Morgunblaðið - 14.11.1993, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. NÓVEMBER 1993
eftir Guðmund Guðjónsson
Ijósmynd Kristinn Ingvorsson
HVERNIG er hægt að standa í
síldarsöltun, vodkaframleiðslu,
vera í bankaráði Islandsbanka,
stússast í rekstri íslensks mark-
aðar í Leifsstöð og sitja í alls
konar nefndum og stjórnum og
hafa þar að auki tíma til að
vera á stöðugri flengreið heim-
sálfa á milli til að semja um
uppkaup á laxveiðiréttindum
veiðimannasamfélaga og afla
aura til þess arna? Ætla mætti
að her manna þyrfti til að
standa í slíku. Maður er nefnd-
ur Orri Vigfússon. Hann lætur
sig ekki muna um að leggja
þetta allt saman á herðar sínar.
Hann hefur samhliða margþættu
starfí í viðskiptalífínu lyft
grettistaki fyrir stangaveiðimenn
með samningagjörð sinni við veiði-
og útgerðarmenn í Færeyjum og á
Grænlandi, auk þess að bijóta á bak
aftur ólöglegar laxveiðar á alþjóð-
legum hafsvæðum. Það starf hefur
staðið yfír sleitulaust í á fjórða ár
og tók Orri sér ekki leyfi frá öðrum
störfum til að sinna því. Og hann
lét ekki einu sinni skaðræðisáhiaup
krabbameins stöðva sig, heldur fór
í uppskurð, hvíldi sig í nokkra daga
pg var svo kominn á fulla ferð á ný.
í heilt ár var hann þó í erfíðri eftir-
meðferð .
„Ég er „workaholic“,“ segir Orri
og þrammar fram og aftur um skrif-
stofu sína. Afsakar það með þeim
orðum að hann sé búinn að sitja
allan daginn við skrifborðið og það
eigi ekki við sig. Við kynnumst
Orra Vigfússyni aðeins í þessum
pistli, manninum sem margir hafa
kallað kraftaverkamann.
„Ég þekki ekki annað, fæddur á
Siglufírði og kominn á síldarplanið
tíu ára. Fjölskyldan öli í síldinni.
Ég byijaði sem ræsari og kerling-
arnar á planinu ráku mig hálfsof-
andi áfram. Þar með var tónninn
gefínn og allar götur síðan hefur
þetta verið minn vinnustíll. í fjöru-
tíu ár missti ég aðeins einn dag úr
vinnu. Ég segi það ekki að seinna
meir hef ég átt rólega daga, verið
eitthvað lasinn og jafnvel timbraður
dag og dag. En aðeins þessi eini
féll úr. Svo lenti ég í að fá krabba-
mein og þá var ekki annað að gera
en að hlýða mínum lækni, leyfa
honum að skera mig og taka það
svo rólega í nokkra daga. En síðan
fór allt á fulla ferð á ný. Raunar
þurfti að sprauta mig vikulega í
heilt ár og ég neita því ekki að það
fór í taugarnar á mér. Því fylgdi
mikil vanlíðan á köflum, sérstaklega
þó á kvöldin þegar vinnudegi var
lokið. Eiginlega fann ég ekki fyrir
neinu misjöfnu er ég var á fullri
ferð í vinnunni, hreinlega gleymdi
eymslunum. En á kvöldin helltist
það yfír mig,“ segir Orri.
Eftir nám á viðskiptasviði í Bret-
landi lá leiðin aftur heim á
Frón og ekki til að sitja auðum
höndum. Til þess að byija einhvers
staðar fór Orri að flytja inn bíla.
Þetta var árið 1966 og bílarnir voru
af japanskri og lítt þekktri gerð,
Toyota. „Það var gert grín að mér
og ég man að Gunnar Ásgeirsson
hjá Volvo gerði sér sérstaklega far
um að heimsækja mig til að segja
mér að Evrópubúar myndu aldrei
kaupa japanska bíla. Reyndar gekk
þetta alveg þokkalega, en ég hætti
því fljótlega, ég fann að útflutning-
ur átti miklu betur við ,mig. Páll
Samúelsson og fjölskylda tók við
umboðinu og hefur síðan rekið það
með miklum myndarskap. Ég fór
að vinna hjá Félagi íslenskra iðnrek-
enda. Það var skemmtilegur tími.
Einnig sá sem síðar fór í hönd hjá
Gliti.“ Umsvif Orra hlóðu jafnt og
þétt utan á sig, hann gerðist vara-
formaður stjórnar ísmarks, íslensks
markaðar, á Keflavíkurflugvelli,
stjórnarmaður hjá íslensku óperunni
og ekki síst landsþekktur og síðar
heimsþekktur laxveiðimaður og
náttúruvemdarsinni. „Það er rétt,
ég hef óvart lent í því að vera orð-
inn alþjóðlegur laxveiðigúrú. Það
gerist varla nokkur skapaður hlutur
lengur í laxveiðiheiminum nema að
ég sé spurður álits fyrst,“ segir
Orri og veifar löngum lista yfir allar
þær laxveiðinefndir sem honum hef-
ur verið boðin stjórnarseta í og ekki
er á honum að heyra að hann hafni
neinu slíku boði. „Menn stóla á
mig,“ segir hann. Éin nefndin er
„Norður-rússneska laxveiðinefndin"
með aðsetur á Kólaskaga! Em allar
þessar nefndir ólaunaðar? Orri bros-
ir og í svip hans blandast glettni
og eftirsjá. „Það er nú gallinn við
þær,“ segir hann.
Alistanum fer heldur ekkert á
milli mála að Orri er í stjórn
Óperunnar. Hvernig fer það saman?
„Það fer alveg prýðilega saman. Það
er eins þegar ég fer á óperu og í
laxveiði, ég gleymi gersamlega stað
og stund og hvílist þá frá daglega
amstrinu .“
Hefurðu lengi haft dálæti á óper-
unni? „Það örlaði aðeins á því er
ég var í skóla erlendis, en svo ekk-
ert meira fyrr en ég var beðjnn að
vera í stjórn Óperunnar á íslandi
fyrir fáum árum. Þá lagði ég aftur
við hlustirnar. Það má því segja,
að hafí menn áhuga á laxveiði get
ég náð sambandi við þá, en fullkom-
lega viðræðuhæfír verða menn ekki
nema þeir hafí bæði áhuga á óperu
og laxveiði," segir Orri glottandi.
Auk laxveiðimálanna er Orri nú
kunnastur fyrir að framleiða
íslenskan vodka til útflutnings,
„Icy“, og að sitja í bankaráði Is-
landsbanka. Orri segir að vodkamál-
in standi nokkuð vel, í gang sé að
fara ný markaðssókn í Bandaríkjun-
um. Sókn með nýjum dreifíngarað-
ila. „Við fóram ef tjl vill heldur
geyst í byijun og höfum nú gert
næstum ekkert í ein tvö ár. Nú
höfum við vandað til alls undirbún-
ings. Annars er vodkinn fastur í
sessi víða í Suður-Ameríku svo eitt-
hvað sé nefnt, einnig í Færeyjum
og ísrael."
En er ekki niðursveifla í neyslu
á sterkum vínum? „Ja jú, reyndar
er það rétt. Léttvín og bjór hafa
sótt á. Aftur á móti er aukning í
neyslu á hágæðadrykkjum. Dýru
viskíi, dýru koníaki og dýrum vodka.
Icy-vodkinn þykir með þeim bestu
í heimi og flokkast með hágæða-
drykkjum. Þess vegna kemur sam-
dráttur í neyslu sterkari drykkja
ekki eins niður á Icy og einhveijum
öðram drykkjum."
Orri er sestur á nýjan leik, en er
allur á iði í stólnum og næstum
betra að hafa hann stormandi um
kontórinn. Hann fer úr vodkanum
í síldina og úr síldinni í kolann.
Hann rekur síldarvinnslu á Reyðar-
fírði. Þar er sótt á Rússlandsmark-
að. Hann var og meðal þeirra sem
gerðu út frægan kolaveiðibát á
Kólaskaga, þann sama og Rússar
hafa sent rakleiðis til föðurhúsanna
á nýjan leik vegna deilna um veiðar
íslendinga í Smugunni í Barents-
hafi. „Þetta er Norðmönnum og
Rússum jafn heilagt og 200 mílna
lögsagan var okkur heilög. Þeir tóku
veiðar okkar skipa óstinnar upp,
hótuðu að rifta samningi um kola-
skipið og við erum nú a.m.k. tíma-
bundið úti í kuldanum. Smugumálið
kemur einnig inn í síldarsöluna til
Rússa. Stór rammasamningur hefur
verið lengi í burðarliðnum, en hefur
strandað á ýmsum fyrirstöðum að
undariförnu, ekki síst þessari nýju
fiskveiðideilu," segir Orri og er nú
staðinn upp og rýnir út í myrkrið.
Morgunblaöiö
heimsótti
Orri var byijaður að tala um að
íslendingar væra á nákvæm-
lega sömu leið og Færeyingar, er
við endurmátum stöðuna og fóram
yfir í aðra sálma. Við tölum um
laxveiðimálin. Orri hefur um árabil
verið formaður Laxárfélagsins, sem
er leigutaki stórs hluta Laxár í
Aðaldal. Stangaveiði er hans „stóra
ást“ eins og hann segir og er hann
er spurður hvort fjölskyldan, eigin-
konan og börnin, séu ekki stóra
ástin, svarar hann: „Þau taka þátt
í þessu á fullu með mér. Við förum
saman í fasta veiðitúra í Laxá og
. Selá, Unnur konan
bhhbb inín og börnin tvö,
Orra
Vigfússon
og ræddi við
hann um
margbætt viö-
skipti hans,
kvótakaupin,
skemmtilegai
uppákomur og
margt fleira
Vigfús og Hulda.
Ekkert þeirra vildi
sleppa þessu og
raunar er Vigfús
með svo geggjaða
veiðidellu að með
ólíkindum má heita.
Dæmi um delluna í
stráknum er síðan í fyrra, er hann
ók tvisvar aleinn norður í Laxá frá
Laxá í Leirársveit þar sem hann var
leiðsögumaður, til þess eins að veiða
í hálfan dag fyrir norðan. Ég botn-
aði ekkert í þessu og spurði hann
hvers vegna hann hefði ekki fengið
sér félagsskap. Hann svaraði að
veiðileyfið hefði ekki verið til skipt-
anna!
Annars hef ég kynnst mörgu
skemmtilegu fólki í gegnum veiðina.
Til að mynda Uffe Ellemann-Jens-
en, utanríkisráðherra Dana. Hann
veitti okkur ómetanlega aðstoð við
að uppræta sjóræningjabáta sem
vora að veiða lax á alþjóðlegu haf-
svæði á milli Færeyja, Noregs og
íslands. Með okkur tókst vinskapur
góður og við höfum farið nokkrum
sinnum í veiði í Laxá saman, auk
þess sem við skrifumst á um stöðu
kvótakaupamálanna. Hann dró 17
punda hæng á flugu úr Hraunsál í
Laxá síðasta sumar og var ekki lít-
ið dijúgur með sig. Ein skemmtileg-
asta veiðisaga sem ég man eftir
snerist raunar um hann. Við höfðum
verið að veiða í Laxá og Uffe hafði
nælt sér í sex punda lax eftir tals-
verða fyrirhöfn. Hann var að vonum