mörg ljóðin em býsna góð,“
segir Ragnheiður.
Bókaormar og eigin bókagerð
Fjórar bekkjardeildir 8-9 ára
krakka em með bókaorma og keppa
sín á milli og eru þegar yfír þúsund
bækur lesnar. í bekk Ragnheiðar
Axelsdóttur, H6, telur litríkur bóka-
ormur 220 bækur, sem 24 krakkar
hafa lesið frá því í desember.
„Kveikjan var jólabókaflóðið,“ segir
Ragnheiður. „Spumingar komu upp
eins og — af hveiju jólabókaflóð
# ^ x Morgunblaðið/Þorkell
við sogngerð
ÞESSAR þrjár stúlkur voru önnum kafnar við að semja skemmtilegar sögur.
og — af hveiju emm við kölluð
bókaþjóð? Þau urðu mjög áhugasöm
og bættu mörgum liðum í bókaorm-
inn eftir jólafrí."
Krakkamir em líka með eigin
bókagerð. „Hvert þeirra fær renn-
ing, teiknar inn myndir, semur við-
eigandi textá og þannig eignast
bekkurinn margar myndasögur."
Ragnheiður segist einnig standa
fyrir kynningu á sögugerð, til að
bömin geri sér grein fyrir hvernig
bók er byggð upp.
í heimakrók hjá H6
Krakkamir segja að Auður sé
mesti bókaormurinn í bekknum,
búin að lesa 30 bækur. „Hún les
meira að segja í matartímanum,"
segja þau.
Spurt er um skemmtilegustu
bækumar og ólík sjónarmið koma
strax upp.
„Fríða og dýrið“ segir ein stelp-
an, „Fyrstu athuganir Berts“ segir
einn strákurinn. Hera, sem er dálít-
ið skáld í sér, að sögn kennarans,
segist vera að lesa „Þúsund og eina
nótt“ „það versta við hana er að
það er alltaf verið að hálshöggva
fólk“.
— Hvemig sögur er skemmtileg-
ast að búa til?
„Margir em að búa til stríðssög-
ur,“ segja þau. Teitur er að búa til
sögu um Drakúlakastala, en dýra-
sögur virðast vinsælastar.
O.Sv.
Greinargerðum aðila í kvótamálinu hefur verið skilað til Héraðsdóms
Ríkisskattaiiefnd gagurýnd
MÁLSAÐILAR í kvótamáli því sem fjár-
málaráðherra ákvað að færi í gegnum
dómskerfið til að fá úrskurð um skatta-
meðferð keypts langtímakvóta hafa skil-
að greinargerðum sínum til Héraðs-
dóms. í greinargerð Gunnlaugs Claess-
ens ríkislögmanns er m.a. að finna gagn-
rýni á úrskurð ríkisskattanefndar í mál-
inu (nú yfirskattanefnd) sem ríkislög-
maður telur byggðan á óskiljanlegri rök-
semdafærslu og röngum lagasjónarmið-
um. Landssamband íslenskra útvegs-
manna hefur tekið að sér rekstur máls-
ins fyrir dómi fyrir hönd útgerðaraðilans
en lögmaður LÍÚ í málinu er Helgi V.
Jónsson hrl. og endurskoðandi. í greinar-
gerð hans segir m.a. að ef telja beri
keyptan langtímakvóta til eignarskatts-
stofns andstætt úthlutuðum kvóta, það
er ef eignarskattsfijáls úthlutaður kvóti
verður að skattskyldri eign við sölu hans,
sé slíkt brot á jafnræðisreglu stjórnsýslu-
réttar.
Málsatvik eru í stuttu máli þau að árið
1989 keypti útgerð á ísafirði kvóta
fyrir 83,7 milljónir króna. Af þessari upp-
hæð voru tæpar 60 milljónir fyrir Iangtímak-
vóta en í skattaframtalinu árið eftir var sá
kvóti gjaldfærður á kaupárinu eins og
skammtímakvótinn sem keyptur var. Skatt-
stjóri gerði athugasemdir við þennan lið
skattframtalsins og breytti honum þannig
að útgerðinni var gert skylt að eignfæra
kvótann og fyma á sama hátt og ef um
skipakaup hefði verið að ræða, enda telur
ríkisskattstjóri að keyptan kvóta eigi að
meðhöndla eins og annan fylgibúnað skipa.
Var útgerðinni þannig gert að greiða 15
milljóna króna tekjuskatt og 800.000 kr.
eignarskatt vegna kvótakaupanna. Útgerðin
vildi ekki una þessu og vísaði málinu til
ríkisskattanefndar. Úrskurður ríkisskatta-
nefndar lá fyrir í maí í fyrra en þar var
tekið undir sjónarmið útgerðarinnar um að
gjaldfæra ætti kvótann á kaupárinu þar sem
AF INNLENDUM
VETTVANGI
FRIÐRIK INDRIÐASON
það stæðist ekki lög að eignfæra hann í
bókhaldi. Slíkt væri brot á lögum sem kveða
á um að fískimiðin í kringum landið séu
sameign þjóðarinnar.
í framhaldi af úrskurði ríkisskattanefnd-
ar ákvað Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra, fyrir hönd ríkissjóðs, að höfða mál
gegn útgerðinni og láta það mál fara alla
leið í gegnum dómskerfið til að fá skorið
úr um hvemig meðhöndla ætti keyptan
langtímakvóta skattalega. Það er hins vegar
enginn ágreiningur um að keyptan skamm-
tímakvóta eigi að gjaldfæra allan á kaupár-
inu.
Kröfur ríkissjóðs í þessu máli eru að úr-
skurður ríkisskattanefndar verði felldur úr
gildi og að stefnda verði gert að greiða
tekjuskatt og eignarskatt í samræmi við
álagningu skattstjóra. Til vara er þess kraf-
ist að dómurinn ákveði hver hin umdeilda
afskrift af viðkomandi aflahlutdeild skuli
vera.
Kröfur útgerðarinnar eru að öllum kröf-
um ríkisssjóðs verði hafnað. Til vara er
þess krafist að heimilt verði að afskrifa
hina umdeildu aflahlutdeild á þrem árum.
Eignarréttur og stjórnarskrá
í greinargerð ríkislögmanns er fjallað um
málið út frá eignarrétti og ákvæðum stjórn-
arskrár. Þar segir m.a.: „Umræða hefur
verið um hvernig reglum um veiðiheimildir
sé háttað gagnvart ákvæðum 67. gr. og 69.
gr. stjómarskrárinnar. Slík umræða snertir
ekki þetta mál. í hinni ótímabundnu afla-
hlutdeild felst réttur til atvinnurekstrar
(fískveiða) í framtíðinni. Hann hefur við-
skiptagildi og fyrir hann hefur stefndi greitt
ákveðna fjárhæð. Þessi réttindi falla vafa-
laust undir eignarhugtak 73. gr. laga
75/1981, „hvers konar önnur verðmæt eign-
arréttindi". Hér skiptir engu máli hvort rétt-
indin séu stjómarskrárvarin. Ekki verður
talið að atvinnuréttindi þessi séu háð slíkri
óvissu að þau beri ekki að færa til eignar
af þeim sökum enda ekki líklegt að fyrst
um sinn verði aflétt aflatakmörkunum á
íslandsmiðum og nálægum hafsvæðum ...“
Helgi V. Jónsson, lögmaður LÍÚ í mál-
inu, vitnar í greinargerð sinni til 1. gr. laga
nr. 3/1988 þar sem segir að fiskistofnar á
íslandsmiðum séu sameign íslensku þjóðar-
innar. Af þeim sökum geti enginn einstakl-
ingur eða lögaðili verið skattlagður til eign-
arskatts af þeim verðmætum sem felast í
fískimiðum landsins. Síðan segir Helgi:
„Engin breyting varð hér á þegar tilteknar
fiskveiðar urðu takmarkaðar við þá sem
fengu til þess leyfí. Hvorki veiðirétturinn,
úthlutuð aflahlutdeild né verðmæti það sem
fólst í veiðileyfinu sem stjómvöld hafa út-
hlutað hafa verið eignarskattsskyld hvorki
fyrr né síðar ... Réttindi þessi hafa því
ekki verið talin falla undir „hvers konar
önnur verðmæt eignarréttindi" sem upp eru
talin sem skattskyldar eignir skv. 73. gr.
laga nr. 75/1981 með síðari breytingum.
Ef telja ber keypta aflahlutdeild til eign-
arskattsstofns samkvæmt 73. gr. gagnstætt
úthlutaðri aflahlutdeild, þ.e.a.s. ef eignar-
skattsfijáls aflahlutdeild verður að eignar-
skattsskyldri eign hjá kaupanda við sölu
þess aðila sem fékk úthlutun á aflahlutdeild-
inni og þurfti ekki að standa skil á eignar-
skatti af henni, yrði það brot á jafnræðis-
reglu stjórnsýsluréttar."
Gagnrýni á ríkisskattanefnd
í greinargerð sinni fjallar ríkislögmaður
nokkuð um úrskurð ríkisskattanefndar í
málinu og gagnrýnir nefndina harðlega.
Hann segir m.a. um niðurstöðuna: „...
byggir hún á að „með hliðsjón af almennum
lagarökum og lagaviðhorfum" ásamt með
hliðsjón af „eðli“ veiðiheimildanna skuli svo
fara. Hér er svo almennt talað og vísað til
einhverra ótilgreindra atriða að ógerlegt er
að sjá hvaða röksemdafærsla er á ferðinni.
í annan stað er talið „að engum sérstökum
ákvæðum er til að dreifa um meðferð veiði-
heimildanna í skattskilum svo og ekki er
hægt að henda reiður á neinu afmörkuðu
tímabili til gjaldfærslu...“ Hér virðist
nefndinni sjást yfír hvernig reglurnar um
fyrningar í lögum nr. 75/1981 eru samdar.
Settar eru fram almennar reglur um ein-
staka fymingarflokka. Þegar við ber eins
og í þessu tilviki á nefndin að leita niður-
stöðu eftir venjulegum lögskýringarleiðum
út frá hinum almennu reglum í stað þess
að segja að tilviksins sé ekki sérstaklega
getið í lögum. Þannig er öðrum þræði byggt
á óskiljanlegri rökfærslu en að hinu leytinu
á röngum lagasjónarmiðum."
Helgi V. Jónsson nefnir einnig ríkis-
skattanefnd í greinargerð sinni og segir
m.a.: „Eins og málum er háttað varðandi
meðferð þessara atvinnuréttinda telur
stefndi að kaup aflahlutdeildar falli undir
frádráttarbæran rekstrarkostnað ... eins
og úrskurður ríkisskattanefndar hljóðar um
enda ekki annað tekið fram í lögunum. Sú
regla viðhaldi jafnrétti milli gjaldenda og
sé eðlileg þegar til þess er horft að sölu-
verð slíkrar aflahlutdeildar sé að fullu talið
til tekna á sama ári og kaupin eru gerð ...
Telur stefndi að forsendur úrskurðarins
standi fullkomlega."