Morgunblaðið - 09.03.1993, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. MARZ 1993
N-Kóreumenn æfir út af heræfingu í Suður-Kóreu
Tókýó. Reuter.
KIM Jong-il, yfirmaður hers
Norður-Kóreu, hefur lýst yfir
„hálfgildings stríðsástandi" í
öllu landinu í dag vegna árlegr-
ar heræfingar Bandarikja-
manna og Suður-Kóreumanna
sunnan við landamæri kóresku
ríkjanna.
„Alvarlegt ástand hefur verið
skapað í landi okkar þar sem stríð
gæti blossað upp hvenær sem er
vegna sameiginlegrar árásaræf-
ingar heija bandarísku heims-
valdasinnanna og suður-kóresku
leppklíkunnar," sagði í yfirlýsingu
Kims Jong-ils, sem er sonur Kims
Il-sungs, forseta Norður-Kóreu,
og hefur verið tilnefndur arftaki
hans.
Bandarísk og suður-kóresk
stjómvöld segja að heræfíngin sé
aðeins liður í vömum Suður-
Kóreu. Fréttaskýrendur segja að
kommúnistastjómin í Norður-
Kóreu hafi alltaf bragðist ókvæða
við þessum árlegu heræfíngum
en spennan sé þó sérlega mikil
nú vegna kröfu Alþjóðakjamorku-
málastofnunarinnar um að fá að
senda eftirlitsmenn til að kanna
meinta kjamorkuframleiðslu
Norður-Kóreumanna. Sljómin í
Norður-Kóreu vísar því á bug að
hún hafí hafíð framleiðslu kjam-
orkuvopna og neitar að taka við
eftirlitsmönnunum.
■/' • *xr„.
; A ' '.■*••. Jt ' ■ ■^cr' . ,'i , ;•■. 4

' í , ' ' ■*’/ -V' * ' \
-'Sr . l •■

Reuter
Heræfingin undirbúin
SUÐUR-KÓRESKIR hermenn á æfingu á suðausturströnd Kóreu
í gær. Sameiginleg heræfing Suður-Kóreumanna og Bandaríkja-
manna hefst við landamærin að Norður-Kóreu i dag.
„Hvalastríð-
ið“ við Noreg
hefst í apríl
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
EKKI hefur enn verið ákveðið hve marga hvali verður leyft
að veiða í sumar í atvinnuskyni en hvalfangarar í Norður-Nor-
egi mega þó byrja vísindaveiðarnar í næsta mánuði. Þá mun
hefjast það, sem sumir kalla „alþjóðlegt hvalastríð“, með
Norðmenn í aðalhlutverkinu.
Tore Haug hjá Fiskveiða- og físk-
eldisstofnuninni í Tromsö segir í
viðtali við Aftenposten, að vísinda-
veiðamar hefjist líklega um miðjan
apríl og muni ná yfír þijú fjögurra
vikna tímabil frá apríl fram í sept-
ember.
Kvótinn 300-800 dýr
„Okkur hafa borist hótanir frá
mörgum hvalverndarsamtökum og
höfum gert okkar ráðstafanir af
þeim sökum,“ segir Haug og telur
best, að blöðin segi sem minnst um
þessi mál. Heldur hann því fram,
að sum þeirra hafí gengið erinda
hvalverndarsinna í fyrra.
Haug leggur áherslu á, að vís-
indakvótinn verði dreginn frá heild-
arkvótanum en hann verður trúlega
ákveðinn í maí að loknum ársfundi
Alþjóðahvalveiðiráðsins. Hafa vís-
indamenn áður lagt til, að hrefnu-
kvótinn verði á bilinu 300 til 800
dýr af alls 86.700 í stofninum.
136 hrefnur rannsakaðar
Steinar Bastesen, formaður fé-
lags hvalveiðimanna, mun taka þátt
í vísindaveiðunum á skipi sínu
„Havliner“ en alis verða 136 hrefn-
ur skotnar í þessu skyni. Verður
fyrst og fremst hugað að fæðuvali
hrefnunnar og að hve miklu leyti
hún er í samkeppni við manninn
um fískinn í sjónum. Verða rann-
sóknimar kostaðar að nokkra leyti
með því að selja hrefnukjötið í versl-
unum.
í fyrra vora skotnar 95 hrefnur
í rannsóknarskyni en þá reyndi
grænfriðungaskipið „Solo“ að
hindra veiðarnar. Lét áhöfnin á
„Nybræna“ frá Lófót grænfriðunga
elta sig fram og aftur í þokunni við
Vardö þannig að þeir höfðu engin
áhrif á sjálfar veiðamar. Grænfrið-
ungar þóttust hins vegar hafa farið
mikla „sigurför".
-------» ♦ ---------
Finnland
Die Welt um sigur repúblikana og græningja í Hessen
Neyðarkall sem gæti
haft áhrif á landsvísu
Bonn. Reuter.
HÆGRIFLOKKUR repúblikana og græningjar unnu mjög
á I sveitarstjórnarkosningxim í þýska sambandsríkinu Hess-
en á sunnudag. Stóru flokkarnir töpuðu, jafnaðarmenn þó
mestu eða 8,4% af fylgi sínu miðað við síðustu kosningar
og virðast repúblikanar hafa tekið mest frá þeim. Tap jafn-
aðarmanna var mun meira en kannanir höfðu sýnt og ávinn-
ingur sigurvegaranna einnig mun meiri.
Viðbrögð margra jafnaðarmanna
vora þau að hvetja til þess að flokk-
urinn markaði sér ákveðnari stefnu
gagnvart ríkisstjóminni. „Við meg-
um ekki sætta okkur við neinn niður-
skurð á velferðinni, atvinnuleysis-
eða vaxtabótum," sagði Hans Eich-
el, jafnaðarmaður og forsætisráð-
herra í Hessen. Bjöm Engholm, leið-
togi flokks jafnaðarmanna, tók i
sama streng. Helmut Kohl, kanslari
og leiðtogi Kristilegra demókrata,
taldi á hinn bóginn að kjósendur
hefðu verið að mótmæla endalausu
reiptogi á þingi sem ekki gæti náð
samkomulagi um mikilvægustu mál
landsmanna. Þess vegna ættu jafn-
aðarmenn fremur að draga úr kröf-
um sínum.
Óvæntúrslit
Þessi óvæntu úrslit era skýrð með
því að allt að helmingur kjósenda
hafí í könnunum ekki viljað láta uppi
hug sinn. Kjörsókn var aðeins rúm-
lega 71 af hundraði, hin lélegasta
frá 1948. Repúblikanar fengu 8,3%
atkvæða, græningjar 11% en jafnað-
armenn 36,4%. Kristilegir demó-
kratar misstu 2,3% fylgi, fengu nú
32 af hundraði. Hinn stjómarflokk-
urinn, Fijálsir demókratar, fékk
5,1%. Búist hafði verið við mun meira
tapi kristilegra en dagblaðið Die
Welt sagði þá ekki geta andað létt-
ar, ríkisstjóm þeirra hefði ekki leyst
á viðunandi hátt þann vanda sem
sameiningin við austurhéruðin hefði
valdið. Kosningaúrslitin væra ekki
aðeins íhugunarefni. „Þetta eru
hættumerki, neyðarkall sem getur
haft áhrif á landsvísu," sagði blaðið
í forystugrein.
Repúblikanar lögðu áherslu á tvö
málefni; skort á ódýra húsnæði og
hömlur á innflutning fólks frá öðrum
löndum. Talið er að úrslitin sýni að
margir kjósi að tjá sig ekki fyrr en
í kjörklefanum en láti þar í ljós and-
úð á innflytjendum. Franz Schönhu-
ber, leiðtogi flokksins, er frá Bæjara-
landi, fyrrverandi liðsforingi í SS-
sveitum Adolfs Hitlers, og mjög and-
vígur frekari samrana ríkja Evrópu-
bandalagsins. Hann hefur fengið
mikið persónulegt fylgi í skoðana-
könnunum. Nær helmingur kjósenda
segist hins vegar hvorki vilja Kohl
eða Engholm í stól kanslara. Álitið
er líklegt að þeir Gerhard Schröder,
forsætisráðherra jafnaðarmanna í
Neðra-Saxlandi, og Wolfgang
Schaiible, talsmaður kristilegra á
þingi, reyni senn að taka völdin,
hvor í sínum flokki.
Barschel-málið
Engholm er nú í miklum vanda
þar sem nýjar upplýsingar eru taldar
benda til þess að jafnaðarmenn hafí
ekki haft jafn hreinan skjöld og talið
var í sambandi við hneyksli sem upp
kom fyrir nokkrum áram og endaði
með því að Uwe Barschel, leiðtogi
Kristilegra í Slésvík-Holtsetalandi,
heimaríki Engholms, fannst látinn á
hóteli í Sviss 11. október 1987. Talið
er að um sjálfsvíg hafi verið að ræða.
Það var aðstoðarmaður Barschels
Pfeiffer að nafni sem kom hneykslinu
af stað með því að segja fjölmiðlum
frá vafasömum aðferðum yfírmanns
síns í kosningabaráttunni sumarið
1987. Nú hefur Jansen, þáverandi
flokksformaður jafnaðarmanna í
Kiel, viðurkennt að hafa greitt Pfeif-
fer 50.000 mörk á árunum 1988 og
1989. Mörgum fínnst skýringin sem
hann gefur ótrúleg en hún er sú að
Pfeiffer hafí gengið erfíðlega að fá
vinnu eftir hneykslismálið og því
hafí hann þurft á stuðningi góðra
manna að halda. Fram hefur komið
undanfarna daga að Engholm hefur
ekki sagt sannleikann opinberlega
um vitneskju sína um tengsl jafnað-
armanna við Pfeiffer.
MiiHikandi
stuðning-
ur við EB
Helsinki. Frá Lars Lundsten, fréttaritara
Morgunblaðsins.
STUÐNINGUR I Finnlandi við
aðild landsins að Evrópubandalag-
inu, EB, minnkar stöðugt. Sam-
kvæmt skoðanakönnun sem birt
var um helgina vilja nú aðeins 40%
aðild en 38% eru á móti. Könnun-
in var gerð eftir að aðildarviðræð-
ur bandalagsins við Finna, Svia
og Austurríkismenn hófust í byij-
un febrúar.
Vinsældir EB hafa minnkað ört
frá því að Finnar sóttu um aðild að
bandalaginu. í maí sl. vora 61% fylgj-
andi aðild en 27% á móti. Óákveðnir
era nú 21% en vora þá 12%.
Stjómvöld vona að hægt verði að
ljúka viðræðunum nógu fljótt til þess
að Finnland geti orðið EB-ríki frá
áramótum 1995-1996. Fyrir þann
tíma verður þjóðin þvi að greiða at-
kvæði um aðildarsamning en í ljósi
áðumefndra kannana þykir nú tví-
sýnt um úrslitin. Það eru einkum liðs-
menn Hægriflokksins sem styðja EB;
70% þeirra segjast vilja aðild. For-
maður flokksins, Pertti Salolainen,
ráðherra utanríkisviðskipta, er um
leið eins konar Evrópumálaráðherra
í samsteypustjóm borgaraflokk-
annna.
Andstæðingamir era mjög öflugir
í Miðflokki Eskos Ahos forsætisráð-
herra, nær helmingur flokksmanna
er andvigur aðild. Aðeins kjósendur
Vinstribandalagsins, flokks fyrrver-
andi kommúnista, eru ákveðnari en
68% þeirra eru á móti.
Otraust vopnahlé í Afganistan
Kabúl. Reuter.
NOKKRUM klukkustundum eftir að leiðtogar
stríðandi fylkinga í Afganistan undirrituðu friðar-
samkomulag í Pakistan á sunnudag féllu þrír
óbreyttir borgarar í eldflauga- og fallbyssuárás í
höfuðborginni Kabúl. 25 særðust að auki. íbúar
Kabúl virtust ekki uppnæmir fyrir nýja samkomu-
laginu en sögðust þrátt fyrir slæma byrjun vona
að deiluaðilar héldu orð sín. I samkomulaginu er
kveðið á um að starfandi forseti, Burhanuddin
Rabbani, sitji áfram í hálft annað ár en við emb-
ætti forsætisráðherra tekur ofstækisfullur bók-
stafstrúarmaður, Gulbuddin Hekmatyar, sem bar-
ist hefur við stjórnvöld undanfarna mánuði.
-Þúsundir manna hafa fallið í átökum stjórnarliða
og liðsmanna Hekmatyars sem er leiðtogi heittrúar-
flokksins Hezb-i-Islami. Þriðjungur borgarbúa í Kab-
úl, um hálf milljón manna, er flúinn. í baráttunni við
innrásarlið Sovétmanna og leppa þeirra sneru skæralið-
ar yfirleitt bökum saman en innbyrðis átök hófust
þegar eftir að kommúnistastjómin í Kabúl féll.
Matvæli hömstruð
„Eg vona að þeir óttist Guð, að þeir fyrirgefi gaml-
ar syndir og standi við það sem þeir hafa heitið og
taki þannig tillit til saklausrar þjóðarinnar," sagði
kaupmaður í Kabúl um friðarsamninginn. Gjaldmiðill
landsins snarhækkaði í verði er fréttist um samkomu-
lagið og örtröð varð á útimörkuðum Kabúl er fólks
flykktist þangað til að kaupa nauðsynjar á borð við
mat og eldsneyti meðan vopnahlé væri við lýði.